Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 12-60/1597-581
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Biovesta İlaçları Ltd. Şti. ile Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasında imzalanan Dağıtım Sözleşmesi'ne bireysel muafiyet tanınması talebi
Karar Tarihi: 27.11.2012

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2012-3-156 (Muafiyet/Menfi Tespit)
Karar Sayısı : 12-60/1597-581
Karar Tarihi : 27.11.2012

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Prof. Dr. Metin TOPRAK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR

B. RAPORTÖRLER: E. Cenk GÜLERGÜN, Hakan Deniz KARAKOÇ, Evrim Özgül KAZAK

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Biovesta İlaçları Ltd. Şti.
Temsilcileri: Av. Turgan GÜRMEN, Av. Serap SARIDAŞ
Mete Cad. No:12/7-8 34437 Taksim / İstanbul

(1) D. DOSYA KONUSU: Biovesta İlaçları Ltd. Şti. ile Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret
A.Ş. arasında imzalanan Dağıtım Sözleşmesi'ne bireysel muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 02.10.2012 tarih ve 7335 sayı ile giren bildirim
üzerine düzenlenen 20.11.2012 tarih ve 2012-3-156/MM sayılı Menfi Tespit/Muafiyet
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; dosya konusu Dağıtım
Sözleşmesi'ne bireysel muafiyet tanınabileceği sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade
edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflara İlişkin Bilgiler
G.1.1. Biovesta İlaçları Ltd. Şti. (Biovesta)
(4) Biovesta, merkezi Ingiltere'de olan GlaxoSmithKline Plc'nin Türkiye’deki iştiraki
konumunda olup, beşeri ilaç ve sağlık ürünlerinin üretimi, ithalatı, dağıtımı ve satışı ile
iştigal etmektedir. GlaxoSmithKline Plc'nin, Biovesta haricinde, Türkiye'de GSK İlaçları
Sanayi ve Ticaret AŞ. (GSK) unvanlı, ilaç dağıtımı ve satışı alanında faaliyet göstermek
üzere kurulmuş bir şirketi daha bulunmaktadır.
G.1.2. Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Abdi İbrahim)
(5) Abdi İbrahim, İlaç ve sağlık ürünlerinin üretimi, dağıtımı ve satışı alanında faaliyet
göstermektedir.
G.2. İlgili Pazar
G.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(6) Sözleşmeye konu ilaç, ATC 3 sınıflandırması R03F B2-Stimulants + Cortieoids olup,
solunum yolu hastalıkların (KOAH - Kronik Obstrüktif Akciller Hastalıkları gibi) tedavisinde
endikedir. Pavtide ilacının etken maddesi salmeterol ve fluticasone'dan oluşmaktadır.
(7) İlgili ürün pazarı, mevcut dosya özelinde, R03F ATC 3 sınıfı olan B2-Stimulants +
Cortieoids olarak tanımlanmıştır.

12-60/1597-581
2/5


G.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(8) İlgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak saptanmıştır.
G.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
G.3.1. Dağıtım Sözleşmesi
(9) Biovesta ile Abdi İbrahim arasında 05.10.2012 tarihinde imzalanan Dağıtım Sözleşmesi’nin
konusu, ruhsatı Biovesta’ya ait olan Pavtide adlı ilacın Türkiye’de Abdi İbrahim tarafından
dağıtılmasına ilişkindir. Sözleşme ile Abdi İbrahim, Pavtide markalı ürünlerin pazarlanması,
tanıtımı, dağıtımı ve satışı için Türkiye'deki münhasır dağıtıcı olarak atanmaktadır
(10) Dağıtım Sözleşmesi’nin 13.8. maddesinde sözleşmenin imzalanması ile birlikte muafiyet
için Rekabet Kurumuna başvurulacağı, Rekabet Kurumu izninin alınamaması halinde
sözleşmesinin feshedileceği veya değişiklikleri içeren şartlı muafiyet tanınması halinde ileri
sürülen değişikliklerin gerçekleştirilerek yürürlüğe geçeceği hükme bağlanmıştır.
(11) Dağıtım Sözleşmesi sadece Pavtide adlı ürünü kapsamaktadır. Biovesta’nın Pavtide
markalı ürünü, GlaxoSmithKline Plc'nin Seredite markalı ürünün ikinci markasıdır. Söz
konusu ilaçların her ikisi de orijinal ilaçtır ve aynı etken maddeden oluşmaktadır.
Türkiye’de Seretide ürününe ilişkin patent koruması bulunmamaktadır.
(12) Dağıtım Sözleşmesi’nin 4. maddesinde asgari alım hedefleri belirlenmektedir. Buna göre
Abdi İbrahim’in Ocak 2013-Aralık 2013 dönemi ile başlamak üzere ve daha sonra yıllık
bazda devam edecek şekilde sözleşme konusu ürüne ilişkin yıllık satış tahmininin %80'i
kadar ürünü Biovesta’dan satın alması gerekmektedir.
(13) Dağıtım Sözleşmesi’nin 5.6. maddesine göre taraflar, geçerli kanunlar ve yönetmelikler izin
verdiği sürece Pavtide adlı ürün ile ilişkili idari ve medikal gelişmeleri birbirlerine
bildireceklerdir. Buna ek olarak Sözleşme’nin 5.11. maddesinde tarafların pazarlama
departmanlarının yılda bir kere satış ve pazarlamaya ilişkin iş planları üzerinde bir araya
gelecekleri ifade edilmektedir.
(14) Dağıtım Sözleşmesi’nin rekabet yasağını düzenleyen 5.9. maddesine göre sözleşme
süresi boyunca Abdi İbrahim, aynı etken maddeyi içeren herhangi bir ürünün dağıtım,
pazarlama ve satışını yapamayacaktır. Bununla birlikte, bahse konu kısıtlama tek doz
kullanımlık diskus aleti ile benzer olmayan ürünlere uygulanmayacaktır.
(15) Dağıtım Sözleşmesi’nin süresi üç yıl olarak belirlenmiştir. Sözleşme tarafların ortak iradesi
ile bir sonraki dönem (üç yıl) için uzatılmaz ise, üç yılın sonunda kendiliğinden sona
erecektir.
(16) Biovesta'nın ilacı, Abdi İbrahim’e B2-Stimulants + Cortieoids pazarında rakip olan GSK’nın
Seretide isimli ilacı ile aynı pazarda (ATC 3 sınıfında) yer alacaktır. Ayrıca belirtmek
gerekir ki, GSK ile Biovesta'nın ilaçları aynı etkin madde seviyesinde faaliyet
göstereceklerdir. Bu itibarla başvuru konusu sözleşme, ilgili pazardaki rakipler arasında
olması nedeniyle, yatay bir anlaşma niteliği taşımaktadır.
G.3.2. Hukuki Değerlendirme
G.3.2.1. Menfi Tespit Değerlendirmesi
(17) Yatay işbirliklerinin birtakım rekabet karşıtı sonuçlar yaratabilmesi olasıdır. Hassas ticari
bilgilerin değişimi ve nihai maliyetleri oluşturan girdi fiyatlarının ortak belirlenmesi bunlar
arasında yer almaktadır.
(18) Başvuru konusu sözleşmenin rakipler arasında olması ve tarafların faaliyetleri bakımından
asgari alım hedefi ile rekabet yasağı getirilmesi gibi birtakım sınırlayıcı hükümler içermesi
nedeniyle Dağıtım Sözleşmesi’ne menfi tespit belgesi verilmesi mümkün değildir.
12-60/1597-581
3/5


G.3.2.2. Grup Muafiyeti Değerlendirmesi
(19) Üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki ya da daha fazla
teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı amacıyla
yapılan anlaşmalara dikey anlaşmalar adı verilmektedir. 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara
İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (2002/2 sayılı Tebliğ)’nin 2. maddesine göre rakip teşebbüsler
arasında yapılan dikey anlaşmalar, bu Tebliğ ile tanınan muafiyetten yararlanamamakta,
ancak sağlayıcının anlaşma konusu malların hem üreticisi hem de dağıtıcısı olduğu,
alıcının ise bu mallarla rekabet eden malların üreticisi değil dağıtıcısı olduğu dikey
anlaşmalar Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlanabilmektedir.
(20) Başvuru konusu sözleşmenin rakipler arasında olması ve her iki teşebbüsünde ilgili ürün
pazarında üretici konumunda bulunması nedeniyle, inceleme konusu Dağıtım Sözleşmesi
2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlanamamaktadır.
G.3.2.3. Bireysel Muafiyet Değerlendirmesi
G.3.2.3.1 Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve
iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması
(21) Biovesta, Pavtide adlı ürünün pazarlama yetkisine sahip tek şirkettir. Dosya mevcudu
bilgilere göre; Dağıtım Sözleşmesi’ne konu ürün olan Pavtide, Biovesta'nın iştirakleri
tarafından yurt dışında üretilmektedir. Taraflar, Abdi İbrahim’in Türkiye pazarında yerleşik
ve köklü bir ilaç firması olması, ilaçların pazarlaması, satışı ve dağıtımı konusunda bilgi,
deneyim, eğitimli personel ve yeterli kaynağa sahip olması nedenleriyle Pavtide adlı
ürünün Türkiye’deki satış ve dağıtımının başvuru konusu sözleşme aracılığıyla daha etkin
ve kazançlı bir şekilde gerçekleştirileceğine inanmaktadırlar.
(22) Dosya içeriğinden, Pavtide adlı ilacın daha etkin bir şekilde pazarlaması sonucunda
tarafların üretim ve dağıtım maliyetlerinin optimize edilmesinin sağlanacağı, bu durum ilgili
ürün pazarındaki arzın devamlılığının sağlanmasına katkıda bulunacağı anlaşılmaktadır.
(23) Yukarıda verilen bilgiler ışığında, inceleme konusu sözleşmenin, malların üretim veya
dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve iyileşmelerin ya da ekonomik veya
teknik gelişmenin sağlanması koşulunu sağladığı kanaatine varılmıştır.
G.3.2.3.2. Tüketicinin bundan yarar sağlaması.
(24) Dosya mevcudu bilgilere göre; Abdi İbrahim'in Pavtide adlı ilacı pazarda daha etkin bir
şekilde pazarlaması sonucunda, ilgili ürün pazarında tüketicilere ulaşan ürünlerin sayısı
artacaktır. Ayrıca Pavtide adlı ilacın daha etkin bir şekilde pazarlamasının ilacın arzının
devamlılığının sağlanması bakımından da faydalı olacağı dosya içeriğinden
anlaşılmaktadır.
(25) Bu bilgiler ışığında, inceleme konusu sözleşmenin tüketici faydası kriterini de sağladığı
kanaatine varılmıştır.
G.3.2.3.3. İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması.
(26) İlgili ürün pazarında halihazırda faaliyet gösteren birçok teşebbüs bulunmaktadır. Dağıtım
Sözleşmesi’ne konu Pavtide’nin Türkiye’deki ilgili ürün pazarına girmesi anılan sözleşme
yoluyla gerçekleşecektir. Dosya içeriğinde yer alan bilgilere göre, Abdi İbrahim'in Pavtide
adlı ilacı pazarda daha etkin bir şekilde pazarlaması sonucunda ilgili ürün pazarında
Novartis, AstraZeneca ve Bilim İlaç gibi firmaların ürünlerine rakip olacak şekilde bir
ürünün daha piyasadaki yerini alması beklenmektedir. Dolayısıyla Pavtide markalı ilacın
başvuru konusu Sözleşme ile piyasada daha etkin bir şekilde tanıtılması ilgili ürün
pazarındaki rekabetin artmasına yol açacaktır.
(27) Diğer yandan Pavtide isimli ilacın pazara girmesi ile birlikte, halihazırda B2-Stimulants +
Cortieoids pazarında birbirine rakip olan Abdi İbrahim ile GSK’nın ilgili pazarda daha yakın
12-60/1597-581
4/5


bir işbirliği içerisine girmeleri ve bu çerçevede sözleşme öncesi döneme göre daha düşük
seviyede rekabet etmeleri de beklenen bir gelişme olacaktır. Kısacası, her ne kadar
pazara yeni bir ilacın girmesiyle pazardaki rekabetin artması beklense de, iki teşebbüs
arasında ilgili pazardaki işbirliğinin artması nedeniyle söz konusu rekabet artışının
beklendiği kadar olmayabileceği kanaati oluşmuştur. Ancak Abdi İbrahim'in pazardaki yeri
dikkate alındığında feda edilebilecek olan rekabet kaybının yeterince büyük olmadığı da
görülmektedir. Çünkü Abdi İbrahim'in 2011 yılı itibarıyla pazar payı yalnızca %5,5'tir. Bu
seviyede pazar payına sahip olan bir teşebbüsün pazar lideri konumundaki GSK üzerinde,
daha yakın rakipleri olan; Novartis, AstraZeneca ve Bilim İlaç kadar baskı oluşturmadığı da
açıktır.
(39) Bu itibarla, pazarda daha önceden bulunmayan bir ürünün pazara girmesi ile göreceli zayıf
bir konumda bulunan üreticinin pazar lideri teşebbüs ile işbirliği yapması neticesinde en
azından bu teşebbüs bakımından daha az rekabet edebilir hale gelmesi durumu göz
önüne alındığında, pazarın geneli bakımından rekabetin ortadan kalkmadığı sonucuna
ulaşılmaktadır. Bu nedenle de inceleme konusu sözleşme ile ilgili piyasanın önemli bir
bölümünde rekabetin ortadan kalkmadığı kanaatine varılmıştır.
G.3.2.3.4. Rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu
olandan fazla sınırlanmaması
(28) Muafiyet değerlendirmesi yapılan bir anlaşmada yer alan tüm rekabet kısıtlamaları;
üretimin, dağıtımın gelişmesi ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması ve bu
iyileşmeden tüketicilerin yararlanabilmeleri için zorunlu olmalıdır.
(29) Dağıtım Sözleşmesi’nde yer alan münhasırlık hükümleriyle ilgili olarak bildirim formunda,
benzer etkilere sahip ilaç üreticileri ile Biovesta'nın etkin olarak rekabet edebilmesi için
atanacak dağıtıcının tüm çaba, zaman ve iş gücünü ancak kendisine münhasır olarak
tanınmış olan bir bölge içinde sağlanabileceğinin ve dolayısıyla münhasırlığın elde edilmek
istenen olumlu amaca uygun ve o amacın elde edilmesi için gerekli olduğu ifade
edilmektedir. Dosya mevcudu bilgilere göre, dağıtıcının münhasır olmaması halinde
ilaçların doktorlara tanıtım hizmetleri ve özellikle know-how'ın doktorlara verilmesi
zorlaşacaktır. Buna göre münhasır olmayan bir dağıtıcı ile tüm yurt sathında yapacağı
pazarlama faaliyetinde yüksek başarı seviyesine ulaşılması mümkün görünmemektedir.
(30) Yukarıdaki açıklamalar ışığında, inceleme konusu sözleşme ile getirilen münhasırlığın
Sözleşme’den beklenen faydaların kazanılabilmesi için gerekli ve ilgili piyasadaki rekabeti
gereğinden fazla kısıtlamayacak nitelikte olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dağıtım
Sözleşmesi ile Abdi İbrahim bakımından getirilen rekabet etmeme yasağının da geçmiş
tarihli Kurul Kararları1 da dikkate alınarak rekabeti zorunlu olandan fazla sınırlandırmadığı
kanaatine varılmıştır.









1 02.08.2007 tarih ve 07-63/776-282 sayılı;18.07.2012 tarih ve12-38/1086-345 sayılı Kurul kararları
12-60/1597-581
5/5


H. SONUÇ
(31) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre; Biovesta İlaçları Ltd. Şti. ile Abdi
İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasında imzalanan 05.10.2012 tarihli “Dağıtım
Sözleşmesi”ne 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde sayılan şartların tamamını
karşılaması nedeniyle bireysel muafiyet tanınmasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.








Full & Egal Universal Law Academy