Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 15-32/460-142
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Bayer Türk Kimya Sanayii Ltd. Şti. ile Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. arasında imzalanan Fason Üretim Sözleşmesi’ne muafiyet tanınması talebi
Karar Tarihi: 28.07.2015

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2015-3-23
Karar Sayısı : 15-32/460-142
Karar Tarihi : 28.07.2015
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Reşit GÜRPINAR, Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN
B. RAPORTÖRLER : E. Cenk GÜLERGÜN, Hatice ODABAŞ BUBA, Yusuf ÜLKER
C. BİLDİRİMDE
BULUNANLAR : - Bayer Türk Kimya Sanayii Ltd. Şti.
Temsilcileri: Av. Efser Zeynep ERGÜN, Av. İsmail Ünal DOĞAN,
Av. Ezgi Feride BAYINDIR
Büyükdere Cad. No:127 Astoria A kule, Kat 6-24-26-27, 34394
Esentepe/İstanbul
- Zentiva Sağlık Ürünleri San ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. İlmutluhan SELÇUK
Ebulula Mardin Cad. No:57 Akatlar-Beşiktaş/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Bayer Türk Kimya Sanayii Ltd. Şti. ile Zentiva Sağlık Ürünleri San.
ve Tic. A.Ş. arasında imzalanan Fason Üretim Sözleşmesi’ne muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 01.04.2015 tarihinde giren başvuru üzerine
düzenlenen 24.07.2015 tarih ve 2015-3-23/MM sayılı Muafiyet/Menfi Tespit Ön İnceleme
raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 4. maddesi kapsamında olmadığından bildirimi yapılan
sözleşmeye menfi tespit belgesi verilebileceği ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. İlgili Pazar
(4) Dosya kapsamında, alternatif pazar tanımları yapılması sonucu değiştirmeyeceği için ilgili
ürün pazarı tanımı yapılmamıştır. Bununla birlikte, dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde ilgili
coğrafi pazar "Türkiye" olarak belirlenmiştir.
G.2. Bildirime Konu İşlem
(5) Bildirime konu Fason Üretim Sözleşmesi (Sözleşme), belirli ilaçların Zentiva Sağlık Ürünleri
San ve Tic. A.Ş. (ZENTIVA) tarafından Bayer Türk Kimya Sanayii Ltd. Şti. (BAYER TÜRK)
için fason üretilmesine ilişkindir.
(6) BAYER TÜRK, üretimini gerçekleştirdiği İstanbul Topkapı’daki fabrikasının bulunduğu alanın
konut bölgesine dönüşüyor olması nedeniyle söz konusu fabrikayı kapatmayı planlamaktadır.
Dolayısıyla BAYER TÜRK ürünlerinin alternatif bir kaynaktan tedarik edilmesi gerekliliği
doğmuştur. Bu kapsamda, ZENTIVA, BAYER TÜRK için kendi tesislerinde belirli ürünlerin
üretimini yapacaktır.
(7) Bildirim formunda, Sözleşme’ye konu ilaçların listesi verilerek, belirtilen ilaçlara ek olarak
diğer bazı BAYER TÜRK ilaçlarının da ZENTIVA tarafından üretilmesi amacıyla yeni
anlaşmalar yapılmasının söz konusu olabileceği ifade edilmiştir. Taraflar bu ürünler için de
15-32/460-142
2/4

Sözleşme hükümlerinin uygulanmasını öngörmektedir. Bu kapsamda, listede bulunmakla
birlikte henüz Sağlık Bakanlığı nezdinde ruhsat başvurusu süreçleri devam eden (…..) ve (…..)
ürünlerinin üretimine ilişkin olarak BAYER TÜRK ile ZENTIVA arasında ek protokol
imzalanmasının planlandığı ifade edilmiştir. Ek protokolün imzalanması akabinde bunun da
Kuruma bildirileceği belirtilmiş, ancak pazar payları dikkate alınarak ilgili ürünlerin grup
muafiyeti kapsamında değerlendirilmesi talep edilmiştir.
(8) Öte yandan, listede yer almakla birlikte üretimi yapılmayan (…..) isimli ürünün yakın zamanda
pazara girmesinin planlandığı, taraflar arasında imzalanacak ek bir protokolle Sözleşme
kapsamına dahil edileceği ifade edilmiştir. Ayrıca (…..) ile aynı ilgili ürün pazarında bulunan
ürünler (…..) hakkında işbu başvuru kapsamında değerlendirme yapılması talep edilmiştir.
(9) Son olarak, Sözleşme’de isimleri “Product A” ve “Product B” olarak ifade edilen fakat markası
ve içeriği belirtilmeyen iki ürünün listede olduğu görülmektedir. Bildirim formunda, bu ilaçların
piyasada bulunan aynı etkin maddeli jenerik ürünler olduğu belirtilmiştir. BAYER TÜRK’ün söz
konusu ürünlerden birini kendisi için, diğerini ise bir başka ilaç firması için ürettiği ifade
edilmiştir. Bahse konu ürünlerin BAYER TÜRK adına üretiminin ZENTIVA tarafından
yapılabileceğinin düşünüldüğü ve ilgili ürünlerin Sözleşme’de söz konusu ilaç firması ile
BAYER TÜRK arasındaki gizlilik yükümlülüğü gereği isim verilmeksizin yer aldığı belirtilmiştir.
Fakat halihazırda Sözleşme’den kaynaklanan yükümlülükler ve ilgili mevzuat hükümleri
nedeniyle, anılan ürünlerin Sözleşme kapsamında üretilip üretilmeyeceğinin belirsiz olduğu
ifade edilmiştir. Dolayısıyla işbu bildirim kapsamında “Product A” ve “Product B” hakkında
muafiyet incelemesi yapılması talep edilmemiştir.
G.3. Değerlendirme
(10) Bildirime konu Sözleşme, belirli ilaçların ZENTIVA tarafından BAYER TÜRK için fason
üretilmesine ilişkindir. Sözleşme’nin “Üretim Yeri” başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrası;
“tedarikçi (ZENTIVA) işbu Sözleşme’de yer alan koşul ve şartlara tabi olmak kaydıyla,
ürünlerin üretimini münhasıran tedarikçinin üretim tesisinde gerçekleştirecektir…” şeklindedir.
Böylece belirli BAYER TÜRK ürünlerinin fason olarak münhasıran ZENTIVA’nın üretim
tesislerinde üretilmesi düzenlenmiştir.
(11) Öte yandan Sözleşme’nin “Rakip Ürünler” başlıklı 13. maddesinin ilk fıkrasında ise;
“Tedarikçi, işbu Sözleşme’nin yürürlük süresi ve Sözleşme dairesinde feshi ertesinde bir (1)
yıllık bir süre boyunca, Ek-1(a) altında yer verilen ürünler (Sözleşme konusu ürünler) ile aynı
bileşen kombinasyonunu içeren tertibe ve aynı üretim sürecine sahip olan ürünler hariç olmak
üzere, başka alıcılar için üretim yapma hakkına sahip olacaktır. İşbu hüküm, tedarikçinin Ek-
1(a) altında yer alan ürünler ile aynı ilaç etkin maddeye sahip olan bir ürüne dair kendisi,
iştirakleri ya da üçüncü kişiler için üretim yapmasına engel olmaz.
Burada yer alan yükümlülük, tedarikçinin kendi ürünleri ve tedarikçiye ait olmayan ancak işbu
Sözleşme’nin akdedildiği tarih öncesinde tedarikçi tarafından üretilen ürünler açısından
uygulanmayacaktır...”
hükmü bulunmaktadır.
(12) Esasen, farmasötik ürünlerin üretimi düzenlemeye tabidir. Bu ürünler, amaçlanan kullanımlara
ve ruhsatname gerekliliklerine uygun güvenilirlik, kalite ve etkinlikte üretilmek zorundadır.
Nitekim Beşeri Tıbbi Ürünlerin İmalathaneleri Hakkında Yönetmelik; üretilen, ihraç edilen, ithal
edilen ve klinik araştırması yapılan ürünler de dahil tüm beşeri tıbbi ürünlerin iyi imalat
uygulamalarına uygun olarak imal edilmesine ve bu çerçevede farmasötik kalite güvence
sisteminin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları yukarıda değinilen amaçlar doğrultusunda
15-32/460-142
3/4

düzenlemektedir. Bu bağlamda BAYER TÜRK, anlaşma konusu ürünlerin sadece
standartlarını karşıladığını düşündüğü belirli bir ZENTIVA tesisinde üretilmesini teminat altına
almak amacıyla, Sözleşme konusu ürünlerin münhasıran ZENTIVA tarafından fason olarak
üretilmesini talep ettiğini ifade etmektedir.
(13) Taraflar arasında yapılan Sözleşme’nin bir diğer amacı ise, ticari ilişki kapsamında lojistik
sebebiyle ortaya çıkabilecek maliyetleri ve gerekli organizasyonu öngörülebilir hale
getirmektir. Bu sayede taraflar, Sözleşme kapsamında ortaya çıkabilecek mali riskleri de
optimize edecek ve Sözleşme’nin doğuracağı etkinliğin devamlılığını sağlayacaktır.
(14) Sözleşme’nin 13. maddesi, ZENTIVA’nın başka ruhsat sahibi teşebbüsler için fason üretim
yapmasının önüne geçmemektedir. Ayrıca Sözleşme hükümlerine göre, yıllık talebin
ZENTIVA tarafından karşılanamayacağının anlaşılması ya da Sözleşme’nin sona ermesi veya
feshi durumunda, BAYER TÜRK alternatif sağlayıcılar tayin edebilecektir.
(15) Öte yandan, Sözleşme kapsamında münhasıran ZENTİVA tesisinde üretimin yapılmasının
öngörülmesi; ilgili ürünler özelinde yapılan yatırımların geri dönüşünün sağlanabilmesi ve bu
ticari ilişkiden makul kâr elde edilmesi için önem arz etmektedir. Zira dosya mevcudu
bilgilerden ZENTIVA’nın, BAYER TÜRK’ün taleplerini karşılayabilmek için üretilmesi
öngörülen ürün adetlerini zamanında ve tam olarak temin edebilmek üzere makine ve
ekipman yatırımı yapmasının gerektiği anlaşılmaktadır.
(16) İlaç sektöründe yapılan fason üretim sözleşmelerinde, tarafların birbirlerine aktardığı bilgilerin
esasını, tedarikçi tarafından fason üreticiye sunulan bilgiler oluşturmaktadır. İncelenen
Sözleşme uyarınca BAYER TÜRK, ZENTIVA'ya hammadde spesifikasyonlarına, hammadde
ve ambalaj malzemelerinin özelliklerine, üretim ve ambalajlama sürecine ve bu sürecin kalite
kontrolünde temel alınacak kriterlere, ambalaj ve etiketleme spesifikasyonlarına, ürünün
know-how’una ilişkin olarak teknik hususları da içeren bilgilerini aktarmaktadır. Bu bilgilerin
üçüncü kişiler tarafından bilinir hale gelmediği sürece gizli tutulması, üçüncü kişilerin
kullanımına sunulmaması ve anlaşmanın amaçları dışında kullanılmaması, BAYER TÜRK'ün
deneyimleri sonucu geliştirdiği bu bilgilerin ekonomik değerini koruma işlevi görecektir.
(17) Ayrıca ilaç sektöründe yapılan fason üretim anlaşması örneklerine bakıldığında, çoğunlukla
tek bir teşebbüsle fason üretim ilişkisi kurulmasının tercih edildiği, bunun tedarikçinin sahip
olduğu know-how’ı koruma gayretinden kaynaklandığı görülmektedir.
(18) Bu çerçevede, BAYER TÜRK ürünlerinin münhasıran ZENTIVA tarafından fason olarak
üretilmesinin bir rekabet kısıtı olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır.
(19) Sözleşme’nin yukarıda yer verilen 13. maddesinin ilk fıkrasında, ZENTIVA’nın üretimini
yapamayacağı ürünler tanımlanmıştır. İlk bakışta rekabetçi endişelere yol açabileceği
düşünülen ilgili hükmün ayrıca ele alınmasında fayda bulunmaktadır.
(20) Söz konusu düzenleme, Sözleşme konusu ürünler ile aynı bileşen kombinasyonunu içeren
tertibe ve aynı üretim sürecine sahip olan ürünler için geçerlidir. Bunun dışında kalan,
Sözleşme konusu ürünler ile aynı ATC-3 sınıfında bulunan ya da aynı etkin maddeli ilaçlar
bakımından herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir. Ayrıca Sözleşme öncesinde ruhsat almış
bulunan ZENTIVA ürünleri ile yürürlükte olan bir üretim sözleşmesi gereğince ZENTIVA’nın
üçüncü kişiler için ürettiği ilaçların düzenleme kapsamında olmadığı tespit edilmiştir.
(21) Bunların yanı sıra, taraflar; ilgili düzenlemenin yalnızca ZENTIVA’yı bağladığını, teşebbüsün
içinde bulunduğu Sanofi Grubu’nun diğer iştiraklerine yönelik herhangi bir sınırlama
getirmediğini ifade etmişlerdir. Nitekim tarafların Kuruma gönderdiği bilgilerden Sanofi
15-32/460-142
4/4

Grubu’nun Sözleşme konusu ürünlerle aynı etkin maddeli ürünleri halihazırda ürettiği
anlaşılmaktadır.
(22) Öte yandan taraflar, Sözleşme’nin 13. maddesi hükmünün pazardaki rekabet üzerinde kayda
değer bir etkisinin olmayacağını ve hedeflenen etkinliğin tam olarak sağlanması için gerekli
olduğunu savunmuşlardır. Ayrıca bu düzenlemenin, yalnızca BAYER TÜRK tarafından
ZENTIVA'ya ürettirilen ürünlerin (bu ürünlerle aynı tertibe ve kombinasyona sahip ürün
üretilmemesi sağlanarak) korunması amacına hizmet ettiği vurgulanmıştır. Bu noktada,
düzenlemenin dayandırıldığı gerekçelerin makul olduğu anlaşılmaktadır. Sözleşme konusu
ürünlerin birebir aynısı olmayacak şekilde rakip ürünlerin üretilmesine engel olunmadığı
dikkate alınarak, ilgili hükmün rekabet etmeme yükümlülüğü olarak değerlendirilemeyeceği
sonucuna ulaşılmıştır.
(23) Halihazırda Türkiye’de üretilen BAYER TÜRK ilaçlarının bir kısmı BAYER TÜRK’e ait
fabrikalarda üretilmekteyken, diğer bir kısmı da Pharmavision Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin
(PHARMAVISION) tesisinde üretilmektedir. BAYER TÜRK ve PHARMAVISION arasında
akdedilen fason üretim sözleşmesinin 31.05.2017 tarihinde sona erecek olmasına binaen,
halihazırda taraflar arasında devam eden fason üretim sözleşmesine konu ürünler ile bildirim
konusu Sözleşme’de yer alan ürünler arasında bir çakışma olup olmadığının sorgulanması
ihtiyacı hissedilmiştir. Taraflar bildirime konu fason üretimin en erken Haziran 2017’de
başlanmasının planlandığını ve her iki fason üretim anlaşması kapsamında herhangi bir
çakışmanın olmayacağını ifade etmişlerdir.
(24) Yukarıda değinilen Sözleşme maddelerinin; ticari sır niteliğindeki gizli bilgilerin ve fiyat, satış
koşulları, arz miktarı gibi rekabet için hassas bilgilerin değişimini içermemesi ve tarafların
ticari kararlarını sınırlandırmaması hususları dikkate alındığında, bildirime konu Sözleşme’nin
amaç ve etki yönünden rekabeti sınırlayıcı nitelikte olmadığı, dolayısıyla 4054 sayılı Kanun’un
4. maddesini ihlal etmediği kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(25) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, Bayer Türk Kimya Sanayii Ltd. Şti.
ile Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. arasında imzalanan Fason Üretim Sözleşmesinin
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine aykırı olmadığına, bu nedenle aynı Kanun’un 5. maddesi
kapsamında muafiyet değerlendirmesi yapılmasına gerek bulunmadığına OYBİRLİĞİ ile karar
verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy