T.C. BAKIRKÖY 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2022/1028 Esas
KARAR NO: 2023/271 Karar
DAVA: İtirazın İptali (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 02/06/2022
KARAR TARİHİ: 21/03/2023
GER. KARAR TARİHİ: 13/04/2023
Davacı tarafından mahkememizde açılan İtirazın İptali (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı taraf arasındaki fuar katılımı için Katılım Sözleşmesi ile imzalandığını, davalının edimlerini yerine getirmediğini, davalı tarafça fuar katılım bedeli olarak 91.357,87-TL tahsil edildiğini, davalı tarafa fuar katılım bedelinin müvekkili şirkete iadesine ilişkin İstanbul ..... Noterliği aracılığıyla ihtarname gönderildiği, davalının ihtarnameye yanıt vermediği ve katılım bedelini de iade etmemesi üzerine İstanbul ..... İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, davalının yapılan icra takibine haksız ve mesnetsiz olarak takibe itiraz ettiğini, tüm bu nedenlerle açılan itirazın iptali davasının kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Davacı şirket davasını yetkisiz mahkemede ikame ettiğini, taraflar arasında imzalanan sözleşme gereğince yetkili mahkeme ve icra dairelerinin Bakırköy Mahkemeleri ve İcra Daireleri olduğunu, Bakırköy Ticaret Mahkemesine yetkisizlik kararı verilmesini ettiğini, öncelikle davacı şirket dava dilekçesinde ... adlı derneğe üye olduğundan bahisle birtakım iddialar öne sürse de davacı tek başına basiretli bir tacir olup işlem ve eylemlerinden tek başına sorumlu olduğunu, bu kapsamda davacı şirketin dava dilekçesinde haklılığını kanıtlamayı bırakarak .... adlı derneği yaptığı işlemleri vs açıklamaya çalıştığını, önemle belirtmek gerekir ki davacı şirket ile müvekkili şirket arasında yapılan sözleşme sadece tarafları bağlayan bir sözleşme olup sözleşmede söz konusu derneğe ilişkin tek bir atıf dahi bulunmamakta olduğunu, bu kapsamda dava dilekçesinde söz konusu dernek ile ilgili kısımların dikkate alınmaması, bu hususların ayrı bir yargılamaya muhtaç olduğu izahtan vareste olduğunu, bu nedenle bundan sonraki savunma ve cevapları davacı şirket ve müvekkili şirket arasındaki sözleşme ve ilişkiye dayanılarak sayın mahkemeye sunulacağını, dava konusu fuarın ertelenmesi ile ilgili aşağıda ayrıntılı izah edilecek olsa da öncelikle ve açıkça belirtmek gerekir ki müvekkili şirketin, fuarın tarihini değiştirme hakkı bulunduğunu, fuar tarihinin değiştirilmesi katılımcılara sözleşmeyi fesih ve ödenen bedelin iadesi hakkı vermemekte olduğunu, neticede haksız, kötüniyetli ve hukuki mesnetten yoksun huzurdaki davanın esastan reddine, davacı taraftan %20'den aşağı olmamak kaydıyla kötü niyet tazminatı'nın alınarak müvekkile verilmesine, tüm yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacı taraf yüklenmesine, karar verilmesini talep etmiştir.
İstanbul .... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 30/09/2022 tarih, .. esas, ... karar sayılı yetkisizlik kararı üzerine dosya mahkememize tevzi edilmiş olduğu anlaşıldı.
Dava dilekçesi, cevap dilekçesi, taraf beyanları, icra dosyası ve tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde;
Dava, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu' nun 67. maddesine dayalı itirazın iptali isteminden ibarettir.
Dava konusu, Taraflar arasındaki imzalanan fuar katılım sözleşmesinden kaynaklanan fuarın zamamında yerine getirilmediği iddiasına dayalı bedel iadesinin tahsili için başlatılan icra takibine davalı borçlu tarafından yapılan itirazın iptali mahiyetinde olduğu görülmüştür.
Dava konusu İstanbul .... İcra Dairesi'nin ...Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde; davacı tarafından davalı aleyhine 91.357,87-TL (08/10/2020 tarihli ... katılımcı sözleşmesi bedeli iadesi) 749,77-TL (Noter İhtarname Bedeli) olmak üzere toplam 92.107,64-TL alacağa değişen oranlarda avans faiziyle tahsili talep edilmiştir. Davalıya ödeme emri tebliğ edilmiş, davalı borçlu borca itiraz ettiğini belirtmiştir. İtiraz üzerine takibin durduğu ve süresinde iş bu davanın açıldığı görülmüştür.
Dava konusu miktar 92.107,64.-TL'dir.
Davacı ve davalı tacir olup, TTK 18/2 maddesi uyarınca her iki tarafın da ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli olma yükümlülüğü bulunmaktadır.
6098 sayılı TBK m. 26'da bir sözleşmenin içeriğinin, bu sözleşmenin taraflarınca kanunda öngörülen sınırlar içerisinde özgürce belirlenebileceği düzenlemesi yer almaktadır. Bu temel kuralın istisnası ise 20. maddede (TBK m. 27) ahlâka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmelerin kesin olarak hükümsüz olduğu açıklanmıştır. Sözleşme serbestisi kavramının temeli irade özgürlüğüne dayalıdır. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın irade özgürlüğüne ilişkin hükümleri (m. 12/1, 13, 17/1, 19, 35/1, 48/1, vb.) göstermektedir ki; hukuk sistemimiz kişilerin irade özgürlüğüne sahip olduğunu temel bir ilke olarak benimsemiştir.
Genel işlem koşulları 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı TBK’dan önce 818 sayılı BK düzenlemesi içerisinde yer almasa da kamu düzeni, ahlâka aykırılık, kişiliğin korunması, sosyal adalet gibi farklı hukuki dayanaklarla bu husus pek çok yargı kararı ile (örneğin; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 04.12.1996 tarihli, 1996/3-717 E., 1996/850 K. sayılı kararı) kabul görmüştür. Yine TBK’nın yürürlüğünden önce mevzuatımızda, oldukça sınırlı sayıda ve dar kapsamda da olsa, genel işlem koşullarına ilişkin bazı hükümler yer almıştır (6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 766, 1266; 5464 sayılı Banka ve Kredi Kartları Kanunu m. 24; Sermaye Piyasası Kurulunun Aracılık Faaliyetleri ve Aracı Kuruluşlara İlişkin Esaslar Tebliği m. 47/3 gibi). Bu düzenlemelerden biri de tüketici hukukunda mevcuttur.
Davacı bu sözleşme kapsamında fuara katılma bedelinin davalı şirkete ödediğini, koronavirüs nedeniyle alınan tedbir sonucu fuarın iptal edilmesi üzerine geri ödenmediğini, fuarın zamanında yapılmamış olmasına rağmen davalının ödedikleri bedeli iade etmediğinden bahisle bu bedelin iadesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Davalı, fuarın iptal edilmediğini ertelendiğini, davalının bilgisi dahilinde ve sözleşme kapsamında yapıldığını, sözleşmenin halen geçerli olduğunu, bu nedenle bedelin iadesini talep edemeyeceği yönünde savunmada bulunmuştur.
Dava konusu fuarın .... tarihlerinde yapıldığı görülmüştür.
Taraflar arasında 08.10.2020 tarihli fuar katılım sözleşmesi bulunduğuna ilişkin herhangi bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı da, davalı da 08.10.2020 tarihli fuar katılım sözleşmesinin tamamını sunmuşlardır. Sözleşmenin tüm maddelerine davacı taraf vakıftır. Sözleşmenin imzalı ilk sayfasında, katılım formunun arka yüzündeki belirtilen koşulları koyup, kabul ettiklerini belirtir ibarenin altının davacı tarafça imzalandığı görülmüştür.
Fuar Katılım sözleşmenin 2. maddesinde " ...fuara (kısaca fuar) katılmayı kabul eden KATILIMCI, bu imzadan sonra, fuara katılmayı reddederse dahi KATILIMCI' nın maddi ve manevi yükümlülükleri devam eder. KATILIMCI, fuar koşulları, sergi veya fuarın yeri, KATILIMCI' nın fuar alanındaki yeri, düzenleme tarihleri, ünvanı vb hususlarda, DÜZENLEYİCİ' nin, sektörün talebi, ekonomik durumu, organizasyon gerekleri veya kendi takdiri ile yapacağı değişiklikleri (fuarın kısmen veya tamamen iptali dahil) peşinen kabul eder. Bu durum sözleşmenin fesih sebebi değildir, KATILIMCI' nın ücret ödeme yükümlülüğü devam eder." ibaresinin yer aldığı görülmüştür. Davacının bu hüküm ile bağlı olduğu kabul edilmiş ve davacının aksine yönelik sözleşmeden dönme ve feshe yönelik iddialarına itibar edilmemiştir.
Yukarıda bahsedildiği gibi sözleşme özgürlüğü, bir akdi yapıp yapmama, içeriğini belirleme, akdin karşı tarafını seçme, akde son verebilme ve akdin şeklini belirleyebilme serbestîsi anlamına gelmekte olup, kimse bir akdi yapmaya zorlanamayacağı gibi istediği bir akdi yapmaktan da alıkonulamayacaktır.
Taraflar arasında özel hukuk hükümlerine tabi geçerli bir sözleşme (Fuar Katılım Sözleşemesi) mevcut olup, davacının ve davalının basiretli tacir olarak davranma yükümlülüğüne sahip oldukları hususu ise izahtan varestedir.
Burada irdelenmesi gereken taraflar arasındaki sözleşmenin 2. Maddesinin geçerli olup olmadığı, haksız şart niteliğinde olup olmadığı, ertelenen fuar nedeni ile ödediği fuar katılım bedelinin iadesinin mümkün olup olmadığının tespiti gerekmektedir.
Fuar Katılım Sözleşmesinin 2. maddesinin, tarafların serbest iradeleri ile kararlaştırdıkları hüküm olup geçerli olduğu, haksız şart olarak kabulü mümkün olmayıp, tarafları bağlayıcı olduğu; kaldı ki dosyaya davalı tarafça sunulan mail yazışmalarından fuar tarihinin mücbir sebep ile ertelendiği ve ertelenme ve yeni tarih ile ilgili gerekli bilgilendirmelerin davacı tarafa bildirildiği; yine dava dilekçesi içeriğinde, davacının fuarın 2022 yılının sonuna ertelendiğine yönelik beyanını olduğu, bu duruma vakıf olduğu; fuarın bildirilen tarihte yapıldığı; basiretli tacir gibi davranması gereken davacı tarafın sözleşmenin imzalanması sırasında sözleşmenin bu maddesini bildiği, bu hükme göre de sözleşmenin iptalinin ve ödenen bedelin iadesini talep hakkının olmadığı, ödeme yükümlülüğünün devam ettiği ve ertelemenin taraflara sözleşmeden dönme ve fesih hakkı da tanımayacağı da açıktır.
Tacir olan her iki taraf özgür iradeleri ile yukarıda belirtilen sözleşme hükümleri konusunda anlaşmaya vararak imzalamışlardır. Fuarın ertelenmesi ile ilgili olarak TBK 136. madde anlamında ifa imkansızlığının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tartışılması gerekmektedir. İmkansızlığı, sözleşmenin konusu olan edimin maddi veya hukuki bir nedenden dolayı yerine getirilmesinin mümkün olmaması olarak tanımlamak mümkündür. İmkansızlık nedenleri maddi veya hukuki olabilir. İmkansızlığın objektif olması, sadece borçlu bakımından değil, herkes bakımından söz konusu olan imkansızlık, sübjektif imkansızlık ise, sadece borçlu bakımından söz konusu olan imkansızlığı ifade eder. Kusursuz imkansızlık TBK'nın 136. düzenlenmiş bulunmaktadır. Yasada, borcun ifası borçlunun sorumlu tutulamayacağı sebeplerle imkansızlaşırsa borcun sona ereceği belirtilmiştir. İmkansızlık geçici nitelikte ise, kural olarak borcun sona ermesine neden olmaz. Bu hususta tarafların farazi iradeleri esas alınmalıdır. Ancak ifa muayyen bir zamanda yapılacak veya ifa zamanı alacaklı için önem taşıyorsa bu hallerde borcun sona ermesi sonucunu doğurur. Ancak iş bu yargılamada, ifa imkansızlığına dair hükümlerin uygulanarak tarafların verdiklerini geri isteyebilme haklarının doğduğunu kabul etmek mümkün değildir. Çünkü, yukarıda ayrıntılı şekilde yazılan sözleşme hükümleri ile bu maddenin uygulanması tarafların karşılıklı iradeleri ile adeta ortadan kaldırılmıştır. Somut olayda, davacı fuar tarihinin ertelenmesi ve yeni tarih belirlenmesinde, iptal edilen tarihin kendisi için taşıdığı öneme dair bir iddiada bulunmamış ve yine sözleşmeyi bu sebeple feshettiğine dair herhangi bir yazılı kayıt, ihtarname ve delil sunmamıştır. (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 17. HD' nin, 26/11/2020 Tarih ve 2018/554 E. - 2020/2075 K. Sayılı ilamı).
Tüm dosya kapsamına nazaran, davalı organizatör sözleşme hükümlerine göre tüm edimlerini gerçekleştirmiş olup, davacı müşterinin sözleşmeden dönme veya ödediği ücreti talep hakkı olmadığından ve yeniden belirlenen fuara katılmamakla varsa meydana gelen zarardan kendisi sorumlu olacağından, açıklanan gerekçelerle açılan davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
Yukarıda açıklanan sebeplerle aşağıdaki şekilde karar verilmiş ve hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacının davasının sübut bulmadığından REDDİNE,
-Yasal şartları oluşmayan kötü niyet tazminatı taleplerinin REDDİNE,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 179,90-TL harçtan davacı tarafça peşin yatırılan 1.112,43-TL peşin harçtan mahsubu ile 932,53-TL harcın karar kesinleştiğinde ve istem halinde davacıya İADESİNE,
-Arabuluculuk sonuç tutanağı tarihi itibariyle yürürlükte bulunan tarifeye göre tahakkuk eden 1.560,00 TL arabuluculuk ücretinin; davacıdan tahsili ile hazineye irat KAYDINA,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
- Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalan miktarın karar kesinleştiğinde davacı tarafa İADESİNE, (Gerekçeli kararın tebliğe çıkarılma masraflarının kalan gider avansından karşılanmasına)
- Davalı tarafça yatırılan gider avansından arta kalan miktarın davalı tarafa İADESİNE,
4-Davanın red miktarı dikkate alınarak karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca tayin ve takdir olunan 14.737,22.-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
Dair; 6100 sayılı HMK.'nun 341. ve devamı maddeleri gereğince gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere taraf vekillerinin yüzüne karşı verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 21/03/2023
Katip ...
¸e-imzalıdır


Hakim ...
¸e-imzalıdır



Full & Egal Universal Law Academy