Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 15-42/697-251
Karar Türü: Birleşme ve Devralma
Konu: Aventis Inc. ve GOOGLE Life Sciences LLC tarafından ortak girişim kurulması işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 02.12.2015

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2015-3-67 (Ortak Girişim)
Karar Sayısı : 15-42/697-251
Karar Tarihi : 02.12.2015

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN,
Doç. Dr. Tahir SARAÇ, Kenan TÜRK

B. RAPORTÖRLER : Erdem AKTEKİN, Name AKÇA

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN :- GOOGLE Life Sciences LLC ve Aventis Inc.
Temsilcileri: Av. Gönenç GÜRKAYNAK, Av. K. Korhan YILDIRIM,
Av. Betül BAŞ ÇÖMLEKÇİ
Çitlenbik Sokak, No: 12, Yıldız Mahallesi, Beşiktaş/İstanbul

(1) D. DOSYA KONUSU: Aventis Inc. ve GOOGLE Life Sciences LLC tarafından ortak
girişim kurulması işlemine izin verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 05.11.2015 tarih ve 5171
sayı ile giren bildirim üzerine düzenlenen 19.11.2015 tarih ve 2015-3-67/Öİ sayılı
Devralma Ön İnceleme Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; dosya konusu işleme izin verilmesi
gerektiği kanaat ve sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflar
(4) GOOGLE Life Sciences LLC (GLS); GOOGLE Inc.’in (GOOGLE) yaşam bilimlerine ilişkin
projelerine yatırım sağlamak amacıyla kurulmuştur. Diyabet, parkinson hastaları gibi
çeşitli hastalar için yüksek teknoloji içeren tedavi ve tanı ürünlerine yönelik işbirliği ve
yatırım faaliyetleri yürütmektedir. Teşebbüsün hali hazırda Türkiye’de faaliyeti
bulunmamaktadır. ABD menşeili teknoloji devi GOOGLE; ücretsiz bir internet arama
motoru işletmekte ve kendisinin ve ortaklarının internet sitelerinde internet üzerinden
reklam alanı sunmakta olup, gelirinin neredeyse tamamını internet üzerinden verilen
reklamlardan elde etmektedir. GOOGLE ayrıca açık kaynak bir mobil yazılım platformu
olan Android'i kullanıcılara sunmaktadır. GOOGLE Türkiye'de, Türkiye'den GOOGLE
vasıtasıyla reklam veren kişilere internet üzerinden reklam için pazarlama hizmetleri
sağlamaktadır.
(5) SANOFİ S.A’nın (SANOFİ) yüzde yüz iştiraki olan Aventis Inc. (AVENTİS); bildirime konu
işlem için kurulmuş özel maksatlı bir şirkettir. SANOFİ ise beşeri ilaç üretimi ve satışı
alanında faaliyet göstermektedir.



15-42/697-251
2 / 6


G.2. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
(6) GLS ile AVENTİS arasında imzalanan İşbirliği Anlaşması (Anlaşma) uyarınca, taraflar
ABD’de yerleşik bir ortak girişim şirketi kurmak konusunda anlaşmışlardır. İşlem
neticesinde; her iki tarafın da ortak girişimde %50 oranında hisseye sahip olacağı ve
şirketin tarafların ortak kontrolünde olacağı dosya içeriğinden anlaşılmıştır.
(7) Şirket, diyabet hastalarına mevcut durumda ayrı ayrı sunulan; diyabetle mücadele
yöntemleri, glikoz izleme sistemleri, insülin kullanma sistemleri, hasta destek sistemleri
gibi hasta bakımına yönelik hizmetleri, geliştireceği bir e-sağlık platformunda birleştirerek
tek bir bütün hizmet olarak sunmayı hedeflemektedir. Veri analizleri ve iletişim
teknolojilerinden yoğun olarak faydalanan ve dijital sağlık teknolojileri başlığı altında
konumlandırılan bu ve benzeri hizmetler; hastalara, kronik hastalıkları kendi kendilerine
idare edebilmeleri için daha fazla araç sağlayabilmekte ve sağlık hizmeti yetkililerine
hastaları periyodikten ziyade tam zamanlı olarak uzaktan destekleme, izleme ve tedavi
etme imkanı vermektedir. Bu bağlamda, diyabet hastalığı özelinde ortak girişimin temel
hedefi, çeşitli araçlarla hastalara, kaliteli ve gelişmiş bir hayat ve beslenme tarzı ile ilaç
kullanma rehberinin de içinde olduğu bir sistemi kişiye özel bir biçimde sunmaktır. (…..)
başında faaliyete geçmesi beklenen ortak girişimin, anılan hizmeti öncellikli olarak (…..)
pazarlarında sunması hedeflenmektedir.
G.2.1. İşlemin Niteliği
(8) 2010/4 sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ’in (2010/4 sayılı Tebliğ) 5. maddesinin 3. fıkrası çerçevesinde, bir ortak
girişimin 2010/4 sayılı Tebliğ kapsamında bir devralma olarak değerlendirilebilmesi için
“ortak kontrol” ve “tam işlevsellik (bağımsız iktisadi varlık)” koşullarını taşıması
gerekmektedir.
G.2.1.1. Ortak Kontrol
(9) Birleşme ve Devralma Sayılan Haller ve Kontrol Kavramı Hakkında Kılavuz’un (Kılavuz)
58. paragrafında ortak kontrol kavramı; “İki ya da daha fazla teşebbüs ya da kişi başka
bir teşebbüs üzerinde belirleyici etki uygulama imkânına sahipse ortak kontrolden söz
edilecektir. Bu anlamda belirleyici etki bir teşebbüsün stratejik ticari davranışlarını
belirleyen eylemleri engelleme yetkisi anlamına gelir. Belirli bir hissedara bir teşebbüste
stratejik kararları belirleme yetkisi veren tek kontrolün aksine, ortak kontrolün özelliği iki
ya da daha fazla ana şirketin önerilen stratejik kararları reddetme yetkisinden
kaynaklanan kilitleme olasılığıdır. Ortak kontrole sahip hissedarlar ortak girişimin ticari
politikasına karar verirken ortak bir anlayışa sahip olmak ve işbirliği yapmak zorundadır.
Hissedarlar (ana şirketler) kontrol edilen teşebbüsle (ortak girişim) ilgili önemli kararlarda
mutabakata varmak zorundaysa ortak kontrol söz konusudur.” şeklinde ifade edilmiştir.
(10) Kılavuz’un ilgili bölümünde yukarıda bahsi geçen “stratejik kararlar”ın neleri kapsadığına
yönelik bir tanımlama yapılmamış olmakla birlikte, Kılavuz’un takip eden “Veto Hakları”
kısmında, biri veya daha fazlasının üzerinde taraflardan birinin veto hakkının bulunması
halinde, şirketin ortak kontrol altında olduğunun kabul edileceği stratejik kararlara ilişkin
örnekler verilmiştir (para. 55-59). Buna göre; yönetim kurulu üyeleri gibi üst yönetimin
yapısının, işletme planının, bütçenin, yatırımların belirlenmesine ilişkin kararlar stratejik
kararlar arasında sayılmıştır.



15-42/697-251
3 / 6

(11) Ortak kontrole ilişkin olarak Bildirim Formu’nda; tarafların imzaladıkları Anlaşma’ya ek
olarak gelecekte, ortak girişimin yönetimine ilişkin koşulları ayrıntılı olarak
düzenleyecekleri bir limited şirket işletme anlaşması, ortak girişimin işletilmesine ilişkin
koşulları belirleyen bir işbirliği anlaşması ve gelişim planı imzalayacakları, ancak bu
belgelerin henüz hazır olmadığı ifade edilmiştir. Bununla birlikte taraflar, imzalanacak
sözleşmelerin içereceği bazı temel hükümler üzerinde Anlaşma ile mutabakata
varmışlardır.
(12) Dosya içeriğinden, Kılavuz’da kurulacak bir ortak girişimde, tarafların ortak kontrolünden
bahsedilebilmesi için gerekli görülen; yönetim kurulunun yapısının belirlenmesi, işletme
planının belirlenmesi, belirli büyüklükte borçlanma veya yatırım kararları alınması gibi
stratejik kararların her iki işlem tarafının da mutabakatı ile alınacağı anlaşılmıştır. Bu
itibarla, kurulacak ortak girişimin işlem taraflarının ortak kontrolünde olacağı tespit
edilmiştir.
G.2.1.2. Tam İşlevsellik
(13) Bir ortak girişimin 2010/4 sayılı Tebliğ kapsamında yoğunlaşma olarak kabul edilmesi için
aranan kriterlerden diğeri de, kurulacak işletmenin bağımsız bir iktisadi varlık niteliği
taşımasıdır. Bu kriter ile aranan özellik ortak girişimin, kurucularından bağımsız olarak
ilgili pazarda faaliyetlerini kalıcı olarak sürdürebilen ayrı bir iktisadi işletme olarak teşekkül
etmesidir. Bununla birlikte, Kılavuz’da da belirtildiği üzere; “Bir ortak girişimin tam işlevsel
bir teşebbüs olabilmesi için operasyonel bakımdan iktisadi bağımsızlığa sahip olması
gerekmekte olup bu durum stratejik kararların alınmasında da ana teşebbüslerden
bağımsız hareket edebileceği anlamına gelmez. Aksi bir değerlendirmede, ortak kontrol
edilen bir teşebbüs hiçbir zaman tam işlevsel bir ortak girişim olarak nitelendirilemeyecek
ve dolayısıyla Tebliğ’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen şart hiçbir zaman yerine
getirilemeyecektir. Bu nedenle tam işlevsellik kriterinin sağlanabilmesi için ortak girişimin
operasyonel bakımdan bağımsız olması yeterlidir.” (para. 80). Bir ortak girişimin tam
işlevsel olarak kabul edilebilmesi için aşağıdaki koşulları sağlaması beklenmektedir:
 Bağımsız olarak faaliyet göstermek için yeterli kaynaklara sahip olmak,
 Ana şirketlerin belirli bir işlevi ötesinde faaliyet göstermek,
 Satış ve satın alma ilişkilerinde ana şirketlere bağımlı olmamak,
 Kalıcı olarak faaliyet göstermek.
(14) Bildirim Formu’na göre kurulması planlanan ortak girişim; kendi ticari politikası
doğrultusunda karar verebilen, genel hedefleri çerçevesinde hazırlanan stratejik iş
planlarıyla faaliyetlerini kendi nam ve hesabına, kendi bütçesinden gerçekleştiren ve
2010/4 sayılı Tebliğ’de geçen şekli ile bağımsız bir iktisadi varlığın tüm işlevlerini yerine
getirebilen tam işlevsel bir teşebbüs olacaktır.
(15) Taraflar arasında yapılan Anlaşma’ya göre SANOFİ, ortak girişime (…..) Amerikan Doları
((…..) TL) sermaye yatıracaktır. GOOGLE ise GLS aracılığıyla, üçüncü kişi cihaz
üreticileriyle ortak girişimin sunacağı hizmetler kapsamında kullanılacak ve geliştirilecek
(…..) araçları ile ilgili olarak yaptığı sözleşmelerden elde ettiği telif haklarını sermaye
olarak ortak girişime aktaracaktır. Bu hakların pazar değeri işlem taraflarınca (…..)
Amerikan Doları ((…..) TL) olarak belirlenmiştir. Başlangıçtaki sermaye katkısının
tamamlanmasının ardından, ortak girişimin, kendi yarattığı nakit akışları ya da yönetim
kurulunun kararıyla üçüncü kişilerden alınacak krediler yoluyla finansmanını kendisinin
sağlayacağı belirtilmektedir. Bu kapsamda ortak girişimin sayılan koşullardan ilki olan
bağımsız olarak faaliyet göstermek için yeterli kaynaklara sahip olmak koşulunu sağladığı
görülmüştür.

15-42/697-251
4 / 6

(16) Bir ortak girişimin tam işlevsel olarak kabul edilebilmesi için sağlanması gereken ikinci ve
üçüncü kriterler; ortak girişimin ana şirketlerin belirli bir işlevin ötesinde faaliyet
göstermesi, satış ve satın alma ilişkilerinde ana şirketlere bağımlı olmamasıdır. Bu
kapsamda, örneğin, bir ortak girişimin faaliyetlerinin esas olarak ana şirketlerinin
ürünlerinin dağıtımı ya da satışıyla sınırlı olması durumunda ortak girişim tam işlevsel
olarak değerlendirilemeyecektir. Benzer şekilde işlem taraflarının ortak girişimin üst
ve/veya alt pazarında güçlü bir şekilde var olması, ana şirketlerle ortak girişim arasında
büyük miktarda satış ya da satın alma ilişkileri olması durumunda ortak girişimin tam
işlevselliği sorgulanabilecektir.
(17) Dosya içeriğinden, işlem taraflarının Türkiye veya Dünya’da ortak girişimin sunacağı
hizmete benzer hizmetler sunmadıkları anlaşılmıştır. Bu doğrultuda ortak girişimin
sunacağı hizmetin ana şirketlerin belirli bir işlevinin ötesine geçeceği ve tüketicilere yeni
bir ürün sunulacağı kanaatine varılmıştır.
(18) Ortak girişim, sunacağı hizmete ek olarak hali hazırda GLS tarafından üçüncü kişilerle
geliştirilen ve ilerleyen dönemlerde hizmetin sunulmasında kullanılması planlanan
aşağıdaki cihazların satışını da gerçekleştirecektir:

 (…..TİCARİ SIR…….)


(19) Dosya içeriğinden, ortak girişim tarafından sunulacak hizmetin, yukarıda sayılan
cihazların gelişim süreçlerine bağlı olmak üzere, cihazlarla entegre bir biçimde çalışması
planlanmakla birlikte, sistemin üçüncü taraflara da açık bir şekilde dizayn edileceği
anlaşılmıştır. Şöyle ki, geliştirilecek cihazlar, geliştirme sürecine katılacak üçüncü kişiler
tarafından bağımsız bir şekilde satılabilecektir. Buna ek olarak cihaz üreten diğer
teşebbüsler ve yazılım geliştiricileri hizmetin sunulacağı e-sağlık platformu ile birlikte
çalışan yazılım ve cihaz tasarlayabileceklerdir.
(20) İşlem kapsamında, diğer işlem tarafı SANOFİ’nin de, (…..) ile birlikte kullanılabilecek
yoğunlaştırılmış bir insülin türü (U300) geliştirmesi planlanmaktadır. İlacın geliştirilmesi
ve gerekli izinlerin alınmasının ardından ortak girişimin bu insülin türünü de satması
öngörülmektedir. Ancak, Bildirim Formu’nda, ortak girişimden hizmet almak isteyen
tüketicilerin (…..) ve geliştirilecek insülin türünü ortak girişimden alıp almamak konusunda
serbest olacakları hususu vurgulanmıştır.
(21) Tam işlevselliğe ilişkin yapılan inceleme sürecinde, ortak girişimin, belirli ürünleri ana
şirketlerden almasını mecbur kılan veya GLS ve SANOFİ tarafından sağlanacak ürünleri
farklı teşebbüslerden almasını önleyecek bir düzenlenme olup olmadığına dair açıklama
talebine istinaden gönderilen cevabi yazıda; bahsedilen etkileri doğurabilecek türden bir
düzenlemenin bulunmadığı ifade edilmiştir.
(22) Ortak girişimin ana şirketlerinden yaptığı alımların değerlendirilmesinde, ortak girişimin
ilgili ürünlere sağladığı katma değerin boyutu önem taşımaktadır. Eğer ortak girişimce
alınan mal ya da hizmete düşük bir değer katılıyorsa ortak girişimin tam işlevselliğinin
şüpheli hale geldiğinden bahsedilebilecektir. Tarafların, ortak girişime teknoloji ve diğer
bazı kaynaklar sağlayabilecekleri kabul görmekle birlikte bunların birbirlerini tamamlayıcı
nitelikte olması ve ek bir katkı yaratılması şartı aranmaktadır.



15-42/697-251
5 / 6

(23) Yukarıda açıklandığı üzere ortak girişimce işlem taraflarından sağlanacak ve hizmet
kapsamında satışa sunulacak ürünler henüz geliştirme aşamasındadır. Ortak girişimin ilk
etapta planlanan hizmeti bu ürünler olmadan sunması, buna ek olarak, ürünlerin
geliştirilmesini takiben hizmetin ürünlerle bütünleşmiş bir halini de sunması
planlanmaktadır. Tekrar etmek gerekir ki, Bildirim Formu’nda hizmetin üçüncü tarafların
geliştirdiği cihazlarla birlikte de sunulabileceği ve tüketicilerin hizmet kapsamında uyumlu
herhangi bir insülini kullanabilecekleri belirtilmiştir. Bu iki durum da, ortak girişimin
sunacağı hizmetin, işlem taraflarının sağlayacağı ürünlere bağımlı olmadığına ve ortak
girişimin faaliyetlerinin ana teşebbüslerin belirli bir işlevini sağlamaktan öteye geçtiğine
işaret etmektedir.
(24) Son olarak sağlanması gereken koşul, işlem taraflarının ortak girişimin kalıcı olarak
faaliyet göstermesini hedeflemeleridir. Kılavuz’a göre yukarıda değerlendirilen ilk üç
şartın bir işlem özelinde sağlanmış olması, “tarafların hedefinin bu doğrultuda olduğunu
göstermektedir” (para. 91). Dosya içeriği bilgilerden, ortak girişimin sunacağı hizmetlere
ve bu hizmetleri sunacağı bölgelere ilişkin uzun vadeli planlara sahip olduğunun
anlaşılması da bu savı desteklemektedir.
(25) Yapılan açıklamalar ve değerlendirmeler ışığında bildirim konusu ortak girişimin tam
işlevsellik şartını da sağladığı kanaatine varılmıştır. Dolayısıyla, ortak girişimin 2010/4
sayılı Tebliğ kapsamında bir devralma olarak değerlendirilmek için gerekli olan her iki
unsuru da sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.
G.2.2. İşlemin 2010/4 sayılı Tebliğ Kapsamında Değerlendirilmesi
(26) Dosya içeriğinden, işlem taraflarının 2014 yılı cirolarının 2010/4 sayılı Tebliğ’in 7.
maddesinde yer alan ciro eşiklerini aştığı anlaşıldığından bildirime konu işlem izne tabidir.
(27) 2010/4 sayılı Tebliğ ekinde yer alan bildirim formunun 5.2. maddesine göre; etkilenen
pazarlar, bildirim konusu işlemden etkilenme ihtimali olan ve taraflardan en az ikisinin
aynı ürün pazarında veya taraflardan en az bir tanesinin bir diğerinin faaliyette bulunduğu
bir ürün pazarının alt veya üst pazarında faaliyette bulunduğu ilgili ürün pazarları olarak
tanımlanmıştır.
(28) Başvuruda ortak girişimin amacı şeker hastalığının kontrolü ve tedavisi için GLS
tarafından geliştirilecek entegre bir e-ilaç platformu üzerinden hizmet vermek olarak
açıklanmıştır. Bu hizmet; bilgi toplama ve işleme ile bilgi analizi aşamalarından
oluşmaktadır:
 Bilgi Toplama ve İşleme: Bu aşamada, kurulması planlanan ortak girişim, GLS’nin
üçüncü kişi üreticiler ile birlikte tasarlayıp geliştireceği bir SGİS yolu ile bilgi toplayacak
ve kullanıcılar söz konusu SGİS geliştirilene kadar bilgilerini manuel olarak bir akıllı
telefon uygulaması veya üçüncü kişilere ait gözlemleme cihazları yardımı ile
girebileceklerdir.
 Bilgi Analizi: Bu aşamada ise ortak girişim bir hastanın glikoz değerleri ve toplanan
diğer tıbbi bilgileri üzerinden performans ve trendlerini değerlendirecek ve bu
değerlendirmeler ışığında hasta için davranışsal öneriler geliştirecektir. Akabinde
analiz sonuçları ve öneriler hastaya ve telefon vasıtasıyla klinik ve klinik dışı destek
sağlaması için ilgili sağlık görevlisine iletilecektir.
(29) Bahsedilen aşamalara ek olarak ortak girişimin bu hizmetlerle birlikte kullanılabilecek
ancak birlikte kullanılması zorunlu olmayan SGİS, insülin ve insülin pompaları ürünlerinin
satışını da gerçekleştireceği belirtilmiştir.


15-42/697-251
6 / 6

(30) Dosya mevcudu bilgiler değerlendirildiğinde, GOOGLE’un ve SANOFİ’nin faaliyetleri
arasında yatay veya dikey bir örtüşme bulunmadığı anlaşılmaktadır. Buna ek olarak,
işlem taraflarının, ortak girişimin faaliyet göstereceği şeker hastalığının kontrolü ve
tedavisi için dijital bir e-ilaç platformu kullanarak hizmet sağlanması alanında Türkiye veya
Dünya’da faaliyetinin olmadığı görülmektedir. Dolayısıyla işlem neticesinde etkilenen bir
ilgili ürün pazarının olmadığı değerlendirmesi yapılmıştır. Buradan hareketle, işlem
ertesinde herhangi bir pazar payı artışı gerçekleşmeyeceği göz önünde bulundurularak,
bildirime konu işlem sonucunda hâkim durum yaratılması veya mevcut bir hâkim durumun
güçlendirilmesinin söz konusu olmayacağı kanaatine ulaşılmıştır.
G.2.3. İşlemin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı
Kanun) 4. ve 5. maddesi Kapsamında Değerlendirilmesi
(31) Ortak girişim işlemlerinde, 2010/4 sayılı Tebliğ’in 13. maddesinin üçüncü fıkrasında ifade
edilen türden bir rekabeti sınırlayıcı amaç veya etkinin; iki ya da daha fazla sayıda işlem
tarafının, kurulacak ortak girişimle aynı pazarda veya ortak girişimin yer aldığı pazarın alt
ve üst pazarlarında veya bu pazarla yakın bağlantısı olan komşu bir pazarda önemli
ölçüde faaliyetlerini sürdürmekte oldukları (diğer bir anlatımla ana teşebbüsler arasındaki
işbirliği riski (spillover risk)) ve ortak girişim kurulmasının doğrudan sonucu olan
işbirliğinin, ilgili teşebbüslere olaya konu mal ya da hizmetlerin önemli bir bölümünde
rekabeti ortadan kaldırma olanağı verdiği hallerde ortaya çıktığı kabul edilmektedir.
(32) İşlem taraflarının, hem birbirlerinin faaliyet gösterdiği hem de ortak girişimin faaliyet
göstereceği pazarlarda faaliyetleri bulunmamaktadır. Bu nedenle başvuru konusu
işlemin, işlem tarafları arasında rekabeti sınırlayıcı bir amacı veya etkisinin olamayacağı
ve bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında bir değerlendirme
yapılmasına gerek olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
H. SONUÇ
(33) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre; bildirim konusu işlemin 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı Rekabet
Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ kapsamında
izne tabi olduğuna; işlem sonucunda aynı Kanun maddesinde yasaklanan nitelikte hakim
durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin ve böylece
rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmaması nedeniyle işleme izin
verilmesine OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy