AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: Daireler Kurulu
Esas No: 2014/ 5
Karar No: 2014 / 30
Karar Tarihi: 19.09.2014

(1602 S. K. m. 26) (Harp Akademileri Yönetmeliği m. 37)

Davacı 27.11.2013 tarihinde İstanbul Bölge İdare Mahkemesinde kayıt altına alınan, 02 Aralık 2013 tarihinde AYİM’de kayda alınan dilekçesinde ve cevaba cevap dilekçesinde özetle; 2011-2012 eğitim öğretim döneminden itibaren iki yıllık süre için Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına Harp Akademileri Komutanlığına bağlı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (SAREN) bünyesinde doktora eğitimine tefrik edildiğini, iki yıllık ders programını başarı ile tamamlayıp tez aşamasına geçtiğini, aynı zamanda 2013-2014 eğitim dönemine esas olmak üzere Kuvvet Harp Akademileri giriş sınavına katıldığını, bu sınavda da başarılı olduğunu, ancak Harp Akademileri Yönetmeliğinin 37/f maddesinde akademiye kayıt için aranan şartlar sayılırken başka bir lisansüstü eğitimine kayıtlı olmamak şartına yer verildiğinden, SAREN’deki doktora programından kaydını sildirmemesi durumunda Harp Akademisine giriş sınavının iptal edileceğinin kendisine bildirildiğini, kendisine tebligat yaptırılırken sürenin hizmet süresine ekleneceğinin bilindirilmediğini, başarısızlık nedeniyle ilişiğinin kesilmediğini, bunun üzerine SAREN’deki doktora programından istifa ederek Harp Akademisine kayıt yaptırdığını, ancak doktora eğitimindeki başarısızlık nedeniyle doktora programında geçirdiği 633 günlük sürenin yüzbaşılık bekleme süresine eklendiğini, yapılan bu işlemin hukuk aykırı olduğunu, Harp Akademileri Yönetmeliğinin 37/f maddesinin eğitim ve öğretim hakkını kısıtlayıcı yönü nedeniyle hukuka aykırı olduğunu belirterek, doktora programında geçirdiği sürenin yüzbaşılık bekleme süresine eklenmesi işlemi ile Harp Akademileri Yönetmeliğinin 37/f maddesinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava konusu taleplerin İki Dairenin görev alanına girmesi nedeniyle 1602 sayılı AYİM Kanunun 26’ncı maddesi uyarınca 17.01.2014 tarihinde davanın Daireler Kurulunda görüşülmesine karar verilmiştir.

Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının 2011-2012 eğitim öğretim döneminden itibaren iki yıllık süre için Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına Harp Akademileri Komutanlığına bağlı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (SAREN) bünyesinde doktora eğitimine tefrik edildiği, 2011 yılı güz döneminde doktoraya başladığı, iki yıllık ders programını başarı ile tamamlayıp tez aşamasına geçtiği, ders bitimi sonunda bu kez 2013-2014 eğitim dönemine esas olmak üzere Kuvvet Harp Akademileri giriş sınavına girdiği, bu sınavda başarılı olduğu, ancak Harp Akademileri Yönetmeliğinin 37/f maddesinde akademiye kayıt için aranan şartlar sayılırken başka bir lisansüstü eğitimine kayıtlı olmamak şartına yer verildiğinden, SAREN’deki doktora programından kaydını sildirmemesi durumunda Harp Akademisine giriş sınavının iptal edileceğinin kendisine bildirildiği, bunun üzerine davacının 17.06.2013 tarihinde dilekçe vererek SAREN’deki doktora programından ilişiğinin kesilmesini istediği, talebi üzerine 26.06.2013 tarihinde SAREN Yönetim Kurulu tarafından ilişiğinin kesildiği, davacının Harp Akademisine kayıt yaptırdığı, 16.09.2013 tarihinde Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından Deniz Harp Akademisi Komutanlığına yazı yazılarak davacının doktora programında geçirdiği 03.10.2011-26.06.2013 tarihleri arasındaki 633 günlük sürenin yüzbaşılık bekleme süresine eklenerek rütbe bekleme süresinin uzatılması yönünde talepte bulunulduğu, talebin 10.09.2013 tarihinde Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından onaylanması üzerine davacının iş bu davayı süresinde açtığı, İlaçlandırılan dava dilekçesi incelendiğinde; dilekçenin dava konusu bölümünün ve sonuç bölümünün iki talep içerdiği, doktoradan ilişiğin kesilmesinin iptali yönünde ayrıca bir talep olmadığı anlaşılmaktadır.

Davacının Yönetmelik Hükmünün İptali Konusundaki Talebiyle İlgili Olarak

Talep konusu ile ilgili mevzuata baktığımızda;

3563 sayılı Harp Akademileri Kanunun “Harp Akademilerine Giriş Esasları ” başlıklı 10 "uncu maddesinde,

“Harp Akademilerine giriş esasları aşağıda gösterilmiştir.

a) Kuvvet Harp Akademilerine, Harp Okulu mezunu olup, nitelikleri ve seçim esasları yönetmelikte gösterilecek subaylar katılır.

b) (Değişik: 26/6/2012-6336/4 md.) Silahlı Kuvvetler Yüksek Sevk ve İdare Akademisine, Kuvvet Harp Akademilerini bitirmiş, nitelikleri ve seçim esasları yönetmelikte gösterilecek kurmay subaylar katılır. İhtiyaç halinde Türk Silahlı Kuvvetlerinde üst düzey yönetici görevi alan veya alacak subaylar da Silahlı Kuvvetler Yüksek Sevk ve İdare Akademisi bünyesinde açılacak kurs ve sertifika programına katılabilirler.

c) (Mülga: 26/6/2012-6336/4 md.)

d) Bakanlar Kurulunun Kararı üzerine yapılacak ikili anlaşmalar ile yabancı uyruklu subaylar Harp Akademileri eğitim-öğretimine katılabilirler.

e) (Ek: 5/2/2003 - 4805/5 md.) Enstitülere, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 4566 sayılı Harp Okulları Kanunu kapsamında olan veya bunlara denkliği onaylanmış yüksek öğretim kurumlarını bitiren lisans veya yüksek lisans diplomasına sahip asker, sivil veya yabancı kişiler ile Kuvvet Harp Akademilerini bitiren kurmay subaylar katılır.

f) (Ek: 26/6/2012-6336/4 md.) Komutanlık ve Karargâh Subaylığı Öğrenimine; kurmay subaylar hariç, kaynak gözetmeksizin tüm subaylar, 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu gereğince astsubaylıktan subay olanlardan en az 4 yıl süreli fakülte ve yüksekokul bitirenler ve sözleşmeli subaylardan muvazzaf subaylığa geçenler katılır. Başvuru şartları, başvuru sahiplerinin nitelikleri, seçimi ile eğitime ve diğer hususlara ilişkin esaslar yönetmelikte gösterilir. ” düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Kanunun “Girişe Engel Haller” başlıklı 11 ’nci maddesinde;

“Madde 11 - (Değişik birinci cümle: 26/6/2012-6336/5 md.) Harp Akademileri ile Komutanlık ve Karargâh Subaylığı Öğrenimine girişe engel haller aşağıda gösterilmiştir:

a) Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, yalan yere yemin, cürüm tasnii, ırza geçmek, sarkıntılık, kız, kadın ve erkek kaçırmak, fuhşiyata tahrik, gayri tabii mukarenet, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar ile kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma suçlarından birisinden mahkûm olanlar,

b) Firar, üste hakaret, emre itaatsizlikte ısrar, mukavemet, amir veya üste fiilen taarruz, fesat, isyan suçları ile Askeri Ceza Kanununun 148 inci maddesinin (A) işaretli fıkrasında yazılı suçlardan mahkum olanlar,

c) (Değişik: 31/1/2013-6413/45 md.) Taksirli suçlar hariç olmak üzere, yukarıdaki fıkralarda sayılanların dışındaki suçlardan veya disiplinsizliklerden toplam olarak 21 gün ve daha fazla hapis, oda hapsi veya hizmet yerini terk etmeme cezası ile mahkum olanlar veya cezalandırılanlar,

d) (Değişik: 26/6/2012-6336/5 md.) Sıralı üç sicil amirinden en az ikisi tarafından Akademiye girmeye layık görülmeyerek hakkında olumlu nitelik belgesi verilmeyen subaylar, Kuvvet Harp Akademilerine ve Komutanlık ve Karargâh Subaylığı Öğrenimine alınmazlar. ” düzenlemesi yer almaktadır.

Harp Akademileri Yönetmeliğinin “Giriş Şartları” Başlıklı 37’nci maddesinde,

“Madde 37- (Değişik.RG-18/01/2006-26053)

Kuvvet Harp Akademilerine alınacak subaylar, nitelik değerlendirmesine ve sınava tâbi tutulur. Her subayın 6 defa müracaatta bulunma hakkı vardır. Ancak, Kuvvet Harp Akademilerine girme hakkına sahip olan subaylardan, bilfiil savaşa veya iç güvenlik harekâtına, Genelkurmay Başkanlığınca uygun görülecek benzeri harekât görevlerine katılan birliklerde görevli olup, bu görevleri nedeniyle sınava katılamayanların hakları, sınavlara giremedikleri süreler kadar uzatılır. Kuvvet Harp Akademilerindeki eğitim ve öğretime katılmak için müracaatta bulunacak subaylarda aranacak nitelikler aşağıdadır.

a) Harp Okulu mezunu olmak,

b) Giriş sınav tarihinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde 6 ncı hizmet yılını bitirmiş ve 12 nci hizmet yılını bitirmemiş olmak,

c) Türk Silahlı Kuvvetleri Subay Sınıflandırma Yönetmeliğinde belirtilen muharip sınıf subayları ile yardımcı sınıf subaylardan yalnız ulaştırma, ordu donatım, ikmal, levazım, harita (harita mühendisi, harita pilot), personel ve maliye sınıfına mensup bulunmak,

d) Yardımcı sınıf subaylarca, sınava giriş tarihindeki yıla ait tam teşekküllü bir askerî hastaneden "Faal Kıt'a Görevi Yapar Rapor" alınmış olmak,

e) Terörle mücadele esnasında organ kaybı ya da organ zafiyetine uğrayan personelden Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği hükümlerine göre göreve devam ettirilen subaylar için sınava giriş tarihindeki yıla ait Gülhane Askerî Tıp Akademisi Komutanlığı Profesörler Sağlık Kurulundan "Türk Silahlı Kuvvetlerinde Karargâh Görevlerinde Kurmay Subay Olarak Çalışır" kayıtlı rapor almış olmak,

f) Kuvvet Harp Akademileri giriş sınavını kazanması halinde Kuvvet Harp Akademileri eğitimine (hazırlık kursları dahil) başlayacağı tarih ile mezun olacağı tarihe kadar geçen sürede; mensubu bulunduğu Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı adına veya kendi nam ve hesabına bir lisansüstü eğitime devam ediyor olmamak.” düzenlemesi yer almaktadır.

Davacı Harp Akademileri Yönetmeliğinde belirtilen giriş esaslarının Harp Akademileri Kanununda belirtilen giriş esaslarıyla uyuşmadığını, Kanunda düzenlenen giriş esaslarında hiçbir kısıtlayıcı hüküm yok iken yönetmelikte kısıtlayıcı hüküm düzenlenmesinin normlar hiyerarşisine aykırı olduğunu ileri sürmüştür. Öncelikle bu iddianın değerlendirilmesi gerekmektedir. Harp Akademileri Kanununda, Harp Akademilerine giriş koşulları sayılmak suretiyle tek tek düzenlenmemiştir. Yalnızca 10’nucu maddenin a) fıkrasında; giriş koşulu olarak Harp Okulu mezunu olmak koşulu sayılmış, aynı fıkrada Harp okulu mezunlarının niteliklerine ve seçim esaslarına ilişkin hususların yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir. Buna karşılık Kanunun 11’nci maddesinde girişe ilişkin engel haller tek tek sayılmak suretiyle açıklanmıştır. Bu engel haller ise genel olarak mahkûmiyete ilişkin ve personel hakkında olumlu nitelik belgesi düzenlenmesine yönelik hallerdir. Görüldüğü üzere, giriş koşulları Kanunda sınırlandırılmak suretiyle sayılmamış, doğrudan yönetmelik düzenlemesine bırakılmıştır. Bu yöntem ise hukuka aykırı görünmemektedir. Zira Akademiye kabul edilme durumunda, subaylık statüsünden ayrı bir statüye geçilmemektedir. Aynı statüde farklı bir sınıfa geçme aşaması başlamaktadır. Dolayısıyla önemli bir statü değişikliği olmaması nedeniyle Yasa Koyucunun Akademiye girişe ilişkin koşulların belirlenmesindeki yönetmelik düzenlemesine bırakma yöntemi; usul ve içerik açısından hukuka aykırı görülmemektedir.

Yönetmelik düzenlemesinde ise giriş koşulları olarak beş madde halinde akademiye başvuracak kişide bulunması gereken olumlu haller sayıldıktan sonra, son fıkrada “lisansüstü eğitime devam ediyor olmamak. ” koşulu belirtilmiştir. Bu koşul ise; verilen eğitimin ağırlığı ve program yoğunluğu dikkate alındığında; hukuka uygun düştüğü görülmektedir. Diğer yandan aynı koşulun akademik anlamda eğitim veren diğer enstitü ve akademilerin yönetmeliklerinde de sıkılıkla arandığı aşikâr bir durumdur. Bütün bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda; Harp Akademileri Yönetmeliğinin 37/f maddesinin iptali talebinin reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.

Davacının Rütbe Bekleme Süresinin Uzatılmaması Yönündeki Talebiyle İlgili Olarak

Dava konusu mevzuata baktığımızda; 926 sayılı TSK Personel Kanununun 36/b) maddesinde;

“b) Silahlı Kuvvetler hesabına veya izinli olarak yurt içinde veya yurt dışında her çeşit öğrenim, kurs ve staja gönderilen subaylardan, öğrenim, kurs veya stajlarını bu kanun hükümlerine göre hazırlanacak yönetmelikte gösterilen süre ve şartlar içinde bitiremeyen başarısızlık veya diğer sebeplerle bu yönetmelikte gösterilen sürelerden fazla sınıfta kalmak suretiyle bu süre içerisinde bitirmelerine imkan olmayan üniversiteler, yüksek okullar veya sınıf okulları yönetmeliklerine göre öğrencilikle ilişikleri kesilen, devamsızlık, başarısızlık, uygunsuz hallerinden dolayı eğitimlerine son verilen veya devre kaybedenlerin öğrenim, kurs veya stajda kaldıkları süreler kadar bekleme süreleri uzatılır. Yurt dışına öğrenim, kurs veya staja gönderilenler için bu süre yurt dışına çıkış ve dönüş tarihleri arasında geçen süredir. ” şeklinde bir düzenleme yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen bu hüküm gereği, rütbe bekleme süresinin uzatılabilmesi için, ilk şart; gönderilen öğrenim, kurs veya stajın Yönetmelikte öngörülen sürede bitirilememiş olması, ikinci şart; başarısızlık ve diğer sebeplerle sınıfta kalınması nedeniyle belirlenen süre içinde bitirme imkanı kalmaması, üçüncü şart; devamsızlık, başarısızlık, uygunsuz hallerinden dolayı eğitimlerine son verilmesi veya devre kaybedilmesi halleridir. Görüldüğü üzere rütbe bekleme sürelerinin uzatılması için aranan koşullar, ya başarısızlıkla ilgili ya da olumsuz durumlarla ilgili haller olarak ortaya çıkmaktadır.

Davacı ise, Harp Akademilerine giriş sınavını kazanmadan önce SAREN’de doktora eğitimine başlamış, ders aşamasını geçmiştir. Ders aşamasına geçeceğini de düşünerek Akademiye Müracaat etmiş, giriş sınavlarını kazanmıştır. Dolayısıyla Akademiye girmeye hak kazanmıştır. Ancak idare tarafından doktora yapıyor olması nedeniyle Akademiye başlayabilmesi için giriş koşullarından olan “lisansüstü eğitime devam ediyor olmamak. ” koşulunu sağlamadığı için doktora eğitimine son vermesi istenmiştir. Davacıya bu konuda 25.03.2013 tarihinde Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından detaylı bir yazı yazılarak, Doktora programından ilişiğinin kesilmemesi halinde Yönetmeliğin 38/f maddesi uyarınca işlem yapılacağı bildirilmiştir. Aynı yazıda davacıya, Akademiye başlama durumunda rütbe bekleme süresinin uzatılacağına dair hiçbir bilgi verilmemiştir. Davacı Akademiye devam etme veya doktora programına devam etme konusunda iki ihtimalden birini seçme durumuyla karşı karşıya bırakılmıştır. Davacı kendisine yapılan bu tebliğ karşısında, kazanılması için önemli bir çalışma yapılması gereken Akademiye gitme alternatifini seçmiştir. Kendisine tebligat yapılırken doktora öğrenim süresinin hizmet süresine ekleneceği yönünde bir açıklama da olmamasını dikkate alarak, dolayısıyla böyle bir hak kaybına uğramayacağını düşünerek, herhangi bir başarısızlığı olmamasına rağmen idarenin Akademiye kayıt olabilmesi için doktora eğitimine son vermesi gerektiğine ilişkin -yazısı uyarınca dilekçe vererek Doktora programından ayrılmıştır. Görüldüğü üzere, bulunduğu statüde daha iyi bir yere gelmek maksadıyla hareket eden ve başarısızlığı olmayan davacının doktora programındaki geçirdiği sürenin bekleme süresine eklemek, hukuka uygun düşmeyeceği gibi hakkaniyetle de bağdaşmayacaktır. Bu nedenle davacının SAREN’deki doktora yaptığı sürenin bekleme süresine eklenmesi işleminin sebep açısından hukuka aykırı olduğu değerlendirilerek, doktora programında geçirdiği sürenin rütbe bekleme süresinden sayılması işleminin iptaline karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

1- Davacının, Harp Akademileri Yönetmeliğinin 37/f maddesinin iptali isteminin REDDİNE,

2. Hukuka aykırı olması nedeniyle davacının doktora eğitiminde geçirdiği sürenin yüzbaşı rütbe bekleme süresine eklenmesi işleminin İPTALİNE,

19 Eylül 2014 tarihinde OYBİRLİĞİYLE ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy