AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: Daireler Kurulu
Esas No: 2008/ 22
Karar No: 2008 / 26
Karar Tarihi: 30.05.2008

(Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği m. 71, 72, 73)

Davacı vekili 18.12.2007 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kaydına geçen dava dilekçesi ile özetle; müvekkili hakkında Etimesgut Askeri Hastanesinden verilen 04.09.2007 gün ve 1653 no.lu raporun kararları arasında farklılıklar bulunması nedeniyle hakem hastaneye sevki gerektiğini, miyop astigmat pilotların ulaştırma uçağı ve helikopter kullanabiliyor olmasına rağmen uçuş makinisti olarak görev yapmakta olan U/H Teknisyen sınıfında olan müvekkili hakkında uçuşa elverişli değildir kararı verilmesinin eşitlik ve hakkaniyet ilkeleri ile bağdaşmadığını öne sürerek Etimesgut Askeri Hastanesinin 05.06.2007 gün ve 882 nolu raporu ile Eskişehir Askeri Hastanesinin 04.09.2007 gün ve 1653 sayılı raporunun ve Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin 72 nci maddesinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

Dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; Kara Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde Uçak ve Helikopter (U/H) Teknisyeni sınıfında Astsb.Kd.Çvş. rütbesiyle uçuş makinisti olarak görev yapmakta olan davacı hakkında sevk edildiği ANKARA/ETİMESGUT Askeri Hastanesi Baştabipliği 3 No’lu Hv.Sağ.Mua.Mrk.Bşk.lığının 05.06.2007 tarih ve 882 sayılı raporu ile Bilateral Miyop Astigmat teşhisiyle A/7 F-2 TSK. SYY. BL.Vll.MD.72 6-G(a) Gereği Uçuşa elverişli değildir.

Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği ’nin Kara Kuvvetleri Komutanlığına ait 1 ve 2 nolu sınıflandırma çizelgesinde (+) işaretli sınıflarda yeniden sınıflandırılması uygundur kararı verildiği, davacının bu rapora itiraz etmesi üzerine 1 nci kontrol muayenesi için sevk edildiği ESKİŞEHİR Askeri Hastanesi Baştabipliği 1 No’lu Hv.Sağ.Mua.Mrk.Bşk.lığının 04.09.2007 tarih ve 1658 sayılı raporu ile de Bilateral Miyop Astigmat teşhisiyle 7/A F-2 TSK.SYY.BL.Vll.md. 72/6-G (a) gereği görevli olarak uçamaz. Madde 73 gereği Kara Kuvvetleri Havacılığı ile ilgili ikmal bakım, onarım ve yer hizmetlerinde istihdam edilmesi uygundur kararı verildiği, kararın Genelkurmay Başkanlığı Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığınca 16.11.2007 tarihinde onaylanarak kesinleşmesini müteakip bahse konu ETİMESGUT Askeri Hastanesinin 05.06.2007 gün ve 882 sayılı raporu ile ESKİŞEHİR Askeri Hastanesinin 04.09.2007 gün ve 1653 sayılı raporunun ve bu raporların dayanağı olan Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği'nin 72 nci maddesinin iptali istemiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde bu davanın açılmış olduğu anlaşılmıştır.

Dava dilekçesinde Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği'nin 72 nci maddesinin de iptali talep edildiğinden ve bu maddenin iptali konusunda verilecek karar diğer işlemleri de etkileyeceğinden öncelikle bununla ilgili hukuki saptamalar yapılmıştır.

Bilindiği üzere bedeni yetenek ve yeterlilikle çok yakın ilgili bir alan olan Silahlı Kuvvetlerde görülen hizmeti yürütecek personelin bu yetenek ve yeterliliklerinin saptanması ve görevin devamı boyunca devamının sağlanması hususları çok önem arz etmektedir. İdare bu alanda kuşkusuz hizmet gereklerini göz önünde bulundurarak önemli kriterler getirmektedir. Tüm bu hususlar mufassal olarak Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği'nde düzenlenmiştir. Davacı vekilinin, Pilot Silah Sistem ve Uçuş Ekibi Personelinin Sağlık Yetenekleri başlıklı 72 nci maddenin iptalini talep ettiği görülmektedir. Bu madde, birinci fıkrasında:

Yetişmiş uçucular hakkında, hava sağlık muayene merkezlerindeki muayeneleri sırasında araç ve gereçlerini kullanmaya engel teşkil etmeyecek, uçuş emniyetini bozmayacak ve zamanla artmayacak aşağıdaki arızalar da uçuşa engel teşkil etmez. Bu arızalar daha kısa süre içinde muayene ve kontrolü gerektirirse, hava sağlık muayene merkezince raporun karar hanesinde bu süre açıkça belirtilir.

Sınıflandırma çizelgesinin A diliminde (+) .(x) veya (-) işaret almayan hastalık ve arızalar bu madde hükümlerine göre değerlendirilir.

Şeklinde hüküm ihtiva etmekle buradan da anlaşılacağı üzere bu hükümler ile uçucuların sağlık yetenekleri konusunda ölçütler getirilmiş, adeta hizmet gereklerine uygun olarak bir kısım önemsiz derecedeki arızaların uçuşu engellemeyeceğine cevaz verilmiştir. Bu düzenleme kuşkusuz hem hizmet gereklerine uygun, hem de personel lehine bir düzenlemedir. Davacı hakkında bu maddenin 6-G(a) bölümündeki her iki gözün görmeleri ayrı ayrı 20/50(4/10) olup, düzeltmeden sonra 20/20 (10/10) olmak şartıyla 3.00 diyoptri (dahil) hipermetropi,-2.00 diyoptri (dahil) miyopi ve diyoptrisi en fazla olan eksendeki refraksiyon bozukluğu +2.00 diyoptri veya -2.00 diyoptriyi geçmeyen çeşitli astigmatizmalar, hükmü uygulanmış olmakla, göz kusuru burada belirtilen halleri aşan davacının uçuştan men’ine karar verilmiştir. Yönetmeliğin 72 nci maddesinin ve özellikle bu bölümünün yukarıda getirilen açıklama ve yaklaşımlarımız göz önünde bulundurulduğunda, takdir yetkisinin hizmet gereklerine uygun kullanılarak gerçekleştirildiği anlaşıldığından bu düzenlemede herhangi bir hukuka aykırılığını bulunmadığı kanısına varılmıştır.

Konunun ikinci bölümü: davacı hakkında verilen iki adet rapor ile bu raporlara bağlı olarak verilen uçuştan çıkarılma işleminin iptali istemidir. Öncelikle belirtmek gerekir ki davacı hakkında verilen (Etimesgut Askeri Hastanesinin raporu) ilk rapora itiraz edildiğinden bu raporun, idari işlem olarak kesin etkili ve yürütülebilir bir işlem olduğu söylemek mümkün bulunmamaktadır. İtiraz süresi sonunda diğer rapor kesinleşmiş ve buna göre işlem yapılmış olmakla davanın konusunu bu son işlem oluşturmaktadır.

Davacı uçak, helikopter teknisyeni sınıfında uçak makinisti olarak görevli personeldir. Davacının periyodik muayene için gönderildiği Etimesgut Asker Hastanesi 8 no'lu Sağlık Muayene Merkez Başkanlığınca: Bileteral miyop astiğmat. Karar: A/7, F-2 Sağlık Yeteneği Yönetmeliği Bl.VII Md.72.6 G(a) gereği uçuşa elverişli değildir. Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine Kara Kuvvetleri Komutanlığına ait 1 ve 2 no'lu sınıflandırma çizelgelerinde (+) işaretli sınıflandırma yerlerinde sınıflandırılması uygundur. şeklinde rapor tanzim edilmiş, bu rapora itiraz edilmesi üzerine bu kez birinci kontrol muayenesinde Eskişehir Hv.Shh.1 no'lu Hv.Mua.Mrk.Bşk.lığının 04.09.2007 gün ve 1653 sayılı raporu ile A/7, F-2, Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği Bl.7.md.72/6-G(a) gereği görevli olarak uçamaz Md.73 gereği Kara Kuvvetleri Havacılığı ile ilgili ikmal, bakım, onarım ve yer hizmetlerinde istihdam edilmesi uygundur. Şeklinde rapor tanzim edilmiştir.

Burada öncelikle belirtilmesi gereken durum, uçuş makinisti olan davacıya uçucuların sağlık yeteneklerinin uygulanmasının nedeni ve bu düzenlemenin görülen hizmet açısından değerlendirilmesidir. Zira davacı vekili de dilekçesinde: uçuşa yardımcı olan uçuş makinistleri ile pilotlara uygulanan sağlık kriterlerinin aynı olmasının hukuka aykırı olduğunu belirtmektedir. Uçuş teknisyenleri ve uçuş makinistleri gibi uçuşa yardımcı olarak görev yapan kimseler de uçuş başlangıcından önce, uçuş sırasında ve uçuş sonrasında uçuş ile ilgili önemli ve etkili faaliyetlerde bulunduklarından Yönetmeliğin 73/1 nci madde ve fıkrasının Kara Kuvvetleri Komutanlığı. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Jandarma genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Harita Genel Komutanlığında görevli uçuş ekibi personeline (silahçı, uçuş makinisti, uçuş operatörü ve benzeri), görevli olarak uçan personelin sağlık nitelikleri uygulanır. şeklindeki hükmü ile bu kimseler için de uçan personelin sağlık ölçütleri getirilmiştir. Bu davranışın da, yukarıda belirttiğimiz nedenlerle kamu hizmetinin görülmesi bakımından herhangi bir takdir zafiyetinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Davalı vekili raporların karar bölümlerinde uyumsuzluk olduğunu belirterek bunun bir iptal sebebi olduğunu belirtmiştir. Konuyla ilgili hüküm getiren Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği'nin 71/2 madde ve fıkrasında: Hava Sağlık Muayene Merkezlerince verilen raporların en son onay makamı tarafından onaylanıp ilgiliye tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde itiraz edildiği veya karar onay makamlarınca tatminkâr bulunmadığı takdirde ya da herhangi bir ihbarda, uçucu Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Komutanlığınca birinci kontrol muayenesi için diğer bir Hava Sağlık ve Muayene Merkezine gönderilir. Yapılan ilk muayene kararı ile sonraki kontrol muayenesi arasında uyumsuzluk bulunmazsa karar kesinlik kazanır. Kararlar arasında uyumsuzluk bulunursa; uçucu, ikinci kontrol muayenesi için üçüncü bir Hava Sağlık Muayene Merkezine gönderilir. Bu merkezin kararı önceki iki karardan hangisine uyuyorsa ona göre işlem yapılır. Şayet ikinci kontrol muayenesi sonucu düzenlenen rapor ile önceki iki rapor arasında tanı ve karar bakımından bir uyumsuzluk görülürse; raporlar, Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Komutanlığınca Milli Savunma Bakanlığı Sağlık Daire Başkanlığına gönderilir. Bu makam ilgili kesin kararlı raporun düzenlenmesi için Gülhane Askeri Tıp Akademisi Profesörler Sağlık Kurulu muayenesine gönderir. Bu Kurulca düzenlenen rapor üzerinde hiçbir değişiklik yapılamaz. Rapor kararı kesindir. Bu raporların onayı Milli Savunma Bakanlığı Sağlık Daire Başkanlığınca yapılır. şeklinde hüküm mevcuttur. Madde metninde açıkça belirtildiği üzere Sağlık Muayene Merkezlerince verilen raporlar uçuş ile ilgili, uçuştan men’e veya uçuşa izne dair, bu alanda saptamalar yapan işlemlerdir. Bu açıdan bakıldığında, davacının uçuşa ehil olup olmadığı açısından her iki rapor arasında hiçbir uyumsuzluk bulunmamaktadır. Zira her iki raporda da hem hastalık, hem de Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği açısından ilgili olduğu madde aynıdır. Raporların birinde davacının yeniden sınıflandırılacağı, diğerinde ise Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği 73 ncü maddeye göre işlem yapılacağının belirtilmesi uçuş halinin saptanması dışındaki bir alanda yapılmış düzenleme olmakla bu esasa müessir bir durum değildir. Burada, son düzenlenen raporda, davacının Yönetmeliğin 73 ncü maddesi gereğince Kara Kuvvetleri Havacılığı ile ilgili ikmal, bakım, onarım ve yer hizmetlerinde istihdam edilmesi uygundur şeklinde belirtilen kanaatle ilgili madde hükmüne uygun bulunduğu anlaşılmaktadır. Böylece sonuçta varılan işlem de herhangi bir hukuka aykırılıktan bahsetmek mümkün değildir.

Dava ile ilgili olarak bir diğer hukuka aykırılık halinin de; davacının gözlük almak için sevk edildiği Askeri Hastanede yapılan muayenesinde tespit edilen değerlerin iptali istenen raporlardan farklı olması ve 72 nci maddede belirtilen sınırın altında bulunması olarak belirtildiği görülmektedir. Öncelikle belirtmek gerekir ki Askeri Hastanede yapılan muayenede gözlük ile ilgili saptanan bu değerler Yönetmelikte belirtilen resmi sevk prosedürünün dışındadır. Yönetmeliğe uygun olarak yapılan sevk ve muayeneler birbirini teyit etmektedir. Bu nedenle burada saptanan değerlerin işleme herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Öte yandan davacının bu muayenesinin 14.06.2007 tarihinde olduğu, bunu müteakip 1 nci kontrol muayenesinin Eylül 2007’de yapıldığı, en son durumun 1 nci Kontrol Muayenesi ile saptandığı ve buna göre davacının gözündeki kusurun Yönetmeliğin 72 nci maddesinde belirtilen sınırın üstünde olduğunun saptandığı anlaşılmakla, bu durum nedeniyle de işlemde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Yukarıda açıklanan sebeplerle:

Yasal dayanaktan yoksun DAVANIN REDDİNE (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy