AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2013/ 1472
Karar No: 2014 / 1208
Karar Tarihi: 26.09.2014

(6413 S. K. m. 18)

Davacı vekilinin 14.11.2013 tarihinde AYİM’de kayda geçen dava dilekçesinde ve 06.05.2014 tarihinde kayda geçen savunmaya cevap dilekçesinde özetle; davacının “hizmette veya hizmete ilişkin hallerde amire gösterilmesi gereken saygıyı kasıtlı olarak göstermemek” ya da “amirin yapmış olduğu ikaz, tenkit veya muahezeyi saygı ile kabul etmeme” fiillerini işlemediğini, yalnızca Anayasal bir hak olan savunma hakkını kullandığını, aksi halde savunma hakkının kısıtlanmış olacağını belirterek 1/16 oranında aylıktan kesme disiplin cezasının iptalini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde; davacının İlçe Jandarma Komutanı olarak görev yaptığı Keçiören İlçe Jandarma Komutanlığında 27.06.2013 tarihinde Güney Blg. Bğl. Brl. K. Yrdc. J. Alb. ...tarafından yapılan denetleme ve kontrollerde, kilit altında muhafaza edilmesi gereken “GİZLİ” gizlilik derecesine sahip evrakın davacının masasının üzerinde bulunmasından ve maiyetin gözetiminde ihmal göstererek sorumlu bulunan İlçe Jandarma Komutanlığı binasının tertip ve temizlik yönünden uygun bulunmamasından davacının savunmasının alındığı ve müteakiben davacıya 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu’nun 18/ç maddesi uyarınca “maiyetin gözetiminde ihmal göstermek” disiplinsizliğinden aylıktan kesme disiplin cezası verildiği, söz konusu cezalandırma işleminde yer alan davacının savunmasında, esasa ilişkin savunmalarından sonra yer alan “İlçe Jandarma Komutanlığınayapılan denetleme esnasında Dr. J. Alb…..’in benim hakkımda ‘hem rapor alıyor arkasından da izin istiyor’ şeklinde astlarıma karşı beyanda bulunduğunu öğrendim. Bu durumun bu şekilde astlarımla paylaşılması bölük içerisinde komuta zafiyetine sebep olacağını düşünmekteyim. Ayrıca özlük haklarımızın kullanılmasında üzerimizde bir baskı oluşturulmaktadır. Denetlemeye İlçe Jandarma Komutanına savunma vermek amaçlı gelindiğini düşünüyorum” ifadeleri nedeniyle 12.07.2013 yazıyla davacıdan savunması istenilmiş, alınan savunma sonrası 29.7.2013 tarihinde davacı hakkında 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu’nun 18/1-a maddesi uyarınca amire saygısızlık disiplinsizliğinden 1/16 oranında aylıktan kesme disiplin cezası işlemi uygulanmış, bu ceza 02.08.2013 tarihinde davacıya tebliğ edilmiş, davacının itirazı üzerine Jandarma Bölge Komutanlığının 05.09.2013 tarihli yazısıyla itirazın reddine karar verilmiş ve bu karar 30.09.2013 tarihinde davacıya tebliğ edilmiş, davacı tarafından da vekili aracılığıyla AYİM’de süresinde iş bu davanın açılmış olduğu, düşünce ve savunmaların taraflara tebliğ edildiği anlaşılmıştır.

Disiplin cezaları, kamu hizmetinin gereği gibi yürütülebilmesi bakımından kamu görevlilerinin mevzuat uyarınca yerine getirmek zorunda oldukları ödev ve sorumlulukları ifa etmemeleri veya mevzuatta yasaklanan fiillerde bulunmaları durumunda uygulanan yaptırımlar olup, kamu görevlilerinin özlük hakları üzerinde doğrudan ve önemli sonuçlar doğurmaları sebebiyle sübjektif ve bireysel etkileri bulunduğu gibi kamu görevinin gereği gibi sürdürülmesi ve kamu düzeninin sağlanması bakımından objektif ve kamusal öneme sahiptirler.

Genel olarak Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde yer alan asker kişi sıfatındaki kamu görevlilerinin disiplin hukukunu düzenleyen 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu’nun l’inci maddesinde kanunun amacının TSK’da etkin bir disiplin sisteminin tesisi, muhafazası ve idamesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi olduğu belirtilmiştir. Tanımlar başlıklı 3’üncü maddesinin 1-b fıkrasında disiplinsizliğin tanımı yapılmıştır. Maddeye göre disiplinsizlik 6413 sayılı Kanun’a göre disiplin cezası ile cezalandıran fiil ve hallerdir. Kanun’un gerekçesinde bu maddedeki tanımla, hâlen uygulanan disiplin mevzuatındaki disiplin suçu, disiplin kabahati ve disiplin tecavüzü şeklinde yapılan ayrımın kaldırıldığı ve disiplini bozan tüm fiil ve hâllerin disiplinsizlik kavramı altında birleştirildiği, kanunda disiplinsizlik olarak düzenlenmiş tüm fiil ve hâllerin, kanuna uygun olarak disiplin cezası gerektireceği ve disiplinsizliklerin kanunla yetkilendirilmiş makamlar haricinde hiçbir makam tarafından cezalandırılmasının mümkün olmadığı belirtilmiştir.

6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu’nun genel gerekçesinde de sistemde tanımlı olmayan disiplinsizlik teşkil eden eylemlerin, idareye güven ve kanunilik ilkeleri dikkate alınarak tek tek tanımlandığı belirtilmiştir.

6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu’nun 18’inci maddesinde aylıktan kesme disiplin cezasını gerektiren disiplinsizlikler sayılmıştır. Maddenin l/a fıkrasında amire saygısızlık disiplinsizliği düzenlenmiştir. Maddede amire saygısızlık; “Hizmette veya hizmete ilişkin hâllerde amire gösterilmesi gereken saygıyı kasıtlı olarak göstermemek veya amirin yapmış olduğu ikaz, tenkit veya muahezeyi saygı ile kabul etmemektir” şeklinde tanımlanmıştır.

İdare ile davacı taraf arasındaki dava konusu uyuşmazlık, davacının savunma dilekçesindeki “İlçe Jandarma Komutanlığına yapılan denetleme esnasında Dr. J. Alb. ...’in benim hakkımda ‘hem rapor alıyor arkasından da izin istiyor’ şeklinde astlarıma karşı beyanda bulunduğunu öğrendim. Bu durumun bu şekilde astlarımla paylaşılması bölük içerisinde komuta zafiyetine sebep olacağını düşünmekteyim. Ayrıca özlük haklarımızın kullanılmasında üzerimizde bir baskı oluşturulmaktadır. Denetlemeye İlçe Jandarma Komutanına savunma vermek amaçlı gelindiğini düşünüyorum” ifadelerinin maddedeki anlamıyla “saygısızlık” olarak görülüp görülmeyeceği hususudur.

Kaynağını Anayasadan alan savunma hakkı, bünyesinde savunmanın dokunulmazlığı ilkesini de barındırır. Savunma dokunulmazlığı ilkesi ise idari makamlar nezdinde yapılan yazılı veya sözlü savunmalar kapsamında, isnat ve değerlendirmelerin, gerçek ve somut vakıalara dayanması ve uyuşmazlıkla bağlantılı olması koşuluyla kişilerle ilgili olarak yapılan somut isnadlarda ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunulması hâlinde, savunma yapan kişiye ceza verilmeyeceği anlamına gelmektedir.

Davacının, amirinin istemi üzerine verdiği yazılı savunmanın, idari makamlar nezdinde yapılan savunmalar kapsamında olduğu açıktır.

Davacının savunmasında sarf ettiği ve idare tarafından suçlayıcı, saygısız olarak nitelendirilen sözlerin, savunmanın isteniliş nedeni olan olaylar ve savunma içinde kullanılış şekli itibarıyla değerlendirildiğinde; davacı tarafından kendisine yöneltilen suçlamaların esası hakkında savunma yapılmış ve suçsuz olunduğu ifade edilmiş, ardından gelen söz konusu ifadeler de bu hususlarla ilişkilendirilerek idarenin cezalandırma işleminde objektif davranmadığının anlatılmak istendiği, diğer bir anlatımla savunmanın veriliş amacıyla ilgili bir değerlendirme olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle, amiri tarafından kendisine yöneltilen iddialarla bağlantılı olarak ifade edildiği kabul edilen ve amiri hakkında değerlendirmeler de içeren, savunma hakkının sınırları içindeki beyanları nedeniyle, davacıya disiplin cezası verilmesinin savunmanın dokunulmazlığı ilkesi ile bağdaşmayacağı kanaatine varıldığından davacı hakkında idare tarafından amire saygısızlık nedeniyle tesis edilen 1/16 aylıktan kesme disiplin cezasının hukuka aykırı olduğu sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Davacı hakkında idare tarafından tesis edilen 1/16 aylıktan kesme disiplin cezasının İPTALİNE,

26 EYLÜL 2014 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy