AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2013/ 1157
Karar No: 2013 / 1194
Karar Tarihi: 26.09.2013

(2709 S. K. m. 129) (6413 S. K. m. 43) (1602 S. K. m. 21)

Davacı, 05.09.2013 tarihinde Marmaris 2’nci Asliye Hukuk Mahkemesi, 12.09.2013 tarihinde AYİM kaydına giren dava dilekçesinde özetle; 14.07.2011 tarihinden bu yana Marmaris Askerlik Şubesi Başkanı olarak görev yaptığını, şubeye atandığında birçok problem tespit ettiğini, bu problemleri çözmek için bazı personeli sözlü ve yazılı olarak ikaz ettiğini, devamında disiplin cezası verdiğini, bu personelin şikâyeti sonucu Aydın ASAL Bölge Başkanlığınca üç kez idari tahkikat yapıldığını, ancak bu personel hakkında herhangi bir işlem yapılmadığını, son olarak 29 Mayıs 2013 tarihinde yapılan idari tahkikat sonucunda 01 Temmuz 2013 tarihinde savunmasının istendiğini, 08 Temmuz 2013 tarihinde Aydın ASAL Bölge Başkanlığınca uyarma cezası ile cezalandırıldığını, bu karara 24 Temmuz 2013 tarihinde itiraz ettiğini, MSB ASAL Daire Bakanlığının 07 Ağustos 2013 tarihli yazısı ile itirazının uygun görülmediğinin bildirildiğini, bu yazıyı 02 Eylül 2013 tarihinde tebliğ ettiğini, iddiaların gerçek olmadığını, yeterli soruşturma yapılmadan kendisine ceza verildiğini, kendisinin suç işlemediğini belirterek verilen uyarma disiplin cezasının yok hükmünde olduğunun tespit edilmesini talep ve dava etmiştir.

AYİM Genel Sekreterliğinin 16.09.2013 gün ve GENSEK.:2013/3187/İda.İşl.Sb. sayılı yazısıyla; dava konusunun yargı denetimi dışında olması sebebiyle, 1602 sayılı Kanunun 45’inci maddesi gereğince ilk inceleme aşamasında bir karar verilmek üzere dosya AYİM 3 ’üncü Daire Başkanlığına gönderilmiştir.

Dava dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden; davacının Marmaris Askerlik Şubesi Başkanlığı görevini yürütmekte iken 01 Temmuz 2013 tarihinde savunmasının alındığı, savunmadan sonra 08.07.2013 tarih ve 2013/1 sayılı disiplin ceza kararı ile uyarma cezası ile cezalandırıldığı, 23.07.2013 tarihinde cezayı tebliğ ettiği ve 24.07.2013 tarihinde yazılı olarak itiraz ettiği, 07.08.2013 tarihinde itirazın reddedildiği anlaşılmıştır.

Anayasa’nın 129’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında “disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz” denildikten sonra, aynı maddenin dördüncü fıkrasında “Silahlı Kuvvetler mensupları ile hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümler saklıdır” şeklinde istisnai bir düzenleme öngörülmüş; 1602 Sayılı AYİM Kanununun 21’inci maddesinin son fıkrasında da “Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı askerî işlemler, Yüksek Askerî Şuranın kararları ile disiplinsizlik nedeniyle verilen disiplin cezaları ve diğer idari yaptırımlar yargı denetimi dışındadır. Ancak; Yüksek Askerî Şuranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararma ve askerî disiplin ile ilgili kanunlarda yargıya açık olduğu belirtilmiş olan disiplin cezalarına karşı yargı yolu açıktır.” hükmüne yer verilmiştir.

16.02.2013 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6413 sayılı TSK Disiplin Kanununun Yargı Denetimi başlıklı 43’üncü maddesinde “Yüksek disiplin kurulları tarafından verilen Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezaları ile subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezalarına karşı Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde iptal davası açılabilir” hükmü yer almaktadır.

Mevcut Anayasal ve yasal düzenlemeler karşısında öncelikle “yokluk” halinde disiplin cezalarının yargı denetimine tabi tutulup tutulamayacağı üzerinde durulmalıdır.

Bilindiği üzere “yokluk” idari işlemin iki yönünden ortaya çıkabilir. Birincisi, mevcut sanılan idari işlemin maddi âlemde var olmaması, fiziken bulunmaması şeklinde açıklanabilecek “maddi, fiili yokluk” hali: İkincisi ise, idari işlemin maddi olarak mevcut olmakla beraber hukuki açıdan “ağır ve bariz (apaçık)” bir sakatlığına tekabül eden “yok hükmünde sayılma durumudur. Bu durumda iptale yol açan sakatlık ile yokluğa yol açan sakatlık arasında sakatlığın ağırlık derecesine göre ayırım yapılmaktadır. Yoklukla malûl bir idari işlemin yargısal denetimi, iptal davasından farklı özellikler gösterir. Bu bağlamda yokluk hali, kamu düzenine ilişkin olması sebebiyle re’sen dikkate alınması gerektiğinden dava açma süresine bağlı olmama, idarece her zaman geri alınabilme gibi sonuçlar doğurur. Buna paralel olarak iptal davasının tabi olduğu hukuki rejimin dışında, aksine bir düzenleme bulunsa bile yasal denetimi mümkündür. Hal böyle olunca yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları yönünden ayrık düzenleme getirdiği, bu meyanda disiplin amirlerince emirlerindeki personele disiplin suç ve tecavüzleri nedeniyle verilen bazı cezaların yargı denetimi dışında tutulmasını öngördüğü, bu disiplin cezalarının “yokluk” hali ile sınırlı olarak denetiminin yapılabileceği açıkça ortaya çıkmaktadır.

Açıklardalar ışığında yapılan incelemede, davacının Marmaris Askerlik Şubesi Başkanlığı görevini yürütmekte iken Aydın Askeralma Bölge Başkanı tarafından, savunma hakkı tanınarak, uyarma disiplin cezası ile cezalandırıldığı, verilen cezanın davacıya tebliğ edildiği, cezanın ceza vermeye hukuken yetkili amir tarafından verilmiş olduğu, davacıya itiraz hakkı tanındığı, dolayısıyla davacıya ceza verilmesine ilişkin işlemin varlık koşullarının mevcut olduğu, ceza işleminin yok hükmünde sayılmasını gerektirecek ağır ve bariz bir sakatlığın bulunmadığı, bu durumda davada “yokluk” halinin de mevcut olmadığı, yokluk hali dışında disiplin amirlerince verilen uyarma disiplin cezalarının yargı denetimi dışında bulunduğu sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Dava konusu uyarı disiplin cezasının yok hükmünde sayılmasını gerektirecek nitelikte ağır ve bariz bir hukuka aykırılık bulunmadığı kanaatine varıldığından, 1602 sayılı AYİM Kanununun 21’inci maddesi uyarınca İNCELEME KABİLİYETİ BULUNMAYAN DAVANIN REDDİNE,

26 EYLÜL 2013 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy