AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2012/ 794
Karar No: 2012 / 2206
Karar Tarihi: 08.11.2012

(926 S. K. m. 10, 125, 126, 129, 134)

Davacı 09.03.2012 tarihinde Kütahya 1 'inci Asliye Hukuk Mahkemesi ve bu yolla 19.03.2012 tarihinde AYİM kayıtlarına geçen dava dilekçesinde özetle; 2011 yılı içerisinde 9 günlük yıllık iznini görevi sebebiyle kullanamadığını, 29.12.2011 tarihinde izin erteleme belgesi düzenleyerek Tugay Komutanına imzalattığını, Tugay Komutanının kendisine mazeret izninin ertelenmesi konusunu araştırılası talimatı verdiğini, mevzuatta yıllık mazeret izninin ertelenemeyeceği konusunda bir hüküm bulunmadığını tespit etmesi üzerine bu durumu kendisine söylediğini, 03.01.2012 tarihinde izninin onaylandığını, bu izninin sadece iki gününün 2011 yılından devreden izni olarak sayıldığını, kendisine mazeret izinlerinin ertelenmesinin mümkün olmadığının bildirildiğini, yapılan işlemin hukuka aykırı olduğunu belirterek, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Kütahya Hv. Er Eğt. Tug. K.lığı emrinde görevli olan davacının, 14.12.2011 tarihli görevlendirme emrine istinaden 15.12.2011-02.01.2012 tarihleri arasında kurmay başkanlığına vekalet ettiği, davacının 2012 yılından 2 gün yıllık, 7 gün mazeret izin hakkının bulunduğu, görevi sebebiyle 2011 yılında bu izinlerini kullanamayan davacının, bu izinlerinin birleştirilerek müteakip yıla ertelenmesi için talepte bulunduğu, mazeret izninin ertelenmesi noktasında tereddüte düşen Tugay Komutanının konunun araştırılması için kurmay başkanlığına vekalet davacıya emir verdiği, mevzuat yönünden bir sakınca görmeyen davacının konuyu Tugay Komutanına bildirmesi neticesinde 2011 yılından kalan; 2 gün yıllık, 7 gün mazeret izinlerinin birleştirilerek 2012 yılında kullanmasının 29.12.2011 tarihli komutan onay belgesiyle uygun görüldüğü, vekaleten baktığı görev süresinin sona ermesinden sonra davacının erteleme belgesine istinaden, 2011 yılından kalan 2 gün yıllık, 7 gün mazeret olmak üzere, 14.01.2012-23.01.2012 tarihleri arasında toplam 9 günlük izin belgesini Kurmay Başkanına onaylatarak izne ayrıldığı, bu izni kullanan davacının birliğe katıldıktan sonra yoklama kayıtlarında 2012 yılının yıllık izninden düşüm yapıldığını tespit ettiği, bunun üzerine yaptığı şifahi müracaata verilen 23.01.2012 tarihli cevabi yazıda; 2 gün yıllık izin ertelemesinin uygun olmasına rağmen, yıllık mazeret izninin ertelenmesinin mümkün olmadığının belirtildiği, davacının 01.02.2012 tarihinde üst komutanlığa idari müracaatta bulunduğu, 05.03.2012 tarihinde tebliğ edilen 16.02.2012 tarihli cevabi yazıyla olumsuz cevap verilmesi üzerine erteleme belgesine istinaden kullandığı mazeret izninin yıllık izinden mahsup edilmesi veya bir diğer deyişle mazeret izninin ertelenmemesi işleminin iptali istemiyle süresinde bu davayı açtığı anlaşılmıştır.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık; erteleme belgesine istinaden bir sonraki yıl kullanılan mazeret izninin, iznin kullanıldığı yılın yıllık izninden mahsup edilip-edilmeyeceği noktasındadır. Davacının, izni onaylı erteleme belgesine istinaden kullandığını belirtmesine rağmen, davalı idare mazeret izninin ait olduğu yılın mazeretlerine istinaden kullanılması gereğinden hareketle, mazeret izninin ertelenemeyeceği görüşündedir.

926 sayılı TSK Personel Kanununun 10'uncu maddesi; Subayların ve astsubayların sıhhi izin sürelerini ve diğer izinleri hakkında bu kanun hükümleri uygulanır., 125'inci maddesi; Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubayların barışta her yıl 45 gün izin almaya hakları vardır. Bu müddete yol dahil değildir. Bu iznin 15 günü mazeret izni olarak kullanılır.

Yıllık izinlerin verilmesi, zaman ve süresi, hizmetin aksamaması esas alınmak suretiyle kıta, karargah ve kurum amirlerince düzenlenir., keza işlem tarihi itibarıyla yürürlükte olan ve 6318 sayılı Kanunun (03.06.2012/28312 RG) ile bu maddede yapılan değişiklik öncesindeki Mazeret İzinleri başlıklı 126'ncı maddesi; Subay ve astsubaylara 125'inci maddede yazılı onbeş günlük mazeret izinleri dışında:

a) Ana, baba, eş, çocuk ve kardeşlerinin ölümü halinde on gün,

b) Yangın, zelzele, seylap gibi olağanüstü bir mazeret dolayısıyla bir yıl içinde otuz güne kadar,

Mazeret izni verilebilir.

Verilen mazeret izinleri yıllık izine mahsup edilmez., 129'uncu maddesi; Yıllık izinlerin senesi içinde kullanılması esastır. Ancak, hizmet sebebiyle izinlerini kısmen veya tamamen kullanamayanların izinleri müteakip sene içinde verilebilir. Bu müddet hiçbir suretle 60 günü geçemez., 134'üncü maddesi; İzinlerin verilme usulleri, izin vermeye yetkili makamlar ve sair hususlar ile bilgi ve görgülerini artırmak üzere yabancı memleketlere izinli gideceklerin seçilmeleri, yollanma tarzları ve o yerlerdeki yaşama ve çalışmalarının ne yolda takip ve kontrol edilecekleri ve ne gibi hallerde geri çağrılacakları ile ilgili hususlar Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlıklarınca müştereken tanzim edilecek yönetmelik ile tespit olunur. şeklinde düzenlenmiştir.

28.01.1991 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren TSK İzin Yönetmeliğinin 4/7 maddesi; Subay, astsubay ve uzman jandarmalara verilecek izinler:

A - Yıllık izin (30 gün planlı 15 gün mazeret)

B - Mazeret izinleri

C - Yurtdışı izinleri

D - Sıhhî izinlerdir., 5/3'üncü maddesi; Yıllık iznin (15) günlük kısmı mazeret izni olarak bir veya bir kaç defada verilir.', 7/3'üncü maddesi; (Değişik: RG-30/07/1997-23065) Yıllık izinlerin senesi içinde ve çizelgelerde planlandığı şekilde kullanılması esastır. Hizmet sebebiyle izinlerini kısmen veya tamamen kullanamayanların izinleri, müteakip sene içinde verilebilir. Bu müddet hiç bir suretle 60 günü geçemez. Personelin hizmet gerekleri nedeniyle süresi içinde kullanamadığı yıllık izini hakkında, kullanamama nedenine bağlı olarak birlik, karargah ve kurum amirlerince İzin Erteleme Belgesi (EK-H) düzenlenir. Yıllık izinlerini kendi isteği ile senesi içinde kullanamayan personelin izinleri, ertesi yıla devredilmez., 10'uncu maddesi; Türk Silahlı Kuvvetleri personeline sene içindeki mazeretlerini karşılamak üzere (15) gün süre ile mazeret izni verilir. Bu iznin;

1) (Değişik:RG-08/09/2004 - 25577) Tabur, müstakil bölük (Batarya) komutanları (deniz, hava ve Sahil Güvenlik'te eşidi) ve muadili kurum amirleri bir defada (dört) güne kadarını,

2) (Değişik:RG-08/09/2004 - 25577) Alay, bağımsız tabur komutanları (deniz, hava ve Sahil Güvenlik'te eşidi) ve muadili karargah ve kurum amirleri ile daha üst amirler bir defada hepsini verebilirler.

Bu izinler zorunluluk olmadıkça yıllık izinle birlikte ve onun devamı olarak kullanılmaz.

Her ne sebeple olursa olsun (24) saat ve daha uzun süreli izinler yıllık mazeret izinlerinden mahsup edilir. Yıllık mazeret izinlerinde yolda geçecek müddet izinden sayılır.

Personelin mazeret izin istekleri, birinci fıkranın 1 inci ve 2 nci bentlerinde açıklanan makamlarca personelin mazereti değerlendirildikten sonra zaman kaybedilmeden yerine getirilir.

Personelin yıllık mazeret izinleri izin kartlarına muntazaman işlenir. Günlük izinler hariç olmak üzere yıllık mazeret izinleri, izin verilmesini takiben en kısa süre içinde bir üst makama bildirilir... şeklinde düzenlenmiştir.

Mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; TSK'da görevli rütbeli personelinin yıllık, mazeret, yurtdışı ve sıhhi olarak dört çeşit izin hakkının olduğu, yıllık iznin 45 gün olduğu, ancak bunun 30 gününün planlı, 15 gününün ise mazeret izni olduğu, izin planlamasının; zaman, süre ve hizmet durumuna göre amir tarafından yapılacağı, yıllık iznin mazeret halinde verilen 15 günlük bölümünün bir veya birkaç defada personelin sene içindeki mazeretlerini karşılamak üzere verilebileceği, mazeretlerin amir tarafından değerlendirilip, mazeret izni süresinin takdir edileceği anlaşılmaktadır. Yıllık izin süresine bitişik olan bu mazeret izninin dışında, mevzuatta belirlenen ve somut olaylara göre süresi sınırlanan, vefat, hastalık, yangın, deprem gibi olaylara istinaden verilebilecek mazeret izinleri farklı mazeret izni türü olarak belirlenmiştir.

Yapılan incelemede; davacı 2011 yılının son döneminde vekaleten icra ettiği görevden dolayı kullanamadığı 2 gün yıllık iznin yanı sıra, yine bu yıldan kalan ve kullanmadığı 7 gün mazeret iznini birleştirerek kullanmak istemektedir. Birlik amirinin onayı ile düzenlenecek erteleme belgesine istinaden 2011 yılından kalan 2 gün planlı yıllık iznin ertesi yıla ertelenebileceği noktasında şüphe yoktur. Ancak yıllık izne bitişik 15 günlük mazeret izninin yıl içindeki sair mazeretlerine istinaden birlik amiri tarafından verilebileceği TSK İzin Yönetmeliğinin 10/1 maddesinin amir hükmüdür. Bu tür mazeret izinlerinin, bizatihi mevzuatta düzenleniş gayesi ve ancak o yıl içinde mazeretin tahakkuk etmesi halinde verilebileceği göz önüne alındığında, ertelenmesi mümkün görülmemektedir. Erteleme halinde mazeret ortadan kalkmış olabileceğinden izne de gerek kalmayacaktır. Şayet mazeret ertesi yılda da devam ediyorsa, davacının 2012 yılı planlı iznine bitişik 15 günlük mazeret izninin takdir edilen gün kadarının kullandırılması birlik amirinin yetkisi dahilindedir. Öte yandan bu tür mazeret izninin zaruret olmadıkça, yıllık izinle birlikte ve onun devamı olarak kullandırılması da Yönetmeliğe aykırıdır. Her ne kadar onaylanan erteleme belgesine istinaden, davacıya izni kullandırılmış ise de; idare hukuka aykırı işlemlerini 60 günlük dava açma süresi içinde geri alabilir. Davacıya hukuka aykırı olarak 9 günlük iznin 7 günlük kısmı bir önceki yılın mazeret izni sayılarak 14.01.2012 tarihinden itibaren kullandırılmış ancak hukuka aykırılık 60 günlük dava açma süresi içinde fark edilerek 2012 yılında kullandırılan bu izin 2012 yılı yıllık izninden sayılarak davacının kullandığı iznin 7 günlük kısmının 2011 yıllı mazeret izninden sayılmasına ilişkin işlem geri alınmıştır. Tesis edilen bu işlemde hukuka ve hakkaniyete aykırı bir durum bulunmadığı, davanın yasal dayanaktan yoksun olduğu sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Yasal dayanaktan yoksun DAVANIN REDDİNE,

08 KASIM 2012 tarihinde üye Hakim Albay Muhittin KARATOPRAK'ın karşı oyu ve OYÇOKLUĞU ile karar verildi.

KARŞI OY GEREKÇESİ

Davacı dilekçesinde özetle; 2011 yılında 2 gün yıllık, 7 gün mazeret iznini kullanamadığını, izin erteleme belgesi ile izninin 2012 yılına ertelendiğini, 13.01.2012 tarihinde bu izinleri kullanmaya başladığını, kullanılan izinlerin 2012 yılı yıllık izin olarak değiştirildiğini, bunun hukuka aykırı olduğunu belirterek yıllık mazeret izninin geçerli sayılmaması işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının 2011 yılında Kurmay Başkanlığına vekalet etmesinden dolayı 2011 yılı yıllık izninin 9 (2 gün yıllık/7 gün mazeret) gününü kullanmadığı, 2011 yılından kalan 9 gün izininin 2012 yılında kullanmasının uygun olduğuna dair izin erteleme belgesi düzenlendiği, davacının izin belgesi olarak 14.01.2012 tarihinde 9 gün izne ayrıldığı, Hv. P. Er Eğt. Tug. Kliğinin 23.04.2012 tarihli yazısında izin ertelemesi talebinin uygun olduğu, yıllık mazeret izninin ertesi yıla ertelenmesinin söz konusu olamayacağının belirtildiği, kullanılan izinlerin davacının 2012 yılı yıllık izninden mahsup edildiği, davacının 7 günlük mazeret izninin geçerli sayılmaması işleminin iptali için müracaat ettiği, istemin red edildiği anlaşılmıştır.

926 Sayılı kanunun 125'inci maddesinde Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubayların barışta her yıl 45 gün izin almaya haklarının bulunduğu, bu iznin 15 gününün mazeret izni olarak kullanılacağı, yıllık izinlerin verilmesi, zaman ve süresi, hizmetin aksamaması esas alınmak suretiyle kıta, karargah ve kurum amirlerince düzenleneceği, 126'ncı maddesinde subay ve astsubayların 125'inci maddede yazılı onbeş günlük mazeret izni dışında eşinin doğum yapması, eşinin ölümü, kendisinin veya eşinin baba veya kardeşinin ölümü halinde istek üzerine on güne kadar, yangın, zelzele, seylap gibi olağanüstü bir mazeret dolayısıyla bir yıl içinde otuz güne kadar mazeret izni verilebileceği, verilen mazeret izinlerinin yıllık izine mahsup edilemeyeceği, 124'üncü maddesinde izin verme usullerinin yönetmelikle tespit olunacağı belirtilmiştir.

926 Sayılı kanuna dayanılarak çıkarılan Türk Silahlı Kuvvetleri İzin Yönetmeliğinin 3'üncü maddesinde yıllık izinin 30 gününün planlı, 15 gününün mazeret olarak verileceği, 5'nci maddesinde bütün personelin yıllık izninin Haziran-Temmuz-Ağustos ve Eylül aylarında kullanılmasını sağlamak amacıyla 20 günlük kısmının bu aylar içerisinde, 10 günlük kısmının diğer aylarda olmak üzere planlı olarak iki defada, birlik görevleri ve personel mevcudu uygun olduğu takdirde (30) günlük kısmının birlik komutanının yetkisinde planlı olarak bir defada verilebileceği, 7'nci maddesinde yıllık izinlerin süresi içerisinde ve planlanan şekilde kullanılmasının esas olduğu, hizmet sebebiyle kullanılmayan izinlerin müteakip sene içinde verilebileceği, 10'uncu maddesinde Türk Silahlı Kuvvetleri personeline sene içindeki mazeretlerini karşılamak üzere (15 gün) süre ile mazeret izni verileceği, personelin mazeret izin isteklerinin ilgili makamlarca personelin mazereti değerlendirildikten sonra zaman kaybedilmeden yerine getirileceği düzenlenmiştir.

926 Sayılı kanunda izin konusunda yer alan düzenlemeler ve bu kanuna göre hazırlanan İzin Yönetmeliğinin incelenmesinden subay ve astsubayların bir yıl içerisinde (30) gün planlı, 15 gün mazeret izni, doğum ve ölüm gibi hallerde ayrıca bir mazeret izni verileceği görülmektedir. Yıllık iznin 30 günlük bölümü hizmetin özeliğine, ilgilinin talebine ve amirin onayına bağlı olarak planlanan tarihte tamamı veya bir kısmı kullandırılabilir. 15 günlük mazeret izni ise mazeret ortaya çıktığında kullanılabilir. İzin vermeye yetkili amir tarafından mazeret değerlendirildikten sonra mazeret izin talebinin zaman kaybedilmeden yerine getirilmesi gerekmektedir. Yönetmelik ile hizmet sebebiyle kullanılamayan yıllık izinin ertesi seneye ertelenmesi öngörülmüştür. Mahiyeti itibariyle, mazeret çıktığında verilecek olan mazeret izni ertesi seneye devredilemez. Ancak herhangi bir şekilde mazeret izni ertelemesi uygun bulunarak mazeret iznine gönderilme halinde mazeret izni kullanılarak tüketilir. Kullanılarak tüketilen iznin geri alındığı gerekçesi ertesi yılın planlı izninden mahsup edilmesi mümkün değildir. Planlı izin ile mazeret izni mahiyet itibarı ile aynı değildir. Kanun ve Yönetmelikte bunların ayrı olduğu açıkça vurgulanmış, mazeret izninin yıllık izinden mahsup edilemeyeceği 926 Sayılı Kanunun 126'ncı maddesinde hükme bağlanmıştır.

Somut olayda; mazeret izninin ertelenmesi mümkün olmamasına rağmen, 2 günlük yıllık izinle birlikte 7 günlük mazeret izni yetkili makam tarafından onaylanan belge ile ertelenmiş, davacı izine gönderilmiştir. Davacı mazeret iznine gönderildiğine göre mazereti yetkili makam tarafından değerlendirilerek uygun bulunduğu kabul edilmelidir. İzin dönüşünde mazeret izninin iptal edildiği gerekçesi ile mazeret izininde geçirilen sürenin mahiyet itibariyle farklı olan planlı izinden mahsup edilmesi davacının 2012 yılı planlı izininin kısıtlanması hukuka uygun değildir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle; işlemin iptaline karar verilmesi görüşü ile davanın reddi yönünde oluşan çoğunluğa katılmadım. 08.11.2012 (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy