AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2012/ 1239
Karar No: 2013 / 357
Karar Tarihi: 22.02.2013

(211 S. K. m. 115)

Davacı 28.05.2012 tarihinde AYİM kayıtlarına geçen dava dilekçesinde özetle; 1989 yılından itibaren Hv.K.K.lığı Ayancık Hv.Rd.Mv.K.lığında sivil memur statüsünde araç sürücüsü olarak görev yaptığını, 20 yıllık meslek hayatı boyunca göreve çıktığı zamanlarda başlarında hep astsubayların araç komutanı olarak görevlendirildiğini, ancak 2009 yılında Yönergede yapılan değişiklikle garnizon dışı araç görevlendirmelerinde uzman erbaşların da araç komutanı olarak görevlendirilmeye başlandığını, bu görevlendirmelerden sonra uzman erbaşların sivil memurlara karşı tavır ve davranışlarının değiştiğini, bu görevlendirmelerden sora sivil memurlar ve uzman erbaşlar arasında sürekli tartışmalar yaşandığını, mevzuatta yer alan çeşitli düzenlemeleri örnek vermek suretiyle sivil memurların da araç komutanı olarak görevlendirilmelerinin mümkün olduğunu, dolayısıyla sivil memurlarla gönderildikleri görevlerde uzman erbaşların araç komutanı olarak görevlendirilmelerine imkan sağlayan HKY 201-1 (B) Askeri Araçları Kullanma Esasları ve Karayolu Ulaştırma Yönergesinin 3’üncü Bölüm 2’nci madde (a) fıkrası 4’üncü bendinin hukuka aykırı olduğunu belirterek, söz konusu düzenlemenin öncelikle yürütmesinin durdurulmasına ve iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının halen İzmir Hava Teknik Okullar Komutanlığı emrine araç sürücüsü sivil memur olarak görev yaptığı, 2003 yılında HKY 201-1 (B) Askeri Araçları Kullanma Esasları ve Karayolu Ulaştırma Yönergesinde yapılan değişiklikten sonra, garnizon dışına gönderilenaraçlarda subay ve astsubayların yanı sıra uzman erbaşların da araç komutanı olarak görevlendirilmelerinin önünün açıldığı, bu kapsamda; davacının 02.04.2012 tarihli emirle araç sürücüsü olarak görevlendirildiği görevlendirme emrinde, bir uzman erbaşın da araç ve personelin güvenliğini sağlamak maksadıyla araç komutanı olarak görevlendirildiği, bunun üzerine davacının emrin dayanağı olan HKY 201-1 (B) Askeri Araçları Kullanma Esasları ve Karayolu Ulaştırma Yönergesinin 3’üncü Bölüm 2’nci madde (a) fıkrası 4’üncü bendinin iptali istemiyle süresinde bu davayı açtığı anlaşılmıştır.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık; sivil memurların araç sürücüsü olarak görevlendirildiği askeri araçlarda, uzman erbaşların araç komutanı olarak görevlendirilmelerinin hukuka uyarlı olup-olmadığı noktasındadır. Davacı, sivil memurların yalnız emrinde çalıştıkları amirlerine karşı ast durumunda olmalarının yanı sıra, verilen disiplin cezalarının nevi, disiplin mahkemelerinde yapılan yargılamalarda heyetin teşekkülü, göreve başlanıldığı dönemdeki derece-kademelerin yanı sıra, meslek içinde en fazla yükselinen derece-kademe göz önüne alındığında, sivil memurların uzman erbaşlardan kıdemli olduğunu, daha ast durumda olan uzman erbaşların sivil memurlarla beraber gönderildikleri görevlerde, uzman erbaşların araç komutanı olarak tayin edilmelerine ilişkin uygulamanın dayanağı olan düzenlemenin kanuna aykırı olduğunu, zira askerlikte kıdemin esas alınması gerektiğini belirtmektedir.

Askeri araçlardaki araç komutanlığı görevleri ve sıralamasına ilişkin yasal bir düzenleme yoktur. Konu MY 55-4 (A) Askeri Araçların Kullanılma Esasları Karayolu Ulaştırma Emniyeti ve Trafik Kontrol Hizmetleri Yönergesinde düzenlenmiştir. Adı geçen müşterek yönerge paralelinde olan ve Hv.K.K.lığı bağlısı birlik ve kurumlardaki karayolu ulaştırma ihtiyaçlarının karşılanması, keza buna yönelik ilke, yöntem ve standartların tespitine yönelik olarak HKY 201-1 (B) Askeri Araçları Kullanma Esasları ve Karayolu Ulaştırma Yönergesinde ihdas edilmiş ve konu Hv.K.K.lığı yönünden bu Yönergede düzenlenmiştir.

Davacının mevzuata aykırı olması sebebiyle iptalini talep ettiği HKY 201-1(B)Askeri Araçları Kullanma Esasları ve Karayolu UlaştırmaYönergesinin 3’üncü Bölüm 2’nci madde (a) fıkrası 4’üncü bendi “Garnizon dışı göreve gönderilen tek araçlarda araç komutanı olarak mutlaka subay, astsubay veya uzman erbaş görevlendirilir.” şeklinde düzenlenmiştir.

Yapılan incelemede; 211 sayılı TSK İç Hizmet Kanununun 115 maddesi kapsamında, TSK’da görev yapan sivil personelin yalnız emrinde çalıştıkları askeri amirlere karşı ast durumunda olup, diğer rütbeli personel ile aralarında ast-üst ilişkisi olmadığı, dolayısıyla sivil memurlarla uzman erbaşların birbirlerinin sicil amiri olamayacakları ve birbirlerine disiplin cezası veremeyecekleri noktasında şüphe yoktur. Ancak beraber gidilen görevlerde yönerge gereği uzman erbaşların araç komutanı olarak görevlendirilmeleri, sivil memurlarla uzman erbaşların aralarında hiyerarşik bir münasebet olduğu anlamına gelmemektedir. Her ne kadar ilgili Yönergenin 3’üncü Bölüm 2’nci madde (a) fıkrasının 1’inci bendi; “Araçta bulunan en kıdemli askeri şahıs araç komutanıdır” şeklinde düzenlenmiş ise de, 2 ve 3’üncü bentlerinde; komutan ve hizmet araçlarında erbaş ve gerektiğinde erlerin araç komutanı olabileceğibelirtilmiştir. En kıdemsiz personelin dahi araç komutanlığı yapılmasından öngörülen amacın üniformalı olan ve gerektiğinde güvenlik sebebiyle silah kullanma yetkilerine sahip olan askeri personelin, askeri aracın güvenli- emniyetli ve disiplinli olarak seyrini temin gayesine yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Yönergenin 3’üncü Bölüm 2’nci maddesinin “Araç Komutanının Görev ve Sorumlulukları” başlıklı (b) maddesinde araç komutanının görevleri arasında sayılan; araç sürücüsünün trafik kurallarına uygun araç kullanmasını, emir ve talimatlara uymasını, güzergâh değişikliği yapmamasını sağlamak şeklinde sayılan görevlerin, askeri aracın trafik kurallarına uygun olarak kullanımı amacına özgülendiği, sivil memurların araç sürücüsü, uzman erbaşların araç komutanı olduğu görevlerde ast-üst ilişkisinin teminine yönelik yetki kullanımının amaçlanmadığı aşikârdır. Burada araç komutanı sıfatıyla görev yapan uzman erbaş amir konumunda olmadığından, tespit ettiği kural ihlali veya disiplinsizliği bilahare sivil memurun emrinde çalıştığı askeri amirine bildirmekle yükümlüdür. Buradaki değerlendirmede, şahıs değil, yapılan iş göz önüne alınmalıdır. Sonuç itibarıyla; garnizon dışı göreve gönderilen tek araçlarda, subay ve astsubay statüsündeki personelin yanı sıra, uzman erbaşların da görev yapmalarına cevaz veren düzenleyici işlem hükmünde mevzuat ve hukuka aykırılık görülmemiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Yasal dayanaktan yoksun DAVANIN REDDİNE,

22 ŞUBAT 2013 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy