AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2011/ 2300
Karar No: 2012 / 2160
Karar Tarihi: 18.10.2012

(2709 S. K. m. 130) (211 S. K. m. 43) (926 S. K. m. 124) (2547 S. K. m. 2, 6)

Davacı vekili 27.09.2011 tarihinde AYİM kayıtlarına geçen dava dilekçesi ile 08.12.2011 tarihinde kayıtlara geçen savunmadan sonrası cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin halen Gülhane Askeri Tıp Akademisi Üroloji AD. Başkanı olarak görev yaptığını, Türk Hava Kurumu tarafından kurulan Vakıf Üniversitesinin mütevelli heyeti üyeliğinde görev yapma teklifi alınca, üyeliğe seçim aşamasında Ocak 2011 tarihli dilekçesi ile GATA K.lığından izin talep ettiğini, ancak bu talebin 17.08.2011 tarihli cevabi yazı ile reddedildiğini, oysa Vakıf Yükseköğretim Kurumlan Yönetmeliğinin 20'nci maddesine göre, Devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanlarının, üniversitesinden alacağı izinle vakıf üniversitelerinin mütevelli heyetlerinde görev yapabileceğini, davacının görev yaptığı Gülhane Askeri Tıp Akademisinin de bir Devlet üniversitesi olduğunu, 211 sayılı TSK İç Hizmet Kanununun 43'üncü maddesinin, davacının THK Üniversitesi mütevelli heyetine üyeliğine engel hüküm taşımadığını, keza 926 sayılı Kanunun 124'üncü maddesine istinaden subay ve astsubayların Türk Hava Kurumu hizmetlerinde görevlendirilmelerinin mümkün olduğunu, kaldı ki davacının mütevelli heyetinde görev alması halinde, GATA'daki asli görevini mesai saatleri içinde sürdüreceğini, arta kalan zamanlarda mütevelli heyetindeki görevlerini icra edeceğini, zaten zamanın Hava Kuvvetleri Komutanı olan Orgeneral H. A.'in da aynı mütevelli heyetinde görev aldığını, müvekkilinin başarılı bir bilim adamı olduğunu, uluslararası ün yaptığını, bu bilimsel vasıfları dikkate alındığında, özellikle Türk Hava Kurumu tarafından kurulan Havacılık Vakfının hayata geçirdiği Vakıf Üniversitesi mütevelli heyetinde görev almasında kamu yararı da bulunduğunu belirterek, müvekkiline Türk Hava Kurumu Üniversitesi mütevelli heyetine girme izni verilmemesi işleminin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının tabip albay rütbesiyle Gülhane Askeri Tıp Akademisi Üroloji A.D.Başkanlığında görev yaptığı sırada, 27.12.2010 tarihinde Türk Hava Kurumu Üniversitesi mütevelli heyetine seçildiği, 10.01.2011 tarihinde Üniversite Mütevelli Heyetine girişi konusunda izin talebini içeren idari müracaatta bulunduğu, ancak bu müracaatının 06.09.2011 tarihinde tebliğ edilen 17.08.2011 tarihli yazı ile reddi üzerine süresi içinde bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Anayasanın Yükseköğretim Kurumları başlıklı 130'uncu maddesinin 2'nci fıkrası; Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir., son fıkrası; Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları, mali ve idari konuları dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasada belirtilen hükümlere tabidir., Yükseköğretim Kurumlarında Özel Hükümlere Tabi Olanlar başlıklı 132'nci maddesi ise; Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumları özel kanunlarının hükümlerine tabidir. şeklinde düzenlenmiş, yine 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 2/2 maddesinde de; TSK'ne bağlı yükseköğretim kurumlarıyla ilgili hususların aynı kanunla düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu Kanunun, Anayasanın 130/2 maddesinde dayanağını bulan Ek 2'nci maddesi uyarınca; vakıflar tarafından kazanç amacına yönelik olmamak şartıyla ve mali ve idari hususlar dışında, akademik çalışmalar, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden Kanunda gösterilen usul ve esaslara uymak kaydıyla yükseköğretim kurumları kurulabilmesi öngörülmüş, Ek 5'inci maddesinde de; vakıflarca kurulacak yükseköğretim kurumlarının mütevelli heyetleri ile ilgili hususlar belirlenmiş, Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinin mütevelli heyetleriyle ilgili ayrıntılı düzenlemelerin yapıldığı 20'nci maddesi; Vakıf yükseköğretim kurumunun en yüksek karar organı olan mütevelli heyet, vakıf yükseköğretim kurumunun tüzel kişiliğini temsil eder.

Mütevelli heyet vakıf yönetim organı tarafından Devlet memuru olma niteliklerine sahip ve en az üçte ikisi, yükseköğrenim görmüş adaylar arasından 4 yıl süre ile seçilen en az yedi üyeden oluşur. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. Mütevelli heyet kendi aralarında bir başkan seçer. Vakıf üniversitesi/yüksek teknoloji enstitüsünde Rektör, Vakıf meslek yüksekokulunda Müdür mütevelli heyetin tabii üyesi olup, kendisi ile ilgili konularda toplantılara katılamaz ve aynı zamanda mütevelli heyet başkanı seçilemez. Kurucu vakıf yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile bunların birinci derece kan ve sihri hısımları ile eşlerinden mütevelli heyete görev alacakların sayısı ikiyi geçemez. Vakıf üniversitesi/yüksek teknoloji enstitüsünde Rektör, vakıf meslek yüksekokulunda Müdür dışındaki üniversite mensupları mütevelli heyette görev alamaz. Devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanları üniversitesinden gerekli iznin alınmış olması kaydı ile vakıf yükseköğretim kurumları mütevelli heyetinde görev alabilirler. Mütevelli heyet üyelerinin isimleri mütevelli heyet başkanlığınca Yükseköğretim Kuruluna bildirilir.

Mütevelli Heyet üyeliği fahridir. Ancak; Kurucu Vakıf Yönetim Kurulu kararı ile Mütevelli Heyet üyelerine toplantıya katılma yol ve huzur hakkı verilebilir. Verilecek miktar bir yılda onikiyi geçmemek üzere katılacakları her toplantı için 2547 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde Yükseköğretim Genel Kurulu üyeleri için öngörülen ücreti aşamaz. Mütevelli heyet başkan ve üyelerine bunun dışında herhangi bir suretle başkaca bir ödeme yapılamaz.

Mütevelli heyet, yükseköğretim kurumunda görevlendirilecek yöneticiler ve öğretim elemanları ile diğer personelin sözleşmelerini yapar, atamalarını, öğretim elemanı dışındaki personelin terfilerini ve görevden alınmalarını onaylar, yükseköğretim kurumunun bütçesini kabul eder ve uygulamaları izler. Öğrencilerden alınacak ücretleri tespit eder.

Ayrıca Yükseköğretim Kurulu'nun olumlu görüşü alınmak suretiyle vakıfça hazırlanan yönetmelik hükümlerine göre diğer görevleri yürütür.

Mütevelli heyetin yedi kişiden az olmamak üzere kaç kişiden oluşacağı, devlet memuru olabilme ve yükseköğretim görmüş olma şartları yanında, başka niteliklerin aranıp aranmayacağına ilişkin kararlar ve seçime ilişkin usul ve esaslar ile seçilen veya ayrılan başkan ve üyeler Yükseköğretim Kurulu'na en geç bir ay içinde bildirilir.

Mütevelli heyet kararları usulüne uygun olarak karar defterine yazılarak başkan ve üyeler tarafından imzalanır. şeklinde düzenlenmiştir.

TSK personelinin, Silahlı Kuvvetler içindeki hizmetlerden başka bir yerde görev almaları veya bir göreve atanmalarıyla ilgili olarak 211 sayılı TSK İç Hizmet Kanununun 43'üncü maddesi; Türk Silahlı Kuvvetleri her türlü siyasi tesir ve düşüncelerin dışında ve üstündedir. Bundan ötürü Silahlı Kuvvetler mensuplarının siyasi parti veya derneklere girmeleri bunların siyasi faaliyetleri ile münasebette bulunmaları, her türlü siyasi gösteri, toplantı işlerine karışmaları ve bu maksatla nutuk ve beyanat vermeleri ve yazı yazmaları yasaktır. Silahlı Kuvvetler mensupları Milli Savunma Bakanlığınca adları yayınlanan ve siyasi olmayan cemiyetler ile spor kulüplerinin faal olmayan üyeliklerine girebilirler. Girenler durumlarını en kısa zamanda Milli Savunma Bakanlığına bildirmeye mecburdurlar. (Ek fıkra: 15/02/1966-725/1 md.; Mülga fıkra: 23/07/1999 - 4418/3 md.) Silahlı Kuvvetler mensuplarının kendi kıta, karargah ve kurumları içinde amatör askeri spor kulüpleri kurmaları ve bu kulüplerde faaliyette bulunmaları caizdir. Bu kulüplerin kurulmaları, faaliyet ve murakabeleri Milli Savunma Bakanlığınca hazırlanacak hususi talimat hükümlerine göre olur. (Ek fıkra: 28/06/1983 - 2861/2 md.) Silahlı Kuvvetler mensupları kanunla kurulan meslek kuruluşlarına üye olamaz ve organlarında görev alamazlar. Ancak üye olamamaları kanunlarda belirtilen diğer kayıt ve şartlara uymak kaydıyla meslekleriyle ilgili görevlerde çalışmalarına, mesleki hizmetleri yürütmelerine, yetkilerini kullanmalarına, mesleki eğitim ve öğretim yaptırmalarına, kurum amirlerinin izniyle kuruluşun bilimsel çalışmalarına katılmalarına, meslek kural ve koşullarına uymak yükümlülüklerine, haklarında disiplin cezası uygulanmasına, özel kanunların öngördüğü kayıtlarla mesleklerini serbestçe icra etmelerine, resmi veya özel bir görev almalarına engel teşkil etmez. (Ek fıkra: 28/06/1983 - 2861/2 md.) Belli bir meslek veya sanatın icra edilebilmesi için meslek kuruluşlarına üye olmayı zorunlu kılan kanun hükümleri Silahlı Kuvvetler mensupları hakkında uygulanmaz. (Ek fıkra: 28/06/1983-2861/2 md.)

Askerlik yükümlülüğünü yerine getirmekte olan yedek subaylar ile er ve erbaşların üyelikleri, askerlik hizmetleri süresince askıda kalır. Bu hal ilgililerin aidat ödeme ve kanunlardan doğan diğer mesleki yükümlülüklerini ve haklarını ortadan kaldırmaz., 926 sayılı TSK Personel Kanunun Silahlı Kuvvetler Personelinin Hizmet Yerleri başlıklı 124'üncü maddesi; ...Silahlı Kuvvetlere (Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) mensup muvazzaf subay ve astsubaylar,

Silahlı Kuvvetler içindeki hizmetlerden başka bir göreve verilemezler. Ancak, zorunlu durumlarda Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak Bakanlar Kurulu kararı ile Silahlı Kuvvetler kadrolarında gösterilmek ve aylık, ödenek, her türlü zam ve tazminatlar ile diğer mali ve sosyal hak ve yardımlarını ve istihkaklarını mevcut hükümler çerçevesinde, kendi bağlı bulunduğu Bakanlık bütçesinden almak şartı ile Silahlı Kuvvetler dışındaki Devlet hizmetleri ile Türk Hava Kurumu hizmetlerinde görevlendirilebilirler. Bu personelin görev süresi azami iki yıl olup, görevlendirme süresi Bakanlar Kurulu kararında belirtilir. Genelkurmay Başkanlığının teklifi ile bu süre kısaltılabilir veya uzatılabilir. Görev süresi uzatılmayan personel, yeni bir karara gerek kalmaksızın görev süresinin sonunda Silahlı Kuvvetlerdeki asli görevine iade edilir., keza 2955 sayılı GATA Kanununun Kamu Kuruluşlarında Görevlendirme başlıklı 33/ı maddesi; İlgili kurumların isteği, Akademi Kurulunun kararı ve Genelkurmay Başkanlığının uygun görmesiyle ihtiyaç duyulan konularda öğretim elemanları diğer yükseköğretim kurumlarıyla, kamu kurum ve kuruluşlarında geçici olarak görevlendirilebilirler. 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 124'üncü maddesi hükümleri saklıdır. şeklinde düzenlenmiştir.

Mevzuat hükümleri ışığında, davacının talebine dönüldüğünde; 2547 sayılı Kanun kapsamında, 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununa, 6114 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle eklenen Ek Madde 139 ile Ankara'da, Türk Hava Kurumu Havacılık Vakfı tarafından, kamu tüzel kişiliğine sahip Türk Hava Kurumu Üniversitesi adıyla bir vakıf üniversitesi kurulmuş, ve kuruluş aşamasında bu üniversitenin mütevelli heyetine seçilen davacı, kendisinden başka asker kişi sıfatı olan dönemin Hava Kuvvetleri Komutanının da heyette görev aldığını, mevzuatta Devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim elamanlarının kurumlarından izin alarak mütevelli heyetinde görev alabildiklerini, bu kapsamda kuruma yaptığı başvuru neticesinde, esasen yasal bir engel olmamasına rağmen kendisine izin verilmemesinin hukuka aykırı olduğunu belirtmiştir. Esasen, fahri bir görev niteliğindeki vakıf yükseköğretim kurumu mütevelli heyet üyeliğine Devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanlarının seçilmeleri ve kurumlarından izin alarak görev yapmaları mümkündür.

Davacının statüsü ve görev yaptığı kurum itibarıyla tabi olduğu 2955 sayılı GATA Kanunu kapsamında, diğer yükseköğretim kurumlarda geçici olarak görevlendirilebilmesi, ilgili kurumun isteği,

Akademi Kurulunun kararı ve Genelkurmay Başkanlığının uygun görmesi şarlarına bağlanmış ve TSK personelinin hizmet yerlerinin belirlendiği 926 Personel Kanununun 124'üncü maddesi hükümlerinin saklı olduğu belirtilmiştir. 124'üncü madde de ise, personelin Silahlı Kuvvetler içindeki hizmetlerden başka bir göreve verilmeyeceği ana kural olarak belirlenmiş iken, istisnai durumlarda Genelkurmay Başkanlığı görüşüyle, bazı Devlet hizmetleriyle Türk Hava Kurumu hizmetlerinde görevlendirilmesi mümkün kılınmıştır. Mevzuat itibarıyla TSK personelinin asli görev yeri dışında görevlendirilmeleri (veya görev almaları) kanunla belirlenmiş, şartları gösterilmiştir. Kamu görevlilerinin hak ve yükümlülükleri, statüleri kanunla belirlenir.

Dolayısıyla 926 sayılı Kanunun 124'üncü maddesi kapsamında, vakıf yükseköğretim mütevelli heyeti içerisindeki faaliyetlerinde görevlendirilme imkânı kanunla verilmemiştir. Yine davacının mütevelli heyetindeki bu faaliyeti, 2955 sayılı Kanunun 33'üncü maddesi kapsamında, mesleği ile ilgili diğer yükseköğretim kurumundaki bir eğitim faaliyeti de değildir.

Öte yandan 211 sayılı Kanunun 43'üncü maddesi kapsamında, siyasi olmayan ve MSB tarafından adları yayımlanan vakıfların faal olamayan üyeliklerine katılması mümkün olmasına rağmen, vakıf yükseköğretim kurumu mütevelli heyet üyeliğinin aktif bir faaliyet olması karşısında yasak kapsamında olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla mevzuat hükümleri uyarınca davacının vakıf yükseköğretim kurumu mütevelli heyetin görev almasına ilişkin takibin kabul edilmemesi işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Yasal dayanaktan yoksun davanın reddine,

18 EKİM 2012 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy