AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2011/ 1906
Karar No: 2011 / 1792
Karar Tarihi: 15.09.2011

(4752 S. K. m. 31, Geç. m. 3) (6000 S. K. m. 42) (2709 S. K. m. 157) (1602 S. K. m. 20)

Davacı vekili 09.08.2011 tarihinde Uşak Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi, 12.08.2011 tarihinde AYİM kayıtlarına geçen dava dilekçesinde özetle; davacının oğlu ......'in Astsubay Meslek Yüksek Okulundan ilişiğinin kesildiğini, kefalet yüklenme senedi uyarınca okul masraflarının hesap edildiğini, saymanlığa taksitler halinde ödenmeye başlandığını, 6000 Sayılı kanundan yararlanmak için yapılan müracaatın süresinde yapılmadığı gerekçesi ile red edildiğini, bunun hukuka aykırı olduğunu belirterek söz konusu yasa hükmünden yararlandırılmama işleminin iptaline, yürütmenin durdurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

AYİM Genel Sekreterliğinin 08.11.2011 tarih Gensek:2011/3731/1da.İşi. Md. sayılı yazısı ile yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmek üzere dosya AYİM 3'üncü Daire Başkanlığına gönderilmiştir.

Dava dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden; davacının oğlu....'in Balıkesir Astsubay Meslek Yüksek Okulundan 2005 yılında ilişiğinin kesildiği, okul masraflarının takside bağlandığı, yüklenme senedi uyarınca ödenmeye başlandığı,.....'in 6000 Sayılı kanundan yararlanmak için 07.12.2010 tarihli dilekçe ile müracaat ettiği, kanunca belirtilen üç aylık müracaat süresinin dolması nedeniyle 10.01.2011 tarihli yazı ile istemin red edildiği, İdare Mahkemesine dava açıldığı, Balıkesir İdare Mahkemesinin 13.06.2011 tarih 2011/500-886 E.K. sayılı kararı ile dava konusunun Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevine girdiği gerekçesi ile davanın görev yönünden reddine karar verildiği anlaşılmıştır.

4752 Sayılı Astsubay Meslek Yüksek Okulları kanunun 31 'inci maddesinde yer alan sağlık durumu nedeniyle okuldan çıkarılanlar hariç olmak üzere diğer nedenlerle okuldan çıkarılanlara kendileri için Devlet tarafından yapılan masraflar faizleri ile birlikte ödetilir. cümlesi 30 Haziran 2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6000 Sayılı kanunun 42'nci maddesi ile değiştirilerek sağlık durumu nedeniyle okuldan çıkarılanlar hariç olmak üzere diğer nedenlerle okuldan çıkarılanlara personel ve amortisman giderleri hariç kendileri için Devlet tarafından yapılan masraflar faizleri ile birlikte ödettirilir. halini almıştır. 6000 Sayılı kanunla 4752 Sayılı kanuna eklenen Geçici 3'üncü madde ile bu maddeyi ihdas eden kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce askeri öğrencilikten ayrılan veya çıkarılanlardan ödemelerini tamamlamamış olanlar ile borçlarını taksitlendirilenler, yargılamaları devam edenler veya kesin hükme bağlanmış olanların üç ay içinde müracaat etmeleri halinde 31 'inci madde hükmünden yararlandırılacağı belirtilmiştir.

Anayasa'nın 157'nci maddesinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu, ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağı belirtilmiş; 1602 sayılı Kanunun 20'nci maddesinde de aynı hükme yer verilmiştir. Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin bir davaya bakabilmesi için dava konusu idari işlemin asker kişiyi ilgilendirmesi ve askeri hizmete ilişkin bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir. 1602 Sayılı Kanunun 20'nci maddesinde; Türk Silahlı Kuvvetlerinde bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erlerle sivil memurlar asker kişi olarak sayılmaktadır.

Askeri öğrencilikten ayrılan ve ilişiği kesilenlere Devlet tarafından yapılan masraflar yüklenme senedinde belirtilen esaslar dahilinde ödetilmektedir. Yüklenme senedi de masrafların ödettirilmesi amacıyla taraflar arasında düzenlenmektedir. Ödetilecek masrafların miktarının tespitinde 6000 Sayılı kanundan önce göz önüne alınan kriterlerden bir tanesini de personel ve amortisman giderleri teşkil ederken 6000 Sayılı kanun ile personel ve amortisman giderleri ödetilecek miktarın haricinde bırakılmıştır.

İdari işlem; kamu gücü kullanılarak bir hukuki durum doğurmak, var olan bir hukuki durumu değiştirmek ya da ortadan kaldırmak için yapılan irade açıklamaları olarak tanımlanmaktadır. İdari işlem yöneldiği sonucun niteliğine göre yükümlendirici veya yararlandırıcı olabilir, ilgilinin hukuki statüsünde bu yönde değişiklik yaratır. İdari işlemler icrailik vasfına sahiptir, başka bir işlemin varlığına gerek olmaksızın çeşitli hukuki sonuçlar doğururlar. İdarenin her faaliyeti idari işlem değildir.

Davaya konu edilen uyuşmazlık 6000 Sayılı kanun ile kapsam dışı bırakılan personel ve amortisman giderinin iadesi istemidir. Personel ve amortisman gideri bir idari işlem olmayıp ödenen masraf miktarı ile ilgilidir. Masraf miktarı da taraflar arasında imzalanan yüklenme senedinden doğan özel hukuk hükümlerine ilişkin olduğundan uyuşmazlığın adli yargıda çözümlenmesi, 6000 Sayılı kanunla yapılan değişikliğe dair hükümlerin masrafların tespitinde çıkan uyuşmazlıklarda görevli olan adli yargı yeri tarafından değerlendirilmesi gerekir. Davaya konu edilen uyuşmazlıkta askeri hizmete Miskinlik şartı gerçekleşmediğinden davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde çözümlenmesi mümkün değildir. Uyuşmazlık Mahkemesinin 12.11.2001 tarih 2001/63-74 E.K. sayılı kararında çocuğunun askeri okuldan ayrılması üzerine adına borç çıkarılan tazminatı ödeyen davacının öğrenim giderlerinden fazladan hesaplandığını ileri sürdüğü kısmını geri almak amacı ile açtığı davanın taraflar arasındaki sözleşmeden (yüklenme senedinden) doğan borç-alacak ilişkisi olduğu sözü edilen öğrenim giderlerinin tazminatının tahsili için herhangi bir idari usul öngörülemediği, öğrenci velisi veya kefil aleyhine rızaen ödeme yapılmaması halinde dava açılmak suretiyle hükmen tahsil yönteminin benimsendiği, özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği, Uyuşmazlık Mahkemesinin 07.02.2011 tarih 2010/88-9 E.K. sayılı kararında; oğlunun Deniz Lisesine kaydı sırasında yüklenme ve kefalet senedi veren davacı tarafından kefalet senedindeki tazminat sınırının üstünde tazminat istendiğini ileri sürerek buna ilişkin işlemlerin iptali istemi ile açılan davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Davanın görev yönünden reddine karar verilmesi nedeniyle yürütmenin durdurulması istemi değerlendirilmemiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Davanın görev yönünden REDDİNE,

Görevsizlik kararının tebliğinden sonra görevli mahkemede dava açılabileceğinin, görevli mahkemede dava açıldığı takdirde ödenen başvuru harcının dikkate alınabileceğinin davacıya bildirilmesine,

15 Eylül 2011 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy