AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2010/ 1451
Karar No: 2011 / 2306
Karar Tarihi: 27.10.2011

(3269 S. K. m. 10, 12, 16, 18) (6245 S. K. m. 10) (375 S. KHK m. 1, 28)

Davacı vekili 13.07.2010 tarihinde AYİM kayıtlarına geçen yenileme dava dilekçesi ve cevap dilekçelerinde özetle; davacının uzman erbaş olarak görev yaptığını, sözleşme bitim tarihi olan 12.03.2010 tarihinde sözleşmesi yenilenmemek suretiyle ilişiğinin kesildiğini, hakkındaki mahkumiyet kararının kesinleşmediğini, verilen cezanın davacının ilişiğinin kesilmesini gerektirmediğini, davacının sözleşmesinin yenilenmemesinin bir dayanağının bulunmadığını, davacıya ilişik kesme sonrası ikramiye ödenmediğini, harcırah karşılığı tazminat da ödenmediğini, 3269 sayılı kanunda uzman erbaşların ilişik kesilmesinden sonra asker hastanelerinde ücretsiz muayene ve tedavi edileceklerine dair hüküm bulunduğunu, davacıya ikramiye ve yol tazminatı ödenmesi gerektiğini belirterek davacının ve ailesinin sağlık hizmetlerinden yararlandırılmama işleminin, 3269 sayılı kanunun 16'ncı maddesi uyarınca davacıya ikramiye ödenmemesi işleminin, 3269 sayılı kanunun 18 ve 375 sayılı KHK'nin 1/D maddesi uyarınca tazminat ödenmemesi işleminin iptaline, sağlık cüzdanlarının geri alınarak sağlık hizmetlerinden yararlandırılmama işlemi hakkında yürütmenin durdurulmasına, ikramiye ile tazminata ilişik kesme tarihinden itibaren yasal faiz ödenmesine karar verilmesini, yargılamanın duruşmalı yapılmasını talep etmiştir.

AYİM Nöbetçi Dairesinin 27.08.2010 tarih Gensek No:2010/3018, Esas No.2010/2 sayılı kararı ile yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilmiştir.

Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının 12.03.2001 tarihinde uzman erbaş olarak göreve başladığı, 12.03.2009 tarihinde sözleşmesinin yenilenmeyerek terhis edildiği, davacıya ikramiye ve yol tazminatı ödenmediği, kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerine ilişkin sağlık fişlerinin geri alındığı, 12.04.2010 tarihinde AYİM kayıtlarına geçen dilekçe ile dava açıldığı, dilekçenin reddine karar verildiği, davacı vekilinin 11.05.2010 tarihinde davalı idareye müracaat ettiği, altmış gün içerisinde cevap verilmediğinden 13.07.2010 tarihinde AYİM kayıtlarına geçen dilekçe ile bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 10'uncu maddesi;

... Uzman erbaşlardan;

a) Kendi kusurları olmaksızın idare tarafından sözleşmeleri yenilenmeyenler ile sözleşme süresi içinde vefat, bir yıl içerisinde Kanunda belirtilen süreden daha fazla hava değişimi süresini geçirme, bulunduğu kadronun kaldırılması, istihdam edildiği kadronun sağlık niteliğini kaybetme nedenleriyle sözleşmeleri sona erenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, Türk Silâhlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen süre kadar ve on yılı geçmemek üzere,

b) Sözleşme süresi sonunda kendi istekleriyle sözleşmeleri yenilenmeyenler ile istihdam edildiği kuvvetinin değiştirilmesi yahut sınıfının kaldırılması sebebiyle kendi istekleri üzerine sözleşmesi feshedilenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin ise Türk Silâhlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen sürenin yarısı kadar ve beş yılı geçmemek üzere,

(Değişik Paragraf: 11.6.2008-5768/4 md.) Muayene ve tedavi hizmetleri asker hastanelerinde, asker hastanelerinin bulunmadığı garnizonlarda ise garnizon komutanlıklarından sevk alınmak şartıyla kamu sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak verilmeye devam edilir. Bunların sağlık giderleri Milli Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarının ve sosyal güvenlik kurumlarının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı doğanlar, bu haklan mevcut olduğu sürece bu maddeye göre sağlanan sağlık hizmetlerinden ve asker hastanelerinden yararlanamazlar.

(Ek: 11.6.2008-5768/4 md.) Görevde iken işledikleri ve 12 nci maddenin dördüncü fıkrasının (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen hususlar nedeniyle haklarında dava açılan ancak, yargılama sırasında sözleşme süresinin bitmesi nedeniyle kendi istekleri ile ayrılan uzman erbaşlardan, yargılama sonucunda anılan bentlerde belirtilen şekillerde mahkûm olanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, karar kesinleşme tarihinden itibaren asker hastanelerinden veya kamu sağlık kuruluşlarından ücretsiz yararlanmalarına son verilir hükmü bulunmaktadır.

3269 sayılı kanunun 16'ncı maddesinde; Kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin uzatılmaması sebebiyle veya sözleşme süresini bitirip ayrılanlardan; hizmet süresi beş yılı geçmeyenlere, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14.7.1964 tarihli ve 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve lojman tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) iki katının toplam hizmet yılı ile çarpımından bulunacak miktarda ikramiye verilir. Hizmet süresi beş yılı geçenlere ise beş yıllık hizmetleri için yukarıdaki esasa göre hesaplanacak tutara; ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve lojman tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç), beş yıldan fazla olan hizmet yılı toplamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın ayrıca ilâve edilmesi suretiyle tespit edilecek miktarda ikramiye verilir. Ancak, uzman erbaşlara ödenecek ikramiye, hiçbir suretle ayrıldıkları tarihte almakta oldukları ikramiye ödenmesine esas net maaşlarının yirmi katını geçemez. İkramiyelerden; damga vergisi hariç, vergi kesilmez. Emeklilik hakkı kazanan uzman erbaşlara bu ikramiye ödenmez ve bunlar hakkında, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır hükmü yer almaktadır.

Davacı sözleşme bitim tarihinden önce sözleşmesini yenilemek istemiş, talebi uygun görülmeyerek sözleşmesi yenilenmemiştir. Sözleşmenin yenilenmemesi işleminin iptali konusunda dava açılmış, bu dava sonucunun beklenilmesine karar verilmiştir. AYİM 1'inci Dairesinin 18.01.2011 tarih 2010/449 E, 2011/61 K. sayılı kararı ile mevcut bilgiler ve belgeler ışığında davacının disiplin safahati ve ceza yargılamasına konu eyleminin niteliği ve niceliği göz önüne alındığında Türk Silahlı Kuvvetlerindeki hizmete yabancılaştığı, tutum ve davranışlarının kendisinden istifade edilemeyecek bir seviyeye ulaştığı değerlendirilmekle davacı hakkında tesis edilen sözleşme yenilememe işleminde davalı idarenin takdir yetkisini objektif kriterler içinde kullandığı ve dava konusu işlemde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir. Davacı hakkındaki ceza yargılaması sonucu ara kararı ile sorulmuş, Hava Eğitim Komutanlığı Askeri Mahkemesinin 18.02.2010 tarih 2010/23-49 E.K.sayılı kararının Askeri Yargıtay 4'üncü Dairesinin 19.04.2011 tarih ve 2011/357-351 E.K. sayılı ilamı ile bozulduğu, yargılamanın devam ettiği bildirilmiştir.

3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 10'uncu maddesi ile kendi kusurları olmaksızın idare tarafından sözleşmesi yenilenmeyenler ile sözleşme süresi içerisinde vefat, bir yıl içerisinde kanunda belirtilen süreden daha fazla hava değişimi süresini geçirme, bulunduğu kadronun kaldırılması, istihdam edildiği kadronun sağlık niteliklerini kaybetme halinde uzman erbaşlar ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin hizmet edilen süre kadar, sözleşme süresi sonunda kendi istekleriyle sözleşmesini yenilemeyenler ile istihdam edildiği kuvvetin değiştirilmesi yahut sınıfının kaldırılması sebebi ile istekleriyle sözleşmesi feshedilenler ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin hizmet süresinin yarısı kadar süre ile sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlandırılması öngörülmüştür. Kanunda bu hizmetten yararlanma halleri tek tek sayılmıştır. Davacı sözleşmesini yenilemek istemiş ancak talebi idare tarafından kabul edilmemiş, bu işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddine karar verilmiştir. AYİM 1'inci Dairesinin kararı ile davacının sözleşmesinin yenilenmemesinin kendi kusurundan kaynaklandığı anlaşılmıştır. Davacının kendi kusuru sonucu sözleşmesinin yenilenmemesi ve kanunda sayılan bulunduğu kadronun kaldırılması ve sağlık niteliklerini kaybetme gibi diğer şartlarında oluşmaması nedeniyle davacının sağlık hizmetinden yararlandırılması mümkün değildir.

3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 16'ncı maddesi uyarınca uzman erbaşlara ikramiye ödenebilmesi için kendi kusuru olmaksızın hizmet süresinin uzatılmaması veya sözleşme süresini bitirip ayrılmış olmak gerekmektedir. Davacının kendi kusuru nedeniyle sözleşmesinin yenilenmediği, AYİM 1'inci Dairesinin kararı ile belirlenmiştir. Kendi kusuru olmaksızın sözleşmesinin yenilenmemesi nedeniyle davacıya ikramiye ödenme şartlan oluşmamıştır.

3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 18'inci maddesinde kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin bitiminde ayrılanlara 6245 sayılı Kanun ve Bütçe Kanunu esaslarına göre harcırah verileceği belirtilmiştir. 6245 sayılı Kanunun 10'uncu maddesi 2 nolu bendinde yer alan Emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunan yahut haklarında toptan ödeme hükümleri uygulanan memur ve hizmetlilere, Türkiye dahilinde ikamet edecekleri yere kadar ve yalnız bir defaya mahsus olmak üzere, yol masrafı, yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafı verileceği düzenlemesi 31.07.2003 tarih ve 4969 sayılı kanun ile yürürlükten kaldırılmış, bu gibi personele 375 sayılı KHK'nin 1/D maddesi ile yol tazminatı verilmesi öngörülmüştür. Bütçe kanunlarında da harcırah ödenmesi ile ilgili bir düzenleme yer almamaktadır. Davacıya yol tazminatı ödenip ödenmeyeceği davacının ilişik kesme tarihinde yürürlükte bulunan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre belirlenmesi gerekmektedir.

Davacının Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesildiği tarihte yürürlükte bulunan 375 sayılı KHK'nin 1/A ve 1/D maddesi:

A) Aylıkların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu ve 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununa göre almakta olan personele 1000 gösterge rakamı üzerinden memuriyet taban aylığı ödenir.

D) (A) bendi kapsamına giren personel ile 22.01.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyi ekli (II) sayılı cetvelde yer alan personel ve kamu kurumlarında işçi olarak istihdam edilenlerden; emekliliğini isteyen veya emekliye sevk olunanlara, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulananlara, emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere görevlerine son verilenlere ve terhis olan yedek subaylara ve bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaksızın beşyüz milyon lira tutarında tazminat ödenir. şeklindedir.

3269 Sayılı kanunun özlük hakları başlıklı 16'ncı maddesinde uzman erbaşlara yan ödeme, silahlı kuvvetler tazminatı, aile yardımı ödeneğinin 926 sayılı kanuna göre ödeneceğinin belirtilmesi nedeniyle uzman erbaşların 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1/A maddesi kapsamında olduğu kabul edilmiştir. 375 sayılı KHK'nin 1/D maddesi uyarınca yol tazminatı ödenebilmesi için ilgilinin emekliliğini istemesi, emekliye sevk edilmiş olması veya hakkında toptan ödeme hükümlerinin uygulanmış olması gerekmektedir. Davacı emekliliğini isteyen ve emekliye sevk edilen personel değildir. Davacı hakkında toptan ödeme hükümleri uygulanıp uygulanmadığı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından ara kararı ile sorulmuş, dosya içerisinde bulunan bu kurumun 22.06.2011 tarihli yazısında davacının toptan ödeme kapsamında bulunmadığı bildirilmiştir. Davacıya yol tazminatı ödenmesini gerektiren şartlar oluşmadığından tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

1. Yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın REDDİNE,

2. Davanın duruşmalı görüldüğü ve idarenin Hazine Avukatı tarafından temsil edildiği dikkate alındığında karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 2,200 TL (İkibinikiyüz Türk Lirası) avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye ÖDENMESİNE,

27 EKİM 2011 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy