AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2009/ 183
Karar No: 2009 / 231
Karar Tarihi: 12.02.2009

(3153 S. K. m. 1) (Radyasyon Güvenliği Tüzüğü m. 2) (Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği m. 4, 10, 15)

Davacı 008.07.2008 tarihinde Kadıköy 2. Asliye Hukuk Mahkemesi kaydına ve bu yolla 14.07.2008 tarihinde AYİM kaydına geçen yenileme dilekçesinde özetle; 1990 yılından beri GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Komutanlığı Radyoloji Servisinde banyocu (hizmetli) olarak görev yaptığını, çalıştığı yerin konumu gereği radyasyona maruz kaldığını, film kaset penceresinin hasta yoğunluğundan dolayı sürekli açık kaldığını, 1 nolu banyo odasının 1 ve 2 nolu röntgen salonunun ortasında, 2 nolu banyo odasının ise 4 nolu röntgen salonunun içinde, 5 nolu çekim odasının önünde bulunduğunu, banyo odasının her iki salona açılan pencerelerinden ayrıca 4 nolu salonun kapısından radyasyon aldığını, karanlık oda çalışmaları sırasında banyo solüsyonlarının kokusunu devamlı teneffüs ettiğini, aynı serviste görev yaptığı ve aynı ortamı paylaştığı röntgen teknisyenlerinin tüm haklardan yararlandırıldığım, dozimetre sonuçlarında doz aşımı bulunmamasının radyasyona maruz kalmadığı anlamına gelmediğini, haklı olduğuna dair emsal yargı kararları bulunduğunu, 2006 yılında kalp krizi geçirdiğini, 2007 yılı Nisan ayında ise mesane tümöründen ameliyat olduğunu radyasyona maruz kaldığı için sağlığının bozulduğunu belirterek radyasyon görevlisi sayılmama ve bu nedenle 5 saatten fazla mesai yaptırılması, fiili hizmet zammı ve yıllık şua izninden yararlandırılmama yönündeki idari işlemin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Radyoloji servisinde sivil memur olarak görev yapan davacının röntgen filmlerinin banyo işinde çalıştığı, 30.01.2008 tarihli dilekçesi ile radyasyon görevlisi sayılması için müracaat ettiği, GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Baştabipliğinin 29.02.2008 tarihli yazısı ekinde yer alan 28.02.2008 tarihli inceleme komisyon raporu ile davacının talebinin reddedildiği, red işleminin 11.03.2008 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, davacının 07.05.2008 tarihinde kayda geçen dilekçesinin AYİM 3. D.nin 12.06.2008 tarih ve E. 2008/695, K. 2008/841 sayılı kararı ile reddedildiği, bu kararın tebliği üzerine yasal süre içinde 08.07.2008 tarihinde kayda geçen yenileme dilekçesi ile iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için, Radyasyon Görevlisi tanımının mevzuatta ne şekilde yapıldığını, kimlerin radyasyon görevlisi sayıldığını tespit etmek gerekmektedir.

3153 sayılı Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun'un 1 nci maddesinde; Münhasıran röntgen şuaı vasıtasile teşhis veya hem teşhis ve hem tedavi yahut radiyom veya radiyom emanasiyonu yahut radiyom mürekkebatile veya her türlü elektrik aletler ile tedavi yapmak için müessese açmak Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin iznine bağlıdır., 3 ncü maddesinde de; Birinci maddede yazılı müesseselerin bina vasıfları ve hastalarla mütehassısları ve orada çalışan veya bulunan başkalarının elektrik cereyanı ve röntgen şuaı ve radiyom arızalarından korunacak tertiplerle bunlara ait levazımın şartları ve radiyom için bir müessesede bulunması lazım gelen en az miktar ve elektrikle tedaviye mahsus aletlere ait vasıf ve şartlar hakkında bir nizamname yapılır. hükmü mevcuttur.

Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname 'nin 21 nci maddesinde; Röntgen ve radyom ile daimi olarak günde beş saatten fazla çalışılamaz. Röntgen muayenehanelerinde pazardan maada ayrıca bir gün daha öğleden sonra tatil yapılmalıdır., 22 nci maddesinde; Hastahanelerde, röntgen ve radyom ile tam müddetle (günde 5 saat) çalışan kimseler, hastahanenin başka işlerinde kullanılamaz. Bunlara gece uykularını ihlal edecek iş verilmemelidir., 24 ncü maddesinde de; Bu gibi müesseselerde, her röntgen mütehassısının veya röntgen ve radyom ile iştigal eden kimsenin senede dört hafta muntazaman devamlı tatil yapması mecburidir. hükmü bulunmaktadır.

07 Eylül 1985 tarih 18861 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Radyasyon Güvenliği Tüzüğünün 1 nci Bölüm 2 nci maddesinde denetimli alanlar; radyasyon güvenliği bakımından giriş ve çıkışları özel denetime ve içerisindeki çalışmaların özel kurallara bağlı olduğu alan şeklinde tarif edilmiş, aynı maddede denetimli alanlarda veya radyasyon kaynakları ile geçici olarak veya ara sıra çalışan kişilerin radyasyon görevlisi sayılamayacakları belirtilmiştir.

24.03.2000 tarih 23999 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinin Birinci Kısım 4/h maddesinde radyasyon görevlisi; bu yönetmeliğin 10 ncu maddesinde belirtilen yıllık doza maruz kalma olasılığı bulunan ve bu yönetmelikte belirtilen denetimli ve gözetimli alanlarda görev gereği radyasyon kaynağı ile çalışan kişi olarak tanımlanmıştır.

Aynı yönetmeliğin 15 nci maddesinde maruz kalınacak yıllık dozun 1 mSv değerini geçme olasılığı bulunan alanların radyasyon alanı olarak niteleneceği, 10 ncu maddesinde yıllık doz sınırlarının sağlığa zarar vermeyecek şekilde uluslar arası standartlara uygun olarak belirlendiği, radyasyon görevlileri için etkin dozun herhangi bir yılda 50 mSv'i, beş yılın ortalaması ise 20 mSv'i geçemeyeceği belirtilmiştir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere radyasyon görevlisi sayılabilmek için sürekli olarak denetimli alanlarda veya radyasyon kaynaklarıyla çalışmak gerekmektedir. Denetimli alanlarda veya radyasyon kaynaklarıyla geçici olarak çalışan kişiler radyasyon görevlisi sayılmazlar.

Bu açıklamalar çerçevesinde davacının durumu değerlendirildiğinde; davacının Radyoloji Ana Bilim Dalı Başkanlığında film-banyo görevlisi olarak çalıştığı bu odada radyasyon kaynağı veya radyasyon yayan aygıt bulunmadığı, bu odaların denetimli alan olmadığı, bu odaların bitişiğinde radyasyon yayan cihazlar bulunmakla birlikte bu cihazların sadece çekim sırasında radyasyon yaydığı ve çekim yapılmadığı sürelerde cihazlar açık dahi olsa radyasyon yaymadığı, röntgen çekimi yapılan odaların TAEK tarafından belirlenen standartlara uygun olduğu, yapılan denetimlerde röntgen kaçağı bulunmadığının anlaşıldığı, davacının röntgen kaçağı bulunmayan, duvarları, kapı ve penceresi kurşunla kaplı, içerisinde radyasyon kaynağı bulunmayan, havalandırması bulunan film banyo odasında çalıştığı, sürekli olarak denetimli alanlarda veya radyasyon kaynaklarıyla çalışmadığı, dolayısıyla radyasyon görevlisi sayılamayacağı anlaşılmaktadır.

Dosya içerisinde yer alan ve davacı üzerinde yapılan doz ölçümlerinde 0,15 mSv ve C seviyesinde (0,10 mSv'nin altında) radyasyon bulunduğunun tesbit edildiği görülmüştür. Davacıda yapılan radyasyon doz ölçümleri Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinin 10 ve 15 nci maddelerinde belirtilen doz miktarından düşüktür. Buna göre de davacının radyasyon görevlisi olarak kabulü mümkün değildir. Davacının radyasyon görevlisi olarak kabul edilmemesinde ve buna bağlı olarak beş saatten fazla mesai yaptırılmasında, üç ay fiili hizmet zammı ve yıllık şua izni verilmemesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Yasal dayanaktan yoksun DAVANIN REDDİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy