AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2008/ 429
Karar No: 2008 / 1033
Karar Tarihi: 11.09.2008

(926 S. K. m. 65)

Davacı 17.03.2008 tarihinde Tekirdağ İdare Mahkemesi kaydına, 20.03.2008 tarihinde AYİM kaydına geçen yenileme dilekçesinde özetle; Ege Ordu Komutanlığı 57 nci Topçu Tugay Komutanlığında görevli iken memuriyet görevini kötüye kullanmak suçundan hakkında cezai kovuşturma yapıldığını, bu suç nedeniyle 26.07.1999-05.01.2000 tarihlerinde açığa alındığını, yargılama sonunda Ege Ordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi tarafından 13.07.2007 tarihinde hakkındaki Kamu davasının ortadan kaldırılmasına karar verildiğini, açıkta kaldığı sürede maaşından yapılan kesintilerin ödendiğini, ancak faiz ödenmediğini belirterek açıkta geçen sürelerde maaşından yapılan kesintilere faiz ödenmemesi işleminin iptaline ve faiz alacağının kendisine ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden: Davacı hakkında Ege Ordu Komutanlığı Askeri Savcılığının 01.07.1999 tarih ve 1999/17-387 E.K. sayılı iddianamesiyle memuriyet görevini kötüye kullanmak suçundan kamu davası açıldığı, davacının bu suç nedeniyle 26.07.1999-05.01.2000 tarihleri arasında 926 sayılı Kanunun 65 nci maddesi uyarınca açığa alınarak maaşından kesinti yapıldığı, yapılan yargılama sonunda Ege Ordu Komutanlığı Askeri Mahkemesinin 13.07.2007 tarih ve 2007/519-350 E.K. sayılı kararı ile Kamu davasının ortadan kaldırılmasına karar verildiği, bu kararın 02.09.2007 tarihinde kesinleştiği, davacının açıkta geçen süreye ilişkin maaşından yapılan kesintilerin faiziyle birlikte ödenmesi için 05.09.2007 tarihinde idari müracaatta bulunduğu, davacının maaşından açıkta geçen sürelerde yapılan kesintilerin davalı idare tarafından 19.10.2007 tarihinde tahakkuk ettirilerek bu hususun 06.11.2007 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, ancak bu ödeme sırasında faizin ödenmediği anlaşılmıştır.

Davacının 05.09.2007 tarihli dilekçesi ile idari müracaatta bulunduğu, İdarenin 19.10.2007 tarihli yazından tutuklu ve açıklı iken eksik ödenen özlük haklarının tahakkuk ettirildiğinin ve faiz ödemesi yapılmadığının, davacının aksi kanıtlanamayan beyanlarına göre faiz ödenmeyeceğinin 06.11.2007 tarihinde davacıya tebliğ edilmiş olduğunun ve ilk olarak 04.01.2008 tarihinde kayda giren dilekçe ile işbu davanın açılmış olduğunun anlaşılması karşısında davanın 1602 sayılı Kanunun 40’ncı maddesinde belirtilen 60 günlük yasal süre içinde açıldığı, davada süre aşımı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nun 65/f-2 maddesinde; açığa alınanlara, açıkta kaldıkları sürece aylıklarının üçte ikisi, tutuklulara ise yarısı ayrıca ödenir. Ancak bu gibilerden haklarında kovuşturmaya yer olmadığına, muhakemenin menine beraate, her ne sebeple olursa olsun kamu davasının düşmesine veya ortadan kaldırılmasına karar verilenlerin ödenmeyen veya noksan ödenen her türlü özlük hakları ödenir. hükmü yer almaktadır.

Bilindiği üzere, konusu bir miktar paranın ödenmesinden ibaret olan borçlarda, borcun doğduğu veya muaccel olduğu tarihten itibaren ödemenin yapıldığı tarihe kadar, kısa veya uzun bir süre geçmiş olabilir. İşte faiz borçlunun böyle bir süreden faydalanması dolayısıyla alacaklıya, kanun veya sözleşme gereğince ve bir oran dahilinde olmak üzere ödenmesi gerekli olan para miktarıdır. Faiz borcu hukuki mahiyeti itibariyle Fer’i bir borçtur. Faiz, alacağın bir bölümü olmayıp onun fer’i niteliğinde ve fakat ayrı bir alacaktır.

Yukarıdaki hükümler ve açıklamalar ışığında faiz alacağının, asıl alacağa bağlı olması nedeniyle asıl alacağın haksız olarak geç ödenmesinden kaynaklı kayıpların telafisine yönelik olarak yasa hükmünde belirtilen ……ödenmeyen veya noksan ödenen her türlü özlük hakları… içerisinde değerlendirilmesi gerektiği kuşkusuz ise de; asıl alacağa bağlı faiz ödemesi yapılabilmesi için, asıl alacağın haksız olarak geç ödenmesi ve davacı hakkında açığa alınmasına sebep olan suçtan dolayı 926 sayılı Kanunun 65/f-2 maddesine belirtilen kovuşturmaya yer olmadığına, muhakemenin menine, beraate, kamu davasının düşmesine veya ortadan kaldırılmasına ilişkin kararlardan birinin verilmesi gerekmektedir. Davacı hakkında Ege Ordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi tarafından verilen Kamu Davasının Ortadan Kaldırılması kararının 02.09.2007 tarihinde kesinleştiği, dolayısıyla açıkta kalınan sürelerde eksik ödenen maaş farklarının ancak bu tarihten sonra muaccel ve ödenmesinin mümkün olduğu, davacının ödenmeyen maaş farklarının da bu tarihten sonra, makul bir süre sayılabilecek 19.10.2007 tarihinde davalı idare tarafından tahakkuk ettirilerek ödenmiş olduğu, davalı idarenin davacının açıkta kaldığı sürelere ilişkin ödemesi gereken maaş farklarını geç ödemesinin söz konusu olmadığı sonuç ve kanaatine ulaşıldığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir.

Davalı idare cevap lahiyasında lehine avukatlık ücretine hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiş ise de; haksız çıkan tarafa yüklenen avukatlık ücretinin, esas itibariyle diğer tarafın vekalet/avukatlık sözleşmesi ile temsil olunmasından doğan masrafının karşılığı olduğu ve yasal temsilciler bakımından ancak kanunun açıkça öngördüğü takdirde hükmedileceği dikkate alındığında, 178 sayılı KHK ve 4353 sayılı Kanun hükümleri ile temsil/tevkil tekeli öngören gerekçesi karşısında genel bütçeli idareleri avukat sıfatıyla temsil yetkisinin münhasıran hazine avukatlığı teşkilatına ait olduğu, bakanlıklarda çalışan memur avukatların idari temsilden öte avukatlık ücretini hak eden bir tevkil görev ve yetkisinin bulunmadığı sonucuna varıldığından davalı idare lehine avukatlık ücretine hükmedilmemiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Yasal dayanaktan yoksun DAVANIN REDDİNE, Üye Hakim Albay M. Aydan AL ve Üye Hakim Yarbay Mehmet AKBULUT’un karşı oyları ve OYÇOKLUĞU ile karar verildi.


KARŞI OY GEREKÇESİ

926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 65/f-2’nci maddesi 26.03.1982 gün ve 2642 sayılı kanunla Açığa alınanlara, açıkta kaldıkları sürece aylıklarının üçte ikisi, tutuklulara ise yarısı ayrıca ödenir. Ancak, bu gibilerden haklarında kovuşturmaya yer olmadığına, muhakemenin menine, beraate, her ne sebeple olursa olsun kamu davasının düşmesine veya ortadan kaldırılmasına karar verilenlerin ödenmeyen veya noksan ödenen her türlü özlük hakları ödenir. şeklinde değiştirilmiştir.

Yasa gerekçesine Kanunun 65 nci maddesinde yapılan değişiklikle açığa almadaki kesin hükümlere esneklik getirilerek Bakanlıklara geniş takdir hakkı tanınmakta ayrıca, 657 sayılı kanunda Devlet Memurları için mevcut esaslar dikkate alınarak, açıkta olanlara maaşlarının üçte ikisi, tutuklulara ise yarsının ödeneceği esası getirilmiştir. ifadelerine yer verilmiştir.

926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 65/f-2 nci maddesi gereğince açıkta ve tutuklulukta geçirilen sürelere ilişkin özlük haklarının, ceza yargılaması sonucunda maddede sayılan kararların verilmesi durumunda ödenmesi gerektiği hususunda bir tereddüt bulunmamaktadır.

Faiz, konusu bir miktar paranın ödenmesinden ibaret olan borçlarda, hakkın doğduğu tarihten ödemenin yapıldığı tarihe kadar, borçlunun bu süreden yararlanarak sebepsiz zenginleşmesi nedeniyle, alacaklıya ise mal varlığında meydana gelen eksilmenin telafisi amacıyla ödenmesi gereken, asıl borcun varlığına bağlı ve fer’i bir borç niteliğinde olan para miktarı olarak tanımlanmaktadır.

Davacı, yargısal bir faaliyet kapsamında açığa alınma sebebine dayalı özlük haklarından kesinti yapılması yönünde tesis edilen bir idari işlem nedeniyle, açıkta kaldığı sürelere ilişkin özlük haklarının bir bölümünden yoksun kalmıştır. Davacının açıkta kaldığı sürede söz konusu özlük haklarının doğduğu, hakediş tarihinin, maaş ödeme tarihi, bir diğer ifadeyle her aybaşı olduğu hususu açıktır.

Dairemizin yerleşik nitelik kazanmış konuya ilişkin kararlarında; özlük haklarında yapılan kesintilerin kesilme tarihi ile ödendiği tarih arasında alım gücünde meydana gelen azalmanın davalı idare tarafından karşılanması gerektiği belirtilerek, faizin başlangıç tarihi kesintinin yapıldığı tarih olarak belirtilmiştir.

Kararlar kronolojik olarak şu şekildedir:

...Davacının tutuklulukta ve açıkta kaldığı tarihten uzun bir süre sonra bu döneme ait maaş farkları ödenmiş, davacı alacağına geç kavuşmuş ayrıca alım gücünde azalma meydana gelmiştir. Bu nedenle davacıya faiz ödenmemesi hukuka aykırıdır.... Davacıya ödenen maaş farklarına ödenmesi gereken tarihten ödemenin yapıldığı tarihe kadar yasal faiz yürütülmesine, Üye Hak. Alb. Ö.F.ÖZEROĞLU’nun davacıya tutuklulukta ve açıkta kaldığı döneme ait maaş farklarının, davacının beraatine dair kararın kesinleştiği tarih esas alınarak ödenmesi gerektiği bu nedenle faiz ödemesinin sebepsiz zenginleşmeye yol açacağı gerekçesiyle karşı oyu ve oyçokluğu ile... (3 ncü D. 18.03.2004 E.: 2003/251, K.: 2004/323 sayılı karar)

...Davacı özlük haklarında 25.01.1999-27.02.2001 tarihleri arasında yapılan kesintiler aradan uzun bir süre geçtikten sonra (Mayıs 2003 tarihinden sonra) davacıya ödenmiştir. Davacı alacağına geç kavuşmuş, kesintilerin yapıldığı tarih ile ödendiği tarih arasında özlük haklarında yapılan kesintilerin alım gücünde azalma meydana gelmiştir. Geç ödeme nedeniyle alım gücünde meydana gelen azalmanın davalı idare tarafından karşılanması gerekir. Bu nedenle davacının açıkta geçirdiği süreye ilişkin yapılan kesintilerine faiz ödenmesi hüküm altına alınmıştır. ... davalı idare tarafından davacının özlük hakkında yapılan kesintilerin hakediş tarihlerinden ödeme tarihine kadar yasal faizinin hesaplanarak ödenmesine karar verilmiştir. Davacıya ödenen özlük hakları farklarına kesintilerin yapıldığı hakediş tarihlerinden ödemenin yapıldığı tarihe kadar yasal faiz yürütülmesine... (3 ncü D. 03.06.2004 E.: 2004/256, K.: 2004/979 sayılı karar)

...Davacının özlük haklarında yapılan kesintilerin kesilme tarihi ile ödendiği tarih arasında alım gücünde azalma meydana gelmiştir. Alım gücünde meydana gelen bu azalmanın hakkaniyet ilkesi gereği davalı idare tarafından karşılanması gerekir. Faiz ödenmesi için bütçeye ödenek konulmaması davacının zararının karşılanmasını engellememelidir. Davacının maaşından yapılan kesintilerin hakediş tarihleri esas alınarak davacıya faiz ödenmesi gerekirken aksi yönde tesis edilen işlem hukuka aykırı bulunduğundan iptaline karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır... Davacıya eksik ödenen özlük haklarına kesilme tarihinden ödeme tarihine kadar tutarı 8.500.000.000 TL.yi geçmemek üzere yasal faiz ödenmesine... (3 ncü D. 17.03.2005 gün ve E.: 2004/1245. K.: 2005/398 sayılı kararı)

...Faiz alacağı asıl alacağa bağlı bir borçtur. Davacının maaşından yapılan kesintiler aradan geçen uzun zaman sonra davacıya iade edilmiş, davacı alacaklarına geç kavuşmuştur. İade edilen maaş kesintilerinin ödendiği tarihte alım gücünde azalma meydana gelmiştir. Alım gücünde meydana gelen azalmanın karşılanması bakımından iade edilen kesintilere faiz ödenmesi gerektiği kanaatine varılmıştır... Davacının açıkta ve tutuklulukta geçirdiği sürede maaşında yapılan kesintilere faiz ödenmemesi işleminin iptaline, maaş kesintisinin yapıldığı aylardan (maaşın hakediş tarihlerinden) itibaren ödemenin yapıldığı tarihe kadar kesintilere yasal faiz ödenmesine... (3 ncü D. 05.05.2005 gün ve E.2004/1598, K.2005/645 sayılı karar)

...Davacının özlük haklarında yapılan kesintilerin kesilme tarihi ile ödendiği tarih arasında alım gücünde azalma meydana gelmiştir. Alım gücünde meydana gelen bu azalmanın hakkaniyet ilkesi gereği davalı idare tarafından karşılanması gerekir. Davacının maaşından yapılan kesintilerin hakediş tarihleri esas alınarak davacıya faiz ödenmesi gerekirken aksi yönde tesis edilen işlem hukuka aykırı bulunduğundan iptaline karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır...Davacıya tutukluluk süresince eksik verilen maaş farklarına yasal faiz yürütülmesine (3.D. 13.04.2006 E.: 2005/226, K.: 2006/501 )

Görüldüğü üzere tutuklulukta ve açıkta geçirilen sürelere ilişkin özlük haklarının hakediş tarihi olarak; maaş ödeme tarihi, bir diğer ifadeyle her aybaşı olduğu kabul edilmiş ve faiz başlangıcı bu tarihten başlatılmıştır.

Esasen 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 65/f-2 nci maddesinde yer verilen ...haklarında kovuşturmaya yer olmadığına, muhakemenin menine, beraate, her ne sebeple olursa olsun kamu davasının düşmesine veya ortadan kaldırılmasına karar verilenlerin... ödenmeyen veya noksan ödenen her türlü özlük hakları ödenir. ifadesinden de, söz konusu ceza yargılamasına ilişkin kararların; geçmişte kesilen özlük haklarının yine geçmişe yönelik olarak ödenmesine ilişkin olduğu, buna karşın kesinleşme tarihi ile birlikte geçmişte ödenmeyen özlük haklarını yeni bir alacak şeklinde doğuran kararlar niteliğinde olmadığı, bu yöndeki bir kabulün yasa koyucu tarafından öngörülen müessesenin de amacı ile uyumlu olmayacağı, bu nedenle söz konusu özlük haklarına yürütülecek faiz başlangıcının hakkın doğduğu ve kesintinin yapıldığı ayrı ayrı her maaş ödeme tarihinden -aybaşından- itibaren başlatılması ve ödemenin yapıldığı tarihe kadar faiz tahakkuk ettirilmesi gerektiği kanaatinde olduğumuzdan sayın çoğunluk kararına katılamadık. 11.09.2008 (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy