AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2008/ 1187
Karar No: 2009 / 679
Karar Tarihi: 25.06.2009

(İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi m. 17) (AİHS. 1 Nolu Protokol) (2709 S. K. m. 10, 128) (2802 S. K. m. 15, 32, 103, 106, Ek Geç. m. 2)

Davacı vekili 21.11.2008 tarihinde Sivas İdare Mahkemesi, 27.11.2008 tarihinde AYİM kayıtlarına geçen dava ve cevap dilekçesinde özetle; davacının 19.12.2006 tarihinden itibaren birinci sınıf askeri hakimliğe geçirildiğini, bu sınıfta bir yıllık süresini 19.12.2007 tarihinde doldurduğunu, 06.08.2008 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren 5793 sayılı Kanunda birinci sınıflıkta bir yılını tamamlayan askeri hakimlere kıstas aylığın % 79’unun ödenmesi yönünde düzenleme yapıldığını, 2802 sayılı Kanunun 103’ncü maddesi (ç) bendi uyarınca davacıya 19.12.2007 tarihinden itibaren kıstas aylığın % 79’unun ödenmesi için yaptığı başvurunun red edildiğini, davacıya kıstas aylığın % 65’inin ödendiğini, Ocak 2008 ayından Temmuz 2008 ayına kadar davacının yaklaşık 7 ay hak kaybına uğradığını, uygulamada farklı davranıldığını, bunun Anayasa’da belirtilen eşitlik ilkesine, mülkiyet hakkına, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin hiç kimsenin mal ve mülkünden mahrum edilemez şeklindeki hükmüne, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin insan hakları ve temel özgürlüklerinin korunmasına ilişkin ek protokollerine aykırı olduğunu belirterek kıstas aylığın eksik ödenmesine ilişkin işlemin iptaline, yargılamanın duruşmalı yapılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının 19.12.2006 tarihinden itibaren birinci sınıf askeri hakimliğe geçirildiği, davacıya 2802 sayılı kanunun 5536 sayılı Kanunla değişik Ek Geçici 2’nci ve 103’ncü maddesi uyarınca kıstas aylığın % 65 i oranında ödeme yapıldığı, 5793 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 06.08.2008 tarihinden sonra kıstas aylığın % 79’u oranında ödeme yapıldığı, davacının 26.08.2008 tarihli dilekçesi ile birinci sınıf askeri hakimlikte bir yılını tamamladığı 19.12.2007 tarihinden itibaren kıstas aylığın % 79’u oranında ödeme yapılması için müracaat ettiği, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Eğitim ve Doktrin Komutanlığı’nın 06.10.2008 tarihli İD.VE HRK.:9200-387-08/Büt.ve Mly.Ş. sayılı yazısı ile 5743 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 06.08.2008 tarihinden itibaren kıstas aylığın %79’u üzerinden maaş ödenmesi, geriye dönük uygulanamayacağının bildirildiği, bu işlemin iptalinin talep edildiği anlaşılmıştır. Dava konusu uyuşmazlık 19.12.2007 tarihinden itibaren davacıya % 79 oranında kıstas aylık ödenip ödenmeyeceğine ilişkindir.

2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu’nun 5536 sayılı Kanunla değişiklik yapılmadan önceki 106’nci maddesinde Yüksek Yargı Organları Başkanı, Daire Başkanı, üye, birinci sınıf ve birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcıların dışında kalan hakim ve savcılar için brüt aylıklarının % 175'i ile bu kanuna göre hesaplanacak en yüksek aylık tutarın % 230'u oranında yargı ödeneği verilmesi düzenlenmiş iken 5536 sayılı kanunla yapılan değişiklikten sonra hakim ve savcıların özlük hakları yeniden düzenlenmiş, yeni düzenleme ile kıstas aylık ve yargı ödeneği verilmesine başlanmıştır.

15 Temmuz 2006 tarihinde yürürlüğe giren 5536 sayılı kanunla değişik 2802 sayılı kanunla değişik 103’ncü maddesi;

Kıstas aylığı oluşturan her bir ödeme unsurunun;

a) Anayasa Mahkemesi Başkanı, Yargıtay Başkanı, Danıştay Başkanı, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Danıştay Başsavcısına % 100'ü,

b) Anayasa Mahkemesi Başkanvekili, Anayasa Mahkemesi Üyeleri, Yargıtay ve Danıştay birinci Başkan Vekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekili, Yargıtay ve Danıştay Daire Başkanları ile Adalet Bakanlığı Müsteşarına % 86'sı,

c) Yargıtay ve Danıştay Üyelerine % 83'ü,

ç) Birinci sınıf hakim ve savcılara % 79'u,

d) Birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılara % 65'i,

e) Birinci derecede bulunan diğer hakim ve savcılara % 55'i,

f) İkinci derecede bulunan hakim ve savcılara % 53'ü,

g) Üçüncü derecede bulunan hakim ve savcılara % 51 'i,

ğ) Dördüncü derecede bulunan hakim ve savcılara % 49'u,

h) Beşinci derecede bulunan hakim ve savcılara % 47'si,

ı) Altıncı derecede bulunan hakim ve savcılara % 45'i,

i) Yedinci derecede bulunan hakim ve savcılara % 43 'ü,

j) Sekizinci derecede bulunan hakim ve savcılara % 41'i, oranında aylık ödeme yapılır. Bu madde kapsamındaki ödeme unsurları arasında yer alan ikramiyenin hesabında, kıstas aylık içindeki ikramiyenin bir mali yıldaki toplam tutarının onikide biri dikkate alınır.

Birinci sınıf hakim ve savcıların almakta oldukları aylık oranlarına, ödemeye esas olacak olan oran birinci fıkranın (c) bendindeki oranı geçmemek üzere, Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilebilme yeterliliklerini kaybetmedikleri sürece her üç yılda bir iki puan ilave edilir.

Sınıf ve dereceleri yükselen hakim ve savcılar, yeni sınıf ve derecelerine ilişkin aylığa, söz konusu yükselmelerinin geçerlilik tarihlerini takip eden ayın onbeşinden itibaren hak kazanırlar. şeklini almıştır.

5536 sayılı Kanunla değişik 2802 sayılı Kanunun Ek Geçici 2’nci maddesi;

Ek Geçici Madde 2- (Ek madde: 13.07.1993 - KHK-486/13 md.) (Değişik: 29.06.2006 - 5536 S.K/6.mad) Kendi kanunlarında gerekli değişiklik yapılıncaya kadar, aylık, ek gösterge, ödenek, mali, sosyal ve diğer özlük hakları bakımından;

a) Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkanları ve Başsavcıları, Askeri Yargıtay İkinci Başkanı ile bu yüksek yargı organlarının daire başkanları ve üyeleri; sırasıyla Yargıtay Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Yargıtay Birinci Başkanvekili, Daire Başkanları ile üyeleri,

b) (Değişik bent: 29.06.2006 - 5536 S.K/6.mad) Birinci sınıfa geçirildikten sonra, bu sınıfta üç yılını tamamlamış ve askeri yüksek yargı organı üyeliklerine seçilme niteliklerini kaybetmemiş olan askeri hakim ve savcılar; 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu hükümleri uyarınca birinci sınıf hakim ve savcılar,

e) (Değişik bent: 29/06/2006 - 5536 S.K/6.mad) Birinci sınıfa geçirilmiş ve askeri yüksek yargı organı üyeliklerine seçilme hakkını kaybetmemiş olan askeri hakim ve savcılar; birinci sınıfa ayrılmış ve Yargıtay-Danıştay üyeliklerine seçilme hakkını kazanmış diğer hakim ve savcılar,

d) Yukarıdakilerin dışında kalan askeri hakim ve savcılar; aldıkları aylık derecesine eşit bulunan sınıf ve derecedeki diğer hakim ve savcılar,

e) Askeri adalet müfettişleri; adalet müfettişleri,

f) Askeri hakim adayları; hakim ve savcı adayları, hakkındaki hükümlere tabidirler. şeklindedir.

06.08.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5793 sayılı Kanunun 46’ncı maddesi ile 2802 sayıl Kanunun Ek Geçici 2’nci maddesinin (b) bendindeki üç yılını ibaresi bir yılını, (c) bendindeki kazanmış ibaresi kaybetmemiş şeklinde değiştirilmiş, 5793 sayılı kanunun 48’nci maddesinde bu değişikliğin kanunun yayım tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.

2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu’nun 15’nci maddesinde hakimler ve savcılar, üçüncü sınıf, ikinci sınıf, birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıf olmak üzere dört sınıfa ayrılmıştır. 4087 sayılı Kanunla değişik 2802 sayılı Kanunun birinci sınıfa ayrılma koşulları başlıklı 32’nci maddesinde birinci sınıfa ayrılmak için diğer şartlar yanında birinci dereceye yükselmek ve hakimlik ve savcılık mesleğinde on yılını doldurmak sayılmıştır. 2802 sayılı Kanunun 15’nci maddesinde birinci sınıfa ayrıldığı tarihten itibaren üç yıl süre ile başarılı görev yapmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini yitirmemiş hakim ve savcıların birinci sınıf olacağı belirtilmiştir.

Yukarıda yer verilen düzenlemelerden görülebileceği gibi hangi unvan ve derecede bulunan hakim ve savcılara hangi oranda kıstas aylık verileceği belirtilmiş, bu kapsamda 2802 sayılı Kanunun 103’ncü maddesinde birinci sınıf hakim ve savcılar için % 79, birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar için %65 oranında kıstas aylık verilmesi öngörülmüştür.

Kanun koyucu tarafından askeri hakim ve savcılar eşidi unvan, sınıf ve derecedeki adliye hakimi ile aynı özlük haklarına tabi tutulmuştur. 2802 Sayılı kanunun Ek Geçici 2 nci maddesinde de askeri hakim ve savcıların eşidi olan adli ve idari yargı hakim ve savcısı gösterilmiştir. Askeri hakim ve savcılara ödenecek özlük haklarının tespit edilebilmesi için 2802 sayılı Kanunun Ek Geçici 2’nci maddesi uyarınca eşidi olan adli hakim ve savcının belirlenmesi daha sonra muadil alman adli hakim için kanunda öngörülen kıstas aylığın ödenmesi gerekir. 5536 sayılı kanun ile değişik 2802 sayılı kanunun Ek Geçici maddesi ile birinci sınıfa geçirildikten sonra bu sınıfta üç yılını tamamlamış askeri hakimlere birinci sınıf hakim ve savcılara öngörülen kıstas aylığın verilmesi düzenlenmiş iken 5793 sayılı kanun ile birinci sınıfa ayrıldıktan sonra bu sınıfta bir yılını tamamlamış ve askeri yüksek yargı organı üyeliklerine seçilme niteliklerini kaybetmemiş askeri hakim ve savcılar birinci sınıf hakim ve savcılar ile aynı özlük haklarına tabi tutulmuştur. 5793 sayılı Kanun öncesinde birinci sınıfa ayrıldıktan sonra bu sınıfta üç yıl bekleyen askeri hakim birinci sınıf adli hakim için belirlenen kıstas aylık ödenmesi düzenlenmiş iken 5793 sayılı Kanunla birinci sınıfta bir yıl bekleyen askeri hakim ve savcıya birinci sınıf adli hakim için öngörülen kıstas aylığın ödenmesi sağlanmıştır. 5793 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeden sonra birinci sınıfa geçirilen ve bu sınıfta bir yılını tamamlamış olan askeri hakim ve savcılara % 79 oranında kıstas aylık ödenebilecektir. Anayasa’nın 128’nci maddesi uyarınca memurların ve diğer kamu görevlilerinin hak ve yükümlülükleri ile aylık ve ödenekleri kanunla düzenlenir. Hangi kamu görevlisine hangi ödeneğin hangi tarihten itibaren ödeneceği kanun koyucu tarafından yasalarla belirlenir. Kanunla ödenmesi öngörülen hakların kimlere, hangi tarihten itibaren ödenmesi konusunda açık bir düzenleme mevcut ise bu tarih ve kapsama dahil edilen personel esas alınır. Kanunlar yürürlük tarihinden itibaren kanunda belirtilen şartlara sahip olanlar için hüküm doğurur. Kanunda sayılan şartları kanunun yürürlük tarihinden önce sağlayanlara bu şartları sağladıkları tarihten itibaren bu hakların ödemesi isteniyorsa kanun koyucu tarafında bu husus kanun metninde açıkça belirtilir veya bu hususta geçici madde konulabilir. 5793 sayılı kanunda da 2802 sayılı kanunun Ek Geçici 2’nci maddesinde yapılan bu değişikliğin kanunun yayımlandığı tarihte yürürlüğe gireceği açıkça belirtilmiştir. Bu nedenle davacıya 06.08.2008 tarihinden önce kıstas aylığın % 79’u oranında ödeme yapılması mümkün değildir. Davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri esas alınarak tesis edilen dava konusu işlemin eşitlik ilkesine, mülkiyet hakkına, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin insan hakları ve temel özgürlüklerin korunmasına ilişkin ek protokollerine, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ne aykırı bir yönü görülmemiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Yasal dayanaktan yoksun bulunan DAVANIN REDDİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy