AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 3. Daire
Esas No: 2007/ 1284
Karar No: 2008 / 1092
Karar Tarihi: 18.09.2008

(211 S. K. m. 59, 63, 66, 69, 70) (657 S. K. m. 209) (178 S. KHK. m. 10, 22, 39) (Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Yönetmeliği m. 309)

Davacı, 06.11.2007 tarihinde AYİM’de kayda geçen dava dilekçesinde özetle; GATA Kardiyoloji Bölümünde 19.09.2007 tarihinde %80 tıkalı bulunan kalp damarına koroner stent (ilaçlı) uygulaması yapıldığını, takılan ilaçlı stentle ilgili olarak 19.09.2007 tarihli fatura bedeli olarak Proses Medical şirketine 4.413,15 YTL ödediğini, Millî Savunma Bakanlığı Personel Daire Başkanlığının 02.10.2007 tarihli yazısına ekli 01.10.2007 tarihli dilekçesi ile kalp damarına takılan tıbbi malzeme bedelinin tamamının (4.413,15 YTL) tarafına ödenmesi talebinde bulunduğunu, Millî Savunma Bakanlığı Sağlık Dairesi Başkanlığının 30.10.2007 tarihli cevabi yazısı ile tıbbi malzeme bedelinin 247,68 YTL’lik kısmının ödenmek üzere Merkez 1 nolu Saymanlığa gönderildiğinin bildirilerek tıbbi malzeme bedelinin tamamı ödenmeyerek eksik ödeme yapıldığını, İç Hizmet Kanununun 66 ncı maddesi gereğince söz konusu tıbbi malzeme bedelinin tamamının ödenmesi gerektiğini, tıbbi malzeme bedelinin eksik ödenmesine dair tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğunu belirterek iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının, GATA Kardiyoloji bölümünde 19.09.2007 tarihinde %80 tıkalı olan kalp damarına 1 adet koroner stent (balon ile birlikte) uygulaması yapıldığı, takılan bu tıbbi malzeme bedelinin 4.413,15 YTL olduğu ve davacı tarafından Proses Medikal Analitik Sistemler Pazarlama Sanayi ve Tic. A.Ş.’ye ödendiği, 01.10.2007 tarihli dilekçesi ile ödemiş olduğu 4.413,15 YTL tutarındaki stent bedelinin tamamının tarafına ödenmesi talebiyle idareye müracaat eden davacıya, Millî Savunma Bakanlığı Sağlık Daire Başkanlığının 30.10.2007 tarihli cevabi yazısı ile söz konusu tıbbi malzeme bedelinin 247.68 YTL (KDV Dahil)’lik kısmının ödenmek üzere Merkez 1 nolu saymanlığa gönderildiğinin bildirilmesi üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Dava konusu uyuşmazlıkla ilgili mevzuat incelendiğinde; 211 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu'nun 69 ncu maddesinde, subay, askeri memur ve astsubayların ailelerinin bu Kanunun 59, 63, 66 ncı maddesinin a ve b fıkraları hükümlerinden istifade edecekleri belirtilmiş; aynı Kanunun 66/a maddesi, “Subay, askeri memur ve astsubayları askeri tabip ve mütehassıslar kıta, kurum, hastahane ve meskenlerinde her zaman ücretsiz olarak muayene ve tedaviye mecburdurlar. Bunların askeri hastahanelerde yatırılarak tedavileri halinde hiçbir suret ve maksatla ilaç, iaşe ve malzeme bedeli alınmaz.

Hastahanelere yatırılmayıp ayakta veya meskende muayene ve tedavi edilenlerin, sağlık karnesine sahip aile fertleri dâhil, tedavi için gerekli malzeme ve reçete muhteviyatı kıt’a, askeri kurum veya hastahanece aynen verilir. Malzeme ve reçete muhteviyatının mevcut olmaması halinde bedeli, Milli Savunma Bakanlığı veya Jandarma Genel Komutanlığı veyahut da Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden nakden ödenir. Her iki halde de kullanılacak ilaç bedelinin %20 si sağlık karnesi sahibi tarafından karşılanır. Ancak, 70 nci madde kapsamında kalan hak sahipleri bakımından bu oran %10 olarak uygulanır.

Bu hüküm tatbikat ve manevralarda askeri personele, savaş halinde ise tüm askeri personele ve sağlık karnesi hakkına sahip olan aile mensuplarına uygulanmaz. Ayrıca, resmi sağlık kurulu raporu ile belirlenen; tüberküloz, kanser, kronik böbrek, akıl hastalıkları, organ nakli ve benzeri uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıkların ayakta veya meskende tedavileri sırasında kullanılmasına lüzum gösteren ilaçlardan, hayati önemi haiz oldukları Milli Savunma Bakanlığınca tespit edilecek olanların bedellerinin tamamı kurumlarınca karşılanır.

Her türlü tedavi halinde ihtiyaç görülecek gözlük, işitme cihazı, protez, suni aza, korse ve sair malzemeler ile görevli personelden, görevin icrası sırasında veya görevin icrasından dolayı bir uzvunu veya duyusunu tamamen veya kısmen kaybedenlerin rehabilitasyonu ile bu uzuv ve duyularla ilgili ihtiyaçlarını karşılayacak her türlü cihaz ve sistemler, Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından aynen temin edilir veya bedelleri, anılan Bakanlık ya da Komutanlık bütçelerinden ödenir. şeklinde düzenlenmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 209 ncu maddesine 21 Eylül 2004 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5234 sayılı Kanunla eklenen son fıkrasında, tedavi ücretleri ile sağlık kurumlarınca verilen raporlar üzerine kullanılması gerekli görülen ortez, protez ve diğer iyileştirme araç bedellerinin kurumlarınca ödenerek kısmi ve buna ilişkin esas ve usullerin Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Kontrol Genel Müdürlüğünün görevlerini düzenleyen 10 ncu maddesinin (f) bendinde; Kamu harcamalarında tasarruf sağlanması, tutarlı dengeli ve etkili bütçe politikasının yürütülmesi amacıyla kamu istihdamı politikası ve giderlerle ilgili kanun, tüzük, kararname ve yönetmeliklerin uygulanmasını düzenlemek, standartları tespit etmek ve sınırlamalar koymak; bu hususlarda tüm kamu kurum ve kuruluşları için uyulması zorunlu düzenlemeleri yapmak ve tedbirleri almak, (i) bendinde, Yürürlükte bulunan mevzuatın mali hükümlerinin uygulamasını yönlendirmek, bu konuda ortaya çıkacak her türlü meseleyi çözmek, tereddütleri gidermek, bu maddeye 5234 sayılı Kanunla eklenen (p) bendinde; Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri ile bunların emekli, dul ve yetimlerin (bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri dahil) tedavi kurum ve kuruluşlarında yapılan tedavilerine (diş tedavileri dahil) ilişkin ücretlerle sağlık kurumlarınca verilen raporlar üzerine kullanılması gerekli görülen ortez, protez ve diğer iyileştirme araç bedellerinin kurumlarınca ödenecek kısmını ve bu konuya ilişkin esas ve usulleri Sağlık Bakanlığının görüşünü almak suretiyle tespit etmek, yine 5234 sayılı Kanunla eklenen (r) bendinde; Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri ile bunların emekli, dul ve yetimlerinin (bakmakla yükümlü oldukları aile fertleri dahil) ayakta tedavileriyle ilgili ilaç kullanımında, gerektiğinde tespit edilecek her türlü referans fiyatlar üzerinde bedellerinin ödenmesini sağlamak ve bu hususlara ilişkin esas ve usulleri Sağlık Bakanlığının görüşünü almak suretiyle tespit etmek hükümlerine yer verilmiştir.

Söz konusu Kanun Hükmünde Kararnamenin 39 ncu maddesi de; Bakanlık, Kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hükümleri, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemekle görevli ve yetkilidir hükmü yer almaktadır.

Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliğine göre koroner stent bedeli için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenmiş olan 247,68 YTL. nin davacıya ödendiği, bu miktarı aşan kısmının ise ödenmediği anlaşılmaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun tedavi giderleri başlıklı 209 ncu maddesine 5234 sayılı yasa ile eklenen (f) fıkrasına göre, sayılan cihaz ve araç bedellerinin kurumlarınca ödenecek kısmı ile ilgili Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Ancak 211 sayılı İç Hizmet Kanununun tedavi giderleri başlıklı 66 ncı maddesinde yasa koyucu tarafından bir değişiklik yapılmamıştır.

178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararnamenin 22 nci maddesinde, Maliye Bakanlığının yetki ve görevleri tek tek sayılmış, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Kontrol Genel Müdürlüğünün görevleri başlığını taşıyan 10 ncu maddesine 5234 sayılı Kanunla eklenen (p) fıkrasında Devlet Memurları ile diğer kamu görevlileri ile bakmakla yükümlü oldukları fertlerin tedavilerinde gerekli görülen araç bedellerinin kurumlarınca ödenecek kısmını tespit görevi Bütçe ve Kontrol Genel Müdürlüğüne verilmiştir.

İç Hizmet Kanununun 66 ncı maddesinde yer alan her türlü tedavi halinde gerekli görülen malzemelerin bedelinin kurum tarafından aynen temin edileceği veya bedelinin kurum tarafından ödeneceği hükmüne rağmen tıbbi malzeme bedelinin bir kısmının ödenmesi hukuka aykırıdır.

İç Hizmet Yönetmeliğinin 309 ncu maddesinde de, aynen temin edilemeyen malzeme bedelinin, tespit edilecek fiyat üzerinden verileceği belirtilmiştir.

Davacı tarafından satın alınan koroner stentin faturada belirtilen model ve markası dikkate alınarak, faturada yer alan bedelin fatura tarihindeki piyasa rayicine uygun olup olmadığının bildirilmesi ara kararı ile Ankara Ticaret Odası Başkanlığından sorulmuş; Ankara Ticaret Odası Başkanlığının 09.06.2008 tarih İÇ.3166/9439 sayılı yazısında; davacı tarafından alınmış olan ilaç kaplamalı stentin protokolle belirlenmiş ödemeye esas birim fiyatının bulunmaması nedeniyle tespit edilen 4.070,87 YTL birim satış fiyatının uygun olduğunun bildirildiği görülmüştür.

Diğer yandan Mahkememizce alınan ara kararı ile, davacının tedavisinde kullanılan stentin tıbbi bir zorunluluk olup olmadığı, normal stent kullanılması ile ilaçlı stent kullanılması arasında tedavi sonuçları yönünden ne gibi farklılıklar bulunduğu, davacının sağlık durumunun, davacıda mevcut tıbbi bulguların bu stendin kullanılmasını zorunlu kılıp kılmadığı, hastaların tedavisinde kullanılacak stent türünü (ilaçlı-ilaçsız gibi) kendisinin belirleme imkân ve yetkisinin bulunup bulunmadığı, tedavide kullanılacak stent türünün nasıl ve hangi bilimsel kriterlere göre belirlendiği, davacıya takılan stentle aynı fonksiyon ve etkiye sahip piyasada başka stentlerin bulunup bulunmadığı, biliniyorsa bunların cins ve fiyatlarının neler olduğu, tedavi öncesi bu stentlerle ilgili olarak hastaların (davacının) bilgilendirilip bilgilendirilmediği hususlarının sorulmasına ve bu konularla ilgili bilgi ve belgelerin Mahkememize gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş; ara kararına GATA Komutanlığı Askeri Tıp Fakültesi Dekanlığı ve Eğitim Hastanesi Baştabipliği tarafından verilen cevapta özetle; davacıya ilaçlı stent takıldığı, GATA Kardiyoloji Ana Bilim Dalında koroner anjiyografi yapılan bir hastanın eğer ana damarlarından birisinin veya bir kaçının %70 ve/veya daha üzeri ciddi darlığının tespiti ve damarların stent takılmaya uygun bulunması halinde stent takılmasına karar verildiği, bu durumda hasta ve hasta yakınları ile görüşülerek müdahale ve risklerinin beyan edildiği, halen kullanımda olan ilaçsız (bare- metal) stent bedelinin tamamının hastanın kurumunca karşılandığı, ancak ayrıca hastanın kurumunca ödenmeyen ilaçsız ve ilaçlı stentlerin bulunduğu, bu stentler arasındaki farkların ve uzun dönem sonuçlarının hastaya anlatıldığı, hastanın kabul etmesi halinde istediği tür ilaçlı stentin uygulandığı ve bedelinin hasta tarafından ilgili firmaya ödendiği, stentlerin seçiminde, hastada diyabet olması, darlığın uzunluğu, stent uygulanacak damarın genişliği, darlık içerisinde çıkan büyük yandal varlığı ve damarın beslediği kalp adelesinin büyüklüğü gibi hastaya bağlı farklılıkların rol oynadığı; bunun yanında ilaçsız çıplak (bare-metal) stentlerin ilk 6 aylık yeniden daralma ihtimallerinin yaklaşık %30’un üzerinde olduğunun izlendiği, bu oranın ilaçlı stentlerde %4-12 olduğunun ve ihtiva ettiği ilaç muhtevasına göre değişiklik gösterdiğinin izlendiği, hastalara bu veriler ışığında bilgi verilerek karar vermeleri sonrasında stent implantasyon işlemlerinin uygulandığı bildirilmiştir.

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri ile Mahkememizin ara kararları üzerine Ankara Ticaret Odası Başkanlığı ve GATA Komutanlığı Askeri Tıp Fakültesi Dekanlığı ve Eğitim Hastanesi Baştabipliği tarafından verilen cevabi yazılar dikkate alınarak dava konusu uyuşmazlığa dönüldüğünde; ilaçsız stente göre çok daha az risk taşıdığının tıbbi olarak tespit edilmiş olan ilaçlı stentin davacının tedavisinde kullanıldığı, davacının tedavisinde kullanılan ilaçlı stentin tıbbi zorunluluk nedeniyle kullanıldığının kabul edilmesi gerektiği, diğer yandan davacının satın aldığı ve tedavisinde kullanılan malzeme bedelinin de piyasa rayicine uygun olduğu, bu durumda İç Hizmet Kanunu'nun 66 ve İç Hizmet Yönetmeliği'nin 309 ncu maddeleri uyarınca davacının ödemiş olduğu bu tıbbi malzeme bedelinin tamamının davacıya ödenmesi gerekirken bir kısmının ödenmesi suretiyle tesis edilen tedavi giderinin eksik ödenmesi işleminin hukuka aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Davacıya tıbbi malzeme bedelinin eksik ödenmesi işleminin İPTALİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy