AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2013/ 1460
Karar No: 2014 / 939
Karar Tarihi: 18.06.2014

(1602 S. K. m. 24)

Davacı vekili, 24.10.2013 tarihinde AYİM’de kayda geçen dava dilekçesi ve cevaba cevap dilekçesinde özetle; liseden mezuniyetini müteakip 2011 yılında Balıkesir Astsubay Meslek Yüksekokulunda öğrenime başlayan davacının 27.03.2013 tarihinde sınıflandırma/ komando muayenesi için sevk edildiği Balıkesir Asker Hastanesinde yapılan muayenesi neticesinde, 28.04.2013 tarih ve 3919 sayılı sağlık kurulu raporuyla, hakkında “Mitral kapak yetmezliği (Hafif yetersizlik)” teşhisi konularak “42/D/10 askeri öğrenciliğe devam edemez” kararı verildiğini, davacının bu rapora itirazı sonucunda Hava Harp Okulu bünyesinde teşkil edilmiş sağlık kurulunda yapılan muayene sonucunda düzenlenen 30.04.2013 tarih ve 60 sayılı sağlık kurulu raporu ile de Balıkesir Asker Hastanesince 28.04.2013 tarih ve 3919 sayılı rapordaki teşhis ve kararın tekrarlandığını, bunun üzerine davacının askeri okuldan çıkarıldığını; TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin 14.01.2013 tarihinde yapılan değişiklikten önceki hükümlerine göre davacının hastalığı askeri öğrenci olmasına engel değil iken, söz konusu yönetmelik değişikliğiyle, bu hastalığın askeri öğrenciliğe engel olacağına dair düzenleme getirildiğini; yönetmelik değişikliğinin, önceki yönetmelik hükümlerine göre askeri okula alınmış olan davacı hakkında da uygulanmasının, hukuk devletinin temel ilkelerinden olan hukuki güvenlik ve kazanılmış hak ilkelerine aykırı olduğunu; sivilde yapılan muayenesinde davacının eko bulgularının normal olduğunu ve herhangi bir kalp rahatsızlığının tespit edilmediğini; keza, davacının askeri okuldan çıkarılmasına neden olan hastalığının askeri okula alınmadan önce de var olmasına rağmen, hastalığının geç tespit edildiğini, bunun da ağır hizmet kusuru teşkil ettiğini; davacının hukuka aykırı olarak okuldan çıkarılmakla maddi ve manevi zarara uğradığını belirterek; vaki zararlarının tazmini için davacıya 1.000-TL maddi ve 3.000-TL manevi olmak üzere toplam 4.000-TL tazminatın olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; liseden mezun olmayı müteakip 2011 yılında Balıkesir Astsubay Meslek Yüksekokulunda öğrenime başlayan davacının, sınıflandırma muayenesi için sevk edildiği Balıkesir Asker Hastanesinde yapılan muayenesi neticesinde, 28.04.2013 tarih ve 3919 sağlık kurulu raporuyla, hakkında “Mitral kapak yetmezliği (Hafif yetersizlik)” teşhisi konularak “42/D/10 askeri öğrenciliğe devam edemez” kararı verildiği, davacının bu rapora itirazı sonucunda Hava Harp Okulu bünyesinde teşkil edilmiş sağlık kurulunda yapılan muayene sonucunda düzenlenen 30.04.2013 tarih ve 60 sayılı sağlık kurulu raporu ile de Balıkesir Asker Hastanesince 28.04.2013 tarihinde verilen rapordaki teşhis ve kararın tekrarlandığı, bunun üzerine davacının askeri okuldan çıkarıldığı; sonrasında davacı vekili tarafından ilişik kesilmesi nedeniyle uğradığını iddia ettiği zararların karşılanması amacıyla 1.000 TL. maddi ve 3.000 TL. manevi tazminat istemiyle MSB.lığı aleyhine işbu davanın açılmış olduğu anlaşılmaktadır.

Davacı vekilinin, davacının Astsubay Meslek Yüksek Okulundan sağlık nedeniyle çıkarılması işleminin iptali istemiyle açtığı dava üzerine, yapılan yargılama sonunda, AYİM 2’nci Dairesinin 11.06.2014 gün ve 2013/1439 Esas, 2014/897 Karar sayılı kararı ile; “...Mahkememizin bu kararı uyarınca, davacının muayenesi sonrası düzenlenen GATA Profesörler Sağlık Kurulunun 29.04.2014 tarih ve 34 sayılı raporu ile “patolojik boyutta olmayan fizyolojik mitral yetmezliği saptanmıştır. Askeri öğrenci olmasında kardiyolojik açıdan engel bir durum teşkil etmez. Beden eğitimi ve askeri derslere devamlı şekilde katılır. Mevcut bulgularla 14.01.2013 tarihinde yapılan yönetmelik değişikliği öncesinde ve sonrasında da askeri öğrenciliğe devam eder. ” kararı verilmiş ve bu rapor 14.05.2014 tarihinde MSB Sağlık Dairesi Başkanlığınca onaylanarak kesinleşmiştir.

Bu durumda; Astsubay Meslek Yüksekokuluna kayıt yapılmadan evvel yapılan sağlık muayenesinde engel bir rahatsızlığı görülmeyerek askeri öğrenciliğe kabul edilen davacının, 2’nci sınıfta iken yapılan muayenesinde “mitral kapak yetmezliği” şeklinde tanımlanan bir rahatsızlığının saptanması sonrası D/42 F-10 maddesine uyan bu rahatsızlık nedeniyle Astsubay Meslek Yüksekokulundan çıkarılmasına karar verilmiş ise de; Mahkememizin 12.03.2014 tarihli ara kararı uyarınca sevk edilmesi üzerine tanzim edilen 29.04.2014 tarih ve 34 sayılı raporu ile askeri öğrenciliğe engel bir rahatsızlığının bulunmadığı GATA Profesörler Sağlık Kurulunca kesin olarak saptanmış ve bu raporun Milli Savunma Bakanlığı Sağlık Dairesinde onaylanarak kesinleşmiş olması karşısında Astsubay Meslek Yüksekokulu öğrencisi iken yapılan sağlık muayenesi sonucu askeri öğrenci olamayacağına dair hakkında sağlık kurulu raporları düzenlenen davacı hakkındaki bu raporlardaki askeri öğrenciliğe engel bir rahatsızlığının bulunduğuna ilişkin tespit ve kararların GATA Profesörler sağlık kurulunca düzenlenen raporla doğrulanmadığı, davacıdaki rahatsızlığın askeri öğrenciliğe engel olacak boyutta olmadığı, davacı hakkında düzenlenen sağlık kurulu raporlarına istinaden yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca tesis edilen sağlık nedeniyle okuldan çıkarılma işleminin sebep ve konu unsurları yönünden hukuka aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır....” denilerek hukuka aykırı bulunan Astsubay Meslek Yüksek Okulundan sağlık nedeniyle çıkarılması işleminin iptaline karar verilmiştir. Bu durumda iptal kararı nedeniyle, davacının sağlık durumu nedeniyle askeri öğrencilikten ilişiğinin kesilmesi işleminden kaynaklanan eğitim süresinden 1 yıl kaybettiği, emsallerine göre çalışma hayatına geç atılacağı istemlerine ilişkin iş bu maddi tazminatla ilgili tam yargı davası, taleplerin niteliği ve tazminat unsurları da dikkate alındığında konusuz kaldığından, konusu kalmayan maddi tazminat istemine ilişkin davanın esası hakkında bir karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Davacı vekili, hukuka aykırı nitelikteki okuldan çıkarma işlemi nedeniyle müvekkilinin manevi zararının oluştuğundan bahisle manevi tazminata da hükmedilmesini de talep etmektedir.

İdari işlemden doğan tam yargı davalarında da eylemden doğan tam yargı davalarında olduğu gibi idarenin tazmin sorumluluğu, hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk kuram ve ilkelerine dayanmaktadır.

Dava konusu olayda kusursuz sorumluluk kuramının tatbikini gerektirir hukuki nedenler gerçekleşmediğinden konuya hizmet kusuru ilkesi yönünden yaklaşmak gerekmektedir. Doktrinde ve yargı kararlarında hizmetin iyi işlememesi hizmet kusuru olarak sayılmaktadır
Hukuk devleti ilkesi gereği faaliyetlerini hukuka uygun bir biçimde yürütmek zorunda olan idarenin, bir idari işlemden dolayı “hizmet kusuru”na dayalı olarak tazmin sorumluluğundan söz edilebilmesi için kural olarak hukuka aykırılığın varlığı şarttır. Ancak, bir idari işlemin herhangi bir yönden mevzuata ve hukuk kurallarına aykırı olması halinin, her durumda ve tek başına hizmet kusurunun varlığım kabule yeterli olup olmadığı, diğer bir ifadeyle idari işlemlerin iptalini gerektiren nedenlerle hizmet kusurunu doğuran nedenler arasında tam bir bağlılık ve ayniyet olup olmadığı hususunda öğretide fikir birliği bulunmadığı görülmektedir.

Ancak, bu konudaki baskın görüş, şekil ve yetki unsurlarındaki sakatlıklar (o da belli koşullarla-mazur görülebilecek hukuki ve maddi tavsif, takdir hatalarında, iptal edilen kararın sahih ve muteber şekilde tekrar yapılması mümkün veya zaruri olan ya da karar araya girmeseydi dahi zararın başka sebepten meydana geleceği hallerde) hariç; her iptal sebebinin idarenin hizmet kusuruna sebebiyet verdiği, dolayısıyla işlemden doğan bu zararın mutlak surette tazmini gerektiği yönündedir

AYİM’in bu konudaki yerleşik kararlan da sorumluluğu ortadan kaldıran nedenlerin (tazmini gereken zarar bulunmaması, zararın zarar gören kişinin kendi kusurlu davranışından kaynaklanması, zararın üçüncü kişilerin işlem ve eylemlerinden doğması, zararla idari işlem arasında illiyet bağının olmaması, içtihadi hata, ilmi takdir yetkisinin kullanılması sonucu verilen zarar, her idarenin işleyebileceği türden, olağan nitelikteki hukuki yanlışlık ve aykırılıklar sebebiyle verilen zarar, hukuka uygun idari işlemler sebebiyle verilen zarar) bulunmadığı hallerde, “ağır hizmet kusuru” koşulu aranmaksızın iptal kararı ile saptanan hukuka aykırılığın yol açtığı tüm zararların tazmini doğrultusundadır.

Bu açıklamalar ışığında dava konusu olay incelendiğinde; davacı hakkında davalı idarece tesis edilmiş olan askeri öğrencilikten çıkarılma işlemine dayanak teşkil eden raporlardaki rahatsızlığın mevcut olmadığının GATA Profesörler Kurulunca tespit edilmediği, GATA Profesörler Kurulunca fizyolojik mitral yetmezliğin davacıda mevcut olduğunun tespit edilerek, içtihat kararı olarak askeri öğrenci olabileceğine karar verildiği, davalı idarece tesis edilmiş olan askeri öğrencilikten çıkarılma işlemine dayanak teşkil eden raporlardaki tespit ve değerlendirmelerin de bilimsel verilerin takdir ve değerlendirilmesinden kaynaklandığı, okuldan çıkarma kararının da sağlık raporuna istinaden bağlı yetki çerçevesinde tesis edildiği, bu takdir, değerlendirme ve bağlı yetki uyarınca tesis edilen işlemden kaynaklandığı ileri sürülen zarar nedeniyle idarenin tazminle sorumlu tutulamayacağı, öte yandan davacı sağlık nedeniyle Astsubay Meslek Yüksek Okulundan çıkarılma işleminin iptali üzerine Astsubay Meslek Yüksek Okulundaki eğitimine geri döneceği, manevi tazminatın malvarlığı dışındaki hukuksal değerlere, kişilik haklarına yapılan saldırılar ile meydana getirilen eksilmenin giderilmesi olup amacının, kusurlu ve hukuka aykırı bir eylem veya işlemle verilen acıları ve üzüntüleri kısmen dindirmek, bozulan ruhsal dengeyi yeniden sağlamak kırılan yaşama arzusunu tazelemek, yaşama yeniden bağlanmayı sağlamak olduğu, davacının Astsubay Meslek Yüksek Okulundan ilişik kesilme nedeni, öğrenimden ayrı kaldığı süre ve Okula geri dönecek olması birlikte değerlendirildiğinde, manevi tazminatı gerektirecek derecede bir manevi zarar bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

İptal davası ile iş bu tam yargı davası arasındaki ilişki, iptal davasının sonuçları, davanın açıldığı tarihteki haklılık durumu da dikkate alınarak maddi tazminat istemine ilişkin taraflar lehine ve aleyhine vekalet ücretine hükmedilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle;

1. Konusu kalmayan maddi tazminat istemine yönelik davanın ESASI HAKKINDA BİR KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,

2. Davacı M....’nun manevi tazminat isteminin REDDİNE,

Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 18 HAZİRAN 2014 tarihinde OYÇOKLUĞU ile karar verilmiştir.

KARŞI OY GEREKÇESİ

Davacı hakkında davalı idarece tesis edilmiş olan askeri öğrencilikten çıkarılma işleminin, GATA Profesörler Kulunca düzenlenen rapordaki davacının fizyolojik mitral yetmezliği tanısıyla sağlam olduğunu ve askeri öğrenciliğe devam edebileceğini belirtir rapora istinaden AYİM tarafından hukuka aykırı olduğu tespit edilerek iptal edilmiş olduğu cihetle; davalı idarenin söz konusu idari işlemin tesisinde hizmet kusuru içerisinde olduğu ve bahse konu hukuka aykırı okuldan çıkarma işleminin Türk toplumunun askerlikten çıkarılan kişilere olumsuz bakması ve davacının okuldan çıkarılması sebebiyle devre arkadaşlarından geç mezun olacağı da dikkate alındığında davacının manevi zarar görmesine neden olduğu değerlendirilerek davacının maruz kaldığı manevi zararların hizmet kusuru esasına göre davalı idarece karşılanması gerektiği kanaatinde olduğumuzdan manevi tazminat ödenmemesine ilişkin sayın çoğunluk görüşüne katılamadık. 18.06.2013 (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy