AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2012/ 855
Karar No: 2013 / 321
Karar Tarihi: 06.03.2013

(657 S. K. m. 52, 152, Ek. Geç. m. 9) (1602 S. K. m. 40, 42)

Davacı, 17.09.2012 tarihinde AYİM'de kayda geçen dava dilekçesinde, özetle; GATA K.lığı Pskiyatri AD Başkanlığı emrinde 19 yataklı tutuklu -hükümlü koğuşlarında halen gardiyan olarak görev yaptığını; 24.05.2010-11.06.2010 tarihleri arasında infaz koruma memurları kursuna katılıp Yardımcı Hizmetler sınıfından GİH sınıfına geçtiğini, 25.12.2010 tarihinde yazılı olarak müracaatta bulunarak adalet hizmetleri tazminatı ödenmesini talep ettiğini, Genel Kurmay Başkanlığının 07.03.2011 tarihli yazısı ile bu talebinin reddedildiğini, belirtilen dava ile konusu aynı olan emsal kararlarında AYİM tarafından işlemin iptaline karar verildiğini öğrenince dava açtığını belirtmek suretiyle dava konusu işlemin iptalini ve hak ettiği özel hizmet tazminatlarının (yan ödeme puanı 1700 rakamı üzerinden ve adalet hizmetleri tazminatı oranının %66 oranı üzerinden) yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; GATA K.lığı Pskiyatri AD Başkanlığı emrinde 19 yataklı tutuklu - hükümlü koğuşlarında halen gardiyan olarak görev yaptığı anlaşılan davacının, 25.12.2010 tarihinde yazılı olarak müracaatta bulunarak adalet hizmetleri tazminatı ödenmesini talep ettiğim; Genel Kurmay Başkanlığının 07.03.2011 tarihli yazısı ile bu talebinin reddedilmesi sonrasında, davacı tarafından AYİM'de işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Başsavcılık düşüncesinde davanın görev yönünden reddine karar verilmesi talep edilmiş ise de; davacıya adalet hizmetleri tazminatı ödenmemesi işleminin, 1602 sayılı Kanunun Dairelerin görevlerini belirleyen hükümleri(aylık vs.) de dikkate alındığında, askere hizmete ilişkin olduğu, davaya AYİM'de bakılması gerektiği sonuç ve kanaatine varıldığından Başsavcılığın bu görüşüne itibar edilmemiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "zam ve tazminatlar" başlıklı 52'nci maddesi;

"I - Zamlar
a) Niteliği ve çalışma şartları bakımından güç olan işlerde çalışanlara iş güçlüğü zammı,

b) Hayat ve sağlık için tehlike arzeden hizmetlerde çalışanlara iş riski zammı,

c) Sayıştay'a hesap vermekle yükümlü olan saymanlarla, vezne açığından malen sorumlu olan veznedar ve diğer görevlilere mali sorumluluk zammı,

d) Temininde, görevde tutulmasında veya belli yerlerde istihdam edilmesinde güçlük bulunan elemanlar için temininde güçlük zammı ödenir.

II. Tazminatlar:

Görevin önem, sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, kadro unvan ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususlar göz önüne alınarak bu Kanunda belirtilen en yüksek Devlet Memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının,

G- ADALET HİZMETLERİ TAZMİNATI

"Yüksek Mahkemeler, Yüksek Seçim Kurulu, Sayıştay, İl ve İlçe Seçim Kurulları, Adli, idari, Askeri Yargıda (ceza infaz kurumları ve icra müdürlükleri personeli dahil) görevli bu Kanuna tabi personelden;

a) Genel idare Hizmetleri Sınıfında bulunanlar için % 180 ine,

b) Yardımcı Hizmetler Sınıfında bulunanlar ile Teknik Hizmetler Sınıfında olduğu halde bu sınıfın özel hizmet tazminatından yararlanamayanlar için % 56 sına,

c) (a) ve (b) sıralarında sayılanlar dışında kalan hizmet sınıflarında bulunanlar için kendi hizmet sınıfları için öngörülen tazminatlara ek olarak ayrıca % 22 sine,

d) Cezaevi Müdürü, İnfaz ve Koruma Baş memuru, infaz ve Koruma Memurlarına ayrıca % 10 una,

H- Bu kanunda belirtilen hizmet sınıflarında olup da yukarıdaki bölümlerde yer alan tazminatlardan yararlanmayan personelden;

a) Yardımcı Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunanlar için % 45 ine,

b) Diğer hizmet sınıflarına ait kadrolarda bulunanlar için % 50 sine, kadar, bu nispetleri aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca belirlenecek esas, ölçü ve nispetler dahilinde yukarıdaki tazminatlar ödenir.

Hizmetin niteliği itibariyle birden fazla özel hizmet tazminatı verilmesi gereken durumlarda bu tazminatlardan fazla olanı ödenir. Mülki idare Amirliği özel Hizmet Tazminatı, Emniyet Hizmetleri Tazminatı, Din Hizmetleri Tazminatı ve Adalet Hizmetleri Tazminatı (C ve G bölümlerinin (c) bentlerinde sayılanlar hariç) ödenenlere özel hikmet tazminatı ödenmez." Hükmü,
III -Ortak Hükümler:

Bu zam ve tazminatların hangi işi yapanlara ve hangi görevlerde bulunanlara ödeneceği, miktarları, ödeme usul ve esasları ilgili kurumların yazılı isteği ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca bütün kurumları kapsayacak şekilde ve 154'üncü madde uyarınca katsayının Bakanlar Kurulunca değiştirilmesi durumu hariç yılda bir defa olmak üzere hazırlanır ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur..." hükmüne amirdir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152'nci maddesine göre "Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar"ın Bakanlar Kurulu'nca 17.04.2006 tarihinde 2006/10344 sayılı kararla kararlaştırılarak 05.05.2006 gün ve 26159 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiği ve bahse konu Bakanlar Kurulu Kararının 1 'inci maddesinin:

"(1) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile aynı Kanunun ek geçici 9'uncu maddesi kapsamına giren kurumlardan aylık alanlara, bu Kanunun 152'nci maddesine göre 2006 yılında;

a) Ödenecek "İş Güçlüğü, İş Riski, Temininde Güçlük ve Mali Sorumluluk Zammı", bu Karara ekli I sayılı Cetvelde,

b) Ödenecek "Özel Hizmet Tazminatı", bu Karara ekli II sayılı Cetvelde,

c) Ödenecek "Diğer Tazminatlar", bu Karara ekli III sayılı Cetvelde,

ç) Teknik ve sağlık hizmetler sınıflarına dahil kadrolarda bulunan personele, bazı yörelerde verilecek ek zam ve tazminatların belirlenmesinde esas alınacak yerleşim birimleri "Kalkınmada Öncelikli Yörelerin Dereceleri" başlığı ile, bu Karara ekli IV sayılı Cetvelde,

d) Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Mesleki ve Teknik Okul ve Kurumlardan, ilave Eğitim-Öğretim Tazminatı ödenecek olanların listesi, bu Karara ekli V sayılı Cetvelde gösterilmiştir." hükmünü;

Bakanlar Kurulu Kararının 6'ncı maddesinde "Zam ve tazminatların ödenebilmesi için I, II, III sayılı cetvellerde gösterilen personelin kadro unvanı ile kariyer ve yürüttüğü görevin gerektirdiği hizmetleri kanunların öngördüğü durumlar saklı kalmak üzere fiilen yapması zorunludur." Hükmünü,

Karara ekli I Sayılı Cetvelin İş Güçlüğü, İş Riski, Temininde Güçlük ve Mali Sorumluluk Zammı:

(A) GENEL İDARE HİZMETLERİ BÖLÜMÜ

İş İş Tem. Mali Güçlüğü Riski Güçlük Sorum. S. No KADRO (GÖREV) UNVANI Zammı Zammı Zammı Zammı
...

30 İnfaz ve Koruma Başmemuru..................................... : 700 600 600

31 İnfaz ve Koruma Memuru........................................... : 600 600 500

...
38 Koruma ve Güvenlik Görevlisi, Güvenlik Görevlisi,

Koruma Amir Yardımcısı, Koruma Memuru............. : 500 175-

NOT:

1- Bu bölümde yer alan görev unvanları Genel İdare Hizmetleri Sınıfı dışındaki sınıflarda yer alsa dahi bunlara bu bölümdeki zamlar ödenir, " hükmünü ...

Karara ekli III Sayılı Cetvelin Adalet Hizmetleri Tazminatı:

"F. ADALET HİZMETLERİ TAZMİNATI.

Yüksek Mahkemeler, Yüksek Seçim Kurulu, Sayıştay, İl ve İlçe Seçim Kurulları ile adli, idari ve askeri yargıda (Ceza İnfaz Kurumları ve İcra Müdürlükleri personeli dahil) fiilen görev yapan memurlardan;

1 - Genel İdare Hizmetleri Sınıfında bulunanlardan;

f- İnfaz ve Koruma Başmemurları ile İnfaz ve Koruma Memurlarından;-1-4 üncü dereceli kadrolara atanmış olanlar..............................................: 100
-1-4 üncü derecelerden aylık alanlar.............. : 75
-5-9 uncu derecelerden aylık alanlar...............: 66
-Diğer derecelerden aylık alanlar....................... : 64
g- Diğerlerinden (yukarıdaki sıralardan faydalanamayanlardan);
-1-4 üncü dereceli kadrolara atanmış olanlar........: 100
-1-4 üncü derecelerden aylık alanlar...................: 58
-5-9 uncu derecelerden aylık alanlar....................: 56
-Diğer derecelerden aylık alanlar..........................: 54

hükmünü içermektedir.

Davacı ile davalı idare arasındaki uyuşmazlık; GİH sınıfında gardiyan olarak görev yapmakta olan ve Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının 1 Sayılı Cetvelin İş Güçlüğü, İş Riski, Temininde Güçlük ve Mali Sorumluluk Zammı 38'inci sıra numarasından ve 2 sayılı Özel Hizmet Tazminatı grup 17 ile 3 sayılı Cetvelin G maddesinin b/2 fıkrasına göre uygulama yapılan davacıya, 3 sayılı Cetvelin F bendi kapsamında tazminat ödenip ödenmeyeceği noktasındadır.

Dava konusu uyuşmazlığın çözümü için davacının "askeri yargıda (Ceza İnfaz Kurumları ve İcra Müdürlükleri personeli dahil) fiilen görev yapan memur" statüsünde olup olmadığının irdelenmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Davacının "askeri yargıda fiilen görev yapan memur" statüsünde olup olmadığının tespiti için ise, öncelikle Askeri hastane tutuklu koğuşunda fiilen ifa ettiği 'gardiyanlık' görevinin, askeri yargıya ilişkin bir görev olup olmadığının tespiti gerekir.

4301 Sayılı Ceza İnfaz Kurumları İle Tutukevleri İşyurtları Kurumunun Kuruluş ve İdaresine İlişkin Kanun'un 2'nci maddesinin "e" bendi uyarınca "Ceza İnfaz Kurumları: Kapalı ve açık cezaevleri ile çocuk ıslahevleri" şeklinde tanımlanmış olup Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük'ün "Kurumların Türleri Ve Kurulması" başlıklı 8'inci maddesi çerçevesinde: Ceza ve İnfaz Kurumları'nın türleri: "(1) Kurumlar; kapalı, yüksek güvenlikli kapalı, kadın kapalı, çocuk kapalı, gençlik kapalı, gözlem ve sınıflandırma merkezleri ile açık ceza infaz kurumları ve çocuk eğitimevleridir." şeklinde belirlenmiştir.

Bu duruma ek olarak 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un Ceza İnfaz Kurumlarının Türleri'nin sayıldığı 2'nci Bölümünde: İnfaz Kurumları, "Kapalı Ceza İnfaz Kurumları, Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumları, Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumları, Çocuk Kapalı Ceza İnfaz Kurumları, Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumları, Gözlem Ve Sınıflandırma Merkezleri, Açık Ceza İnfaz Kurumları, Çocuk Eğitimevleri" şeklinde sayılmıştır.

Davacının konumunu doğrudan doğruya ilgilendiren düzenleme ise; Askeri Ceza ve Tutukevlerinin Yönetimine ve Cezaların İnfazına Dair Yönetmelik olup, söz konusu Yönetmeliğin 4'üncü maddesinin a bendi uyarınca "a. Askeri Ceza ve Tutukevi: Askeri Ceza Kanunu ile diğer kanunlara göre verilen hürriyeti bağlayıcı cezaların ve tutuklama kararlarının infaz edildiği, hükümlü ve tutuklulara tahsis olunan ve askeri kurum sıfatım haiz olan yerlerdir." şeklinde tanımlandığı; bu tanım uyarınca; GATA Asker Hastanesi'nin Tutuklu" koğuşunda 'gardiyan' olarak görevli davacının, "Askeri Yargıda görev yapan memur" statüsünde olup olmadığının anlaşılabilmesi için, ifa ettiği hizmetin niteliğine bakılmasına ihtiyaç bulunduğu; davacının yaptığı hizmetin "münhasıran" ve "süreklilik" arz edecek bir biçimde "askeri yargıya ait bir hizmet niteliğinde" olması halinde, ifa ettiği "gardiyanlık" görevi nedeniyle "askeri yargıda görev yapan memur" statüsünde sayılması gerekeceği sonucuna varmak mümkündür.

Yapılan açıklamalar çerçevesinde; GATF Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD'deki tutuklu koğuşunda Genel İdari Hizmetler Sınıfında "infaz koruma memuru-gardiyan" unvanıyla olarak görev yapan sivil memur statüsündeki davacının, tutuklu koğuşu olarak ayrılan koğuşlarda ifa ettiği gardiyanlık görevinin, Askeri Mahkemeler tarafından "TCK'nun 32'inci maddesinden istifade edebilmelerinin mümkün olup olmadığı ile askerliğe elverişli olup olmadıklarının tespiti" ne gerek görülen tutuklu sanıkların "hastanede kaldıkları süreç içerisinde kaçmalarını önlemek" şeklinde açıklanabileceği; askeri mahkemelerce ihtiyaç duyulan, ceza usul hukukuna ilişkin 'adli gözlem' işlemleri sırasında, hastanede bulunan tutukluların kaçmasını önlemekle görevli kılınan ve kendisine başkaca bir görev tevdii edilmeyen davacının, ifa ettiği hizmetin "müşahade altında tutulan tutuklu sanıklara 'gardiyanlık' yapmak " olarak şeklinde de ifade edilebileceği; davacının, "süreklilik" arz edecek şekilde ve "münhasıran" bu görevle görevli kılınmış olduğu da dikkate alındığında; ifa ettiği görevin yukarıda belirtilen nitelikleri itibariyle "askeri yargıda görev yapan memur" kabul edilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Böylece davacıya Bakanlar Kurulu'nca 17.04.2006 tarihinde 2006/10344 sayılı kararla kararlaştırılarak 05.05.2006 gün ve 26159 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu Kararının Diğer Tazminatların düzenlendiği (III) sayılı cetvelin "F. Adalet Hizmetleri Tazminatı" bölümünde bulunan "f. İnfaz ve Koruma Başmemurları ile İnfaz ve Koruma Memurlarından" kısmının aylık ve derecesine uygun olan tazminat ödenmesi gerektiği kanaatine varılmakla, aksi yönde tesis edilen işlem hukuka uyarlı olmadığından iptali gerektiği sonucuna varılmıştır.

1602 sayılı kanununun 40 ve 42'nci maddeleri ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin yerleşik içtihatları uyarınca; davacının zararının ödenmesi istemiyle ihtiyari müracaatta bulunduktan sonra idare tarafından aleni yada zımni olarak talebin reddi üzerine süresinde iptal davası açmaması durumunda, her ay ayrı ayrı ödenen maaşlar, ödendiği tarih itibariyle farklı bir işlem kabul edildiğinden önceki aylara ilişkin tazminata konu talebi süresinde olmasa dahi dava açma tarihinden geriye doğru altmış günlük tazminatlarını dava konusu edebileceği kabul edildiğinden, davacının 17.09.2012 tarihinde kayda giren dilekçe ile dava açtığı dikkate alındığında 17.09.2012 tarihinden altmış gün geriye gidildiğinde 18.07.2012 tarihinden itibaren adalet hizmetleri tazminatının yasal faizi birlikte ödenmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacı ....'a Adalet Hizmetleri Tazminatı ödenmemesi İŞLEMİNİN İPTALİNE,

2. İptal dolayısıyla adalet hizmetleri tazminatı nedeniyle oluşacak farkların 18.07.2012 tarihinden itibaren yasal faiz ile birlikte DAVACIYA ÖDENMESİNE,

06 MART 2013 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy