AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2010/ 1286
Karar No: 2011 / 606
Karar Tarihi: 04.05.2011

(1602 S. K. m. 52) (4566 S. K. m. 37, 38) (926 S. K. m. 115) (Harp Okulları Yönetmeliği m. 44, 61)

Davacı vekili, 04.11.2010 tarihinde kayda geçen dava dilekçesinde özetle; Deniz Harp Okulu 4'ncü sınıf öğrencisi olan davacının Yüksek Disiplin Kurulunun kararı ile ve askeri öğrenci olma niteliklerini kısmen kaybettiği gerekçesi ile askeri öğrencilikten çıkarıldığını, yapılan bu işlemin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek davacının Deniz Harp Okulu'ndan çıkarılma işleminin öncelikle yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini talep ve dava etmiştir.

AYİM 2'nci Dairesinin 29.12.2010 gün, 2010/1286 E. sayılı kararı ile yürütmenin durdurulması talebinin reddine karar verilmiştir.

Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgeler ile davalı idarece 1602 sayılı Kanunun 52'nci maddesinin son fıkrası kapsamında gönderilen belgelerin incelenmesinden; Deniz Okulu 4'ncü sınıfında öğrenim görmekte olan davacının, sevk edildiği Yüksek Disiplin Kurulunun 28.10.2010 gün ve 05-2010/2011 sayılı kararı ile; 4566 sayılı Harp Okulları Kanununun 38'nci maddesi, Harp Okulları Yönetmeliğinin 61'nci maddesinin b fıkrası ile DEY 178-3 Deniz Harp Okulu Disiplin Yönergesinin 2'nci Bölüm 1, 2 ve 3'ncü maddeleri ile 5'nci Bölüm 1'nci maddesi (Öğrenimleri süresince muhafaza ve geliştirme yükümlü oldukları nitelikleri kaybettiklerine karar verilenler) bendi gereği Harbiyelide bulunması gereken nitelikleri kaybettiğinden bahisle okuldan ilişiğinin kesilmesine ve ilişik kesme işlemi onay makamınca onaylanıncaya kadar okuldan uzaklaştırılmasına karar verildiği, işbu kararın Dz.K.K.nı tarafından onaylanmasını müteakip de davacının okulu ile ilişiğinin kesilmesi üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

4566 sayılı Harp Okulları Kanununun Disiplin ve okuldan çıkarılma başlıklı 38'nci maddesi; Harp okullarına alınan her öğrenciye disiplin notu verilir. Hangi cezalar için disiplin notundan ne miktarda düşüleceği yönetmelikte belirtilir.

Harp okullarında eğitim ve öğrenim gören öğrenciler aşağıdaki hallerde okuldan çıkarılırlar;

a) Bu Kanun hükümlerine göre çıkarılacak yönetmelik gereğince her öğrenciye verilen disiplin notunu kaybedenler,

b) Yönetmelikte belirtilecek esaslar dahilinde, öğrenci niteliğini kaybettiklerine dair yüksek disiplin kurulunca haklarında karar verilenler,

c) Bu Kanunun 37 nci maddesinin (a) bendinde belirtilen süreler içerisinde eğitim ve öğrenimlerini tamamlayamayanlar,

d) Mahkeme kararı ile öğrencilik hukukunu kaybedenler,

e) Sağlık kurullarınca verilecek raporlara dayalı olarak sağlık durumları bakımından harp okulu öğrenimine devam imkânı kalmayanlar,

f) Giriş ile ilgili nitelikleri taşımadıkları öğrenim sırasında anlaşılanlar veya öğrenim süresi içinde bu nitelikleri değişenler.

Sağlık durumu nedeniyle okuldan çıkarılanlar hariç, diğer nedenler ile çıkarılanlara, kendileri için Devlet tarafından yapılan masraflar faizleri ile birlikte ödettirilir.

Harp okullarında okuyan öğrencilerden, bu maddede belirtilen nedenlerle okuldan çıkarılanlar ile 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanununun 115 inci maddesi gereğince kendi isteğiyle okuldan çıkanlar, hiçbir şekilde başka askeri yükseköğretim kurumlarına alınmazlar ve Türk Silâhlı Kuvvetlerinde istihdam edilemezler. 21.6.1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu ile 16.6.1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu hükümleri saklıdır. Bu öğrencilerin kimlikleri bütün askeri yükseköğretim kurumlarına emniyet makamlarına ve ilgili askerlik şubelerine, alınan çıkarma kararı ile birlikte bildirilir. hükmüne,

Harp Okulları Yönetmeliğinin Harp Okulları Giriş Koşulları başlıklı 44'ncü maddesi; Harp okullarına, aşağıdaki koşulları taşıyan öğrencilerden, ihtiyaç duyulması hâlinde, yapılacak sınav veya benzer seçme usulünde başarılı olanlar alınır. Aşağıda belirtilen bu koşullar dışındaki diğer giriş koşulları, kuvvet özelliklerine göre her yıl ilgili kuvvet komutanlığınca belirlenir ve yayımlanır.

a) Türk vatandaşı olmak,

b) Genelkurmay Başkanlığınca onaylanan sivil liselerin birinden diploma almaya hak kazanmış olmak,

c) Kendisinin, annesinin, babasının, kardeşlerinin ve velisinin;

1) Tutum ve davranışları ile yasa dışı, siyasî, yıkıcı, irticaî, bölücü ideolojik görüşleri benimsememiş, bu gibi faaliyetlerde bulunmamış veya bu gibi faaliyetlere karışmamış olması,

2) Türk Silâhlı Kuvvetlerinin manevî şahsiyetine gölge düşürmemiş ve askerliğin şeref ve haysiyeti ile bağdaşmayacak fiil ve hareketlerde bulunmamış olması,

3) Toplumca tasvip edilmeyen ve uygun görülmeyen kazanç yollarında çalışmamış ve hâlen çalışmamakta olması,

4) Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, yalan yere yemin, cürüm tasnii, ırza geçmek, sarkıntılık, kız, kadın veya erkek kaçırmak, fuhşiyata tahrik, gayri tabiî mukarenet, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç olmak üzere kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından birinden mahkûmiyetinin bulunmaması,

5) Yapılacak arşiv araştırması ve resmî güvenlik soruşturması sonucunda şüpheli ya da sakıncalı hâllerinin bulunmaması,

ç) Taksirli suçlar hariç olmak üzere, affa veya zamanaşımına uğramış yahut para cezasına çevrilmiş veya ertelenmiş hükümlülüklerine ilişkin kayıtları adlî sicilden çıkartılmış olsa bile bir cürümden hükümlü bulunmamak veya soruşturma altında olmamak,

d) Nişanlı, evli, dul, hamile, çocuklu olmamak veya herhangi bir kadınla veya erkekle nikâhsız olarak birlikte yaşamamak,

e) Bir askeri okuldan, çıkmış veya çıkarılmış olmamak; sivil okullardan ise, çıkarılmamış olmak,

f) Okula karşı yönergede belirtilen uygun nitelikte sorumlu bir veli göstermek,

g) Kuvvet özelliklerine göre, Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine uygun olarak, tam teşekküllü bir askeri hastaneden Askeri Öğrenci Olur raporu almak,

ğ) Harp okullarında yapılacak olan sınav, mülakat ve diğer seçim işlemleri sonundaki değerlendirme sıralamasında önceden belirlenen kontenjan içinde bulunmak,

h) Askeri Okullara Alınan Öğrenciler ile Silahlı Kuvvetler Hesabına Fakülte ve Yüksek Okullarda Okuyan Öğrenciler İçin Yüklenme Senedi Düzenlenmesine ve Bu Okullardan Çeşitli Sebeplerle Ayrılacak Öğrencilere veya Kefillerine Ödettirilecek Tazminata Dair Yönetmelikte belirtilen yüklenme ve kefalet senetlerini düzenlemek. hükmüne,

Anılan Yönetmeliğin Disiplin Nedeniyle Okuldan Çıkarılma başlıklı 61'nci maddesi; Harp okulu öğrencileri aşağıdaki hallerde yüksek disiplin kurulu kararıyla okuldan çıkarılırlar.

a) Disiplin notunun tamamını kaybedenler,

b) Disiplin notuna bakılmaksızın;

1) Harp okulu öğrenci adaylarından, intibak süresi içinde harp okulu öğrencisi olma niteliğini kazanamadıkları bölük ve tabur komutanlarının (Hava Harp Okulunda muadillerinin) ortak kanaat raporu ile belgelenenler,

2) Harp okullarına giriş koşullarını taşımadıkları öğrenimleri sırasında anlaşılanlar ile öğrenimleri süresince bu koşulları kaybedenler,

3) (Değişik: 16.7.2004-25524) Sınavlarda, verilen ödevlerde, proje, tez, yayım ve bu gibi çalışmalarda ikinci kez kopya yaptıkları eğitim ve öğretim yüksek kurulu kararıyla kesinleşenler; diğer ahlâka aykırı (homoseksüelik, gayri tabii mukarenet ve benzeri) davranışlarda bulunduğu tespit edilenler ve harp okulu öğrencilerinin öğrenimleri süresince muhafaza ve geliştirmekle yükümlü oldukları nitelikleri kaybettiklerine karar verilenler.

Yukarıdaki fıkra uyarınca okuldan çıkarılan öğrencilerle ilgili yüksek disiplin kurulu kararı, ilgili Kuvvet komutanının onayı ile kesinleşir.

Bu madde uyarınca askeri öğrencilikle ilişiğinin kesilmesine karar verilen öğrenciler, kararın kesinleşmesine kadar okul komutanlıklarınca gerekli görüldüğü takdirde, işlemleri tamamlanmadan önce de okuldan uzaklaştırılabilirler. Bu durumdaki öğrenciler, bu süre içinde resmî elbise giyemezler, ancak askerî öğrencilik statüleri devam eder. hükmüne amirdir.

Davacı hakkında tesis edilen dava konusu okuldan çıkarılma işleminin, 4566 sayılı Kanunun 38'nci maddesinin 1'nci fıkrasının (b) bendi; Yönetmelikte belirtilecek esaslar dahilinde, öğrenci niteliğini kaybettiklerine dair yüksek disiplin kurulunca haklarında karar verilenler hükmü ve Harp Okulları Yönetmeliğinin 61'nci maddesinin (b) bendinin 3 nolu alt bendi; ... harp okulu öğrencilerinin öğrenimleri süresince muhafaza ve geliştirmekle yükümlü oldukları nitelikleri kaybettiklerine karar verilenler ve DEY 178-3 Deniz Harp Okulu Disiplin Yönergesinin 2'nci Bölüm 1, 2 ve 3'ncü maddeleri ile 5'nci Bölüm 1'nci maddesi (Öğrenimleri süresince muhafaza ve geliştirme yükümlü oldukları nitelikleri kaybettiklerine karar verilenler) hükmüne istinaden tesis edildiği, davacının harp okulu öğrenciliği öğrenim süresince muhafaza ve geliştirmekle yükümlü olduğu nitelikleri kaybetmesine gerekçe olarak da alt sınıftaki bir kısım bayan öğrencilere karşı, yetkileri olmadığı halde baskı ve tehdit kullanmak suretiyle okul disiplinini bozucu tutum içine girmek şeklindeki davranışlar olarak tanımlanmaktadır. Ancak, davacının şahsi dosyasında ve davalı idare tarafından gönderilen savunma belgelerinde davacının disiplin ihlalleri incelendiğinde, verilen görevi layığıyla yapmamak, içtimaya geç kalmak, izinsiz yemeğe katılmamak gibi basit ve sayıca çok az (toplam 5 eylem) eylemlerden ibaret olduğu, başka sınıf öğrencilerine karşı kötü muamele yaptığı veya yetkisi olmayan hususlarda müdahalede bulunarak okul disiplinini ihlal ettiğini düşündürecek bir eylemi nedeniyle disiplin işlemine muhatap olmadığı görülmektedir. Ayrıca, davacının ayırma işlemine dayanak olan eylemini 26.10.2010 tarihinde gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır. Davacının bu tarihten önce ise benzer bir eylemi bulunmadığı görülmektedir.

Davacının bu eyleminin, bir disiplin ihlali olduğu hususunda tereddüt bulunmamaktadır. Ancak bu disiplin ihlalinin davacının askeri öğrencilik için gerekli nitelikleri kaybettiğini kabule yeterli ağırlıkta bir eylem olarak değerlendirilmesi ve bu değerlendirmeye bağlı olarak davacının askeri okuldan çıkarılması, ölçülülük ilkesini ihlal etmektedir. Zira disiplin cezası ile cezalandırılması ile yetinilebilecek bir eylem, statüden çıkarma gibi ağır bir işleme temel teşkil etmiş bulunmaktadır. Davacının harp okulu son sınıf öğrencisi olması ve okulu ile ilişiği kesilene dek akademik yönden başarılı ve disiplinli bir öğrenci olması da dava konusu işlemin ölçüsüzlüğünü arttıran birer vakıadır. Diğer taraftan, davacının Deniz Harp Okulu 3'ncü sınıf öğrenimine devam ederken aynı gerekçe ile (ve fakat başka bir eylemi nedeniyle) okuldan çıkarılmasına dair işlemin iptali ile açılan idari dava sonunda AYİM 2'nci Dairesinin 29.10.2010 gün, 2010/165-1171 E.K. sayılı ilamı ile iptal edilmesinden hemen sonra bu kez farklı bir eylemi esas alınarak ve yine aynı hukuki sebeple davacının askeri öğrencilik statüsüne son verilmiş olması da dikkat çekici ve dava konusu bu son işlemin objektifliği hususunda tereddüt yaratıcı bir husustur. Bu çerçevede dava konusu idari işlemin ölçülülük ilkesini ihlal ettiği ve sebep ve amaç unsurları bakımından hukuka aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

Davacı.... 'nın, Deniz Harp Okulundan çıkarılması İŞLEMİNİN İPTALİNE,

04 MAYIS 2011 tarihinde OYÇOKLUĞU ile karar verildi.

KARŞI OY GEREKÇESİ

Davacının Deniz Harp Okulu 3'ncü sınıf öğrenimine devam ederken askeri öğrenci niteliklerini kaybetmiş olması gerekçesi ile (başka bir eylemi nedeniyle) okuldan çıkarıldığı, bu işlemin iptali ile açılan idari dava sonunda AYİM 2'nci Dairesinin 29.10.2010 gün, 2010/165-1171 E.K. sayılı ilamı ile iptal edildiği ve davacının okuluna döndüğü maddi bir vakıadır.

Buna karşılık somut davaya konu olan bir işlem ile davacı yine askeri öğrenci niteliklerini kaybetmekten dolayı okuldan çıkarılmıştır.

Öncelikle, okuldan çıkarma işlemi yetki, sebep, şekil unsurları açısından değerlendirildiğinde, yetkili kurul ve amirlerce, gerekli detaylı araştırma ve tahkikatlara dayanarak ve şeklen de uygun olarak davacının askeri öğrenci niteliğini kaybetmiş olması nedeniyle tesis edilmiş olduğu görülmektedir.

Diğer taraftan, dikkat çekilmesi gereken önemli bir husus da çıkarma işlemine karar veren Yüksek Disiplin Kurulu üyelerinin her iki olayda yarıya yakın olarak farklı kişilerden meydana geldiğidir. Sayın çoğunluk kararında ve başsavcılık düşüncesinde belirtildiği gibi Yüksek Disiplin Kurulunun davacı hakkında farklı olaylarda aynı gerekçelerle aynı doğrultuda işlem tesis etmesinin objektiflik hususunda tereddüte neden olduğu ifade edilmekle birlikte, Yüksek Disiplin Kurulu üyelerinin terkibindeki bu farklılığa rağmen farklı konularda da olsa davacı hakkında aynı sonuca ulaşılmış olmasının objektifliği zedeleyici değil bilakis kuvvetlendirici bir unsur olduğu kanaatindeyim.

Ayrıca askeri öğrenci niteliklerini kaybetmiş olmak nedeniyle okuldan çıkarılan ve dava duruşması esnasında mesleğini sevdiğini açıkça ifade eden ve Mahkeme kararıyla okuluna geri dönmesinden sonra, bir öğrenciden normal hayatın akışı içerisinde beklenen, üstün bir disiplin anlayışı ve gayret ile Okul'un huzur ve düzenini bozmayacak, güven telkin edecek ve örnek davranışlar sergileyecek, yaşadıklarından olumlu yönde ders aldığını ortaya koyacak yaklaşım ve tavırlar içinde olmasıdır. Ancak, dava dosyasındaki bilgi ve belgeler incelendiğinde bunun böyle olmadığı, davacının alt sınıflardaki öğrencilere sistematik şekilde baskı uyguladığı, üstleri ve amirleri hakkında yakışıksız sözler sarf ettiği, huzur ve düzeni bozucu davranışlar sergilediği açıkça görülmekle, davacının en başta kendisine duyulacak güven unsuru olmak üzere askeri öğrenci olma niteliklerini yitirdiği anlaşılmakla, davacının okula dönmesinde ve mezun olarak deniz subayı olmasında artık kamu yararının bulunmadığı görülmektedir.

Dava dosyasındaki bilgi ve belgelere istinaden, idarenin bahse konu tasarrufunda hakkaniyet, eşitlik ve ölçülülük ilkelerinin gözetilmediğini söylemek mümkün olmadığı gibi, tesis edilen işlemin, detaylı tahkikat ve sorgulamalar sonucunda, yetki sahibi kurullar ve emir komuta zinciri içerisinde kurumun başındaki Komutan'a kadar giden onay süreci ile tamamlanarak, takdir hakkının objektif olarak kullanıldığı ve hukuka aykırı bir yön bulunmadığı kanaatine vardığımdan, davacı hakkında tesis edilen Deniz Harp Okulundan çıkarılması işleminin iptali yönünde alınan çoğunluk kararına katılmadım. 04.05. 2011 (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy