AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2010/ 1087
Karar No: 2011 / 660
Karar Tarihi: 04.05.2011

(2709 S. K. m. 42, 128) (657 S. K. m. 68, 72) (Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yönetmelik m. 1, 2, 3, 11)

Davacı vekili, 20.09.2010 tarihinde AYİM.'de kayda geçen dava dilekçesinde özetle; halen Çankırı 28'inci Mknz.P.Tug.K.Yrdc.lığı emrinde Askeri Yüksek Hemşire olarak görev yapmakta olan müvekkilinin, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Doktora Programını kazandığını ve 25.08.2010 tarihinde bu bölüme kaydını yaptırdığını, müvekkilinin kazandığı doktora eğitimini tamamlayabilmesi için en az iki yıl süreyle İstanbul'da derslere devam etmesi gerektiğini, bu nedenle müvekkilinin İstanbul iline atanmayı talep ettiğini, bu talebine davalı idarece garnizon hizmet süresini tamamlamadığı gerekçesi ile olumsuz cevap verildiğini, müvekkilinin görev yaptığı Çankırı ilinin ve atanmayı talep ettiği İstanbul ilinin 1 inci bölge olduğunu, 1 inci bölgede zorunlu çalışma süresi 4 yıl olduğundan, müvekkilinin kalan 3 yılını İstanbul ilinde tamamlayabileceğini, İstanbul iline atanma talebinin reddi yönünde tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğunu belirterek iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; K.K.K.lığının 10.06.2008 gün ve PER.:12010-186555-08/Tyn.D.Yd.Sb Svl.Me.İd.İşl.Ş. (Svl.Me.) sayılı atama işlemi ile Çankırı 28 inci Mknz.P.(BG) Tug.K.Yrdc.lığı emrine atandırılan Svl.Me. (Hemşire) statüsüne haiz olan davacının, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Doktora Programını kazanmasını müteakip 27.07.2010 tarihli dilekçe ile davalı idareye müracaat ederek İstanbul iline atamasının yapılmasını talep ettiği, davalı idarenin 27.08.2010 tarihli cevabi yazısı ile olumsuz cevap verilmesi üzerine AYİM.'de işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Anayasanın Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi başlıklı 42 nci maddesi; Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.

Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir.

Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.

Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz.

İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır.

Özel ilk ve orta dereceli, okulların bağlı olduğu esaslar, Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak, kanunla düzenlenir.

(Ek Yedinci Fıkra:9.2.2008-5735/2 md.) Kanunda açıkça yazılı olmayan herhangi bir sebeple kimse yükseköğrenim hakkını kullanmaktan mahrum edilemez. Bu hakkın kullanımının sınırları kanunla belirlenir.

Devlet, maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar. Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır.

Eğitim ve öğretim kurumlarında sadece eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme ile ilgili faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetler her ne suretle olursa olsun engellenemez.

Türkçe'den başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez. Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller ile yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okulların tabi olacağı esaslar kanunla düzenlenir. Milletlerarası antlaşma hükümleri saklıdır. hükmüne,

Anayasanın 128 nci maddesinin ikinci fıkrası; ...(Değişik ikinci fıkra:7.5.2010-5982/12 md.) Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.... hükmüne,

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Yer değiştirme suretiyle atanma başlıklı 72 nci maddesi; Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye'nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır.

(Değişik: 9/4/1990 - KHK - 418/5 md.; İptal: Ana. Mah.'nin 5/2/1992 tarih ve E. 1990/22, K. 1992/6 Sayılı Kararı ile; yeniden düzenleme: 18/5/1994 -KHK/527/5 md.) Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 nci maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir.

(Ek: 9/4/1990 - KHK - 418/5 md.; İptal: Ana. Mah.'nin 5/2/1992 tarih ve E. 1990/22, K. 1992/6 Sayılı Kararı ile; yeniden düzenleme: 18/5/1994 - KHK/527/5 md.) Bu suretle izin verilenlere, aylık ve diğer ödemelerine karşılık olarak, aylık (taban ve kıdem aylığı dahil), ek gösterge, zam ve tazminatlarının kanuni kesintiler düşüldükten sonraki net miktarının, eşleri;

a) Olağanüstü Hal Bölgesine dahil illerle bu illere mücavir olarak belirlenen illerde görevli olanlara % 60'ı,

b) Kalkınmada 1 inci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara % 50'si,

c) Kalkınmada 2 nci derecede öncelikli yörelerde görevli olanlara % 25'i, kurumlarınca kadro tasarrufundan ödenir.

Eşleri diğer yörelerde görevli olanlar ise ücretsiz izinli sayılır.

(Ek: 9/4/1990 - KHK - 418/5 md.; İptal: Ana. Mah.'nin 5/2/1992 tarih ve E. 1990/22, K. 1992/6 Sayılı Kararı ile; yeniden düzenleme: 18/5/1994 - KHK/527/5 md.) Yukarıda sayılanların kadroları eşlerinin görevlendirme süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, bu süre memuriyet boyunca 4 yılı hiç bir surette geçemez. Bunların kademe ilerlemesi; emeklilik ve diğer bütün hakları ve yükümlülükleri devam eder. Ancak ücretsiz izin verilenlerin bu sürelerinin emeklilikten sayılabilmesi için kesenek ve kurum karşılıklarının her ay kendileri tarafından T.C. Emekli Sandığına yatırılması gerekir.

(Değişik: 29/11/1984 - KHK - 243/13 md.) Memurların atanamayacakları yerler ve bu yerlerdeki görevler ile kurumların özellik arz eden görevlerine atanabilmeleri için hangi kademelerde ne kadar hizmet etmeleri gerektiği ve yer değiştirme ile ilgili atama esasları Devlet Personel Başkanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir. Kurumlar atamaya tabi olacak personeli için bu yönetmelik esaslarına göre Devlet Personel Başkanlığının görüşünü almak suretiyle bir personel ve atama planı hazırlar. hükmüne,

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Memurların kurumlarınca görevlerinin ve yerlerinin değiştirilmesi başlıklı 76 ncı maddesi; Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68 inci maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler.

Memurlar istekleri ile, kurumlarında kazanılmış hak derecelerinin en çok üç derece altında aynı veya başka yerlerdeki kadrolara atanabilirler.

Aşağı dereceye atananların 68 inci maddede yazılı süre kaydı aranmaksızın eski derecelerine tekrar atanmaları mümkündür.

Kazanılmış hak derecelerinden aşağı derecelere atananların aylık derece ve kademeleri genel hükümlere göre tespit edilmekle beraber, atandıkları bu derecelerde geçirdikleri süreler (kesenek ve karşılık farklarının kendileri tarafından her ay T.C. Emekli Sandığına gönderilmesini kabul etmeleri şartıyla) emeklilik yönünden eski derecelerinde değerlendirilir. hükmüne,

26.02.2010 gün ve 27505 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarında Görevle Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin Amaç başlıklı 1 nci maddesi; (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarının Karargahları ile bağlı birlik, kurum ve kuruluşlarında görevli Devlet memurlarının yer değiştirme suretiyle atanmalarının usul ve esaslarını belirlemektir. hükmüne,

Anılan Yönetmeliğin Kapsam başlıklı 2 nci maddesi; (1) Bu Yönetmelik; Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarının Karargahları ile bağlı birlik, kurum ve kuruluşlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan Devlet memurlarını kapsar.

(2) Aday memurlar bu Yönetmelik hükümlerine tabi değildir. hükmüne,

Yönetmeliğin Dayanak başlıklı 3 ncü maddesi; (1) Bu Yönetmelik, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesine istinaden hazırlanmıştır. hükmüne,

Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 4 ncü maddesi; (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Hizmet alanı: Hizmet bölgelerindeki görevin yapıldığı yeri,

b) Hizmet bölgesi: Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1 Hizmet Bölgeleri Cetvelinde gösterilen illerin gruplarını,

c) Kurum: Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarının karargahları ile bağlı birlik, kurum ve kuruluşlarını,

ç) Yer değiştirme suretiyle atama: Aynı kurumda çalışan memurların, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 76 ncı maddesindeki esaslar çerçevesinde atanmasını,

d) Zorunlu çalışma süresi: Her hizmet bölgesinde zorunlu olarak çalışılması gereken asgari süreyi

ifade eder. hükmüne,

Yönetmeliğin Temel İlkeler başlıklı 5 nci maddesi; (1) Yer değiştirme suretiyle atamalarda esas alınacak temel ilkeler şunlardır;

a) Bu Yönetmelik kapsamındaki Devlet memurları için hizmet alanlarındaki görevin sürekliliği esastır.

b) Yer değiştirme sureti ile atamalarda, atanmak istenilen hizmet bölgesi ve alanındaki kadro imkanları ile ayrılmak istenen yerdeki hizmet ihtiyacı öncelikle dikkate alınır.

e) Kurumun hizmet ihtiyacı nedeniyle hizmet bölgelerindeki zorunlu çalışma sürelerine bakılmaksızın belirli bir süre görev yapmak üzere sürekli görevle atama yapılabilir.

ç) Hizmet ihtiyacı nedeniyle yapılacak atamalarda, görevin özelliğine göre hizmet bölgeleri ve alanları arasında memurların adil ve dengeli dağılımının sağlanması esastır.

d) Atama isteklerinin değerlendirilmesinde birlik komutanı veya kurum amirlerinin görüşleri de dikkate alınır.

e) Atanacak memurun asaletinin onaylanmış olması gerekir. hükmüne,

Yönetmeliğin Bölgelerdeki zorunlu çalışan süreler başlıklı 6 ncı maddesi; (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki memurların atanma istekleri; birinci hizmet bölgesinde dört yıl, ikinci hizmet bölgesinde üç yıl, üçüncü hizmet bölgesinde ise iki yıllık zorunlu çalışma süresi tamamlanmadan dikkate alınmaz.

(2) Özürlü Devlet memuru olarak göreve alınan personel, adaylık süresinin sona ermiş olması kaydıyla, birinci fıkrada belirtilen zorunlu çalışma sürelerine tabi değildir. hükmüne,

Yönetmeliğin Atamalarda göz önünde bulundurulacak hususlar başlıklı 9 ncu maddesi; (1) Atamalarda aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulur:

a) Atamalarda aile bütünlüğünün muhafaza edilmesi bakımından, eş ve sağlık durumları, ilgili kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak dikkate alınır.

b) Aynı kurumda çalışıp da atanma talebinde bulunan eşlerden ast durumunda olanın görev yeri üst durumda olana bağlı olarak değiştirilir.

c) Farklı kurumlarda çalışıp da atanma talebinde bulunan eşlerden unvan, kadro ve görev bakımından daha aşağıda bulunanın görev yeri üst durumda olana bağlı olarak değiştirilir.

ç) Önceki görev yerinden disiplinsizlik ve ahlaki nedenlerle atamaya tabi tutulan memurların, eski görev yerlerine yeniden atanma istek ve teklifleri dikkate alınmaz.

d) Özürlü memurların atanmak istedikleri yerde boş kadro bulunması halinde kadroları ile birlikte atamaları yapılabilir.

e) Terör eylemleri etkisi ve sebebiyle şehit olan veya çalışamayacak derecede malul olan ya da malul olup da çalışabilir durumda olan kamu görevlileri ile er ve erbaşların, Devlet memuru olarak görev yapan eş ve çocukları ile anne, baba ve kardeşlerinin; yer değiştirme suretiyle atanma talepleri, bu durumlarının ilgili yerlerce belgelendirilmiş olması kaydıyla, kadro imkanları da dikkate alınmak suretiyle bu Yönetmelikteki kısıtlayıcı hükümlere bakılmaksızın öncelikle gerçekleştirilir. hükmüne,

Yönetmeliğin İsteğe bağlı yer değiştirmeler başlıklı 11 nci maddesi; (1) Aşağıda belirtilen öncelik sırası esas alınarak, hizmet bölgelerindeki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan memurun isteği üzerine yer değiştirme suretiyle atama;

a) Sağlık Durumu: Memurun sağlık durumuna dayanarak yer değiştirme isteğinde bulunabilmesi için; kendisinin veya kanunen bakmakla yükümlü olduğu kimselerden birinin, bulunduğu yerde kalmasının sağlık durumunu tehlikeye koyacağını ya da tam teşekküllü hastane bulunan bir yerde oturma zorunluluğu bulunduğunu, tam teşekküllü resmi hastaneden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi halinde,

b) Eş Durumu: Memurun eş durumuna dayanarak yer değiştirme isteğinde bulunabilmesi için; eşinin 8/6/1984 tarihli ve 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye tabi bir kurumda memur statüsünde çalıştığını, görev yeri belgesi ve vukuatlı nüfus kayıt örneği ile belgelendirmesi halinde, yapılabilir.

(2) İlk defa Devlet memurluğuna atananlardan kuruma son başvuru tarihinden sonra veya görevde yükselme ve unvan değişikliği ile atananlardan yerleştirmeye esas tercihlerin yapıldığı son başvuru tarihinden sonra birinci fıkrada belirtilen özür halleri ortaya çıkanlar, atanmak istedikleri yerde münhal kadro bulunması kaydıyla, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki süreleri tamamlamadan durumlarına uygun yere atanabilirler.

Başvuru ya da tercihlerini eşinin görev yaptığı garnizon dışındaki bir yer için yapanların atanma istekleri değerlendirmeye alınmaz.

(3) Eğitim Durumu: Memurun eğitim durumuna dayanarak yer değiştirme isteğinde bulunabilmesi için; durumunu belgelendirmesi şartıyla mevcut tahsil seviyesinin üzerinde en az ön lisans düzeyinde eğitim görmek üzere sınavı kazanmış olması gerekir. Bu durumda eğitim-öğretim yapılacak yüksek öğretim kurumlarının bulunduğu bölgeye sınıf ve unvanına uygun kadro bulunması halinde ataması yapılabilir. Ancak bölgelerdeki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan, bu istek dikkate alınmaz. hükmüne amirdir.

Anayasanın 42 nci maddesinde; kimsenin eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağı, öğrenim hakkının kapsamının konunla tespit edilip düzenleneceği, kanunda açıkça yazılı olmayan herhangi bir sebeple kimsenin yüksek öğrenim hakkını kullanmaktan mahrum edilemeyeceği, bu hakkın kullanımının sınırlarının konunla belirleneceği öngörülmüştür.

Yukarıda belirtilen Anayasa, Yasa ve Yönetmelik hükümleri kapsamında dava konusuna dönüldüğünde; davacı, 2008 yılında 1'inci bölge statüsündeki Çankırı iline atanmış ve henüz 4 yıllık zorunlu hizmet süresini doldurmamış ise de; Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Doktora Programını kazanan davacı, bu eğitim durumu nedeniyle halihazırda görev yapmakta olduğu Çankırı ili ile aynı statüde olan (1'inci hizmet bölgesi statüsünde) İstanbul iline atanmak istediğinden ve davalı idarece davacının atanmak istediği İstanbul ilinde sınıf ve unvanına uygun kadro görev yeri bulunmadığı da öne sürülmediğinden, Anayasanın eğitim ve öğrenim hakkının düzenlendiği 42'nci maddesi de nazara alındığında; davacının, talebi doğrultusunda eğitim durumuna dayalı olarak halihazırda görev yapmakta olduğu Çankırı ili ile aynı statüde (1'inci hizmet bölgesi statüsünde) olan İstanbul iline atandırılmasının gerektiği, eğitim durumuna dayalı atanma isteklerinin, bölgelerdeki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan dikkate alınmayacağına dair yönetmelik hükmünün; farklı hizmet bölgeleri arasında (eğitim durumuna dayalı) atanma isteklerinin, zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan dikkate alınmayacağı şeklinde anlaşılması gerektiği, zira davacının durumunda olduğu gibi halihazırda görev yapılan ilin hizmet bölgesi ile aynı statüdeki hizmet bölgelerinden bir ile atanma durumunda, kalan zorunlu çalışma süresinin atanılan ilde tamamlanabileceği, bu yorumun Anayasanın 42'nci maddesinde düzenlenen eğitim ve öğretim hakkına uygun olacağı gibi aksi yöndeki kabulün eğitim ve öğretim hakkının düzenlendiği Anayasanın 42'nci maddesine uygun düşmeyeceği, bu itibarla; 1'inci hizmet bölgesi statüsündeki Çankırı ilinden yine 1'inci hizmet bölgesi statüsündeki İstanbul iline eğitim durumu nedeniyle atanmayı talep eden davacının talebinin reddi yönünde tesis edilen dava konusu işlemin sebep ve amaç unsurları yönünden hukuka aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.

1. Davacının İstanbul iline atanma talebinin reddi İŞLEMİNİN İPTALİNE,

2. Hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca 2.200,00 TL. (İKİBİNİKİYÜZ TÜRK LİRASI) maktu avukatlık ücretinin DAVALI İDAREDEN ALINARAK, DAVACIYA VERİLMESİNE,

04 MAYIS 2011 tarihinde OYÇOKLUĞU ile karar verildi.

KARŞI OY GEREKÇESİ

K.K.K.lığının 10.06.2008 gün ve PER.:12010-186555-08/Tyn.D. Yd.Sb. Svl.Me. İd.İşl.Ş. (Svl.Me.) sayılı atama işlemi ile Çankırı 28 inci Mknz.P.(BG) Tug.K.Yrdc.lığı emrine atanmıştır. Svl.Me. (Hemşire) statüsüne haiz olan davacının, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı Doktora Programını kazanmasını müteakip 27.07.2010 tarihli dilekçe ile davalı idareye müracaat ederek İstanbul iline atamasının yapılmasını talep ettiği ve davalı idarenin 13.09.2010 tarihli cevabi yazısı ile MSYNT 52-2 Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarında Görevli Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atamalarına İlişkin Yönetmeliğine göre garnizon hizmet süresini tamamlamadığından atama istemini kabul etmediği anlaşılmaktadır.

Davacının garnizon hizmet süresini tamamladığından, 26.02.2010 gün ve 27505 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarında Görevle Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin Amaç başlıklı 1 nci maddesi; (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıklarının Karargahları ile bağlı birlik, kurum ve kuruluşlarında görevli Devlet memurlarının yer değiştirme suretiyle atanmalarının usul ve esaslarını belirlemektir. hükmü gereğince takdir hakkının yerinde kullanıldığı atama isteğinin reddine ilişkin işlemin hukuka uygun olduğunu değerlendirdiğimizden, sayın çoğunluk kararına katılmadık. 04.05.2011 (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy