AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2009/ 441
Karar No: 2009 / 947
Karar Tarihi: 09.09.2009

(2709 S. K. m. 125) (1602 S. K. m. 71)

Davacı vekili, 08.01.2009 tarihinde Erciş Asliye Hukuk Mahkemesinde, 15.01.2009 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde kayda geçen dava dilekçesinde özetle; davacının 22.05.2007 tarihinde Ümraniye Alemdağ kışlasında görev yapmak üzere askeri birliğine katıldığını, gerek katılmadan önce ve gerekse katılma esnasında doktor kontrolünden geçtiğini, fakat kontrolleri iyi yapılmadığından askerliğe engel hastalığı hakkında rapor tanzim edilmediğini, müvekkilinin Diyarbakır As. Hst.Bştbp.liğinin 08.07.2008 tarih ve 2543 sayılı Askerliğe Elverişli Değildir raporu üzerine terhis edildiğini ve hasta olmasına rağmen 13 ay 12 gün askerlik yaptığını, askerliğe elverişli olmadığı halde müvekkiline askerlik yaptırıldığını ve bu nedenle maddi ve manevi kayba uğradığını, bu zararların idarenin hizmet kusuru nedeni ile meydana geldiğini iddia ederek, uğranılan zararların telafisi amacıyla 10.000 TL. maddi, 20.000 TL. manevi olmak üzere toplam 30.000 TL. tazminatın müvekkilinin askere sevk tarihi olan 22.05.2007 tarihinden itibaren uygulanacak yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının 01.10.2006 tarihinde askerlik çağma girdiği, Muradiye As. Şb. Bşk.lığınca son yoklaması yapılmak üzere Muradiye Sağlık Ocağına sevk edildiği ve yapılan muayene neticesinde hakkında Askerliğe Elverişlidir kararı verildiği, davacının son yoklaması sonucunda hakkında verilen sağlık kararına karşı itirazı olmadığına dair imzasının son yoklama belgesinde mevcut olduğu, 25.05.2007 tarihinde askerlik hizmetini yapmak üzere Hv. Svn. Okl. ve Eğt. Mrk. K.lığı (Alemdağ/İSTANBUL) emrine sevk edildiği, temel eğitimini müteakip 18.08.2007 tarihinde 16 ncı Mknz.P.Tug.Hv.Svn. Bt. K.lığı (Diyarbakır) emrine katıldığı, askerlik hizmetini yapmakta iken rahatsızlığı nedeniyle sevk edildiği Diyarbakır As. Hst. Bştbp.liğince yapılan muayenesinde hakkında Psikotik Bozukluk tanısı ile C/15 SMK 3 (Üç) ay Hava Değişimi kararlı 06 Kasım 2007 tarih ve 4769 sayılı sağlık raporu verildiği, hava değişimi sonunda askerlik şubesince sevk edildiği Van As.Hst.Bştbp.liğince Durumu A/15 F2'ye uyar. Kontrol muayenesine kıtası psikiyatri polikliniğinde olmak üzere kıtasına şevki uygundur. kararı verildiği ve askerlik hizmetine devam etmek üzere 06.02.2008 tarihinde birliğine sevk edildiği, askerlik hizmetini yapmakta iken rahatsızlığı nedeniyle tekrar sevk edildiği Diyarbakır As. Hst. Bştbp.liğince yapılan muayenesinde hakkında Disosiyatif Bozukluk tanısı ile C/16 SMK 3 (Üç) ay Hava Değişimi kararlı 04.03.2008 tarih ve 981 sayılı sağlık raporu verildiği, hava değişimi sonunda tekrar sevk edildiği Van As.Hst.Bştbp.liğince yapılan muayenesinde hakkında Durumu A/16 F2'ye uyar. Kıtası hastanesinde kontrol şevki uygundur. kararı verildiği, bunun üzerine davacının 04 Haziran 2008 tarihinde askerlik hizmetini yapmak üzere birliğine sevk edildiği, askerlik hizmetini yapmakta iken birliğince Emre İtaatsizlikte Israr suçundan mahkemeye verildiği ancak mahkemesinin henüz sonuçlanmadığı, Birlik Komutanı tarafından 7 (yedi) gün oda hapsi cezası ile cezalandırıldığı ve cezasının 19-26 Haziran 2008 tarihleri arasında infaz edildiği, rahatsızlığı nedeniyle tekrar Diyarbakır As.Hst.Bştbp.liğine sevk edildiği ve yapılan muayenesinde hakkında Disosiyatif Bozukluk tanısı ile B/16 F1 Askerliğe Elverişli Değildir. kararlı 08.07.2008 tarih ve 2543 sayılı sağlık raporu verildiği, bu mahiyetteki ön kararlı bu rapor ile terhis edildiği ve davacının raporunun 28.10.2008 tarihinde onaylanarak kesinleşmesini müteakip davacının terhisinin rapor tarihi itibarı ile yapıldığı, davacı vekilinin davacının zararlarının tazmini debini içerir dilekçesinin 19.09.2008 tarihinde davalı idare kayıtlarına geçtiği, idarenin bu talebe olumlu veya olumsuz bir cevap vermemesi üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İddianın niteliği itibariyle teknik olarak tıp ilmiyle ilgili bulunduğundan, davacının askerlik hizmetine başladığı 25.05.2007 tarihinden son işlem tarihi olan 28.10.2008 tarihine dek devam eden sürede, rahatsızlığın tanı ve tedavisinde, tıbbi yönden ihmal ya da icrai kusurlu bir davranışın söz konusu olup olmadığının, mevcut rahatsızlığın askerlik hizmetinin sebep ve tesiri ile meydana gelip gelemeyeceğinin, bünyesel olup olmadığının, uzmanlarınca tespiti gerektiği kuşkusuzdur. Zira hizmet kusurunun varlığı veya yokluğu, rahatsızlığın askerliğin sebep ve tesiri ile meydana gelip gelmediğinin tespiti davalı İdarenin zararlardan hukuki sorumluluğu ya da sorumsuzluğunun nedeni olacaktır. Bilirkişi incelemesine dayanak oluşturacağından davacının sağlık işlemleri ile ilgili evrakları celp edilmiştir.

Bu amaçla AYİM İkinci Dairesinin 15.04.2009 tarihli görüşmesinde alman ara karar gereğince davacı vekilinin iddiaları da dikkate alınarak davacıda teşhis edilen ve Askerliğe Elverişli Değildir. kararı verilmesine neden olan rahatsızlığının davacının bu rahatsızlığının askere alınma esnasında tespit edilip edilemeyeceği, davacıdaki rahatsızlığın daha önce tespit edilmesi durumunda hastalığın gelişiminin önlenip önlenemeyeceği, davacının bu rahatsızlığının bünyesel olup olmadığı veya tetiklenmesinde Askerlik hizmetinin koşullarının sebep ve tesirinin bulunup bulunmadığı, davacıdaki bu rahatsızlığının tıbbi teşhis ve tedavi sürecinde bir hata, ihmal, eksiklik, geç sevk veya geç müdahalede bulunup bulunmadığı davacıya uygulanan tıbbi tedavilerde bir hata ve gecikme bulunup bulunmadığı, hususlarında tıbbi bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir.

Mahkememizce yaptırılan tıbbi bilirkişi incelemesi sonucunda, re'sen bilirkişi tayin edilen Gazi Üniversitesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyeleri Prof. Dr................, Doç. Dr............ve Yrd. Doç. Dr.......... tarafından düzenlenip Mahkememize ibraz edilen 07.07.2009 tarihli tıbbi bilirkişi raporunda; davacının hastalığının askere alınmadan önce başladığı, Psikotik Bozukluk rahatsızlığının dalgalı bir seyir izleyebileceği, zaman zaman belirtilerde yatışma, zaman zaman alevlenme gösterebileceği, bu nedenle bu rahatsızlığın askere alınma sırasında tespit edilemeyebilineceği, önceden tespit edilmesi durumunda hastalığın gelişiminin önlenemeyeceği, askere alınmadan önce de var olan bu tablo stres etkenleri ile artabileceği askerlik ortamının da bir stres etkeni olarak hastalığı etkileyebileceği bu etkilenmenin diğer stres etkenlerinden ayrılmasının doğru olmayacağı, tıbbi kayıtların incelenmesi sonucunda davacının hastalığının tıbbi teşhis ve tedavi süresince bir hata, ihmal eksiklik, geç sevk veya geç müdahale olmadığın bulunmadığını belirttikleri görülmüştür.

Taraflara tebliğ edilen tıbbi bilirkişi raporuna davacı vekili tarafından yapılan itirazda idarenin kusursuz sorumluluğunun bulunduğu, raporun bilimsellikten uzak olduğu ileri sürmüş ise de, ilim ve fenne uygun düzenlenen bilirkişi raporuna itibar edilerek, buna göre uygulama yapılmıştır.

İdare hukuku ilkelerine ve T.C. Anayasasının 125/7 nci maddesi, idarenin tazminle sorumlu tutabilmesi için: bir zararı doğuran işlem veya eylemin idareye nitelikli olması, zararla işlem veya eylem arasında nedensellik (illiyet) bağının bulunması gerekir. Bu koşullardan birinin yokluğu, idarenin tazminle sorumlu tutulma yükümlülüğünü ortadan kaldırır. Bir zarar yoksa veya meydana gelen zarar idari eylem ya da işlemden doğmamış ise veyahut zararla idari işlem ve eylem arasında nedensellik bağı kurulamıyorsa idarenin tazmin sorumluluğundan söz edilemez. Davacının, rahatsızlığı sonucu uğradığını iddia ettiği zararın hizmetin yanlış kurulup yürütülmesinden kaynaklanmadığı, idarenin kusurlu bir davranışından ileri gelmediği, zararlı sonuçla idarenin davranışı arasında nedensellik bağının bulunmadığı bilirkişilerin raporuyla kanıtlanmıştır.

Davacının askerlik hizmeti sırasında tespit edilen psikolojik rahatsızlığı nedeniyle gerekli her türlü tıbbi yardımın gecikme ve hata olmaksızın verildiği, ancak tıbbi bilirkişilerinde belirttiği gibi uygun tedaviye rağmen sekel bıraktığı ve sonunda uğradığı zararın, idari bir eylem veya işlemden kaynaklandığına ilişkin somut bir iddia ve kanıt da bulunamadığından idarece tazmin edilmesi gereken bir zararın bulunmadığı, davacının rahatsızlığının bünyesel olduğu, bu durumda davalı idarenin meydana geldiği iddia edilen zararlardan sorumlu olamayacağı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacı ............'m, maddi ve manevi tazminat istemlerinin REDDİNE,

2. 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 71 nci maddesi uyarınca yargılama giderlerinin (posta giderleri ile bilirkişi ücreti dahil) DAVACIYA YÜKLETİLMESİNE,

3. Davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan 492 sayılı Harçlar Kanunu hükümleri gereğince 23,90 TL. başvurma harcı ile 32,30 TL. esastan ilam harcı toplamı olan 56,20 TL. (ELLİALTI TÜRK LİRASI YİRMİ KURUŞ) harcın DAVACILAR ÜZERİNDE BIRAKILMASINA, bu miktarın davacılar tarafından peşin yatırılan 431,40 TL. harçtan mahsubu ile geriye kalan 375,20 TL. (ÜÇYÜZYETMİŞBEŞ TÜRK LİRASI YİRMİ KURUŞ) harcın istemleri halinde DAVACILARA İADESİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy