AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2008/ 619
Karar No: 2008 / 1094
Karar Tarihi: 05.11.2008

(1111 S. K. Ek m. 1) (Dövizle Askerlik Hizmetinin Uygulanması Esasları Hakkında Yönetmelik m. 4)

Davacı vekili, 28.05.2008 tarihinde AYİM kaydına giren dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak için müracaat ettiğini ve 13.09.1993-13.10.1993 tarihleri arasına temel eğitimini tamamlayarak terhis olduğunu, taksitlerinin birincisini süresinde ödediğini ve geri kalan taksitlerinin de o sırada ABD’nde Los Angeles kentindeki çalıştığı firma tarafından ödenmesi konusunda firma ile anlaşma yaptığını, ancak aradan uzun bir süre geçtiği için bu anlaşmayı sunma imkanının olmadığını, müvekkilinin geçen süre içinde kalan taksitlerinin firma tarafından ödendiği düşüncesi ile 1993 yılı Aralık ayında Türkiye’ye döndüğünü, aradan uzunca bir zaman geçtikten sonra Beşiktaş Askerlik Şb.Bşk.lığının 24 Nisan 2008 tarihli yazısı üzerine bakiye taksitlerinin süresinde ödenmemesi sebebiyle dövizle askerlik kapsamından çıkarıldığını öğrendiğini, ancak müvekkili gibi eksik ödemede bulunanlarla ilgili olarak 1111 sayılı Kanunun geçici Ek-1’nci maddesi ile getirilen ödenmeyen taksitlerin ödenmesinin 05.01.2004 tarihine kadar uzatıldığına dair müvekkiline tebligat yapılmadığını, müvekkilinin iyi niyetli olup, kalan taksit tutarını defaeten ödenmeye hazır olduğunu, söz konusu işlemin hukuka aykırı olduğunu belirterek iptaline ve yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

AYİM İkinci Dairesinin 23 Temmuz 2008 tarih ve Gensek No.:2008/1699, Esas No.:2008/619 sayılı kararı ile yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden, 01 ocak 1985 tarihinde askerlik çağına giren davacının 07 Mayıs 1993 tarihinde dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak üzere başvurduğu, başvurusunun kabul edilmesi üzerine 13 Eylül 1993-13 Ekim 1993 tarihleri arasında temel askerlik eğitimini tamamlayarak geçici olarak terhis edildiği, dövizle askerlik hizmeti kapsamında kalan ödemesini 38 yaşını tamamladığı yılın sonuna kadar ödememesi nedeniyle 1111 sayılı Askerlik Kanununun Ek-1 nci maddesi uyarınca dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkarıldığı, davacının 30 Kasım 2007 tarihli dilekçesi ile, kalan taksit tutarını ödemesine müsaade edilmesi talebi ile idareye yaptığı başvuru üzerine yapılan inceleme sonucunda davacının dövizle askerlik hizmeti kapsamında yükümlülüklerinin devam ettiği sırada 1997 yılında 8 ay 9 gün, 1998 yılında 11 ay 22 gün, 1999-2005 yılları arasında yurt dışına çıkış kaydı olmadığından sürelerin tamamında, 2006 yılında 11 ay 26 gün ve 2007 yılında ise 11 ay 13 gün süre ile yurt içinde kaldığının anlaşılması sebebiyle Beşiktaş Askerlik Şubesi Başkanlığının 24 Nisan 2008 gün ve As.Ş.:9180-20-08/2.Ks. sayılı yazısı ile dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkartıldığı, bunun üzerine söz konusu işlemin iptali istemiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

1111 sayılı Kanunun Ek-1 nci maddesi; ...Dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak üzere yaptıkları başvuruları kabul edilen yükümlülerden.... dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak için gereken yükümlülüklerinin devamı süresince toplam olarak her takvim yılının yarısından fazlasını yurt içinde geçirenler,... Millî Savunma Bakanlığı tarafından dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkartılarak durumlarına uygun askerlik işlemine tâbi tutulurlar. hükmünü amirdir.

1111 sayılı Askerlik Kanununun 3802 sayılı Kanunla Değişik EK-1 maddesinde, dövizle askerlik statüsünden kimlerin nasıl yararlanabilecekleri, başvuruların nasıl yapılacağı, başvuruları kabul edilenlerin hangi hallerde dövizle askerlik statüsünden çıkarılacakları hüküm altına alınmıştır. Kanundan anlaşılacağı üzere; dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak isteyen yükümlülerin oturma ve çalışma iznine sahip olarak işçi, işveren veya bir meslek yada sanatı icra eden statülerinden biriyle yabancı ülkelerde en az üç yıl süre ile fiilen bulunmaları, başvuru sırasında durumlarını gösteren belgeler ile birlikte bağlı bulundukları Türk Elçilik ve Konsolosluklara başvurmaları ve yönetmelikte gösterilen 10.000 Alman Markı veya karşılığı yabancı ülke parasını başvuru tarihinden itibaren 38 yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar ödemeleri esastır.

1111 sayılı Kanunun EK-1 nci maddesinin üçüncü fıkrasında, başvuruları kabul edilen yükümlülerin hangi hallerde dövizle askerlik hizmeti kapsamından çıkarılacakları tek tek sayıldıktan sonra yükümlülüklerinin devamı süresince her takvim yılının yarısından fazlasını yurt içinde geçirenlerle yurda kesin dönüş yapanların dövizle askerlik statüsünden çıkarılacağı belirtilmiştir.

Dövizle Askerlik Hizmetinin Uygulanması Esasları Hakkında Yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 4 ncü maddesinin (Z) fıkrasının 4’ncü bendinde aynen Kesin dönüş: bulundukları yabancı ülkelerden yurda naklihane etmeyi veya dövizle askerlik hizmetinden yararlanmak için gereken yükümlülüklerini tamamlamadan her takvim yılında toplam altı aydan fazla yurt içinde bulunmayı ifade eder biçiminde düzenleme getirilmiştir.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık, dövizle askerlik hizmetine tabi davacının temel askerlik hizmetini tamamladıktan sonra döviz ödeme yükümlülüğünü tamamen yerine getirmeden önce yurt içinde altı aydan fazla kalması sebebiyle statüden çıkarılıp çıkarılamayacağı hususundadır.

Davacı dövizle askerlik hizmeti kapsamında ödenmesi gerekli döviz borcunu ABD’nde Los Angeles kentindeki çalıştığı firma ile yaptığı anlaşma gereği bu firmanın ödeyeceğini ancak geçen süre içinde kalan taksitlerinin firma tarafından ödenmediğini dövizle askerlik hizmeti kapsamı dışına çıkarıldığında öğrendiğini, aradan uzun bir süre geçtiği için bu anlaşmayı sunma imkanının olmadığını, ileri sürmüş ise de, iddia eden iddiasını ispatla yükümlüdür şeklinde tanımlanan beyyine külfetinin yükümlülüğü altında bulunan davacının bu iddiasını ispata yarayacak bilgi ve belgeleri ibraz edemediği, kaldı ki ibrazı halinde dahi özel hukuk alanında yapılmış bu nevi bir anlaşmanın, taraf olmayan idare açısından dava konusu işlem tesisine bir etkisinin olabilmesinin mümkün olamayacağı, bu hale nazaran 1111 sayılı Askerlik Kanununun EK-1 nci maddesi ile Dövizle Askerlik Hizmetinin Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4/Z/4 maddesinin açık hükümleri karşısında yükümlülüklerinin devamı boyunca 6 aydan fazla yurt içinde bulunmak, aksi başka delillerle ispatlanacak bir kesin dönüş karinesi değil, statüye kabul ve devam şartı olduğundan tesis edilen kapsamdan çıkarılma işleminde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

Yasal dayanaktan yoksun DAVANIN REDDİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy