AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2008/ 301
Karar No: 2008 / 1229
Karar Tarihi: 17.12.2008

(Devlet Memurları Sicil Yönetmeliği m. 13, 14, 17, 19, 21) (657 S. K. m. 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 125)

Davacı, 21.02.2008 tarihinde Kocaeli İdare Mahkemesi’nde, 26.02.2008 tarihinde de AYİM’de kayda geçen dava dilekçesinde özetle; 21.02.2005 tarihinden itibaren Dz.K.K.lığı Envanter Kontrol Merkezi K.lığı İşletme Amirliği Sistem Yönetim Grup Başkanlığı D/A Sistem Yönetim Şube Müdürlüğü (V.H.K.İ.) kadrosunda Devlet memuru olarak görev yapmakta olduğunu, Denizaltı Sistem Yönetim Şube Müdürü olan 1 nci sicil amirinin emrinde görev yaptığı esnada aralarında bir takım olaylar yaşandığını, bu nedenle 29.05.2007 tarihinde komutanlık önüne şikayet dilekçesi vererek tüm olayları ayrıntılı bir şekilde açıklandığını ve hakkında yasal işlem yapılmasını talep ettiğini, bunun üzerine 1’nci sicil amiri olan Dz.Bnb…………….’in kendisini defalarca odasına çağırarak şikayetini geri almasını, yoksa memuriyeti ile oynamak için elinden geleni yapacağını söyleyerek kendisini tehdit ettiğini, bu yoğun baskı ile bir üst amirlerinin bu olayları yatıştırmak istemeleri, başka bir şube müdürü emrinde çalıştırılacağının söylenmesi üzerine şikayet dilekçesini geri almak zorunda kaldığını, şikayet dilekçesini geri almasından sonra 29.05.2007 ve 31.05.2007 tarihinde aynı 1 nci sicil amiri tarafından şikayet dilekçesi gerekçe gösterilerek yasaların belirlediği usul ve esaslar dışında iki adet savunma verildiğini, 04.06.2007 tarihli savunmasının 1 nci sicil amiri Dz.Bnb…………… tarafından değerlendirilerek 07.06.2007 tarihinde tarafına brüt aylığından 1/20 kesinti yapılması-aylıktan kesme cezası, 06.06.2007 tarihli savunmasının ise Envanter Kontrol İşletme Amiri İk.Bnb……………… tarafından değerlendirilerek 07.06.2007 tarihinde tarafına brüt aylığından 1/20 kesinti yapılması-aylıktan kesme cezası verildiğini, savunmaların veriliş şekli, içerdikleri ifadeler, disiplin cezalarını verenler, cezaların nitelikleri dikkate alındığında, hakkında yapılan tüm işlemlerin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 vd. maddeleri ile Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görevli Devlet Memurları Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Yönetmeliğinin hükümlerine aykırı olduklarının anlaşıldığını, aynı gün içinde farklı disiplin amirleri tarafından verilmiş iki adet disiplin cezasının tebliğ edilmesinden sonra 15.06.2007 tarihinde görev yerinin değiştirildiğini ve aynı komutanlığın Dış Tedarik Şube Müdürlüğü bünyesinde görevlendirildiğini, daha önceki tarihlerde yüzüne karşı defalarca memuriyetinle oynamak için elimden geleni yapacağım diyen Dz.Bnb…………… tarafından 01.12.2007 tarihi itibarıyla düzenlenecek sicilini bozmak ve bunu da bir gerekçeye dayandırmak maksadıyla 04.10.2007 tarihinde tarafına haksız bir savunma daha verildiğini ve 22.10.2007 tarihinde kınama cezası ile cezalandırıldığını, sicil notunun bozulmasını ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığınca verilen ve 29.01.2008 tarihinde tarafına tebliğ edilen uyarı yazısını hiç hak etmediğini, 2007 yılı sicilinin, sicil safahatı ile bağdaşmadığı gibi hukuka ve yasal düzenlemelere aykırı olduğunu belirterek 2007 yılı sicil not ve kanaatleri ile bu sicile istinaden hazırlanan Deniz kuvvetleri Komutanlığının 11.01.2008 gün ve PER:1510-36-08/Svl.Me.Ş. (GNİHZ) sayılı uyarı yazısının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava ve özlük sicil dosyasının incelenmesinden; dava konusu 2007 yılı 1’nci, 2’nci ve 3’ncü sicil üstü sicil notlarının olumsuz seviyede olduğu ve her üç sicil üstünce menfi kanaat belirtildiği, diğer sicillerinin genel olarak iyi seviyede olduğu, mesleki safahatında 26.12.2001 tarihinde görev sırasında amirine karşı sözle saygısızlık yapmak eylemi nedeni ile 25.01.2002 tarihinde 1/30 Aylıktan Kesme cezası, mesai saatine uymamak eylemi nedeni ile 12.09.2002 tarihinde Uyarma cezası, Verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak eylemi nedeni ile 06.11.2002 tarihinde uyarma cezası, Malzeme Şube Müdürlüğünce icrası gereken evrak/mesajları zamanında ilgili personele ulaştırmayarak görevin aksamasına neden olmak eylemi nedeni ile 06.08.2003 tarihinde 1/25 Aylıktan Kesilmesi cezası, huzursuzluk yaratmak eylemi nedeni ile 22.10.2003 tarihinde Uyarı cezası, Nöbete zamanında gelmeyerek nöbet emrine aykırı davranmak eylemi nedeniyle 13.09.2006 tarihinde Uyarma cezası, amire saygısızlık ve emre itaatsizlik, sağlıkla ilgili uygulama hiyerarşisine uymamak, görevde cinsiyet ayrımı yaparak uygulamaların ilerleyişine mani olmak, birliği sevk evrakı almadan izinsiz terk etmek eylemleri nedeni ile 07.06.2007 tarihinde 1/20 Aylıktan Kesme cezası, amire karşı göstermesi gereken hizmeti ve saygıyı göstermemek eylemi nedeni ile 07.06.2007 tarihinde Aylıktan Kesme cezası, verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak eylemi nedeniyle 22.10.2007 tarihinde Kınama cezası aldığı, herhangi bir takdir veya ödülünün bulunmadığı ve 2007 yılı sicil raporunun olması nedeniyle Deniz Kuvvetleri Komutanlığının 11.01.2008 gün ve PER:1510-36-08/Svl.Me.Ş.(GNİHZ) sayılı yazısı ile; Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinin 21 ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 117 nci maddeleri gereğince uyarıldığı anlaşılmıştır.

Devlet Memurları hakkında sicil düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 109-122 nci maddeleri ile aynı Kanunun 121 nci maddesi gereğince çıkarılmış olan Devlet Memurları Sicil Yönetmeliği ve yine aynı Kanunun 112 nci maddesi gereğince çıkarılan Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıkları Karargah ve Bağlılarında Görevli Devlet Memurları İçin Sicil Düzenleyecek Yetkili Amirler Hakkında Yönetmelikte ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 113 ncü maddesinde; Sicil amirleri belli zamanlarda düzenleyecekleri sicil raporlarında, memurların liyakat derecesini not esasına göre kıymetlendirerek tespit eder. 115 nci maddesinde; Sicil amirleri maiyetlerindeki memurların sicil raporları ile birlikte, bunların genel durum ve davranışları bakımından da olumlu ve olumsuz nitelikleri, kusur ve eksiklikleri hakkında mütalaalarını bildirirler. 119 ncu maddesinde ...Sicil raporlarındaki sicil notu ortalaması 60'ın altında olanlar olumsuz sicil almış sayılırlar... hükümleri yer almaktadır. 121 nci madde ise sicile ilişkin kapsamlı düzenlemelerin bir Yönetmelikle yapılmasını öngörmektedir.

657 Sayılı Kanunun 121 nci maddesine dayanılarak çıkarılan Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinin 17 nci maddesinde, Sicil amirleri sicil raporunu doldurdukları her memuru; a) Dış görünüşü, (Kılık, Kıyafet), b) Zekâ derecesi ve kavrayış kabiliyeti, c) Azim ve sebatkârlık, dürüstlük, sır saklamada güvenirlilik ve beşeri münasebetlerde başarısı, d) Alkol, kumar vb. alışkanlıkları memuriyetle bağdaşmayacak ölçüde sürdürme halleri, e) Güvenilir olmama, şahsi menfaatlerini aşırı ölçüde düşünme, yalan söyleme, dedikodu yapma, kıskançlık, kin tutma gibi kötü huy ve davranışları bakımından genel bir değerlendirmeye tabi tutarlar. Sicil döneminde edinilen bilgi memurların olumlu ve olumsuz yönleri, kusur ve noksanları hakkındaki düşünceler sicil raporunun şahsiyet değerlendirmesine ait bölüme ayrı ayrı, açık ve gereğine göre kısa ve teferruatlı olarak yazılır. Sicil amirlerinin, memurların genel durum ve davranışları hakkındaki düşünceleri not takdirlerinde dikkate alınır. hükmü yer almakta; 19 uncu maddesinde Sicil amirleri sicil raporlarını itinalı, doğru ve tarafsız bir şekilde düzenlerken; Devlete sadakat ve bağlılığı, memuriyet sıfatının gerektirdiği şeref ve itibar ile hizmetlerin süratli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini; güvenilir ve yetenekli memurların yükselmelerini, diğerlerinin ise kamu hizmetlerinden uzaklaştırılmaları gerektiğini esas alır... denilmektedir.

Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinin 13 ncü maddesinde; Haklarında sicil raporu düzenlenecek memurların, değerlendirilmelerini yapacak sicil amirlerinin yanında en az altı ay çalışmış olmaları şarttır. Üç sicil amiri bulunan memurlar hakkında sicil verecek amirlerden bir veya ikisinin bulunmaması halinde mevcut amirlerin raporuna itibar edilir. İki sicil amiri bulunan memurlar hakkında da yukarıdaki fıkrada belirtilen durumda birinci veya ikinci sicil amirinin dolduracağı sicil raporu o yıl için geçerli sayılır. Bir sicil amiri bulunan memurlar hakkında o sicil amirinin değerlendirmesine göre işlem yapılır. Sicil amirlerinin hiçbirinin bulunmaması veya sicil verecek süre görevde kalmamaları halinde sicil raporları sonradan göreve atananlar veya vekilleri tarafından üç aylık bir sürenin sonunda derhal doldurulur. Bu uygulama sonunda da memura o yıl için sicil raporu verme imkanı bulunmazsa sicil raporu, düzenleme döneminde üç aydan az olmamak üzere memurla en fazla çalışan sicil amiri tarafından doldurulur. Sicil amirinin yanında çalışırken alınan mazeret izinleri ile yıllık izinler ve doktor veya sağlık kurulu raporuna dayanan hastalık izinleri, hizmet içi eğitimde geçen süreler, sicil raporu düzenlenmesi için gereken 6 aylık süreye dahildir. Şu kadar ki amirin yanında 3 ay fiilen çalışmış olmak şarttır. Hizmet içi eğitimin veya hastalığın sicil raporu doldurmak için gerekli sürenin geçmesine imkan vermeyecek kadar uzun sürmesi ve dolayısıyla memur hakkında sicil raporu doldurma imkanının bulunmaması halinde, bir defaya mahsus olmak üzere geriye doğru en çok üç yılın sicil notlarının ortalaması esas alınır. hükmü, 14üncü maddesinde; Bir görevde 6 ay veya daha fazla bir süre bulunup başka göreve atananların sicil raporları, bunların atanmalarından önceki sicil amirlerince ayrıldıkları tarihi takip eden on beş gün içinde doldurulur ve yeni görev yerlerine gönderilmek üzere ilgili makamlara teslim edilir. Sicil raporlarının doldurulma zamanı gelmeden ve yeni sicil amirine sicil raporu doldurmak için yeterli süre kalmadan görevlerinden ayrılan sicil amirleri en az 6 ay beraber çalıştıkları memurların sicil raporlarının kendilerine ait bölümü, görevlerinden ayrılmadan önce doldurarak sicil raporlarını saklamakla görevli makamlara teslim ederler. hükmü yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre devlet memurlarına sicil düzenleyecek amirlerin, sicil düzenleyeceği memurla birlikte en az altı ay çalışması gerekmektedir.

Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanlıkları Karargah ve Bağlılarında Görevli Devlet Memurları İçin Sicil Düzenleyecek Yetkili Amirler Hakkında Yönetmelik (MSB.40-10, 1987 tarihli)’in Sicillerin Tanzimi başlıklı 9 uncu maddesinde ise; ...Sicil amirleri; sicil raporlarındaki niteliklere tam bir tarafsızlık, adalet ve vicdani kanaatle not verirken, kişi ile kamu yararını gözetmek ve sicil belgesinin objektifliğini sağlamak için de, olumsuz olarak değerlendirilen her nitelik için bu değerlendirmeyi açıklayan yeterli ve geçerli belgeleri sicil raporuna eklemek zorundadırlar. hükmü yer almaktadır. Sicil üstleri emri altındakiler hakkında her sicil döneminde önceki sicillerden tamamen bağımsız surette, amirliğin en önemli olan özel yetkilerini kullanılmak suretiyle sicil düzenlerler. Türk Silahlı Kuvvetlerinin görevini en iyi şekilde yapabilmesi için sicil üstlerinin hakkında sicil düzenlenecek personeli çok iyi tanıması, her türlü tavır ve hareketlerini, disiplin ve itaatini, yeteneklerini tam ve doğru bir şekilde tespit etmesi gerekmektedir.

Sicil üstleri, önceki sicillerle bağımlı olmaksızın astlarını değerlendirir ve sicil notunu yükseltebileceği gibi daha aşağıya da indirebilir. Ne var ki sicil üstleri sicil verme görevinin yerine getirilmesinde, takdir yetkisine sahip olmakla birlikte tam bir tarafsızlık, adalet ve vicdani kanaatle değerlendirme yapmakla yükümlüdürler.

Sicil üstleri emri altındakiler hakkında sicil düzenlerken, üstlük ve amirliğin en önemli ve özel yetkilerinden birini kullandıklarının ayırtında olarak sicil belgesindeki nitelikleri tam bir tarafsızlık, adalet ve vicdani kanaatle değerlendirmekten sorumludurlar.

Sicil üstlerinin kabul edilebilir nedenlere dayanmaksızın astlarının istikrarlı olan ve yüksek seviyede gerçekleşen sicil eğiliminden ani ve açık bir sapmaya yol açacak ve safahatıyla çelişecek bir şekilde not ve kanaat belirtmeleri durumunda takdir yetkisinin hukuka aykırı kullanıldığından söz edilebilir.

Diğer taraftan, sicil üstleri sicil düzenledikleri astları hakkında her sicil döneminde, önceki yıllara ait sicil notları ve kanaatleri ile bağlı olmaksızın, personelin görevinde gösterdiği çalışma düzeyini bağımsız surette takdir etmek ve değerlendirmek, objektif ve yansız surette sicil düzenlemek görev ve yetkisiyle donatılmıştır. Aksi görüşe itibar edilirse o zaman sicil üstünün sicil verdiği personelin o sicil dönemindeki çalışma seviyesini gerçeklere uygun surette değerlendirmesi olanağı kalmamış olur ki bu durum sicil müessesine ait kamu yararı ilkesine aykırı olur.

Yukarıda yapılan tespitler doğrultusunda, dava konusu 2007 yılı sicil işlemleri değerlendirildiğinde; dava konusu sicil notlarının, davacının sicil safahatına uygun olmadığı, ani ve bariz bir düşüş gösterdiği; davacının bu sicil döneminde almış olduğu (22.10.2007 tarihli Kınama, 07.06.2007 tarihli 1/20 Aylıktan Kesme, 07.06.2007 tarihli 1/20 Aylıktan Kesme) disiplin cezalarının tamamının davacının şahsi dosyasında yer alan birinci sicil amiri hakkındaki şikayet dilekçesinden sonraki tarihlerde olduğu, aynı birinci sicil amirince bir yıl önce, davacının 2006 yılı içinde de bir uyarı cezası bulunmasına rağmen, sicil notunun çok iyi seviyede takdir edildiği, 2007 sicil döneminde ikinci sicil amirinin orta fakat olumlu seviyede not takdir ettiği, üçüncü sicil amirinin ise iki sicil amirinin notlarının ortalamasının üstünde not takdir ettiği, tüm bu hususların birlikte değerlendirilmesi sonucu, bahse konu cezaların bir önceki sicil döneminden sonraki ani düşüşü açıklayamayacağı, bu nedenle, birinci sicil amirince takdir edilen sicil notu ve kanaatinin hukuka aykırı bulunduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır. Davacı hakkında tesis edilen 2007 yılı ikinci ve üçüncü sicil üstlerinin notları ve kanaatleri ise, davacının mesleki yaşamı boyunca sicil notlarının seyri, almış olduğu tüm cezaları ve hiçbir takdirinin bulunmaması da göz önüne alınarak, davacının 2007 sicil döneminde almış olduğu (22.10.2007 tarihli Kınama, 07.06.2007 tarihli 1/20 Aylıktan Kesme, 07.06.2007 tarihli 1/20 Aylıktan Kesme) disiplin cezaları ile birlikte değerlendirilmiş ve bahse konu 2007 yılı ikinci ve üçüncü sicil üstlerinin not ve kanaatlerinin düzenlenmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Öte yandan 2007 yılı sicil raporu olumsuz gerçekleşen davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 117 nci maddesinin; Devlet memurlarının yetersizlikleri halinde sicil raporlarında yazılı bulunan kusur ve eksiklikleri, uyarılmaları bakımından, gizli bir yazı ile atamaya yetkili sicil amirleri tarafından kendilerine bildirilir hükmüne ve Devlet Memurları Sicil Yönetmeliği'nin 21 nci maddesinin; Yetersiz olarak değerlendirilmiş bulunan memurlar, bu duruma sebep olan kusur ve noksanlarını gidermeleri için, sicil raporlarının bunların muhafazası ile görevli makamlara en son teslim tarihini takip eden bir ay içinde, atamaya yetkili amirlerce gizli bir yazı ile uyarılırlar hükmüne istinaden davacıya 29.01.2008 tarihinde tebliğ edilen Deniz Kuvvetleri Komutanlığının 11.01.2008 gün ve PER: 1510-36-08/Svl.Me.Ş.(GNİHZ) sayılı ve Uyarma konulu yazısı ile uyarılması işlemi başlı başına bir işlem olmayıp dava konusu sicil işlemlerinin neticesinde doğmuş zorunlu bir idari işlemdir. Bu işlem, idare tarafından mahkeme kararı sonucu doğacak yeni hukuki duruma, doğal olarak, uyarlanacaktır. Bu çerçevede, bu işlemin ayrı bir işlem gibi değerlendirilmesine ve işlem hakkında bir karara varılmasına yer olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının 2007 yılı birinci sicil üstü sicil notu ve kanaatinin İPTALİNE,

2. Davacının 2007 yılı ikinci ve üçüncü sicil üstlerinin sicil notları ve kanaatlerinin iptali isteminin REDDİNE,

KARŞI OY GEREKÇESİ

Davacının geçmiş sicil safahatı göz önüne alındığında, 2007 yılına ait tüm sicil işlemlerinin iptaline karar verilmesi gerektiği kanaatinde olduğumdan sayın çoğunluk görüşüne katılamadım. 17.12.2008 (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy