AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2008/ 1232
Karar No: 2009 / 418
Karar Tarihi: 08.04.2009

(2709 S. K. m. 125) (5434 S. K. Ek m. 79) (1602 S. K. m. 71)

Davacılar vekili 03.11.2008 tarihinde kayda geçen dava dilekçesinde ve savunmaya karşı cevap dilekçesinde özetle; davacıların murisi müteveffa Hv.Plt.Yzb.........'in İzmir 2'nci Ana Jet Üs Komutanlığı emrinde öğretmen pilot olarak görevli bulunduğu sırada, 08 Kasım 2007 tarihinde, pilot eğitimi verilen bir teğmenle birlikte gece uçuş eğitimi sırasında birlikte uçtukları T-38-A eğitim uçağının sol motorda EGT problemi nedeniyle yaklaşık 250-300 feetden çöküşe başlaması sonucu kulenin atla ikazlarına yanıt alınmayarak uçak sığınağına çaparak uçağın parçalanması sonucunda vefat ettiğini, uçağın düşmesinin ana sebebinin pilotaj hatası mı yoksa teknik bir aksaklık mı olduğunun tespit ve ispat edilemediğini, askeri hizmetin ifası sırasında Hv.Plt.Yzb.........'in vefatı nedeniyle, davacıların destekten yoksun kaldığını iddia ederek; uğranan zararların tazmini amacıyla, Eş..........için 200.000. YTL. maddi, 15.000. YTL manevi; Kızı .......... için 50.000. YTL. maddi, 15.000. YTL manevi; Annesi ........... için 20.000. YTL. maddi, 15.000. YTL. manevi ve Babası ......... için 20.000. YTL. maddi, 15.000. YTL. manevi tazminatın, maddi tazminatlar için zararın meydana geldiği 15.11.2007 tarihinden itibaren, manevi tazminatlar için de olayın meydana geldiği 08.11.2007 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.

Dosyada mevcut bilgi ve belgelerden; 08 Kasım 2007 tarihinde 2'nci Ana Jet Üs 121'inci Filo Komutanlığı uçucularından Hv.Pit.Yzb........ ve Hv.Tğm.........'ün Gece-1 eğitim uçuşu için 63-8137 numaralı T-38A uçağı ile saat 17:07'de Çiğli Meydanı'ndan kalkış yaptığı, görev sonucu iniş için meydana dönüldüğü ve pilotun pas geçişi takiben A noktası yapacağını ikaz ettiği, bu esnada uçağın bilinmeyen bir nedenle düştüğü ve pilotların şehit olduğu, Güzelyalı Hava Eğitim Komutanlığı Askeri Savcılığınca yapılan soruşturma sonucu 15 Eylül 2008 tarihli ve 2008/91 E., 2008/64 K. sayılı karar ile Kovuşturmaya Yer Olmadığına karar verildiği, davacıların maddi ve manevi zararlarının karşılanması talebi ile davacılar vekilince 31.07.2008 tarihinde kayda geçen dilekçe ile davalı idareye yaptığı müracaata olumlu veya olumsuz bir cevap verilmemesi üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İdare Hukuku ilkelerine ve T.C. Anayasanın 125 nci maddesine göre idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlüdür. Bu suretle idarenin sorumluluğu Anayasa prensibi olarak kabul edilmiştir. Ancak Anayasada idarenin sorumluluğunun hangi esaslara göre belirleneceği belirtilmemiş, bu meselenin halli doktrin ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Bugün idarenin sorumluluğu hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırılmaktadır. İster hizmet kusuru, ister kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırılsın idarenin tazmin borcunun doğabilmesi için bir zararın mevcudiyeti, zarara yol açan eylemin idareye yüklenebilir nitelikte olması, zarar ile eylem arasında illiyet bağının bulunması zorunludur.

Davacılar yakını Hv.Plt.Yzb.........'in eğitim uçuşu esnasında meydana gelen kaza sonucu vefatı olayında, hizmetin kurulması ve işletilmesinden doğan idareye atfı kabil bir hizmet kusurunun varlığı söz konusu değil ise de, zararın askerlik hizmetinin ifası sırasında uçuş eğitimi esnasında meydana geldiği, zararın hizmetten kaynaklandığı, hizmet ile zararı arasında uygun illiyet bağının bulunduğu, davacılar yakının olayda kusurunun bulunduğunun davalı idarece ispatlanamadığı anlaşıldığından, meydana gelen zararın davalı idare tarafından kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca karşılanmasının gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Mahkememizin yerleşmiş içtihatları uyarınca T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu iştirakçisi olan kimselerin kamu hizmetinin ifası sırasında ölmeleri halinde yakınlarına T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bağlanan vazife malullüğü aylığı ile görev dışında sakatlanmaları halinde bağlanacak aylıklar arasındaki fark ve 5434 sayılı Kanunun Ek 79 ncu maddesi uyarınca yapılan ek ödemeler yarar kabul edilerek maddi zararlarından düşüldüğünden bu hususlar araştırılmıştır.

T.C. Sosyal Güvenlik Kurumunun 04.02.2008 tarih ve 47 sayılı kararı ile davacılar yakını Hv. Plt. Yzb..........'in vazife malulü olduğuna karar verildiği, bunun üzerine T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca 15.11.2007 tarihinden itibaren davacı eş .........'e vazife malullüğü dul ve yetim aylığı olarak 889,84 TL. davacı çocuk.........'e vazife malullüğü dul ve yetim aylığı olarak 444,92 TL. davacı anne ......... ve davacı baba ........'e vazife malullüğü dul ve yetim aylığı olarak ayrı ayrı 185,38'er TL. maaş bağlandığı ve bu aylıkların değişen katsayılar itibariyle yükseltilerek en son 01.01.2009 tarihinden itibaren davacı eş...........için 996,17 TL.ye, davacı çocuk..........için 498,08TL'ye, davacı anne........ve davacı baba ....... için ayrı ayrı 207,54TL'ye yükseltildiği, yine davacı eş ..........'e 31.318,86 TL. davacı çocuk...........'e 15.659,43 TL. davacı anne........... ve davacı baba ..........'e ayrı ayrı 7.829,72'şer TL. emekli ikramiyesi ödendiği ayrıca 5434Sayılı Kanun'un Ek 79'ncu Maddesi gereğince davacı eş ............ ve davacı çocuk .........'e ayrı ayrı 2007 yılı için (1.5 aylık) 82,48'er TL. 2008 yılı için (12 aylık) 713,40'ar TL. davacı anne.............. ve davacı baba ..........'e ayrı ayrı 2007 yılı için (1.5 aylık) 41,24'er TL. 2008 yılı için (12 aylık) 356,70'er TL. Ek ödemede bulunulduğu bildirilmiştir.

2629 sayılı Kanun uyarınca davacılara miras hukuku prensipleri uyarınca dağıtılmak üzere toplam olarak 27.559,80 TL. tazminat ödenmiştir.

Davacıların maddi zararlarının tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, re'sen seçilen bilirkişi tarafından düzenlenerek Mahkememize ibraz edilen 12.02.2009 tarihli bilirkişi raporunda; davacı eş
........'in maddi tazminat hak edişinin 135.978 TL. davacı çocuk ........'in maddi tazminat hak edişinin 34.414 TL. olduğu, davacı anne .......... ve davacı baba.........'in maddi zararlarının sadece maddi yararlarla fazlasıyla karşılanmış olduğu, ayrıca her iki davacıya ayrı ayrı 2.729 TL şehitlik tazminatı ödendiği bildirilmiştir.

Taraflara tebliğ edilen bilirkişi raporuna taraflarca itiraz olunmuş ancak bu itirazlara itibar edilmeyerek, Mahkememizce kabul edilen kıstaslara, ilmi verilere ve yerleşmiş içtihatlara uygun bulunan bilirkişi raporu doğrultusunda uygulama yapılmıştır.

Davacıların olay nedeniyle çektiği acı ve ızdıraplarını kısmen de olsa karşılayabilmek amacıyla olayın vukua geliş şekli, olay tarihi, paranın alım gücü ve davacılar yakınının statüsüyle sosyal durumu göz önünde bulundurularak uygun miktarda manevi tazminata hükmedilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

1. Bilirkişi raporu uyarınca davacı eş ..........'e 135.978,00 TL (YÜZOTUZBEŞBİNDOKUZYÜZYETMİŞSEKİZ TÜRK LİRASI) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin isteminin REDDİNE,

2. Bilirkişi raporu uyarınca davacı çocuk ...........'e 34.414,00 TL (OTUZDÖRTBİNDÖRTYÜZONDÖRT TÜRK LİRASI) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin isteminin REDDİNE,

3. Bilirkişi raporu uyarınca davacı anne .... ve davacı baba ...........'in MADDİ TAZMİNAT İSTEMLERİNİN REDDİNE,

4. Takdiren davacı eş ............'e 13.000,00 TL. (ONÜÇBİN TÜRK LİRASI) davacı çocuk .........'e . 14.250,00 TL. (ONDÖRTBÎNİKİYÜZELLİ TÜRK LİRASI) MANEVİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemlerinin REDDİNE,

5. Takdiren ve ödenen şehitlik tazminatları dikkate alınarak davacı anne ............. ve davacı baba .........'e ayrı ayrı 9.000'er TL (DOKUZBİNER TÜRK LİRASI) MANEVİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemlerinin REDDİNE,

6. Hükmedilen maddi tazminat miktarına davacılara vazife malullüğü aylığı bağlandığı 15.11.2007 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDEDOKUZ) yasal faiz YÜRÜTÜLMESİNE,

7. Hükmedilen manevi tazminat miktarına, davacılar yakınının ölüm tarihi olan 08.11.2007 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDEDOKUZ) yasal faiz YÜRÜTÜLMESİNE,

8. 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 71 nci maddesi uyarınca yargılama giderlerinin DAVALI İDAYE YÜKLETİLMESİNE, ancak 792 sayılı Harçlar Kanununun 13/j maddesi uyarınca harçtan muaf tutulan davalı idare aleyhine HARCA HÜKMEDİLMESİNE YER OLMADIĞINA,

9. 492 sayılı Harçlar Kanunun uyarınca davacılar tarafından peşin yatırılan 4.750,00 TL. (DÖRTBİNYEDİYÜZELLİ TÜRK LİRASI) harem istemi halinde DAVACILARA İADESİNE,

10. Davacılar tarafından peşin yatırılan ve sarf edilen 31,50 TL. (OTUZBİR TÜRK LİRASI ELLİ KURUŞ) posta giderinin DAVALI İDAREDEN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,

11. Davacılar tarafından peşin yatırılan ve sarf edilen 280,00 TL. (İKİYÜZSEKSEN TÜRK LİRASI) bilirkişi ücretinin davadaki haklılık oranına göre 115,00 TL'sinin DAVACILAR ÜZERİNDE BIRAKILMASINA 165,00 TL'sinin DAVALI İDAREDEN ALINARAK DAVACILARA VERİLMESİNE,

12. Hükmedilen maddi ve manevi tazminat miktarı üzerinden hükmün verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca nispi olarak ayrı ayrı hesabedilen 18.548,52 TL. (ONSEKİZBİNBEŞYÜZKIRKSEKİZ TÜRK LİRASI ELLİKURUŞ) avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak DAVACILARA VERİLMESİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy