AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2007/ 921
Karar No: 2008 / 1002
Karar Tarihi: 15.10.2008

(2709 S. K. m. 125)

Davacılar vekili, 27.08.2007 tarihinde Diyarbakır Nöbetçi İdare Mahkemesi ve 03.09.2007 tarihinde AYİM kayıtlarına giren dava dilekçesinde ve 31.12.2007 tarihinde kayıtlara giren cevaba cevap dilekçesinde özetle; müvekkillerinin oğulları ………….’in Denizli İl Jandarma K.lığı emrinde askerlik görevini yaparken 08.12.2006 tarihinde intihar etmek suretiyle vefat ettiğini, 12.11.2006 tarihinde birliğine katıldığında Denizli Asker Hastanesi Psikiyatri Servisine sevk edildiğini ve burada kendisine anti sosyal kişilikte anksiyete bozukluğu tanısı konduğunu, 21.11.2006 tarihinde İzmir Askeri Hastanesine sevk edildiğini, burada Tüberküloz kliniğinde 5 gün yatarak tedavi gördüğünü ve tekrar birliğine katıldığını, Denizli’deki Asker Hastanesinde kendisi hakkında silahla görev yapmaması uygundur raporu verildiği halde 04.12.2006 tarihinden itibaren gece koğuş ve silahlık nöbeti tutturulduğunu, silahlık nöbeti tutturulmasında davalı idarenin kusuru bulunduğunu, müteveffa intihar etmiş olsa bile idarenin sorumluluğunun ortadan kalkmayacağını, davalı idarenin verilmemesi gereken silahlık nöbeti görevi vermekle ciddi bir ihmalinin bulunduğunu ve intihar olayına zemin hazırlandığını, müvekkillerinin zararının idarece karşılanması gerektiğini belirterek, müvekkillerinden her birine 40.000 YTL maddi ve 20.000 YTL manevi tazminatın yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; müteveffa J.Er ………' in 22.08.2006 tarihinde askerlik hizmetine sevk edildiği, acemi eğitimini Çanakkale 116 J.Er Eğt.A.K.lığı emrinde tamamladıktan sonra 12.11.2006 tarihinde Denizli İl J.K.lığına katıldığı, 17.11.2006 tarihinde İl Mrk.J.K.lığına dağıtımının yapıldığı, birliğe yeni katılan personel olması ve RDM kaydının bulunması nedenleriyle periyodik muayenesinin yapılabilmesi amacıyla 17.11.2006 tarihinde Denizli Asker Hastanesine sevk edildiği, Denizli Asker Hastanesinin Psikiyatri Polikliniğinde yapılan muayenesi sonucunda, kolunda muhtelif miktar ve ebatlarda kesi izlerinin olması ve geçmişinde madde kullanımı olması nedeniyle ilgili tabip tarafından antisosyal kişilikte anksiyete bozukluğu tanısı konulduğu, müteveffa hakkında Askerliğe Elverişlidir/Değildir, Silah Kullanır/Kullanmaz raporunun verilmesi için Denizli Asker Hastanesine sevk edildiği, Denizli Asker Hastanesinin Psikiyatri Polikliniğinde aynı gün 4802 protokol numarasıyla yapılan muayenesi sonucunda, Mevcut tedavinin idamesi uygundur. Rahatsızlığı askerlik hizmetini yapmasına engel değildir. Silahlı görev yapmaması uygundur. tanısının konulduğu, bu nedenle müteveffaya silah verilmediği, müteveffanın 08.12.2006 tarihinde 00.55 sıralarında koğuş ve silahlık nöbetçisi olduğu esnada girmiş olduğu ruhi bunalım neticesinde İl Merkez Jandarma Komutanlığı silahlığına girerek J.Er …….' na ait olan TO624-03C 0051011 seri numaralı MP-5 makineli tabanca ile sol göğüs altından bir el ateş etmek suretiyle intihar ettiği, müteveffanın kesin ölüm sebebini anlayabilmek için yapılan harici muayene ve otopsi sonucunda; kesin ölüm sebebinin ateşli silah yaralanmasına bağlı kalp dokusu harabiyetinden mütevellit dolaşım yetmezliği olduğu, vücuduna bir adet atış isabet etmiş olduğu, göğüs ön yüzünden soldan giren mermi çekirdeğinin önden arkaya, hafif aşağıdan yukarıya seyredip, sırt sol kısımdan çıktığının adli tıp uzmanı tarafından belirlendiği, olayla ilgili olarak, Isparta Dağ Komando Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı Askeri Savcılığınca yapılan soruşturma sonunda 12.04.2007 gün ve 2007/69-24 E/K sayılı karar ile müteveffanın intiharında illiyet bağı oluşturacak şekilde herhangi bir kişiden kaynaklanan kusur olmadığından Kovuşturmaya Yer Olmadığı kararı verildiği, davacıların vekilleri aracılığıyla 08.06.2007 tarihli dilekçe ile maddi ve manevi tazminat istemiyle davalı idareye yaptıkları başvurunun 16.07.2007 tarihli yazı ile reddi üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Anayasanın 125 nci maddesine göre idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlüdür. Bu açıdan idarenin sorumluluğu Anayasa prensibi olarak kabul edilmiştir. Ancak Anayasada idarenin sorumluluğunun hangi esaslara göre belirleneceği belirtilmemiş olup bu sorunun çözümü öğreti ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Genel kabule göre idarenin sorumluluğu hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk esaslarına dayandırılmaktadır. Hangi esas üzerinde temellendirilirse temellendirilsin genel olarak idarenin tazminle sorumlu tutulabilmesi için, bir zararın varlığı, zararı doğuran eylemin idareye yüklenebilir olması, zararlı sonuç ile eylem açısından doğrudan doğruya bir nedensellik bağının bulunması zorunludur. Müteveffa J.Er ………' in 22.08.2006 tarihinde askerlik hizmetine sevk edildiği, acemi eğitimini Çanakkale 116 J.Er Eğt.A.K.lığı emrinde tamamladıktan sonra 12.11.2006 tarihinde Denizli İl J.K.lığına katıldığı, 17.11.2006 tarihinde İl Mrk.J.K.lığına dağıtımının yapıldığı, birliğe yeni katılan personel olması ve RDM kaydının bulunması nedenleriyle periyodik muayenesinin yapılabilmesi amacıyla 17.11.2006 tarihinde Denizli Asker Hastanesine sevk edildiği, Denizli Asker Hastanesinin Psikiyatri Polikliniğinde yapılan muayenesi sonucunda, kolunda muhtelif miktar ve ebatlarda kesi izlerinin olması ve geçmişinde madde kullanımı olması nedeniyle ilgili tabip tarafından antisosyal kişilikte anksiyete bozukluğu tanısı konulduğu, müteveffa hakkında Askerliğe Elverişlidir/Değildir, Silah Kullanır/Kullanmaz raporunun verilmesi için Denizli Asker Hastanesine sevk edildiği, Denizli Asker Hastanesinin Psikiyatri Polikliniğinde aynı gün 4802 protokol numarasıyla yapılan muayenesi sonucunda, Mevcut tedavinin idamesi uygundur. Rahatsızlığı askerlik hizmetini yapmasına engel değildir. Silahlı görev yapmaması uygundur. tanısının konulduğu, bu nedenle müteveffaya silah verilmediği, müteveffanın 08.12.2006 tarihinde 00.55 sıralarında koğuş ve silahlık nöbetçisi olduğu esnada girmiş olduğu ruhi bunalım neticesinde İl Merkez Jandarma Komutanlığı silahlığına girerek J.Er ………..' na ait olan TO624-03C 0051011 seri numaralı MP-5 makineli tabanca ile sol göğüs altından bir el ateş etmek suretiyle intihar ettiği konusunda taraflar arasında bir ihtilaf bulunmamaktadır. Davacılar yakını müntehir J.Er ……….’in 17.11.2006 tarihinde Denizli Asker Hastanesine sevk edildiği, Denizli Asker Hastanesinin Psikiyatri Polikliniğinde yapılan muayenesi sonucunda, kolunda muhtelif miktar ve ebatlarda kesi izlerinin olması ve geçmişinde madde kullanımı olması nedeniyle ilgili tabip tarafından antisosyal kişilikte anksiyete bozukluğu tanısı konulduğu, müteveffa hakkında Askerliğe Elverişlidir/Değildir, Silah Kullanır/Kullanmaz raporunun verilmesi için Denizli Asker Hastanesine sevk edildiği, Denizli Asker Hastanesinin Psikiyatri Polikliniğinde aynı gün 4802 protokol numarasıyla yapılan muayenesi sonucunda, Mevcut tedavinin idamesi uygundur. Rahatsızlığı askerlik hizmetini yapmasına engel değildir. Silahlı görev yapmaması uygundur. tanısının konulduğu, bu tanıya rağmen bölük komutanı tarafından 04.12.2006 tarihinden itibaren koğuş ve silahlık nöbeti yazıldığı, Dağ, Komando Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı Askeri Savcılığının 28.05.2007 gün ve 2007/377-305 Esas-Karar sayılı iddianamesinden de anlaşılacağı üzere, silahlı görev yapmaması uygundur kararı verilmesine rağmen, birlik komutanı tarafından koğuş ve silahlık nöbeti yazıldığı, koğuş ve silahlık nöbetçiliğinin esasen silahsız bir nöbetçilik olmasına karşın, koğuş ve silahlık nöbetçilerinin görevlerinden bir tanesinin de, diğer nöbetçi ve görevli personele silah ve mühimmatını teslim etmek ile silahlığın anahtarını bulundurmak olduğu, nitekim adı geçen ……….’ın bu kolaylıktan istifade ederek silahlığa girip J.Er …………’a ait MP-5 makineli tabancayı ve şarjör dolabından da bir adet dolu şarjörü alarak kendisini vurduğundan bahisle birlik komutanı hakkında memuriyet görevini ihmal suçundan kamu davası açıldığı, davacılar yakınının intihara meyilli olabileceği ve silah verilmemesini gerektirecek boyutta psikolojik bir rahatsızlığı olduğu tespit edilmesine rağmen silahlık nöbeti yazılmak suretiyle ajanların hizmeti yürütmede gösterdiği zaafiyet sonucunda meydana gelen intihar olayı sonucu oluşan zararın hizmet kusuru ilkesi uyarınca davalı idare tarafından karşılanması gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır. Ancak ölüm olayının müteveffanın kendi eyleminden kaynaklanmış olması nedeniyle olayda müteveffanın müterafik kusurunun bulunduğu kabul edilmiştir.

Maddi tazminat isteminde bulunan davacı anne ve babanın maddi zararlarının tespiti amacıyla bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, resen seçilen bilirkişi tarafından düzenlenerek Mahkememize ibraz edilen 08.09.2008 tarihli bilirkişi raporunda; davacı anne ………’in 15.481,00 YTL., davacı baba ……….’in 24.340,00 YTL. maddi tazminat hak edişinin bulunduğu bildirilmiştir.

Taraflara tebliğ edilen bilirkişi raporuna taraflarca süresinde itiraz edilmemiş, Mahkememizin yerleşik içtihatlarına ve ilmi verilere uygun bulunan bilirkişi raporuna göre müteveffanın müterafik kusuru dikkate alınarak uygulama yapılmasına karar verilmiştir.

Davacılara, yakınlarını kaybetmeleri nedeniyle duydukları ve ömürboyu duyacakları acı ve ıstırabı kısmen de olsa karşılayabilmek amacıyla, olayın meydana geliş şekli, tarihi, müteveffanın askerlik statüsü, davacıların sosyal durumları, paranın alım gücü, işletilecek yasal faiz ve müteveffanın müterafik kusuru dikkate alınarak olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte uygun miktarda manevi tazminat verilmesi kabul edilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

1. Bilirkişi raporu uyarınca ve müteveffanın müterafik kusuru dikkate alınarak davacı anne ………’e 8.000,00 YTL.(SEKİZ BİN YENİ TÜRK LİRASI), davacı baba ………….K’e 12.500,00 (ON İKİ BİN BEŞ YÜZ YENİ TÜRK LİRASI) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemlerinin REDDİNE,

2. Takdiren ve müteveffanın müterafik kusuru dikkate alınarak davacı anne ………. ile baba ………..’e ayrı ayrı 5.500,00’er YTL. (BEŞ BİN BEŞYÜZER YENİ TÜRK LİRASI) MANEVİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemlerinin REDDİNE,

3. Hükmedilen maddi tazminat miktarlarına müteveffanın yeniden gelir elde edeceği varsayılan 22 Ocak 2008 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDE DOKUZ) YASAL FAİZ YÜRÜTÜLMESİNE,

4. Hükmedilen manevi tazminat miktarlarına olay tarihi olan 08 Aralık 2006 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDE DOKUZ) YASAL FAİZ YÜRÜTÜLMESİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy