AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2007/ 719
Karar No: 2009 / 336
Karar Tarihi: 04.03.2009

(2709 S. K. m. 125)

Davacı vekili, 10.07.2007 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kayıtlarına giren dava dilekçesinde özetle; 1 nci Mknz. P.Tug. Top. Tb. K.lığı emrinde Topçu Uzman Çavuş olarak görev yapmakta iken 10.05.2006 tarihinde meydana gelen araç kazasında bacağından yaralandığını, uygulanan tedavi sonucunda Mareşal Çakmak Asker Hastanesi Baştabipliğinin 25.04.2007 tarih ve 277 sayılı Sağlık Kurulu Raporu ile Türk Silahlı kuvvetlerinde görev yapamaz kararı verildiğini, buna istinaden terhis edildiğini, kaza sonucu davacının çalışma gücü kaybı nedeni ile zaruri ihtiyaçlarını karşılamaktan mahrum kalmak şeklinde maddi zarara ve ömür boyu sakat kalmasından doğan üzüntü ve uzun süreli ve sıkıntılı tedavi süreci geçirmesi ile manevi zarara uğradığını; zararın doğmasında davacın kusurunun bulunmadığını; idarenin kusurlu veya kusursuz sorumluluğunun söz konusu olduğunu belirterek, olay tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte 80.000,00 TL. maddi ve 20.000,00 TL. manevi zararlarının tazminine, adli yardımlı olarak karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davacının adli yardım talebi AYİM İkinci Dairesinin 18.07.2007 gün ve 2007/2109 Gensek, 2007/719 Esas sayılı kararıyla kabul edilmiştir.

Dosyada bulunan bilgi ve belgelerden, l.Mknz. P.Tug. Topçu Tb. K.lığı 4. Bt.Astsb. Topçu Üçvş............'in yetkili olmadığı halde bataryasına ait man aracının farı ve frenindeki arızayı göstermek için direksiyona geçerek aracı 4.Bt. Garajından çıkarttığı, bu esnada hatalı manevra yapması sonucunda 3.Bt. K.lığı malzemeliği önündeki merdivenlerde oturmuş vaziyetteki davacıya çarptığı, davacının sol ayak bileğinden yaralandığı, Ağrı Asker Hastanesine kaldırılan davacının, sol ayak bileğinde kırık olduğunun tespit edildiği, ileri tetkik ve tedavi için Mareşal Çakmak Asker Hastanesine (Erzurum) sevk edildiği, burada yapılan tedavi sonucunda düzenlenen 25.04.2007 tarih ve 277 sayılı sağlık kurulu raporu ile davacı hakkında 58.B F/2, 58.B F/8, 58.B F/2, Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görev yapamaz. kararı verildiği, anlaşılmaktadır.

İdare hukuku ilkelerine ve T.C. Anayasasının 125 inci maddesine göre; idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlüdür. Bu suretle idarenin sorumluluğu Anayasa prensibi olarak kabul edilmiştir. İdarenin sorumluluğunun hangi esaslara göre belirleneceği Anayasada belirtilmemiş olup bu meselenin halli doktrin ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Bugün idarenin sorumluluğu hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırılmaktadır. İster hizmet kusuru ister kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırılsın idarenin tazminle sorumlu tutulabilmesi için bir zararın varlığı, zararı doğuran işlem veya eylemin idareye yüklenebilir nitelikte olması, zararlı sonuçla işlem veya eylem arasında doğrudan doğruya bir illiyet bağının bulunması, zarara yol açan eylemin bir hizmet kusuru teşkil etmesi veya kusursuz sorumluluk ilkelerinin uygulanmasına elverir nitelikte olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi zorunludur. Maddi olguda bu koşullardan birinin yokluğu, idarenin tazmin sorumluluğunu kaldırır. Ortada bir zarar yoksa veya meydana gelen zarar idari eylem ya da işlemden doğmamış ise, yahut zararla idari eylem veya işlem arasında nedensellik bağı kurulamıyorsa idarenin tazmin sorumluluğundan söz edilemez.

Somut olayda, Ağrı Doğubayazıt 1 nci Mekanize Piyade Tugayı Topçu Tabur Komutanlığı envanterinde bulunan 321595 plakalı askeri aracın şoförü Top. Onb..............'in aracın sol sis farının yanmadığını nedeniyle Batarya Astsubayı .............'a bildirildiği, askeri aracın kullanıcısı olmamasına ve sürücü ehliyeti bulunmamasına rağmen Astsubay .............'in aracı çalıştırdığı, Top. Onb............'ı yanına aldığı, aracı garajdan çıkararak bölük depolarının önüne kadar kullandığı, depo merdivenlerinin önünde durduğu, depo merdivenlerinde istirahat etmekte olan Uzm. Çvş...........'e aracın sis farını tamir etmesini söylediği, ...............'in müsait olmadığını belirttiği, Astsb...............'in askeri aracı manevra yaptırmak için hareket ettirdiği, davacı ile Uzm. Çvş. .............'in askeri araç ile merdiven arasında sıkıştığı, her ikisinin de yaralandığı, davacıya hava değişimi verildiği, üç aydan fazla hava değişimi verilmiş olması nedeniyle sözleşmesinin 27.08.2006 tarihinde fesh edildiği. Erzurum Mareşal Çakmak Hastanesi Sağlık Kurulunun 25.04.2007 tarih 277 sayılı rapor ile Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapamaz raporu düzenlendiği, SGK tarafından davacının on yıldan az hizmetinin bulunması nedeniyle malullük durumunun incelenmediği, ayrıca vazife malulü kabul edilmediği, vazife malulü kabul edilmeme işleminin iptali istemli davada AYİM 3 ncü Dairesinin 01.05.2008 tarih ve 2007/782 E., 2008/724 K. sayılı kararı ile davanın reddedildiği, 12 nci Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı Askeri mahkemesinin 06.11.2007 tarih 2007/695-548 E.K. sayılı kararı ile .............'in emre itaatsizlikte ısrar ve taksirle yaralama suçundan cezalandırılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.

İdarenin organ ve ajanları aracılığı ile hizmetin iyi ve sağlıklı bir şekilde yürütülmesi sorumluluğu mevcuttur. Hizmetin istenilen seviyede devamlı ve hatasız bir şekilde yürütülmesi zorunluluğu idarenin geniş bir yelpaze içinde yer alan konularda denetim ve gözetim yükümlülüğünü de beraberinde getirmektedir. İdarenin ajanının hatalı hareketleri ile meydana gelen olayda idarenin hizmetlerinden ayrı düşünülemeyecek olan ajanın eğitim, yetiştirilme ve denetim ve gözetim konularında idarenin sorumluluklarını yeterli seviyede yerine getirdiğini söylemek mümkün değildir. Bu açıdan idarenin, hizmetin iyi ve sağlıklı bir şekilde işletilmemesinden kaynaklanan hizmet kusurunun bulunduğu, bu nedenle davacıların zararlarının hizmet kusuru ilkesine göre davalı idarece karşılanması gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.

GATA Adli Tıp Ana Bilim Dalı Başkanlığından davacının son durumu hakkında Kati Sağlık Raporu istenmiş, anılan Başkanlığın 12.12.2007 tarih ve ADLİ TIP.:9067-474-07/1564-1049 sayılı raporunda Kunt travma sonucu sol tibia fibula 1/3 distal kırık sekeli ve kırığa bağlı ayak bilek hareket kısıtlılığına neden olan yaralanmasının Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğüne göre Genel Vücut Çalışma Gücü Kayıp Oranının % 21 (yüzdeyirmibir) olduğu bildirilmiştir.

Mahkememizin yerleşmiş uygulamalarına göre T.C. Emekli Sandığı iştirakçisi olmayan kimselere olay sebebiyle bağlanan aylıklar ve ödenen tütün ikramiyeleri maddi zararın hesaplanmasında sağlanan yarar kabul edildiğinden, bu husus araştırılmış, T.C.Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünün 30.11.2007 tarih ve B.07.1.EMS.0.10.01.01/78.939.041 sayılı yazısından, hizmetinin 10 yıldan az (4 yıl 8 ay 8 gün) olması nedeniyle malullük durumunun incelenmesine imkan bulunmadığı, vazife malulü de sayılmadığı belirtilmiştir. Görülen lüzum üzerine vazife malulü sayılsa idi kaçıncı dereceden vazife malulü kabul edileceği sorulmuş, cevabi yazıdan vazife malulü kabul edilse idi sayılacağı derecenin 6 olacağı anlaşılmıştır.

Davacının maddi zararının hesaplanması için resen seçilen bilirkişi tarafından tanzim olunup Mahkememize ibraz edilen 29.01.2009 tarihli bilirkişi raporunda, davacının 155.926,00 TL. maddi tazminat hak edişinin bulunduğu bildirilmiştir.

Taraflara tebliğ edilen bilirkişi raporuna taraflarca itiraz edilmemiş, Mahkememizin yerleşik içtihatlarına ve ilmi verilere uygun bulunan bilirkişi raporuna göre uygulama yapılmasına karar verilmiştir.

Davacıya olay nedeniyle duyduğu ve ömür boyu duyacağı acı ve ıstırabı kısmen de olsa karşılayabilmek amacıyla, olayın meydana geliş şekli, tarihi, davacının askerlik statüsü, paranın alım gücü ve işleyecek yasal faiz dikkate alınarak uygun miktarda manevi tazminat verilmesine hükmedilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacıya, bilirkişi raporu uyarınca ve istemine bağlı kalınarak 80.000,00 TL. (SEKSENBİN TÜRK LİRASI) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE,

2. Davacıya takdiren 10.000,00 TL. (ONBİN TÜRK LİRASI ) MANEVİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin isteminin REDDİNE,

3. Hükmedilen maddi tazminat miktarına ilişik kesme ve terhis tarihi olan 27.08.2006 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDE DOKUZ) yasal faiz YÜRÜTÜLMESİNE,

4. Hükmedilen manevi tazminat miktarına olay tarihi olan 10.05.2006 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDE DOKUZ) yasal faiz YÜRÜTÜLMESİNE,

5. 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 71 inci maddesi gereğince yargılama giderlerinin (Posta giderleri dahil) DAVALI İDAREYE YÜKLETİLMESİNE, ancak 492 sayılı Harçlar Kanununun 13/j maddesi uyarınca harçtan muaf tutulan idare aleyhine harca hükmedilmesine YER OLMADIĞINA,

6. Davacı tarafından peşin yatırılan ve sarf edilen 240,00 TL. (İKİYÜZKIRK TÜRK LİRASI) bilirkişi ücretinin davalı idareden alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,

7. Dava adli yardımlı görüldüğünden resmi posta pulu kullanılmak suretiyle davalı idare tarafından sarf edilen posta giderinin DAVALI İDARE ÜZERİNDE BIRAKILMASINA,

8. Hükmedilen maddi ve manevi tazminat miktarı üzerinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince ayrı ayrı nispi olarak hesap edilen 9.000,00 TL. (DOKUZBİN TÜRK LİRASI) avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy