AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2007/ 555
Karar No: 2009 / 553
Karar Tarihi: 06.05.2009

(2709 S. K. m. 125) (1602 S. K. m. 42, 71) (492 S. K. m. 13) (2330 S. K. m. 6) (5434 S. K. Ek m. 79)

Davacı vekili 21.05.2007 tarihinde Siirt Asliye Hukuk Mahkemesinde, 28.05.2007 tarihinde ise AYİM kayıtlarına giren dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin, 2.Ana Jet Üs Uçuş Eğitim Mrk.Dstk.Grup Hiz.BI.K.lığında askerlik görevini ifa ederken kamyonun arkasında bulunan eti indireceği sırada, kamyonun geri geri gelmesi neticesinde duvar ile kamyon arasında sıkışarak yaralandığını, bu olayın idarenin ağır hizmet kusuru neticesinde oluştuğunu iddia ederek 20.000.TL maddi, 10.000 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesinden; 20 Mart 2006 tarihinde saat 13.30 sularında Hv.Ulş.Er................'m 621081 plakalı araç ile er yemekhanesine malzeme indirmek maksadıyla geri manevra yaparak belirli bir mesafede durduğu, aracı durdurmak isterken vitesi boşa aldığını zannederek ayağını debriyaj pedalından kaldırması sonucu aracın hareket ettiği ve araç arkasında malzeme indiren Hv.P.Er..........'ı araç ile yemekhane duvarı arasında sıkıştırarak vücudunun muhtelif bölgelerinden yaralanmasına sebep olduğu, kaza sonrasında yaralı davacının Güzelyalı Asker Hastanesine sevk edilerek ilk müdahalesinin yapılarak 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisine sevk edildiği, davacıda sol asetabulum ve sağ sakroiliak eklem kırığı saptanarak, 9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi kliniğinde öpere edildiği, buradan 31.03.2006 tarihinde Güzelyalı Asker Hastanesine nakledildiği ve post operatif dönem takibi ile rehabilitasyona yönelik tedavi uygulanarak, hava değişimi verildiği, daha sonra GATA K.lığınca yapılan muayenesinde; her iki inguinal bölgede insizyon izleri, yürürken topallama gözlendiği, sağ kalça hareketlerinin normal sınırlarda, sol kalça hareketlerinin ise kısıtlı olduğu, davacıya 12.01.2007 tarihli klinik konsey kararı sonucunda kesin işlem kararı verildiği ve GATA Sağ.Krl.Bşk.lığının 19.01.2007 gün ve 221 sayılı raporu ile sağ asetabulum ve sağ sakroiliak eklem kırık ameliyatlısı tanısı konularak B/59 F4 Askerliğe Elverişli Değildir kararı ile taburcu edildiği ve aynı tarihte de terhis edildiği, bahsi geçen raporun 06 Mart 2007 tarihinde KKK. lığı Sağlık Daire Başkanlığınca onanarak kesinleştiği,olay nedeni ile yapılan idari ve adli tahkikat kapsamında düzenlenen 20 Mart 2006 tarih ve 08/İşl.Bl./358 sayılı Kaza Tespit Raporunda Hv.Ulş.Er ...........'in asli kusurlu olduğu, davacıya atfı kabil bir kusurun bulunmadığının belirtildiği, davacının 12.02.2007 tarihli dilekçesi ile maddi ve manevi tazminat istemiyle davalı idareye müracaat ettiği, davalı idarece süresinde olumlu ya da olumsuz bir yanıt verilmemek suretiyle başvurunun reddi üzerine AYİM'de işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Anayasanın 125 nci maddesine göre, idare kendi eylem ve işlemlerinde doğan zararları ödemekle yükümlüdür. Bu açıdan idarenin sorumluluğu Anayasa prensibi olarak kabul edilmiştir. Ancak Anayasada idarenin sorumluluğunun hangi esaslara göre belirleneceği belirtilmemiş olup bu sorunun çözümü öğreti ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Genel kabule göre idarenin sorumluluğu hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk esaslarına dayandırılmaktadır. Hangi esas üzerinde temellendirilirse temellendirilsin genel olarak idarenin tazminle sorumlu tutulabilmesi için, bir zararın varlığı, zararı doğuran eylemin idareye yüklenebilir olması, zararlı sonuç ile eylem arasında doğrudan doğruya bir nedensellik bağının bulunması zorunludur.

Dava konusu zarar doğurucu eylemin askeri hizmet niteliğindeki, Hv.Ulş.Er..............'in 621081 plakalı araç ile er yemekhanesine malzeme indirmek maksadıyla geri manevra yaparken aracı durdurmak (motoru stop ettirmek isterken) istediği sırada vitesi boşa aldığını zannederek ayağını debriyaj pedalından kaldırması sonucu aracın hareket etmesi ile araç arkasından malzeme indirmekle görevlendirilen davacının araç ile yemekhane duvarı arasında sıkışması sonucunda gerçekleşmiş olduğu hususu nazara alındığında, davacının davalı idarenin ajanı tarafından tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu yaralanması ve zararlı sonucu doğuran ajanın idari hizmetin bir parçası olması nedeniyle, hizmetin iyi ve sağlıklı bir şekilde işlemediği, hizmetin yürütülmesini üstlenen ajanın, sevk ve idaresindeki 621081 plaka numaralı askeri aracın kullanılmasına ilişkin emniyet konularına dikkat etmemiş olduğu, tedbirsiz, dikkatsiz ve kusurlu bir şekilde aracı sevk ve idare etmiş olması sebebiyle davacının yaralanmasına sebebiyet verdiği, davalı idarenin bu ajanını hizmet için yeterince eğitmemiş olduğunun ve dolayısıyla idarenin hizmet kusurunun bulunduğunun kabul edilerek, davacının zararının hizmet kusuru ilkesi gereğince karşılanması gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Davacının, maddi tazminat hesabında dikkate alınmak üzere, olay nedeniyle meydana gelen yaralanması sonucunda SSK Sağlık İşlemleri Tüzüğüne uygun olarak çalışma gücü kayıp oranın tespiti için 28 Mayıs 2008 ve 12 Kasım 2008 tarih ve Esas No.:2007/555 sayılı ara kararlarımızla GATF Adli Tıp ABD.Başkanlığına sevk edildiği ,bu sevk sonucunda GATA Adli Tıp ABD.Başkanlığınca düzenlenen 03.12.2008 tarih ve 5160 sayılı rapora göre Sağ Asetabulum ve Sağ Sakroiliak Eklem Kırık Eski Ameliyatlısı tanısı konularak B/59 F-4 Askerliğe Elverişli Değildir, Yedekte Askerliğe Elverişlidir, Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğine göre genel vücut çalışma gücü kayıp oranının %32,3 olduğu kararı verildiği anlaşılmıştır.

Mahkememizin yerleşik içtihatları uyarınca Emekli Sandığı iştirakçisi olmayan kimselere olay sebebiyle T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bağlanan aylıklar ve ödenen tütün ikramiyeleri yarar kabul edilerek davacıların maddi zararlarından düşülmektedir. Diğer taraftan 2330 Sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre ödenecek nakdi tazminat ile bağlanacak emekli aylığının maddi ve manevi zararlar karşılığı olduğu, yargı mercilerinde maddi ve manevi zararlar karşılığı olarak kurumların ödenekle yükümlü tutulacakları tazminatın hesabında bu Kanun hükümlerine göre ödenen nakdi tazminat ile bağlanmış bulunan aylıkların göz önünde tutulacağı öngörülmüştür.

Bu bağlamda davacıya T.C Sosyal Güvenlik Kurumu Emeklilik İşlemleri Başkanlığınca aylık bağlanıp bağlanmadığı araştırılmış olup; T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Emekli Sandığı Tahsisler Dairesi Başkanlığının 05.03.2008 tarih ve B.07.1.EMS.0.10.01.01/ 85.862.005 sayılı yazısıyla, Vazife Malullüğü Tespit Kurulunun 02.10.2007 tarih ve 823 sayılı kararı ile kabul edilmesi üzerine davacıya 6.derece Türk Silahlı Kuvvetleri Vazife Malulü aylığı bağlandığı, ayrıca 5434 sayılı kanunun Ek.79.maddesine göre 2007 yılı için (6 aylık) 544,35 TL. ek ödeme tahakkuk ettirildiği bildirilmiştir.

Davacının devletçe sağlanan başkaca bir yararının bulunmadığı anlaşılmıştır.

Davacının maddi zararının tespiti için bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, resen seçilen bilirkişi tarafından düzenlenerek Mahkememize ibraz edilen 09 Şubat 2009 tarihli bilirkişi raporunda; davacı .............'in 137.727 TL. maddi zararına karşılık 244.936 TL. maddi yarar sağladığı bu nedenle maddi tazminat hak edişinin bulunmadığı bildirilmiştir.

Taraflara tebliğ edilen bilirkişi raporuna itiraz edilmemiş, Mahkememizin yerleşik kararlarına tespit ettiği kıstaslara, içtihatlarına ve ilmi verilere uygun bulunan bilirkişi raporu doğrultusunda uygulama yapılmıştır.

Davacı ...........'in, olay nedeniyle duyduğu ve ömür boyu duyacağı acı ve ıstıraplarının kısmen de olsa giderilmesi amacıyla olayın meydana geliş şekli, tarihi, davacının askerlik statüsü, sosyal durumu, paranın alım gücü ve işletilecek yasal faiz dikkate alınarak istemine uygun miktarda manevi tazminat verilmesi kabul edilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

1. Bilirkişi raporu uyarınca davacı ...........'in maddi tazminat isteminin REDDİNE,

2. Davacı ...........'a takdiren ve istemi gibi 10.000,00 TL. (ONBİN TÜRK LİRASI) manevi tazminat verilmesine,

3. Hükmedilen manevi tazminat miktarına olay tarihi olan 20.03.2006 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDEDOKUZ) yasal faiz YÜRÜTÜLMESİNE,

4. 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 71 nci maddesi uyarınca yargılama giderlerinin davalı idareye YÜKLETİLMESİNE, ancak 492 sayılı Harçlar Kanununun 13/j maddesi uyarınca muaf tutulan idare aleyhine harca hükmedilmesine YER OLMADIĞINA,

5. Davacı tarafından peşin yatırılan ve sarf edilen 62,50 TL.(ALTMIŞİKİ TÜRK LİRASI ELLİ KURUŞ) posta giderinin davalı idareden alınarak, DAVACIYA VERİLMESİNE,

6. Davacı tarafından peşin yatırılan 470,00 TL. (DÖRTYÜZYETMİŞ TÜRK LİRASI ) harcın istemi halinde, DAVACIYA İADESİNE,

7. Davacı tarafından peşin yatırılan ve sarf edilen 140,00 TL. (YÜZKIRK TÜRK LİRASI) bilirkişi ücretinin DAVACI ÜZERİNDE BIRAKILMASINA,

8. Hüküm tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davada hükmedilen manevi tazminat miktarı üzerinden nisbi olarak hesabedilen 1.200,00 TL.(BİNİKİYÜZ TÜRK LİRASI) avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak, DAVACIYA VERİLMESİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy