AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2005/ 471
Karar No: 2008 / 1066
Karar Tarihi: 22.10.2008

(2709 S. K. m. 125) (1632 S. K. m. 91) (5434 S. K. m. 72)

Davacılar vekili 09 Mayıs 2005 tarihinde Kayseri İdare Mahkemesinde,17 Mayıs 2005 tarihinde ise AYİM’de kayda geçen dava dilekçesinde özetle; davacılar ………..’in oğulları, ………., ……….. ve ……..’nin kardeşleri müteveffa ………….’ın Şanlıurfa/Suruç 2/3 Hd.Tb.5.Hd.Bl.K.lığı emrinde P.Çvş. olarak askerlik görevini yapmakta iken, aynı Bölükte görevli P.Er ……….. tarafından tüfekle vurulmak suretiyle şehit olduğunu, sanık P.Er …………’in Askeri Ceza Kanunu’nun 91/3 maddesi gereğince tecziyesine karar verildiğini, müteveffanın vefatı ile anne ve babasının destekten yoksun kaldırdıklarını belirterek davacı anne ve babaya ayrı ayrı 20’şer bin YTL.maddi ve 15’er bin YTL. manevi, kardeşlere ise ayrı ayrı 10’ar bin YTL. manevi tazminatın olay tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerden; Şanlıurfa-Suruç 2/3 ncü Hd.Tb.5 nci Bl.K.lığı emrinde askerlik hizmetini yapmakta olan davacıların yakını P.Çvş……………’ın 18.06.2004 tarihinde aynı birlikte görev yapan P.Er ………….. ve P.Er ………. ile birlikte Gültepe Hd.Krk.K.lığına bağlı Doğu-3 Nöbet Mevziinde 17.00-21.00 saatleri arasında nöbetçi olarak görevlendirildikleri, Nöbetçi Uzman Çavuş nezaretinde tüfeklerine doldur-boşalt işlemi yaptırıldıktan sonra, tüfekler boş, silahların üzerinde şarjör bulunmayacak şekilde nöbet hizmetine başladıkları, bir süre sonra P.Er ………..’in önce kütüklüğünden dolu şarjörü alarak 105259 seri numaralı G-3 piyade tüfeğine taktığı, kurma kolunu çekip bırakarak namlu yatağına mermi sürdükten sonra, mevzisinin dışına çıkarak davacıların yakınına ………, ……….. diye seslendiği, ………’in ne var ulan diye seslenmesi sonrasında tüfeğin kendisine doğrultulduğunu görünce vuracaksan vur ulan diyerek bağırdığı, bunun üzerine P.Er …………….’in tüfeğinin emniyetini açarak bir el ateş ettiği, çıkan merminin davacıların yakının P.Çvş…………’ın başına isabet etmesi neticesinde olay yerinde vefat ettiği, meydana gelen olay nedeniyle sanık P.Er …………. hakkında 5.Zh.Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesinde üstünü öldürmek suçundan kamu davası açıldığı, yapılan yargılama sonucunda 14.12.2006 tarih ve 2006/962-1790 E.K. sayılı karar ile müsnet suçtan mahkumiyetine karar verildiği anlaşılmıştır.

İdare Hukuku İlkelerine ve T.C. Anayasasının 125 nci maddesine göre, idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlüdür. Bu suretle idarenin sorumluluğu Anayasa prensibi olarak kabul edilmiştir. İdarenin sorumluluğunun hangi esaslara göre belirleneceği Anayasada belirtilmiş olup bu meselenin halli doktrin ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Bugün idarenin sorumluluğu hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırılmaktadır. İster hizmet kusuru ister kusursuz sorumluluk ilkelerine dayandırılsın idarenin tazminle sorumlu tutulabilmesi için bir zararın varlığı, zararı doğuran eylemin idareye yüklenebilir nitelikte olması, zararlı sonuçla eylem arasında doğrudan bir illiyet bağının bulunması, zarara yol açan eylemin hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk kuram ve ilkelerinin uygulanmasına elverir nitelikte olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi zorunludur.

Davacıların yakını müteveffa P.Çvş…………..’ın ölüm olayını doğuran maddi olayın, askerlik gibi tehlikeli ve özellikli bir kamu hizmetinin ifası sırasında (nöbet hizmetinin ifası sırasında) idarenin diğer bir ajanının, yine idareye ait nöbet hizmeti için teslim edilmiş silahı kullanmak suretiyle, suç teşkil eden fiili sonucunda meydana geldiği ve ayrıca müteveffanın da sanık P.Er ………….’in üstü olup, aynı zamanda nöbet hizmetinin ifası sırasında tim komutanı olmasına rağmen P.Er ………..’in tüfeğine dolu şarjör takmasına ve kendisine doğrultulması üzerine onu disiplinli olmaya yönlendirmesi gerekirken vuracaksan vur ulan şeklinde sarfettiği sözleriyle tim komutanı sorumluluğunu gerektiği gibi yerine getirmeyecek tarzdaki bu davranışıyla müterafık kusurunun bulunduğu anlaşıldığından, davacıların zararlarının müteveffanın müterafık kusuru da dikkate alınarak kusursuz sorumluluk ilkesi gereğince davalı idare tarafından karşılanmasının gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Mahkememizin yerleşik içtihatları uyarınca T.C.Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı iştirakçisi olmayan kimselere olay sebebiyle T.C.Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca bağlanan aylıklar ve ödenen tütün ikramiyeleri yarar kabul edilerek davacıların maddi zararlarından düşüldüğünden, bu husus araştırılmış T.C.Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Emekli Sandığı Tahsisler Dairesi Başkanlığının 08.04.2008 tarih ve B.07.1.EMS.0.10.01.01/83.511.061 sayılı yazılarıyla Yönetim Kurulunun 23.10.2007 tarih ve 939 sayılı kararı ile hakkında 5434 sayılı Yasanın vazife malullüğü hükümlerinin uygulanmasına’’ dair karar verildiği, ancak davacılar anne ve babanın durumunun 5434 sayılı yasanın 72 nci maddesi kapsamına girmediğinden (Kocasinan Kaymakamlığı İlçe İdare Kurulunun 21.11.2007 tarih ve 4606 sayılı kararına istinaden davacı babanın geçimini sağlayamayacak derecede malul olmaması, davacı annenin de dul olmaması nedenleriyle) vazife malullüğü aylığı bağlanamadığı ve dolayısıyla tütün ikramiyesinin de ödenmediğinin bildirildiği görülmüştür.

Maddi tazminat isteminde bulunan davacı anne ve babanın maddi zararlarının tespiti amacıyla bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, resen seçilen bilirkişi tarafından düzenlenerek Mahkememize ibraz edilen 03.07.2008 tarihli bilirkişi raporunda; davacı anne ……….’ın 32.173,00 YTL. maddi tazminat hakedişinin mevcut olduğu, davalı baba ………..’ın ise 31.806,00 YTL. maddi tazminat hakedişinin mevcut olduğu bildirilmiştir.

Taraflara tebliğ edilen bilirkişi raporuna herhangi bir itirazın olmadığı görülmüştür. Hazırlanan bilirkişi raporu Mahkememizce kabul edilen kıstaslara, ilmi verilere ve yerleşmiş içtihatlara uygun bulunduğundan bilirkişi raporu doğrultusunda işlem yapılmış, davacı anne ve babanın maddi tazminat hak edişlerine göre müteveffanın müterafık kusuru da dikkate alınarak karar verilmiştir.

Tüm davacılara, yakınlarını kaybetmeleri nedeniyle duydukları ve ömür boyu duyacakları acı ve ıstırabı kısmen de olsa karşılayabilmek amacıyla, olayın meydana geliş şekli, tarihi, müteveffanın askerlik statüsü, davacıların sosyal durumları, paranın alım gücü, işletilecek yasal faiz ve müteveffanın müterafık kusuru da dikkate alınarak olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte manevi tazminat verilmesi kabul edilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

1. Bilirkişi raporu uyarınca ve müteveffanın müterafık kusuru da dikkate alınarak davacı baba ………..’a 16.000,00 YTL.(ONALTIBİN YENİ TÜRK LİRASI) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin isteminin REDDİNE,

2. Bilirkişi raporu uyarınca ve müteveffanın müterafık kusuru da dikkate alınarak davacı anne ………….’a istemi gibi 20.000,00 YTL. (YİRMİBİN YENİ TÜRK LİRASI) MADDİ TAZMİNAT VERİLMESİNE,

3. Davacı baba …….. ile davacı anne ………..’a takdiren ve ayrı ayrı müteveffanın müterafık kusuru da dikkate alınarak 7.500,00’er YTL.(YEDİBİNBEŞYÜZER YENİ TÜRK LİRASI) MANEVİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemlerinin REDDİNE,

4. Davacı kardeşler ………, ……… ve ………’a takdiren ve müteveffanın müterafık kusuru da dikkate alınarak ayrı ayrı 3.000,00’er YTL. (ÜÇBİNER YENİ TÜRK LİRASI) MANEVİ TAZMİNAT VERİLMESİNE, fazlaya ilişkin istemlerinin REDDİNE,

5. Hükmedilen maddi tazminat miktarına davacılar yakını müteveffanın yeniden gelir elde edebileceği varsayılan 02.05.2005 tarihinden 31.12.2005 tarihine kadar yıllık %12 (YÜZDE ONİKİ), 01.01.2006 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDE DOKUZ) yasal faiz YÜRÜTÜLMESİNE,

6. Hükmedilen manevi tazminat miktarlarına olay tarihi olan 18.06.2004 tarihinden, 31.12 2004 tarihine kadar yıllık %15 (YÜZDE ONBEŞ) ,01.01.2005 tarihinden 31.12.2005 tarihine kadar yıllık %12 (YÜZDE ONİKİ), 01.01.2006 tarihinden ödeme tarihine kadar yıllık %9 (YÜZDE DOKUZ) yasal faiz YÜRÜTÜLMESİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy