AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2012/ 1467
Karar No: 2012 / 1449
Karar Tarihi: 06.12.2012

(926 S. K. m. 118, 119) (Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği m. 14, 16, 17, 41, 70)

Davacı, 11.07.2012 tarihinde kayda geçen dava dilekçesi ve cevaba cevap dilekçesiyle özetle; 1996-2001 yılları arasında Diyarbakır garnizonunda 5 yıl süreyle görev yaptığını, 2001 yılından beri de Bandırma garnizonunda görev yaparak bu garnizondaki maksimum görev süresi olan 11 yılı tamamladığını, 3 yıldır Eskişehir garnizonuna atama istemekte olduğunu, Bandırma garnizonunda ihtisası olan F-16 teknisyenliği görevi almadığını, ayrıca atış antrenörü ve atış sporcusu sıfatının bulunduğunu, eşinin 09.06.2010 tarihinden bu yana Eskişehir Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü bünyesinde çalışmakta olduğunu, lise öğrenimi görmekte olan kız çocuğunun da annesinin yanına gitmek zorunda kaldığını, ancak atamasının 2012 yılı atamalarıyla Eskişehir garnizonuna yapılmayıp tekrar Diyarbakır garnizonuna yapıldığını, Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin 70'inci maddesinde 4'üncü derece garnizonların kalış süresi 3 yıl olarak gösterildiği halde Hv.K.K.lığı Atama Yönergesinde bu sürenin 4 yıl olarak belirlenmiş olmasının normlar hiyerarşisine aykırı olduğunu, ayrıca aynı Yönergede Diyarbakır garnizonu ile Merzifon garnizonunun eşit 4'üncü derece garnizon olarak kabul edilmiş olmasının bu iki garnizonun gelişmişlik düzeyleri yönünden doğru olmadığını, bu itibarla Yönergedeki garnizon kalış süreleri cetveli ile garnizon dereceleri cetvelinin hukuka aykırı olduğunu, daha önce Diyarbakır garnizonunda 5 yıl kaldığı ve atama istemediği halde tekrar 4'üncü dereceli garnizon hizmetine tabi tutularak Merzifon'a değil de Diyarbakır'a atandırılmış olmasının haksızlık olduğunu ve kendisinin emekliliğe zorlanması anlamına geldiğini, tesis edilen bu atama işleminin kamu yararıyla ilgisinin bulunmadığını, birey yararını gözetmeyen, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi ilkesiyle bağdaşmayan, kazanılmış haklara ve idari işlemlerin geri yürümezliği ilkeleriyle örtüşmeyen hukuk dışı bir atama olduğunu öne sürerek Hv.K.K.lığı Atama Yönergesine ekli garnizon dereceleri cetveli ile garnizon kalış süreleri cetvelinin ve Bandırma garnizonundan Diyarbakır garnizonuna yapılan atama işleminin iptaline ve yürütmenin durdurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

AYİM Nöb. Dairesinin 23.08.2012 gün ve 2012/65 Esas sayılı kararı ile yürütmenin durdurulmasına ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.

Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; Hv.Slh.Müht.Kd.Bşçvş. sınıf ve rütbesiyle 461x0 (uçak silah teknisyeni) ihtisasında bulunan davacının meslek safahatında 1990-1991 yılları arasında İzmir/Güzelyalı (1'inci derece), 1991-1996 yılları arasında Ankara/Akıncı (1'inci derece), 1996-2001 yılları arasında Diyarbakır (4'üncü derece), 2001-2012 yılları arasında Bandırma (2'nci derece) garnizonlarında görev yaptıktan sonra 2012 yılı genel atamaları ile tekrar Diyarbakır (4'üncü derece) garnizonuna atandırılması üzerine AYİM'de bu davanın açılmış olduğu anlaşılmıştır.

Davacı tarafından öncelikli olarak Hv.K.K.lığı Atama Yönergesi (HKY 12-3 (D))'ndeki Garnizon Dereceleri Cetveli ile Garnizon Kalış Süreleri Cetvelinin hukuka aykırı olması nedeniyle iptali gerektiği öne sürülmüş olduğundan bu hususun incelenmesi gerekmiştir.

Bilindiği üzere 01.01.2006 tarihinden önce uygulanan atama sistemi, her birinde beş farklı kategoride garnizon bulunan iki coğrafi bölgeli (1'inci ve 2'nci coğrafi bölge) bir sistem iken, 01.06.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğiyle getirilen sistemde 1'inci ve 2'nci coğrafi bölge ayırımı kaldırılmış, garnizonlar 1'den 5'e kadar derecelendirilmiştir. Garnizon derecelerinin saptanması hususu ise, her Kuvvet'in kendine göre özellikleri bulunması nedeniyle Yönetmelikte belirlenen kriterler çerçevesinde Kuvvet K.lıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bırakılmıştır.

Bu bağlamda, Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin Garnizon derecelerinin tespitinde dikkate alınacak kriterler başlıklı 16'ncı maddesinde Subay ve astsubayların atanacakları garnizonların derecelerinin genel gelişmişlik düzeyi, barınma imkanları, coğrafya ve iklim koşulları, eğitim imkanları, güvenlik ve asayiş, sosyal ve kültürel imkanlar, sağlık imkanları, günlük yaşam, özlük haklarındaki farklılıklar, garnizonun istenilirlik düzeyleri, ulaştırma ve haberleşme imkanları ve askeri imkanlar göz önüne alınarak Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından kuvvet özelliklerine göre tespit edileceği belirtilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin 17'nci maddesinde ise, Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca 16'ncı madde esasları çerçevesinde tespit edilecek garnizonlar Subay ve Astsubay Atama Yönergelerinde gösterilir. Yeni ihdas edilecek garnizonlar ile derecelerinde değişiklik yapılması gereken garnizonlar Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından Yönergedeki ilgili listeye dahil edilir. hükmü; Garnizon derecelerinin güncelleştirilmesi başlığı altındaki 18'inci maddesinde de Garnizon dereceleri Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından hazırlanacak atama yönergelerinde gösterilir ve sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda güncelleştirilir. hükmü yer almaktadır.

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşıldığı üzere garnizon dereceleri, Yönetmeliğin 16'ncı maddesinde sayma suretiyle belirtilmiş olan kriterler göz önüne alınarak Kuvvet özelliklerine göre tespit edilecektir.

Bu açıklamalar çerçevesinde yapılan değerlendirmede; Hava Kuvvetleri Komutanlığı Atama Yönergesinde Merzifon, Malatya ve Diyarbakır gibi garnizonların 4'üncü derece garnizon olarak belirlenmiş olduğu, bu kapsamda davacı tarafından Merzifon garnizonu ile Diyarbakır garnizonunun gelişmişlik düzeylerinin aynı olmadığı öne sürülmüş ise de, aynı dereceli garnizonların gelişmişlik düzeylerinin birbirleriyle tamamen aynı olmasını beklemek Yönetmeliğin sistemi ile bağdaşmamaktadır. Zira, tüm garnizonlar 5 derece içerinde gruplandırılmaktadır, aksi bir düşünce garnizon sayısı kadar garnizon derecesi olmasını gerektirir. Bu itibarla; Hv.K.K. lığınca Kuvvet özelliklerine göre, Merzifon garnizonu ile Diyarbakır garnizonunun genel gelişmişlik düzeyi, barınma imkanları, coğrafya ve iklim koşulları, eğitim imkanları, güvenlik ve asayiş, sosyal ve kültürel imkanlar, sağlık imkanları, günlük yaşam, özlük haklarındaki farklılıklar, garnizonun istenilirlik düzeyleri, ulaştırma ve haberleşme imkanları ve askeri imkanlarına nazaran 1'den 5'e kadarki derecelendirme grubu içerisinde 4'üncü derece garnizon olarak değerlendirilip kabul edilmesinde ve buna göre Atama Yönergesinde yer alan Garnizon Yerleri ve Dereceleri çizelgesinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan davacı tarafından, Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin 70'inci maddesinde 4'üncü derece garnizonların kalış süresi 3 yıl olarak gösterildiği halde Hv.K.K.lığı Atama Yönergesinde bu sürenin 4 yıl olarak belirlenmiş olmasının ve buna bağlı olarak Atama Yönergesinde yer alan Garnizon Kalış Süreleri Cetvelinin de hukuka aykırı olduğu öne sürülmüştür.

Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin Hava Kuvvetleri Komutanlığına Ait Hükümler genel başlığı altındaki (Değişik. RG. 9.4.2011/27900) 70'inci maddesinde garnizonların hizmet süreleri, bu bağlamda 4'üncü derece garnizonlarda hizmet süresinin 3 yıl olduğu belirtildikten sonra, son fıkrada görevin özelliğine göre garnizonlardaki bu sürelerin 23'üncü maddede belirtilen bağlayıcı sebepler mevcut değilse aynı statüye bağlı diğer subay ve astsubayların haklarını ihlal etmemek kaydı ile Hava Kuvvetleri Atama Yönergesinde belirlenecek esaslar dahilinde uzatılabileceği hüküm altına alınmıştır. Aynı Yönetmeliğin 74'üncü maddesinde de, Hava Kuvvetleri Komutanlığı mensubu subay ve astsubayların atamalarına ilişkin Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinde belirtilen esasların uygulanmasına dair ayrıntıların Hava Kuvvetleri Komutanlığı Atama Yönergesinde gösterileceği ifade edilmiştir. Bu doğrultuda, Subay ve Astsubay Atama Esasları Yönergesinin (HKY 12-3 (D)) 3'üncü Bölüm 1'inci maddesinin (c) bendinde, Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin 70'nci maddesi doğrultusunda kadro ve hizmet ihtiyaçları dikkate alınarak sınıf, branş, ihtisas ve rütbe bazında belirlenen garnizon hizmet sürelerinin astsubaylar için EK-Ç'de gösterildiği belirtilmiştir.

Görüldüğü üzere Yönetmelik koyucu, her bir derece garnizonun hizmet süresini Yönetmelikte belirledikten sonra Hava Kuvvetleri Komutanlığına, görevin özelliğine göre bu süreleri Yönergesinde uzatma (düzenleme) yetkisi vermiştir. Davalı idarenin, bu takdir yetkisini kullanırken, icra edilen görevin özelliği ile doğrudan bağlantılı olan subay ve astsubay sınıflarını nazara alabileceği kuşkusuzdur. Diğer taraftan atamaların kadro görev yerinin özellikleri dikkate alınarak belirlenen kadro, sınıf ve rütbelere göre planladığı gözetildiğinde, 4'üncü derece garnizon hizmet sürelerinin Yönetmelikte verilen yetki çerçevesinde 3 yıl yerine 4 yıl olarak belirlenmesinde ve dolayısıyla Yönergede yer alan Garnizon Kalış Süreleri Cetvelinde de hukuka aykırılık bulunmadığı değerlendirilmiştir.

Davacının, Bandırma garnizonundan Diyarbakır garnizonuna atandırılması yönündeki işlemin değerlendirilmesinde de;

Türk Silahlı Kuvvetleri'nde görevli subay ve astsubayların atanmasında dikkate alınacak hususlar 926 sayılı TSK. Personel Kanunu'nun 118'inci maddesinde ve aynı kanuna dayanılarak çıkarılan Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinde düzenlenmiş bulunmaktadır. Kanunun 118'inci maddesinde subay ve astsubayların atama ve yer değiştirmelerinin hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına bağlı olarak sosyal iklim ve ulaşım durumları ile kültür ve sağlık durumları ve bunlara benzer yer ve bölge şartları göz önünde tutularak tespit edilecek bölge ve garnizonlara, a) Meslek programları, meslek içi eğitim esasları ve kadro ihtiyacı, b) Sağlık durumu, c) İdari asayiş ve zaruri sebepler, d) İstekte bulunduğu yerler nazara alınarak sıra ile yapılacağı belirtilmektedir.

119'uncu maddesi de; Yukarıdaki maddede yazılı esaslar dahilinde bölge ve garnizonların tespiti, bölgelerin ve garnizonların değişen şartlara göre yeniden tespiti, buralarda kalma süreleri, atanma ve yer değiştirmelerde dikkate alınacak sair hususlar Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca hazırlanacak yönetmelik ile tespit edilir. hükmüne yer vermektedir.

Bu hükme dayanılarak çıkarılan Yönetmeliğin Atamalarda Dikkate Alınacak Esaslar başlıklı 14'üncü maddesi; Subay ve astsubayların atamaları, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına ve hizmet ihtiyacı prensibine uygun olarak aşağıdaki kriterler dikkate alınarak Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından atama yönergelerinde belirtilen garnizonlar arasında sıra ile yapılır, a) Meslek programları ve meslek içi eğitim esasları, b) Kadro ihtiyaçları, c) Kıta hizmeti zorunluluğu, ç) Terfi durumu, d) Sınıf, branş ve ihtisasları, e) Kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları, f) İdari, asayiş ve zaruri sebepler, g) Personelin atanma isteğinde belirttiği yerler... şeklindedir.

Aynı Yönetmeliğin 41'inci maddesi; Teknik personelin atamalarında; yüksek lisans, doktora, doçentlik çalışması gibi özel ihtisasları, ihtisas konularında fiilen çalışarak edindiği balistik, silahlanma, optik, inşaat, imalat, medikal mühendislik gibi tecrübeleri, personel destekleme planı ve kadro imkanları çerçevesinde göz önünde bulundurulur. hükmünü,

43'üncü maddesi de; ...Eşleri Devlet kuruluşlarında görevli subay ve astsubayların atanmalarında eşlerinin memuriyet görevi göz önünde tutulur. Talep ettikleri garnizonlara atanmaları muvazene, kadro ve ihtiyaç durumu ile safahatı ve sıralı hizmet garnizonu hizmet sırası dikkate alınarak öncelikle yapılabilir.

Atama durumuna girmiş personelin çocuklarının yüksek öğretim, özel ve yatılı okullar hariç olmak üzere eğitim ve okul durumlarına bağlı istekleri, emsallerine nazaran avantaj sağlamamak kaydıyla imkanlar nispetinde karşılanabilir. hükmünü amirdir.

HKY 12-3 (D) Subay ve Astsubay Atama Esasları Yönergesinin 3'üncü Bölüm l'inci madde (ı) fıkrasında; 4'üncü ve 5'inci dereceli garnizonlara ilk kez yapılan atamalarda hizmet süresi personelin isteği dışında her sınıf ve ihtisas ayrı ayrı değerlendirilerek o ihtisastaki personelin tamamına aynı süre uygulanacak şekilde uzatılabilir. Atama sebebine bakılmaksızın 4'üncü ve 5'inci derece garnizonlara 2'nci kez yapılan atamalarda hizmet süresi 2 yıldır. Bu süre, personelin isteği haricinde en fazla 1 yıl uzatılabilir, hükmü, (p) fıkrasında; Hava Gücü spor kulüplerinde faaliyet gösteren nitelikli sporcu subay ve astsubayların atamaları, görev safahatına uygun olarak, aynı statü ve ihtisastaki diğer subay ve astsubayların haklarını ihlal etmemek kaydıyla Hava Gücü spor kulübünün bulunduğu garnizon birliklerine yapılabilir. hükmü,

Aynı Yönergenin 3'üncü bölüm, 3'üncü madde, (e) fıkrasında; Görevin başarılı bir şekilde ifa edilebilmesi için, teknik bilgi, mesleki beceri ve tecrübe, eğitim durumu gibi ölçütlerin, kıstasların dikkate alınmasının zorunlu olduğu özellik arz eden kadro görev yerlerinde istihdam edilecek personelin atamalarında, personelin ihtisaslarının yanı sıra almış olduğu eğitim, çalıştığı uçak silah ve yer sistemlerine göre atamaları ayrı ayrı değerlendirilebilir. hükmü,

Yine aynı Yönergenin 3'üncü Bölüm 3'üncü madde (h) fıkrasında; ....., (2) 4'üncü ve 5'inci dereceli garnizonlar için ise; emekliliğini hakketmiş ya da başka bir garnizona atanması halinde 4'üncü ve 5'inci derece garnizon hizmetini yapmadan emekliliği hakkedecek personel öncelikli olarak, daha sonra istekli, istekli personelin yeterli olmaması halinde ise her garnizon ayrı ayrı değerlendirilerek belirlenen garnizonlardaki en uzun kalışlı personelden, kalış sürelerinin aynı olması halinde en kıdemli personelden,

(3) 4'üncü ve 5'inci dereceli garnizonlara zorunlu olarak ikinci veya daha sonra yapılacak atamalar için emekliliğini hak etmiş ya da emekliliğine 4'üncü ve 5'inci derece garnizon hizmet süresi kadar bir süre kalmış personel ile bulundukları garnizonlarda azami hizmet süresini doldurmuş, başka bir garnizona atanması halinde ikinci ve daha sonraki 4'üncü ve 5'inci derece garnizon hizmetini yapmadan emekliliği hak edecek personel öncelikli olarak, daha sonra bulundukları garnizonlarda hizmet süresini doldurmuş en kıdemli personelden başlamak üzere belirlenir'' hükmü,

(i) fıkrasında da; 4'üncü derece garnizonlarda yedi yıl, 5'inci derece garnizonlarda altı yıl ve daha fazla süre ile görev yapan personel, ikinci defa 4'üncü ve 5'inci derece zorunlu garnizon hizmetinden muaf tutulur. Bu muafiyet, üçüncü ve daha fazla 4'üncü ve 5'inci derece garnizon hizmet ihtiyacı doğduğunda ortadan kalkar. hükmü yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca; davacının 2001 yılı genel atamalarıyla atandırılmış olduğu Bandırma (2'nci derece özendirici B) garnizonundaki azami hizmet süresi olan 11 yılı 2012 yılında tamamlamış olduğu, daha önce Diyarbakır garnizonunda 5 yıl görev yapmış olması, 7 yıllık süreyi tamamlamamış olması nedeniyle 4-5 dereceli garnizon hizmeti muafiyeti bulunmadığından 2012 yılı genel atamaları esnasında ikinci kez zorunlu 4'üncü ve 5'inci dereceli garnizon hizmeti sırasında olduğu, ikinci kez zorunlu 4'üncü ve 5'nci dereceli garnizon hizmeti sırasında olduğu halde atanma istek formunda Eskişehir, İzmir ve İstanbul garnizonlarını tercih etmiş olduğu, ancak 2012 yılı genel atamalarıyla 461x0 ihtisasında hiçbir personelin atamasının Eskişehir garnizonuna yapılmadığı, İstanbul garnizonuna da bir kadroya karşılık bir mevcut bulunduğundan atama yapılmadığı, İzmir garnizonuna ise garnizon dışından ikici şark sırasında olmayan bir personelin atandırılmış olduğu, davacı dava dilekçesinde kendisinin Merzifon yerine Diyarbakır'a atandırılmaması gerektiğini öne sürmüş ise de esasen davacının atanma istek formunda Merzifon tercihinde bulunmamış olduğu; diğer taratan davacı ile ilgili olarak bu konuda yapılabilecek talepler aynı statü ve ihtisastaki diğer personellerin haklarını ihlal etmek kaydıyla değerlendirilecek olmakla beraber Hava Gücü tarafından sporcu olarak atandırılması konusunda herhangi bir talebin bildirilmemiş olduğu; eşinin özel bir şirkette sözleşmeli olarak çalışmakta olduğu, 2012 yılı atanma istek formunda eşinin iş ve çocuğunun okul durumu ile ilgili herhangi bir geçerli belge sunmamış olduğu, dolayısıyla eşinin iş ve çocuğunun okul durumunun davacıya istisna sağlayacak bir durum olmadığından atamaya esas teşkil etmeyeceği hususları hep birlikte göz önüne alınarak 461x0(Uçak silah teknisyeni) ihtisasında olması nedeniyle 4-5 dereceli garnizonların hizmet ihtiyacını karşılamak üzere 2012 yılı genel atamalarıyla 4'üncü derece garnizon statüsünde olan Diyarbakır garnizonuna ikinci kez zorunlu olarak atanan 24 personelden kıdem itibariyle ikincisi olarak 8'inci Ana Jet Üs Mlz.Uçk.Bkm.Hat.Bkm. 181'inci Fl.Hat Bkm.Uçş.Hat.İht.ve Slh.YüLKlıhğı Uçş.Hattı Silah Teknisyeni kadrosuna atandırılmış olmasında hukuka aykırılık bulunmadığı ve davacının ileri sürdüğü tüm iddiaların hukuki dayanaktan yoksun olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

Hukuki dayanaktan yoksun DAVANIN REDDİNE,

06 ARALIK 2012 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy