AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2011/ 216
Karar No: 2011 / 1015
Karar Tarihi: 10.05.2011

(926 S. K. m. 35, 36) (4566 S. K. m. 37) (Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği m. 27, 28)

Davacı vekili, 27.12.2010 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde kayda geçen dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 2004-2005 eğitim ve öğretim yılında Işıklar Askeri Lisesi 3'üncü sınıfta öğrenim görmekte iken, Kara Harp Okulu muayeneleri kapsamında sevk edildiği askeri hastanede yapılan muayene sonucunda diskromotopsi (renk körlüğü) tanısı konulması nedeniyle hatalı bir şekilde okulla ilişiğinin kesildiğini, ancak bu işlemin iptali istemiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açtıkları dava sonunda AYİM 2.D.nin 14.12.2005 tarih ve 2005/1644-498 E-K sayılı Karan ile işlemin iptal edilmesi üzerine davacının askeri öğrenciliğe döndüğünü, müteakiben lise ve Harp Okulu öğrenimlerini başarıyla tamamlayarak 30.08.2010 tarihinde teğmen rütbesiyle subay naspedildiğini, oysa birlikte askeri liseye başladığı emsallerinin kendisinden bir yıl önce 30.08.2009 tarihinde subay olduklarını, davacının ise hatalı bir idari işlem ve sonuçta davalı idarenin hizmet kusuru yüzünden okulunu bir yıl sonra bitirebildiğini, idarenin hatasının olumsuz sonuçlarının davalıya yükletilmemesinin ve davacının naspının 926 sayılı Kanunun 35/a ve 36'ncı maddeleri uyarınca düzeltilmesinin gerektiğini, bu amaçla 01.10.2010 tarihinde yaptıkları idari müracaatın yanıtsız bırakılmak suretiyle reddedildiğini beyan ederek, nasıp düzeltme talebinin reddi işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; 2001 yılında yapılan sınavları kazanarak Bursa Işıklar Askeri Lisesinde öğrenime başlayan davacının, 3'üncü sınıfta iken Kara Harp Okulu muayeneleri kapsamında Bursa Asker Hastanesine sevk edildiği, burada yapılan muayenesi sonucu Diskromotopsi teşhisi konulduğu ve Hastanenin 23.02.2005 tarihli yazısıyla hakkında karar verilmek üzere Ankara GATA Hastanesine sevk edildiği, burada yapılan muayenesi sonucunda da Hastanenin 02.03.2005 tarih ve 56 numaralı raporu ile Diskromotopsi teşhisi konularak, A/8 F-1 Askeri Öğrenciliğe Devam Edemez kararı verildiği, karar üzerine 12.04.2005 tarihinde okulla ilişiğinin kesildiği, davacının anılan işlemin iptali istemiyle AYİM'de dava açtığı ve yapılan yargılama sonunda AYİM 2'nci Dairesinin 14.12.2005 tarih ve 2005/498-892 E-K sayılı Kararı ile; ...Bursa Işıklar Askeri Lisesinde askeri öğrenci statüsünde dört yıldır öğrenim görmekte olan davacının yapılan muayenesinde diskromotopsi teşhisi konulmuştur. Diskromotopsi hastalığı Hastalık ve Arızalar Listesinin 8'inci madde A dilimi 1'inci fıkrası kapsamında bulunmaktadır. TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin 27 ve 28'inci maddelerine göre davacının 1 ve 2 nolu sınıflandırma çizelgesinde Subay-Astsubay sütununda (+) işaretli olan sınıflardan birinde yetiştirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla davacı hakkında tesis edilen okuldan çıkarılma işleminin sebep unsuru itibariyle hukuka aykırı olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır... şeklindeki gerekçeye dayanılarak Işıklar Askeri Lise öğrenciliğinden çıkarılma işleminin iptaline karar verildiği, karar üzerine davacının Askeri Lise öğrenimine kaldığı yerden devam ettiği ve liseyi başarıyla tamamladığı, arkasından Kara Harp Okulu'na girdiği ve bu okulu da 2010 yılında başarıyla tamamlaması üzerine 30.08.2010 tarihinde İkmal Teğmen sınıf ve rütbesiyle subay naspedildiği, daha sonra vekili aracılığıyla 01.10.2010 tarihli dilekçeyle davalı idareye müracaat ederek, naspının emsalleri gibi 30.08.2009 tarihine götürülmesini talep ettiği, 60 gün içinde yanıt verilmeyerek talebin zımnen reddedilmesi üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık, hukuka aykırılığı AYİM kararı ile tespit edilen bir işlem ile okuldan çıkarıldığı hususunda kuşku bulunmayan davacının, bir süre sonra iptal kararı gereğince yeniden Işıklar Askeri Lisesine kabul edilerek, emsallerinden bir yıl sonra mezun olmasına bağlı olarak 30.08.2010 olan teğmenliğe nasıp tarihinin, emsallerinin nasıp tarihi olan 30.08.2009 'a götürülüp götürülmeyeceğine ilişkindir.

Harp Okulları Kanunun 37/d maddesi hükmüne göre Harp Okullarından mezun olanlar, ....Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine göre muvazzaf teğmen nasbedilirler.

926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun Harp Okullarını bitirenlerin subaylığa nasıp işlemlerinin usul ve esaslarını düzenleyen 35nci maddesi ise: Harp okullarını veya fakülte ve yüksek okulları bitirenlerin subaylığa nasıpları aşağıdaki esaslara göre yapılır./a) Harp Okullarını bitirenler, aşağıdaki istisnalar saklı kalmak koşuluyla, o yılın 30 Ağustos'unda teğmenliğe nasbedilirler./1. Harp Okullarını bitirip de teğmen nasbedilmeden önce subaylar hakkında açığa alınmayı gerektiren bir suçtan haklarında kamu davası açılanlar veya herhangi bir suçtan tutuklanan ya da gözaltına alınanların teğmenliğe nasıpları yapılmaz. Bunlardan öğrencilik hukukunun kaybedilmesine sebep olacak şekilde mahkum olanlarla okul yüksek disiplin kurulunca okulla ilişiğinin kesilmesine karar alınanlar hariç olmak üzere haklarında mahkumiyete veya kovuşturmaya yer olmadığına, beraata veya kamu davasının her ne sebeple olursa olsun ortadan kaldırılmasına karar verilenlerle gözaltına alınanlardan başka bir işlem yapılmaksızın serbest bırakılanlar, teğmenliğe nasbedilir ve nasıpları emsalleri tarihine götürülür./ 2. Kazai, idari veya sıhhi zorunluluklar nedeniyle Harp Okullarını 30 Ağustos'tan sonra bitirenler, bitirdikleri ayın sonundan geçerli olarak teğmenliğe nasbedilirler. Bunların nasıpları emsalleri tarihine götürülür. hükmünü içermektedir.

Yukarıda belirtilen hükümden açıkça anlaşıldığı üzere harp okullarını bitirenler 1 ve 2'nci bentde sayılan istisnalar dışında mezun oldukları yılın 30 Ağustos'unda teğmenliğe nasbedileceklerdir. Yine madde metninden açıkça anlaşıldığı ve AYİM 1'nci Dairesinin 20.09.2005 tarihli ve 2005/81-955 E/K sayılı kararında etraflıca tartışıldıktan sonra belirtildiği üzere; 926 Sayılı Kanunun 35nci maddesinin (a) fıkrasının 1 ve 2'nci bendi, öğrencilik statüsü devam ederken, diğer bir deyişle öğrencilik statüsü dışına çıkarılmadan 1 ve 2'nci bentte yer alan engeller nedeniyle teğmenliğe nasbi gecikenleri kapsamakta, dolayısıyla, okul disiplin kurulunca okulla ilişiği kesilip de yargı sürecinin sonunda tekrar okula dönen davacının durumu bu madde kapsamına girmemektedir. 926 Sayılı Kanunun Nasıp düzeltilmesi başlığı altındaki 36'ncı maddesinde de davacının durumu ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır. Esasen böyle bir hüküm bulunması da beklenmemelidir. Zira statüleri düzenleyen 926 sayılı Kanun, hukuka aykırı idari işlemlerle ilgilenmemektedir. Dolayısıyla hukuka aykırı işlemlerin doğurduğu kimi olumsuz sonuçların giderilmesine yönelik hüküm de içermemektedir.

Bu durumda, Işıklar Askeri Lisesinden ilişiği kesilip, anılan kararın yargı yerince iptal edilmesi üzerine statüye dönen ve Askeri Lise ve Kara Harp Okulundan mezuniyetini müteakip teğmen nasbedilen davacının, nasbinin düzeltilip düzeltilemeyeceği hususu iptal kararının sonuçlan kapsamında çözülmesi gerekir.

Bu noktada irdelenmesi gereken husus ise, davacının nasbinin emsalleri tarihine getirilmesinin, davacının okuldan çıkarılması işlemini hukuka aykırı bularak iptal eden AYİM 2'nci Dairesinin 14.12.2005 gün ve 2005/498-892 E-K sayılı sayılı iptal kararının sonuçlarından olup olmadığıdır. İptal, işlemdeki sakatlığın yetkili yargı organı tarafından saptanmasıdır. İptal kararı ile kuramsal olarak, sakat işlem geriye yürür biçimde ortadan kalkmış sayılır. Ne var ki, kimi zaman hukuka aykırılığın düzeltilebilmesi ve sonuçların silinebilmesi için idarenin yeni işlemler tesis etmesi gerekebilmektedir. Zira sakat işlem, sakatlığı saptanarak iptal edilinceye kadar uygulanması ve uyulması zorunlu bir işlem olarak, bir takım hukuka aykırı durumlar yaratabilmektir. İdare, iptal kararını yerine getirirken olabildiğince sakat işlemin doğurduğu olumsuz sonuçlan ortadan kaldırmaya, sakat işlemin yapılmadan önceki durumu geri getirmeye çalışmalıdır.

Davalı idare, AYİM 2'nci Dairesinin yukarıda belirtilen iptal kararı üzerine, yeni bir işlem tesis ederek davacıyı yeniden askeri öğrenci statüsüne almış, akabinde de başarılı geçen bu öğrenimi takiben kendisini 30.08.2010 tarihinde teğmenliğe nasbetmiştir. Davacının yeniden öğrenci statüsüne alınmasının, okuldan çıkarılma işleminin iptaline dair yargı kararının gereğinden olduğu kuşkusuz ise de, iptal davasının görülmesi sırasında statü dışında geçirdiği süre nedeniyle zorunlu olarak emsallerinden bir yıl sonra mezun olan davacının nasbinin emsalleri tarihine götürülmesinin anılan iptal kararın gereğinden olduğunu söyleyebilmek güçtür. Zira, davacı sakat işlem nedeniyle subaylık statüsüne değil öğrencilik statüsüne ara vermek zorunda kalmıştır. Diğer bir deyişle davacının öğrencilik statüsü kesintiye uğramış, idari yargılama süreci sonunda yeniden öğrencilik statüsüne döndürülmüştür. Yeniden Işıklar Askeri Lisesi ve müteakiben Kara Harp Okulu öğrencisi olan davacının okulu bitirmek için kaldığı yerden itibaren çeşitli aşamalardan geçmesi, sınavlarda ve eğitimde başarılı olması halinde teğmenliğe nasba müstehak olacağı kuşkusuzdur. Nitekim bu aşamalardan başarıyla geçtiği için de davacı 30.8.2010 tarihinde teğmenliğe nasbedilmiştir. Teğmenliğe nasbini müteakip de öğrencilik statüsü dışında geçirdiği sürenin subaylık statüsünde geçmiş gibi kabul edilerek nasbinin geriye getirilmesini talep etmektedir. Oysa sakat işlemle kesintiye uğratılan öğrencilik statüsü olduğuna göre, bu sürenin subaylık statüsünde geçmiş sayılması olanaklı değildir. Bu bağlamda, idarenin tesis ettiği ilk işlemin (okuldan çıkarma işleminin) iptali kararı, hukuki etki ve sonucunu nasıp alanında doğuramamaktadır. iptal kararının etkisi, zorunlu olarak eski statüye (askeri öğrenciliğe) yeniden döndürülme olgusu ile sınırlı kalmaktadır. Bilindiği ve Mahkememizin çeşitli kararlarında dile getirildiği üzere, idare hukuku bir statü hukukudur ve statüler, koşulları önceden saptanmak suretiyle belirgin hale getirilmiş ve düzenlenmiştir. Bu nedenle davacının önceki öğrenci statüsü ile sonradan girdiği subay statüsünün birbiri yerine sayılması olanaklı değildir. Yasa koyucu bu konuda özel ve açık bir düzenleme öngörmedikçe, öğrencilik statüsüne ilişkin kimi düzeltmeler ve iyileştirmelerin, kendiliğinden subay statüsündeki konum ve durumlara bir etkisi söz konusu olamamaktadır.

Açıklanan nedenlerle;

Yasal dayanaktan yoksun olan, nasıp düzeltme talebinin reddi işleminin iptaline yönelik DAVANIN REDDİNE,

10 Mayıs 2011 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy