AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2009/ 507
Karar No: 2009 / 1049
Karar Tarihi: 10.11.2009

(2709 S. K. m. 2, 10, 11) (926 S. K. m. 30, 33, 34, 38, Ek. Geç. m. 80, 81) (Subay Sicil Yönetmeliği m. 37, 39, 40, 41)

Davacı, 20.02.2009 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde kayda geçen dava dilekçesinin AYİM 1.D.nin 03.03.2009 tarihli ve 2009/276-216 E-K sayılı kararı ile reddedilmesi üzerine, 27.04.2009 tarihinde AYİM'de kayda giren yenileme dilekçesinde özetle; 1991 yılında teğmen naspedildiğini ve 2000 yılında yüzbaşı rütbesine terfi ederek 8 yıl bu rütbe ile görev yaptığını, bu arada 926 sayılı Personel Kanununda değişiklik yapılarak, astsubaylıktan subaylığa geçen personele yüzbaşı rütbesini geçerek terfi etme imkanı sağlandığım, kendisin de Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesini 02.06.2008 tarihinde bitirerek davalı idareye başvurarak binbaşı rütbesine yükseltilmesini talep ettiğini, 30.08.2008 tarihi itibariyle binbaşı rütbesine terfi ettirildiğini, bilahare 01.04.2009 tarihinde davalı idareye başvurarak naspının 30.08.2006 tarihine götürülmesini talep ettiğini, ansak bu talebinin reddedildiğini, işlemin hukuka aykırı olduğunu, keza dava konusu işlemin dayanağını teşkil eden 926 sayılı Kanunun Ek Geçici 80 inci maddesindeki Kanunun yayımı tarihinden ibaresi ile 81'inci maddesinin Anayasanın 2, 10 ve 11'inci maddelerine aykırılık teşkil ettiğini belirterek 926 sayılı Kanunun Ek Geçici 81'inci maddesinin tamamının, Ek Geçici 80' inci maddesinde kanunun yayımı tarihinde ibaresinin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulmasını, kıdem ve nasıplarına esas olan terfisinin yüzbaşılıkta normal bekleme süresini doldurduğu 30.08.2006 tarihinin esas alınması gerekeceğinden 30.08.2008 tarihinin esas alınmasına ilişkin dava konusu işlemin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 109'uncu maddesi gereğince 1991 yılında astsubaylıktan subaylığa geçirilen davacının, yüzbaşılık normal rütbe bekleme süresinin son yılma kadar en az dört yıl süreli yüksek öğrenimi tamamlamadığı için 2005, 2006 ve 2007 yıllarında bir üst rütbeye terfi ettirilmediği, Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi dört yıl süreli İşletme Bölümünden 02.06.2008 tarihinde mezun olması ve mezuniyet belgesi ile J.Gn.K.lığına müracaat etmesi üzerine davalı idarece, 926 sayılı TSK Personel Kanununun 30, 33, 34, 38 ve Ek Geçici 80 ve 81'inci maddeleri ile Subay Sicil Yönetmeliğinin 37, 39, 40 ve 41'inci maddeleri gereğince mezun olduğu takvim yılının 30 Ağustosundan geçerli olacak şekilde 30.08.2008 tarihinden geçerli olarak binbaşılığa yükseltildiği, davacının 01.04.2009 tarihinde davalı idareye müracaat ederek binbaşılığa terfi tarihinin 30.08.2008 tarihi değil, yüzbaşılıkta normal bekleme süresini tamamladığı 30.08.2006 tarihine götürülmesinin gerektiğini ileri sürerek naspının düzeltilmesini talep ettiği, Jandarma Genel Komutanlığının 10.04.2009 tarihli, PER:1410-137978-09/Per.D.Kd.Sic.Ş.Sb.Değ. sayılı cevabi yazısı ile bu talebine olumsuz cevap verilmesi üzerine AYİM'de işbu davayı tesis ettiği anlaşılmıştır.

926 sayılı TSK Personel Kanununa 03.07.2003 tarihli ve 4917 sayılı Kanun ile eklenen Ek Geçici 80'inci maddenin son fıkrası ... Bu Kanunun yayımı tarihinde en az dört yıl süreli fakülte veya yüksek okul bitirenlerden yüzbaşı rütbesinde bulunup, normal rütbe bekleme süresini tamamlamış olanlar, 38'inci maddede belirtilen rütbe terfi şartları ve esasları dahilinde binbaşı rütbesine terfi ettirilirler. Bunların terfi ve kademe ilerlemesine esas olacak nasıpları, yüzbaşı rütbesinde normal rütbe bekleme süresini tamamladıkları takvim yılının 30 Ağustosudur.... hükmünü; Ek Geçici 81'inci madde ise Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 109'uncu maddesine göre astsubaylıktan subaylığa geçirilenlerden, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra; yüzbaşı rütbesinde rütbe bekleme süresini tamamlamayı müteakip, en az dört yıl süreli yüksek öğrenimi tamamlayanlar, 38 inci maddede belirtilen terfi şartları ve esasları dahilinde, mezun oldukları tarihin takvim yılının 30 Ağustosundan geçerli olarak binbaşı rütbesine terfi ettirilirler hükmünü içermektedir.

Görüldüğü üzere Ek Geçici 80'inci madde, yürürlüğe girdiği 03.07.2003 tarihinden önce yüzbaşılıkta rütbe bekleme süresini ve en az 4 yıllık yüksek öğretimi tamamlayanları; Ek Geçici 81'inci madde ise yürürlüğe girdiği 03.07.2003 tarihinden sonra rütbe bekleme süresini ve/veya en az 4 yıllık yüksek öğrenimini tamamlayanları kapsamına almaktadır.

Belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda davacının durumu değerlendirildiğinde; yüzbaşı rütbesinde rütbe bekleme süresini 30.08.2006 tarihinde ve fakat 4 yıllık yüksek öğrenimini 02.06.2008 tamamlayan davacının, kapsamına girdiği 926 sayılı Kanunun Ek Geçici 81'inci maddesi uyarınca lisans öğrenimini tamamlamasını müteakip 30.08.2008 tarihte ve bu tarihten geçerli olarak binbaşılığa yükseltilmesinde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Davacı, Ek Geçici 80'inci madde uyarınca binbaşılık nasbinin 30.08.2006 tarihine götürülmesi gerektiğini ileri sürmekte ise de, Kanunun Ek Geçici 80'inci maddesinin yürürlüğe girdiği 03.07.2003 tarihi itibarıyla yüzbaşı rütbesinde rütbe bekleme süresini tamamlamamış olan ve yine o tarih itibariyle en az 4 yıllık fakülte veya yüksekokul diploması bulunmayan davacının Kanunun Ek Geçici 80'inci maddesi kapsamına girmediği, bu bağlamda davacının binbaşılık nasbinin 30.08.2006 tarihine götürülmesine kanunen imkan bulunmadığı açıktır.

Kanun koyucunun, 4917 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 10.07.2003 tarihinden önce dört yıl süreli fakülte veya yüksek okul bitirenlerden yüzbaşı rütbesinde bulunup normal bekleme süresini tamamlamış olan astsubaylıktan subaylığa geçen personelin normal rütbe bekleme süresini tamamladıkları takvim yılının 30 Ağustos tarihi itibariyle binbaşı rütbesine; 4917 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 10.07.2003 tarihinden sonra yüzbaşı rütbesinde rütbe bekleme süresini tamamlamayı müteakip en az dört yıl süreli yüksek öğrenimi tamamlayan astsubaylıktan subaylığa geçmiş personelin ise mezun oldukları tarihin takvim yılının 30 Ağustos tarihi itibariyle binbaşı rütbesine terfi ettirilmesini öngörmesinin; Anayasanın 2'inci maddesinde belirtilen Hukuk Devleti ilkesine ve 10'uncu maddesinde belirtilen Eşitlik ilkesine aykırı herhangi bir yönü bulunmamaktadır. Zira Ek Geçici 80'iinci madde kapsamındaki personelin, 4917 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 10.07.2003 tarihi itibariyle yüzbaşı rütbesinde bulunup normal bekleme süresini tamamlama ve en az dört yıl süreli fakülte veya yüksek okul bitirmek şartlarını sağlamış oldukları; Ek Geçici 81 inci madde kapsamındaki personelin ise 4917 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 10.07.2003 tarihi itibariyle henüz yüzbaşı rütbesinde rütbe bekleme süresini tamamlamayan, tamamlasalar bile henüz en az dört yıl süreli yüksek öğrenimi tamamlama şartını sağlamayan personel konumunda olduğu, dolayısıyla Ek Geçici 80'inci madde kapsamındaki personel ile Ek Geçici 81'inci madde kapsamındaki personelin statülerinin farklı olduğu anlaşılmaktadır.

Anayasaya Mahkemesinin birçok kararında belirtildiği üzere Anayasanın 10'uncu maddesinde düzenlenen eşitlikten amaç; eylemli değil, hukuki eşitliktir. Hukuki eşitlik ise, aynı hukuki durum ve konuma sahip kişiler arasındaki eşitliği öngörmekte, benzer durumda olan kişilerin aynı hukuk kurallarına tabi tutulmalarını ifade etmektedir. Kanun önünde eşitlik ilkesi tüm yurttaşların mutlaka her yönden ve her zaman aynı kurallara bağlı tutulması zorunluluğu getirmez. Aynı statüde olanlara farklı hükümlerin uygulanması durumunda ancak eşitlik ilkesine aykırılıktan bahsedilebilir. Kanun koyucu, Anayasaya aykırı olmamak şartıyla her alanda düzenleme yapabilir. Bu kapsamda Kanun koyucunun en az dört yıl süreli fakülte veya yüksek okul bitiren 926 sayılı Kanunun 109'uncu maddesi kapsamında astsubaylıktan subaylığa geçirilen personele, yüzbaşı rütbesinde normal bekleme süresini tamamlamak şartıyla bir üst rütbe olan binbaşılığa terfi hakkı tanırken; kanunun yürürlüğe girdiği tarihten (10.07.2003 tarihinden) önce en az dört yıl süreli fakülte veya yüksek okul bitirenlerden yüzbaşı rütbesinde bulunup da normal bekleme süresini doldurmuş konumda bulunan personelin binbaşı rütbesine nasıp tarihini, yüzbaşı rütbesinde normal rütbe bekleme süresini tamamladıkları takvim yılının 30 Ağustos tarihi olarak; kanunun yürürlüğe girdiği 10.07.2003 tarihinden sonra yüzbaşı rütbesinde rütbe bekleme süresini tamamlamayı müteakip en az dört yıl süreli yüksek öğrenimi tamamlayan personelin ise binbaşı rütbesine nasıp tarihini, mezun oldukları tarihin takvim yılının 30 Ağustos tarihi olarak öngörmesinin Hukuk Devleti ilkesine ve Eşitlik ilkesine aykırı olduğu söylenemeyeceğinden, davacının Anayasaya aykırılık iddiaları ciddi görülmemiştir.

Diğer taraftan Kazanılmış hak kavramı, objektif bir hukuk kuralının bireye uygulanmasıyla özel hukuksal duruma dönüşmesini ifade eder. Dolayısıyla genel düzenleyici işlemler (kanunlar) birel işlemlerle kişisel durumlara dönüşmedikçe kişisel hak doğurmazlar. Kuşkusuz norm koyucu dilerse yeni düzenlemeye istisnai hükümler koyup belli durumlara hukuki geçerlik kazandırabilecektir. Bu takdirde eski durumlar kazanılmış bir hakkın varlığından değil, yeni statünün istisnai hükümlerine dayandığı için hukuksal bir değer ve gerçeklik kazanmış olur (Aynı yönde, bkz. AYİM Drl. Krl, 09.11.1989/5, K.1989/24.). Dolayısıyla, norm koyucu, özel olarak düzenlemedikçe düzenleyici işlemlerin (kanunların) ancak birel işlemlerle somutlaşmaları halinde ilgilileri bakımından hak kazandırmaları mümkündür. Bu bağlamda, davacı açısından herhangi bir kazanılmış haktan söz etmek de mümkün görülmemiştir. Keza, davacının iddiasının aksine, Ek Geçici 80'inci madde kapsamına giren personel bu madde uyarınca, Ek Geçici 81'inci madde kapsamına giren personele ise Ek Geçici 81'inci madde uyarınca işlem tesis eden idarenin bu uygulamasının idari istikrar ilkesi ile bir ilgisinin bulunmadığı izahtan varestedir.

Sonuç olarak; İşletme Fakültesinin 4 yıl süreli İşletme Bölümünden 02.06.2008 tarihinde mezun olmakla, yüzbaşı rütbesinde normal bekleme süresini ve en az dört yıl süreli yüksek öğrenimi tamamlamak şartlarını 4917 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 10.07.2003 tarihinden sonra sağlamış olan davacının, mezun olduğu tarihin takvim yılının 30 Ağustos'undan (30.08.2008 tarihinden) geçerli olarak binbaşı rütbesine terfi ettirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı değerlendirilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

1. Yasal dayanaktan yoksun davanın REDDİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy