AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2009/ 1276
Karar No: 2009 / 1270
Karar Tarihi: 29.12.2009

(926 S. K. m. 118, 119) (Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği m. 6, 7, 14, 63, 65)

Davacı, 30 Temmuz 2009 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kaydına geçen dava dilekçesinde özetle; 1989 yılında Dz.Astsb.Sınıf Okulundan mezun olduktan sonra Deniz Kuvvetleri Komutanlığının çeşitli birimlerine başarıyla görev yaptığını, eşinin İzmir'de özel sektöre ait bir iş yerinde üst düzey yönetici konumunda çalışması nedeniyle 1996 yılından bu yana tayin olduğu birliklerin bulunduğu garnizonlara eşini ve evini götüremediğini, bu kapsamda son olarak görev yaptığı Marmaris-Muğla Garnizonuna da eşini getirme imkanının olmadığını, bu nedenle atamasının İzmir Garnizonuna uygun bir kadroya yapılması hususunda defalarca yazılı ve sözlü müracaatlarının olduğunu, buna rağmen 2009 yılı genel atamalarıyla Bartın iline atandığını, aile bütünlüğünü bir türlü sağlayamaması nedeniyle geçen dönemler içinde kendisinde bir takım sağlık sorunları oluştuğunu, moral ve motivasyonunun düştüğünü, son olarak 21 Mayıs 2009 tarihinde kendisine 3 ay hava değişimi verildiğini, doktorların beyanına göre sağlık nedeniyle emekliye ayrılma aşamasına geldiğini, oysa bunu hiç istemediğini, 2002 yılında tüp bebek yöntemiyle bir çocuk sahibi olabildiklerini, 2007 yılında aynı yöntemle bir bebek sahibi olma imkanı daha yakaladıklarını, ancak bu hamileliğin erken doğumla sonlandığını ve doğan ikiz çocuklarının hayatlarını kaybettiklerini, bu esnada eşinin yanında olamadığını ve ona destek veremediğini, bu yüzden eşinin psikolojik ve ruhsal bunalımlar yaşadığını, İzmir Garnizonuna atanmayı istediği halde tamamen ters bir bölgede bulunan Bartın Garnizonuna atanmasının kişisel olarak kendisini maddi ve manevi sıkıntılara soktuğunu, işlemde kamu yararı bulunmadığını belirterek atama işleminin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davacının yürütmenin durdurulması yönündeki talebi, AYİM Nöb. Dairesinin 12 Ağustos 2009 gün ve Gensek No:2009/2757, Esas No:2009/103 sayılı kararı ile reddedilmiştir.

Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde; 1989 yılında Astsubay Sınıf Okulundan mezun olarak Teknisyen sınıfında Deniz Kuvvetleri bünyesine katılan davacının sırasıyla; 28 Ağustos 1989-03 Aralık 1992 tarihleri arasında Foça-İzmir Garnizonunda (1.Derece garnizon), 03 Aralık 1992-01 Mayıs 1994 tarihleri arasında Uzunada-İzmir Garnizonunda (1.Derece garnizon), 01 Mayıs 1994-21 Ağustos 1996 tarihleri arasında Foça-İzmir Garnizonunda (1.Derece garnizon), 21 Ağustos 1996-26 Nisan 2000 tarihleri arasında İzmir Garnizonunda (1.Derece garnizon), 26 Nisan 2000-10 Mayıs 2001 tarihleri arasında Marmaris-Muğla (yüzer birlik) Garnizonunda (5.Derece garnizon), 10 Mayıs 2001-08 Mart 2004 tarihleri arasında Foça-İzmir (Yüzer Birlik) Garnizonunda (5.Derece garnizon), 08 Mart 2004-18 Mayıs 2006 tarihleri arasında Foça-İzmir Garnizonunda (1.Derece garnizon), 18 Mayıs 2006-08 Mayıs 2009 tarihleri arasında Marmaris-Muğla Garnizonunda (1.Derece garnizon), görev yaptığı, 2009 yılı genel atamaları öncesinde doldurduğu atama istek formunda, İzmir Bölgesine atanmayı istediğini beyan ettiği, atanmak istemediği bölge olarak da Kıbrıs'ı işaretleyen davacının başka bir bölgeye ilişkin müspet ya da menfi bir işaretlemede bulunmadığı, atanma isteğine gerekçe olarak da; yaşadığı elim olaydan sonra (yeni doğan ikizlerinin hayatlarını kaybetmeleri) aile bütünlüğünün sağlanması, ailesine destek olunmasını gösterdiği, görev yaptığı Foça-İzmir Garnizonu hizmet süresinin asgari 3 yıl olması ve bu süreyi tamamlaması nedeniyle 2009 yılı atama planlamasına alındığı, sonuçta Deniz Kuvvetleri Komutanlığı 2009 yılı genel atamalarıyla Bartın Onr.Des.K.Pl.Keşif Ks.Amiri kadrosuna atandığı, yapılan atama işleminin iptali istemiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunun 118'inci maddesinde; Subay ve astsubayların atama ve yer değiştirmelerinin hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına bağlı olarak, sosyal, iklim ve ulaşım durumları ile kültür ve sağlık durumları ve bunlara benzer yer ve bölge şartları göz önünde tutularak tespit edilen bölge ve garnizonlara -(a) meslek programları, meslek içi ve kadro ihtiyacı-(b) Sağlık durumu-(c) İdari, asayiş ve zaruri sebepler -(d) istekte bulunduğu yerler dikkate alınarak sıra ile yapılacağı belirtilmektedir.

Aynı Kanunun 119'uncu maddesi de; Yukarıdaki maddede yazılı esaslar dahilinde bölge ve garnizonların tespiti, bölgelerin ve garnizonların değişen şartlara göre yeniden tespiti, buralarda kalma süreleri, atanma ve yer değiştirmelerde dikkate alınacak sair hususlar Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca hazırlanacak yönetmelik ile tespit edilir. şeklinde düzenlenmiştir.

926 sayılı TSK Personel Kanunun 119'uncu maddesi uyarınca çıkarılan ve 01 Ocak 2006 tarihinde yürürlüğe giren Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği’nin (18 Aralık 2005 tarih ve 26027 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır) 14'üncü maddesinde; Subay ve astsubayların atamaları, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına ve hizmet ihtiyacı prensibine uygun olarak aşağıdaki kriterler dikkate alınarak Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından atama yönergelerinde belirtilen garnizonlar arasında sıra ile yapılır, a) Meslek programları ve meslek içi eğitim esasları, b) Kadro ihtiyaçları, c) Kıta hizmeti zorunluluğu, ç) Terfi durumu, d) Sınıf, branş ve ihtisasları, e) Kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları, f) İdari, asayiş ve zaruri sebepler, g) Personelin atanma isteğinde belirttiği yerler. Subay ve astsubaylar, kendileriyle eşlerinin memleketleri ve daimi ikametgahlarının bulunduğu garnizonlar dahilinde, mümkün olduğu kadar, sıkıyönetim hizmetleri, sosyal tesis (orduevi, özel eğitim merkezi, askerî gazino, ve benzeri), levazım amirlikleri, ihale / muayene ve kabul komisyon üyelikleri, inşaat-emlak, asker alma ile jandarma (eğitim görevleri hariç) ve sahil güvenlik hizmetleri gibi halkla doğrudan ilişkili görevler veya mal ve hizmet alımı ile ilgili görevlere verilmez veya atandırılmazlar. Ancak, son genel nüfus sayımına göre büyükşehir belediye / belediye hudutları içindeki nüfusu 500.000'i aşan yerler için bu fıkra hükmü uygulanmaz. hükmü mevcuttur.

5'inci maddesinde; Atamalarda kadro görev yerinin özellikleri esas alınır. Bu Yönetmelikte ve bu Yönetmeliğe dayalı olarak çıkarılan Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı atama yönergelerinde gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, kadrosu olmayan bir görev yerine atama yapılmaz. Barışta kıta, karargah ve kurumlara kadrolarda belirtilen rütbelerden ast rütbe ile asil olarak kimse atanamaz. düzenlemesi yer almaktadır.

Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği’nin Hizmet ihtiyacına göre değişik garnizonlara atama ilkesi başlıklı 6'ncı maddesinde; Subay ve astsubaylar; Türk Silahlı Kuvvetlerinin hizmet ihtiyacı esas alınarak ve bu Yönetmelikte düzenlenmiş esaslar kapsamında, meslek hayatları boyunca değişik garnizonlarda vazife görecek şekilde atama işlemine tabi tutulurlar. hükmüne, yer verilmiştir.

Yönetmeliğin Asgari sayıda garnizon değiştirme ilkesi başlıklı 7'nci maddesi; Kadro ve rütbe değişiminin getirdiği kısıtlamalar ölçüsünde atamalarda personelin asgari sayıda garnizon değiştirmesi esas alınır. Subay ve astsubayların, asgari 2 yıl çalışabilecekleri garnizonlara atandırılmaları göz önünde bulundurulur. düzenlemesini içermektedir.

Aynı Yönetmeliğin Garnizon dereceleri başlıklı 63'üncü maddesinde; Deniz Kuvvetleri mensupları için atama bakımından kadrolarda mevcut hizmet yerleri Kara Birlikleri ve Yüzer Birlikler olarak ikiye ve bu kapsamda 5 ayrı dereceye (Kara Birlikleri 1, 2, 3 ve 4'üncü dereceler, Yüzer birlikler 5 inci derece) ayrılmışlardır. Garnizonların Deniz Kuvvetleri Komutanlığınca belirlenen derecelerine ait liste Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Atama Yönergesinde gösterilir. düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Yönetmeliğin Garnizon hizmet süreleri başlıklı 65'inci maddesi; Subay ve Astsubayların kara ve yüzer birliklerdeki hizmet süreleri :/a) Kara birliklerinde 1 ve 2'nci derece garnizonlarında asgari 3 yıl, 3 ve 4'üncü derece garnizonlarında ise asgari 2 yıl kalış süresi uygulanır. Hizmetin gereği ve benzeri zaruri sebeplerle personelin kara birliklerinde kalış sürelerinin uzatılması veya kısaltılması mümkündür./ b) Yüzer birlikler 5'inci garnizon derecelerindendir. Yüzer birliklere yönelik olarak muharip sınıf subay ve astsubaylar için hizmetin yüzer birliklerde geçirilmesi esastır. Yüzer birliklerde garnizon kalış süresi uygulanmaz. hükmüne amir bulunmaktadır.

Anılan Yönetmelik uyarınca çıkarılmış olan Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Atama Yönergesi (DKY 51-18) ile de, kara birliklerinin bulunduğu garnizonlar ve dereceleri belirlenmiş, Yönetmeliğin 65'inci maddesi hükmü tekrarlanarak 1 ve 2'nci derece garnizonlarda hizmet süresinin asgari 3 yıl, 3 ve 4'üncü derece garnizonlarda ise asgari 2 yıl olacağı, yüzer birliklerde garnizon kalış süresi bulunmadığı belirtilmiş, personelin görev yapabileceği kara birlikleri toplam 36 garnizona ayrılarak, davacının görev yaptığı İzmir Garnizonu 1'inci derece, yeni atandığı Bartın ise 4'üncü derece garnizon olarak belirlenmiş, yüzer birliklerin tümü 5'inci derece garnizon kabul edilmiştir.

Davacının özel sektörde çalışan eşinin ve çocuğunun bulunduğu İzmir Garnizonuna atanmak istediği, doldurduğu atama istek formuna da bunu yazdığı ve atanmak istediği diğer 3 bölgeye ilişkin tercih yapmadığı, atanmak istemediği bölge olarak da sadece Kıbrıs bölgesini işaretlediği, başkaca bir işaretleme yapmadığı, davalı idare tarafından davacının 3 yıllık garnizon kalış süresini tamamladığından bahisle ve hizmet ihtiyacı gerekçesiyle 2009 yılı atama planlamasına dahil edildiği, ancak daha önce İzmir Garnizonunda toplam 16 yıl kaldığından bahisle tek tercih olarak atanmayı istediği İzmir Garnizonuna atama yapılmadığı, bunun yerine davacının atanma konusunda müspet ya da menfi bir değerlendirme ya da tercih yapmadığı Bartın Garnizonuna atandırıldığı, sonuçta görev yaptığı Marmaris-Muğla Garnizonundan atandırılması yönündeki isteği kabul edilmiş olmakla birlikte, davacının asıl isteği olan İzmir Garnizonuna atandırılması yerine Bartın'a atanması üzerine işbu davayı açtığı anlaşılmaktadır.

Öncelikle belirtmek gerekir ki; her ne kadar davalı idare savunmasında davacının atanmayı istediği ve istemediği bölgelere ilişkin 4'er tane tercih yapması mümkün ve gerekli iken, 1'er bölgeyi işaretlemek suretiyle, bu konudaki takdir ve tasarruf yetkisini tümüyle idareye bıraktığı yönündeki savunmasının hukuki bir yönünün ve geçerliliğinin olmadığı değerlendirilmektedir. Atama işlemlerinin hangi kriterlere göre yapılacağı hususu; Kanunun 118'inci maddesi, Yönetmeliğin 14'üncü maddesi ile özel Yönergenin İkinci Bölüm 2'nci maddesinde gösterilmiş bulunmakta, personelin istekli olduğu bölgeler kriteri, mevzuatta sayılan kriterlerden sadece birini oluşturmaktadır. Dolayısıyla, bir personelin atama istek formu doldurmamış olmasından, ya da atama tercih hanelerinin tümünü işaretlememesinden hareket edilerek, mevzuatta sayılan diğer kriterlerin yok sayılması gibi bir sonuca ulaşılmasının hukuken mümkün olmadığı açıktır.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında; bulunduğu garnizonda asgari kalış süresini tamamlayarak atama talep eden, atanmayı istediği İzmir bölgesinde daha önce 16 yıl görev yapmış olması nedeniyle ve atamada planlı değişimi sağlayacak şekilde, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi amacıyla, değişik garnizonlarda vazife görme ilkesi gözetilerek bu talebi gerçekleştirilmeyen davacının; doldurduğu atama istek formunda atanmayı istemediği garnizonlar arasında saymadığı Bartın Garnizonuna atandırılmış olmasında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı, gerek davacının ve gerek ileri sürdüğü eşinin rahatsızlığının; mevzuata göre İzmir Garnizonuna atandırmayı zorunlu kılmadığı, yine eşinin özel sektörde çalışıyor olması hususunun da mevzuata göre bir atama zorunluluğu oluşturmadığı, her ne kadar atamada bu durumun göz önüne alınması gerekli bir ölçüt olduğu kabul edilse de; sırf bu nedene dayalı olarak bir personelin hiç atamaya tabi tutulmaması veya istediği garnizonda sürekli görev yapması gibi adaletsiz ve dengesiz bir sonuç doğacağı, öyle ki eşi çalışmayan ya da kamu görevlisi olan personel sürekli atamaya tabi tutulurken, eşi özel sektörde çalışan personel lehine bir dengesizlik oluşacağı, zaten davalı idare tarafından bu güne kadar davacının eşinin bulunduğu garnizonda görev yapmasını sağlama konusunda çok da isteksiz davranılmayıp toplamda 16 yıl süreyle İzmir'de görev yaptırıldığı, daha önce sadece 1 inci ve 5 inci derece garnizonlarda görev yapan davacının 4'üncü dereceli garnizona atanma işleminde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

1 - Hukuki dayanaktan yoksun bulunan davanın REDDİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy