AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2009/ 1108
Karar No: 2010 / 626
Karar Tarihi: 25.05.2010

(926 S. K. m. 3, 30, 33)

Davacı, 23.10.2009 tarihinde Manisa İdare Mahkemesi Başkanlığında, 02.11.2009 tarihinde Asker Yüksek İdare Mahkemesi’nde kayıtlara giren dava dilekçesinde özetle; 7 Mayıs 1987 tarihinde Kıdemli binbaşı rütbesinde beş yıllık binbaşı iken, birinci derecenin ikinci kademesinden emekli olduğunu; o yıllarda binbaşılık bekleme süresinin altı yıl olduğunu; şimdi ise beş yıla indirildiğini; belirtilen tarihlerde emekliliğini isteyen personelin 2 Ocak ile 28 Şubat tarihleri arasında istekte bulunabildiğini; bir yıl beklemesi halinde yarbay olarak emekliye ayrılabilecekken, bazı nedenlerle yarbaylığını beklemeden emekliliğini istediğini; daha önceden bir yıl süreyle icra ettiği öğretmenlik hizmetinin birleştirilmesi halinde yarbay rütbesine terfi ettirilmesi gerekirken, bu yöndeki talebinin Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın 28.09.2009 günlü yazısıyla reddedildiğini belirtmek suretiyle terfi ettirilmeme işleminin iptal edilerek, özlük haklarının yasal faizleri ile birlikte ödenmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde; Kara Harp Okulunda 2 yıl eğitim görerek 30 Ağustos 1966'da Piyade Subay olarak mezun olan davacının, 07 Mayıs 1987 tarihinde kendi isteğiyle binbaşı rütbesinde iken emekli olduğu anlaşılmaktadır.

Davacı, iki yıl süreyle Kara Harp Okulu'nda eğitim görmüş, 30 Ağustos 1966 tarihinde asteğmen nasbedilerek TSK'da görev yapmaya başlamıştır. Davacının derece ve kademe ilerlemeleri ile rütbe terfi işlemleri, içinde bulunduğu dönemde yürürlükte olan mevzuata uygun olarak yapılmıştır. Davacının 30 Ağustos 1982 tarihinde binbaşı rütbesine terfi ettiği ve emekli olduğu dönemde yürürlükte bulunan ve subayların normal bekleme sürelerini düzenleyen 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 30'uncu maddesi; (Değişik: 1923-3.7.1975) Subayların normal bekleme süreleri aşağıda gösterilmiştir.

Rütbeler Normal Bekleme Süreleri
Asteğmen 1 yıl
Teğmen 3 yıl
Üsteğmen (Değişik:2642-26.3.1982) 6 yıl
Yüzbaşı (Değişik:2642-26.3.1982) 6 yıl
Binbaşı 6 yıl
Yarbay 3 yıl
Albay 6 yıl
Tuğgeneral-Tuğamiral 4 yıl
Tümgeneral-Tümamiral 4 yıl
Korgeneral-Koramiral 4 yıl
Orgeneral-Oramiral 4yıl

hükmünü içermektedir.

Barışta normal bekleme sürelerini düzenleyen söz konusu hükmün 06 Mayıs 1993 tarihli ve 3909 sayılı Kanun ile değişiklikten sonraki ve şu an yürürlükte olan hali, a. Barış zamanına ait normal bekleme süreleri: başlıklı 30'uncu maddesi; Subayların normal bekleme süreleri aşağıda gösterilmiştir.

Rütbeler Normal Bekleme Süreleri
Asteğmen (Değişik:3.7.2003-4917) 8 ay
Teğmen 3 yıl
Üsteğmen 6 yıl
Yüzbaşı 6 yıl
Binbaşı 5 yıl
Yarbay 3 yıl
Albay 5 yıl
Tuğgeneral-Tuğamiral 4 yıl
Tümgeneral-Tümamiral 4 yıl
Korgeneral-Koramiral 4 yıl
Orgeneral-Oramiral 4yıl

hükmünü içermektedir.

Tanımlar başlıklı 3'üncü maddesinin (g) fıkrası, Terfi yılı: Her yılın 30 Ağustos tarihinden başlayıp ertesi yılın 30 Ağustos tarihine kadar geçen süredir. hükmünü,

Terfi zamanını düzenleyen 33'üncü maddesi ise, Muvazzaf subayların terfileri her yıl 30 Ağustos Zafer Bayramı günü yapılır...... hükmünü amirdir.

Yukarıda belirtilen yasa hükümlerinden, davacının binbaşılığa terfi ettiği ve emekliye ayrıldığı sırada binbaşılıkta bekleme süresinin 6 yıl olduğu, davacı emekliye ayrıldıktan yaklaşık 2 yıl sonra 07 Aralık 1989 tarihinde 3593 tarihinde yapılan değişiklik ile binbaşılıkta bekleme süresinin 5 yıla indirildiği anlaşılmaktadır. Bu değişikliğin, zaman içerisinde harp okulu eğitim süresinin değişmesi ve harp okulu eğitiminden sonra subayların asteğmen olarak değil, teğmen olarak nasbedilmelerine ilişkin düzenlemelere paralel olarak yapıldığı anlaşılmaktadır.

Davacı, Harp Okulu'nda 2 yıl eğitim görmüş, 30 Ağustos 1966 tarihinde mezun olarak asteğmenliğe nasbedilmiştir. Görev yaptığı dönemde yürürlükte olan mevzuat gereğince, diğer rütbe terfi şartlarını taşımak koşulu ile yarbay rütbesine terfi edebilmesi için okul süresi ile birlikte toplam 24 yıl geçmesi gerekmektedir. Harp okulu süresi 3 yıla çıkarıldığı dönemde okuldan mezun olan subaylar teğmen nasbedilerek (asteğmenlikte bir yıllık bekleme süresi kaldırılarak) yarbaylığa terfi etmek için yine 24 yıl geçmesi gerekmektedir. Şu an yürürlükte olan mevzuat gereğince, harp okulu süresi 4 yıldır ve harp okulundan mezun olan bir subay teğmen nasbedilmektedir. Binbaşılıkta bekleme süresi ise 6 yıldan 5 yıla indirilmiştir. Buna göre, harp okulu süresi de dâhil yürürlükte olan mevzuat gereğince yarbay rütbesine terfi edebilmek için 24 yıl geçmesi gerekmektedir. Görüldüğü üzere, yapılan değişikliklerle kanun koyucu tarafından yarbaylığa terfi edene kadar hizmet edilecek yıl süresi (24 yıl) korunmuştur. Bu durumda, eski ve yeni düzenlemelerle, hizmet edilen süreler bakımından herhangi bir değişiklik getirilmiş değildir.

Yukarıda yer verilen terfi yılı tanımı uyarınca, bir subayın bir üst rütbeye terfi işlemi diğer şartların tamamlanması halinde her yılın 30 Ağustos tarihinde yapılmaktadır. Davacı, emekliye ayrıldığı tarih itibariyle binbaşılıkta bekleme süresi olan 6 yılı tamamlamamış ve terfi yılını doldurmamıştır. Diğer bir deyişle, davacı, 30 Ağustos 1988 tarihinden önce kendi isteği üzerine emekliye ayrılmıştır.

Kural olarak, yasa koyucu tarafından başka bir şekilde düzenleme öngörülmediği hallerde kanunların yayımlandığı tarihlerde yürürlüğe girmeleri esastır. Binbaşılıkta bekleme süresi, davacının binbaşılığa terfi ettiği dönemde 6 yıl olarak düzenlenmiştir. Davacı, binbaşılığının 5'inci yılı içerisinde iken 07 Mayıs 1987 tarihinde emekliye ayrılmıştır. Binbaşılıkta bekleme süresinin 6 yıldan 5 yıla indirilmesine ilişkin değişiklik davacı emekli olduktan yaklaşık 2 yıl sonra 07 Aralık 1989 tarihinde kabul edilen bir kanun ile 926 sayılı Kanuna dâhil edilmiştir.(06 Mayıs 1993 tarihinde 3909 sayılı kanunla yapılan değişiklik ile yeniden belirlenen rütbe bekleme sürelerinde de binbaşılıktaki rütbe bekleme süresinin yine 5 yıl olarak düzenlendiği görülmektedir.) Kanun koyucu tarafından, belirtilen değişikliğin geriye dönük olarak uygulanacağına ilişkin bir geçiş hükmüne de yer verilmiş değildir. Bu durumda davacının, yapılan değişiklikten yararlanarak yarbaylığa terfi ettirilmesi hukuken mümkün değildir.

Davacı dilekçesinin talep bölümünde yarbay rütbesine terfi ettirilmesini veya vekil öğretmenlikte geçen hizmet süresinin 113 günlük eksik hizmetine eklenerek 1'inci derecenin 4'üncü kademesine ilerletilmesini talep etmektedir. Davacının belirtilen sivil hizmetinin talebi gereğince binbaşılıkta eksik kalan 113 günlük süreye eklenmesi ve buna göre kademe ilerlemesi yapılması hukuken mümkün değildir. Zira bir üst rütbeye terfi edebilmek için 926 sayılı TSK Personel Kanunu gereğince o rütbede bekleme süresince çalışmış olmak gerekmektedir. Bu nedenle davacının 1'inci derecenin 4'üncü kademesine ilerletilmesi talebinin hukuki dayanaktan yoksun olduğu değerlendirilmiştir.

Açıklanan nedenlerle;

Hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine,

25 MAYIS 2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy