AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2008/ 915
Karar No: 2008 / 1200
Karar Tarihi: 30.12.2008

(2709 S. K. m. 125) (1602 S. K. m. 71) (492 S. K. m. 13) (1136 S. K. m. 164)

Davanın Konusu: Davacı hakkında tesis edilen atama işleminin iptali kararına bağlı olarak 1620 YTL (Bin Altı Yüz Yirmi Yeni Türk Lirası) maddi ve 7000 YTL (Yedi Bin Yeni Türk Lirası) manevi tazminat istemi.

Savunmanın Özeti: Davalı idare savunmasında özetle, dava konusu olayda, atama işlemine tabi tutulan davacı hakkındaki ilişik kesmeye dair tüm idari işlemlerin, bu konuya özgü olan yürürlükteki mevzuat hükümleri çerçevesinde gerçekleştirildiğini, bu nedenle davacının uğradığını iddia ettiği zararların yasal çerçevede yürütülen söz konusu idari işlemlerden kaynaklanmadığını belirterek, davanın REDDİNE karar verilmesi yönünde savunma yapmıştır.

Başsavcılığın Düşüncesi: Davacı hakkında tesis edilen atama işleminin AYİM Birinci Dairesinin 25 Mart 2008 gün ve E:2007/1068, K:2008/339 sayılı kararı ile iptal edildiğini, anılan atama işleminin hukuka aykırı olduğunun mahkeme kararıyla tespit edilmesiyle davalı idarenin bu konudaki hizmetinin iyi işlemediğinin ve idarenin hizmet kusuru içinde bulunduğunun belirlendiğini, AYİM'nin yerleşik içtihatları uyarınca davacının atama işlemi nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararlarının davalı idarece hizmet kusuru esasına göre tazmininin gerektiğini belirterek, davacıya uğradığı maddi ve manevi zararların karşılığı olarak tespit edilecek miktarın yasal faiziyle birlikte maddi ve taktır edilecek bir miktarın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verilmesinin gerektiği yönünde düşünce bildirilmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Yargı yetkisini kullanan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Birinci Dairesince, Raportör Hâk. Yb. Ergin DEMİR'in açıklamaları dinlendikten ve dava dosyası incelendikten sonra,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ

Davacı vekili, 04 Ağustos 2008 tarihinde Asken Yüksek idare Mahkemesi kaydına geçen dava dilekçesinde özetle; müvekkilin 2007 yılı genel atamalarında Mersin İl J. K.lığı emrinden, Çankırı İl J.K.lığı emrine atandığını, il içi istihdam planı neticesinde, Şabanözu İlçe Jandarma Komutan Vekili olarak görevlendirildiğini, bu görevine devam ederken, hukuka aykırı olarak Ilgaz İlçe J.K.lığı Per. Loj. İşlem Astsubaylığına tayın edildiğini, bu atama işleminin iptali istemiyle açtığı davanın sonucunda, AYİM.1 D.nın 25 03.2008 tarih ve E:2007/1068, K:2008/339 sayılı kararı ile, atama işleminin iptal edildiğini, hukuka aykırılığı tespit edilen atama işlemi nedeniyle, müvekkilinin ve ailesinin maddi ve manevi zararlara uğradıklarını, İdare Hukuku ilkelerine ve T.C. Anayasası’nın 125'inci maddesine göre idarenin kendi işlem ve eylemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlü olduğunu, bu nedenle, idarenin atama işlemi sebebiyle meydana gelen maddi ve manevi zararları tazmin etmesi gerektiğini, müvekkilinin Şabanözu İlçe Jandarma Komutan Vekilliği yaparken, aylık 70,52 YTL komutanlık tazminatı aldığını, atamasının yapılması üzerine, 07 Kasım 2007 tarihinde başladığı Ilgaz İlçe J. K. lığı Per Loj Astsubaylığı görevi suresince, Kasım ve Aralık 2007 ile Ocak 2008 aylarında olmak üzere, 3 aylık toplam 212,56 YTL tutarındaki komutanlık tazminatını alamadığını, müvekkilinin eşinin öğretmen olduğunu, özür grubundan atamaların durdurulması nedeniyle, eşinin atamasını yaptıramadığını, bu nedenle, eşini, ailesini ve evini Şabanözü'nde bıraktığını, kendisinin de günlüğü 10 YTL'den 60 gün Ilgaz Öğretmenevi'nde kaldığını, bunun karşılığında 600 YTL ikamet bedeli ödediğini, yemek bedeli ile birlikte toplam zararının 1350 YTL olduğunu, müvekkilinin Ilgaz ilçesinde göreve başladıktan sonra Şabanözu'nde bıraktığı eşi ve ailesini ziyaret edebilmek ve onlarla şahsı ilişkilerini sürdürebilmek maksadıyla, 4 kez Ilgaz'dan, Şabanözu ne gidip, gelmek zorunda kaldığını, Ilgaz ile Şabanözü arası yolcu ücretinin 8 YTL olduğunu, gidiş, gelişi 16 YTL'den toplam 64 YTL yolcu ücreti ödemek zorunda kaldığını, yukarıda açıkladığı müvekkilinin uğradığı maddi zararlarının toplamının 1620 YTL olduğunu, ayrıca hukuka aykırı bu atama nedeniyle neticesinde müvekkilinin aile bütünlüğünün bozulduğunu, kendisinin ve eşinin manevi ve psikolojik yönden yıprandığını, duyduğu manevi acı, ızdırap ve elem neticesinde maruz kaldığı manevi zararların karşılanması gerektiğini iddia ederek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1620 YTL maddi ve 7000 YTL manevi olmak üzere toplam 8620 YTL tazminatın işlem tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerden, davacının Mersin İl J. K.lığı Cezaevi Jandarma Bölük K.lığı emrinde görevli iken, J. Gn. K.lığının 2007 yılı genel atamalarıyla Çankırı İl J. K.lığı emrine atandığı, il içi atamayla, istihdam yerinin Şabanözu İlçe J.K.lığı olarak belirlendiği, Ağustos 2007 de bu görevine başladığı, bilahare Çankırı Valiliğinin 02 11 2007 tarihli onayı ile onaylanan il içi atama emriyle Ilgaz ilçe J.K.lığı Per.Loj.Ks.K.lığına atandırılması üzerine, 07.11.2007 tarihinde bu görevine başladığı, bahse konu il içi atama işleminin iptali istemiyle AYİM'de açmış olduğu davada, 08 01 2008 tarihinde yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi üzerine, 04.02.2008 tarihinde Şabanozü ilçe J.K.lığı görevine geri döndüğü, daha sonra AYİM Birinci Dairesinin 25 03.2008 tarih ve E:2007/1068 K:2008/339 sayılı kararı ile il içi atama işleminin iptaline karar verildiği, müteakiben davacı vekili tarafından atama işlemi dolayısıyla uğranıldığı öne sürülen maddi ve manevi zararların tazmini istemiyle AYİM'de bu davanın açılmış olduğu görülmektedir.

Anayasa’nın 125'inci maddesine göre idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlüdür. Bu açıdan idarenin sorumluluğu Anayasa prensibi olarak kabul edilmiştir. Ancak Anayasa da idarenin sorumluluğunun hangi esaslara göre belirleneceği belirtilmemiş olup bu sorunun çözümü öğreti ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Genel kabule göre idarenin sorumluluğu hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk esaslarına dayandırılmaktadır. Hangi esas üzerinde temellendirilirse temellendirilsin genel olarak idarenin tazminle sorumlu tutulabilmesi için, bir zararın varlığı, zararı doğuran eylemin idareye yüklenebilir olması, zararlı sonuç ile eylem ve işlem açısından doğrudan doğruya bir nedensellik bağının bulunması zorunludur.

Bu açıklamalar ışığında Anayasa’nın 125'inci maddesi uyarınca, İdarenin tazmin sorumluluğunun doğabilmesi için, idarenin bir kusur içerisinde bulunması, zarar ile idari işlem arasında uygun bir illiyet bağının bulunması, ayrıca zararın meşru, haklı, makul, gerçek ve tazmini gerekli bir zarar olması gerekmektedir.

Hukuka aykırılığı mahkeme kararı ile tespit edilen atama işlemi nedeniyle davalı idarenin hizmet kusuru içinde bulunduğu açıktır.

Davacı vekili, müvekkilinin maddi ve manevi zarara uğradığım belirterek, zararlarının tazminini talep etmekte olup, bu taleplerinin ayrı ayrı irdelenmesi gerekmektedir.

Müvekkilinin, Şabanözü İlçe Jandarma Komutanlığı yaparken, aylık 70,52 YTL komutanlık tazminatı aldığını, atamasının yapılması üzerine 07 Kasım 2007 tarihinde başladığı Ilgaz İlçe J. K.lığı Per. Loj. Astsubaylığı görevi suresince, Kasım ve Aralık 2007 ile Ocak 2008 aylarında olmak üzere, 3 aylık toplam 212,56 YTL tutarındaki komutanlık tazminatını alamadığını belirttiği, davacının Şabanözü İlçe Jandarma Komutanlığı yaparken, her ay komutanlık tazminatı aldığı, Ilgaz ilçe J. K.lığı Per Loj. Astsubaylığı görevine başlamasından sonra Kasım ve Aralık 200/ ile Ocak 2008 aylarında bu tazminatı alamadığı, bahse konu atama işleminin iptali istemiyle AYİM'de açmış olduğu davada; 08.01.2008 tarihinde yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi üzerine, 04.02 2008 tarihinde Şabanözü İlçe J K.lığı görevine gen dönmesi üzerine, Şubat 2008 ayından itibaren yeniden komutanlık tazminatı almaya başladığı, dolayısıyla, hukuka aykırılığı mahkeme kararı ile tespit edilen atama işlemi nedeniyle Kasım ve Aralık 2007 ile Ocak 2008 aylarında komutanlık tazminatını alamadığının belirlendiği, bu nedenle alamadığı aylara ilişkin komutanlık tazminatının tazmin edilmesinin gerektiği, ancak dosyada bulunan maaş pusulalarına göre, Kasım ve Aralık 2007 aylarında ne kadar komutanlık tazminatı alması gerektiğinin belirlenemediği, Ocak 2008 ayında ise, 70,52 YTL komutanlık tazminatı almasının gerektiği, bu nedenle, fiilen belirtilen aylarda Şabanözü İlçe Jandarma Komutanlığı yapmış gibi, idarece belirlenecek Kasım ve Aralık 2007 aylarında alması gereken komutanlık tazminatlarının (her ay için davacı vekilinin talep ettiği 70,52 YTL' yi aşmamak kaydıyla) ve Ocak 2008 ayında alması gereken 70,52 YTL komutanlık tazminatının ay, ay hesaplanacak yasal faiziyle ödenmesine karar verilmiştir.

Müvekkilinin yemek bedeli olarak 750 YTL masrafının olduğunu ilen sürmüş ise de davacının, ailesiyle birlikte olması halinde de bu tutarda ya da buna yakın bir gıda masrafını yapacak oluşu karşısında, sebepsiz zenginleşmeye yol açacağından bu kalem gerçekleşmiş bir maddi zarar olarak kabul edilmemiştir.

Müvekkilinin eşinin öğretmen olduğunu, özür grubundan atamaların durdurulması nedeniyle, eşinin atamasını yaptıramadığını, bu nedenle, eşini, ailesini ve evim Şabanözü'nde bıraktığını, kendisinin de günlüğü 10 YTL'den 60 gün Ilgaz Öğretmenevi'nde kaldığını ve 600 YTL ikamet bedeli ödediğini ilen sürmüş ise de: davacının bu konudaki masraflarının somut belgelerle ortaya koyması gerekirken, konuya ilişkin hiçbir belge ibraz edilmediğinden, bu konudaki maddi tazminat talebinin reddi cihetine gidilmiştir.

Ilgaz ilçesinde göreve başladıktan sonra Şabanözü'nde bıraktığı eşi ve ailesini ziyaret edebilmek ve onlarla şahsı ilişkilerim sürdürebilmek maksadıyla, 4 kez Ilgaz'dan Şabanözü ne gidip gelmek zorunda kaldığını, Ilgaz ile Şabanözü arası yolcu ücretinin 8 YTL olduğunu, gidiş gelişi 16 YTL'den toplam 64 YTL yolcu ücreti ödemek zorunda kaldığını belirtmiş ise de, belirttiği masraflar ile, davacı hakkında tesis edilen işlem arasında doğrudan ve uygun nedensellik bağı bulunmadığından ve bu maddi zararlara ilişkin miktarlar somut belgelerle ortaya konamadığından, bu konudaki maddi tazminat talebine de itibar edilmemiş ve reddi cihetine gidilmiştir.

Diğer yandan davacının, manevi tazminat istemine konu olabilecek manevi bir zarar içinde bulunduğu açıktır. Manevi zararın, kişinin bedensel, ruhsal bütünlüyü yanışına kişilik haklarının konusuna giren kişisel onur, şeref ve saygınlık gibi değerlere saldırılar sonucu kişinin manevi varlığında oluşan zarara karşılık geldiği hukuki bir olgudur.

Davacının, hukuka aykırılığı mahkeme kararı ile tespit edilen atama işlemi nedeniyle manevi zarar içinde bulunduğu ve işlemin tesisi yönünden hizmetin iyi işlememesi nedeniyle hizmet kusuru içinde bulunan davalı idarenin tazmin yükümlülüğünün doğduğu açıktır. Bu bağlamda hizmet kusuru içinde bulunan idarenin davacının uğramış olduğu manevi zararlar için tazminat yükümlülüğü altında bulunduğu değerlendirilmekle, Dairemizin emsal kararları dikkate alınarak, takdiren davacıya 1000 YTL (Bin Yeni Türk Lirası) manevi tazminat ödenmesi ve davacı vekilinin talebi doğrultusunda işlem tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi cihetine gidilmiştir.

Açıklanan nedenlerle:

1. Davacıya, fiilen belirtilen aylardan Şabanözü ilçe Jandarma Komutanlığı yapmış gibi, idarece belirlenecek Kasım ve Aralık 2007 aylarında alması gereken komutanlık tazminatlarının (her ay için davacı vekilinin talep ettiği 70,52 YTL'yi aşmamak kaydıyla) ve Ocak 2008 ayında alması gereken 70,52 YTL (Yetmiş Yeni Türk Lirası, Elli İki Yeni Kuruş) komutanlık tazminatının her ayın 15'inden itibaren ödeme tarihine kadar ay ay hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ÖDENMESİNE, üye Hv P. Kur Alb. Bülent TATKAN'ın karşı oyu nedeniyle OYÇOKLUĞU İLE, davacı vekilinin fazlaya ilişkin maddi tazminat taleplerinin REDDİNE OYBİRLİĞİ İLE,

2. Davacının uğramış olduğu manevi zarara karşılık olmak üzere, davacıya 1000 YTL (Bin Yeni Türk Lirası) manevi tazminat ÖDENMESİNE, fazlaya ilişkin istemlerinin REDDİNE, hükmedilen manevi tazminata davacı vekilinin talebi doğrultusunda işlem tarihi olan 02 Kasım 2007 tarihinden, ödeme tarihine kadar yasal faiz İŞLETİLMESİNE OYBİRLİĞİ İLE,

3. 1602 sayılı Kanunun 71'inci maddesi uyarınca yargılama giderlerinin davalı idareye YÜKLETİLMESİNE, buna göre sarf edilen 30,50 YTL (Otuz Yem Türk Lirası Elli Yeni Kuruş) posta giderinin davalı idareden alınarak davacıya VERİLMESİNE, ancak genel bütçeye dâhil davalı idare 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13/j) maddesi uyarınca, harçtan muaf olduğundan, ayrıca harca hükmedilmesine yer olmadığına, davacının peşin yatırmış olduğu 139 YTL (Yüz Otuz Dokuz Yem Türk Lirası) harcın istemi halinde kendisine İADESİNE OYBİRLİĞI İLE,

4. Hükmedilen maddi ve manevi tazminat miktarları üzerinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca nispi olarak hesap edilen, ancak Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 12'nci maddesi hükmü de göz önünde bulundurularak 575 YTL (Beş Yüz Yetmiş Beş Yeni Türk Lirası) avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak, davacıya VERİLMESİNE OYBİRLİĞİ İLE,


KARŞI OY GEREKÇESİ

Davacının, Şabanözü İlçe Jandarma Komutanlığı yaparken, her ay komutanlık tazminatı aldığı, Ilgaz İlçe J K.lığı Per. Loj Astsubaylığı görevine başlamasından sonra Kasım ve Aralık 2007 ile Ocak 2008 aylarında bu tazminatı alamadığı sabit ise de; komutanlık tazminatının fiilen yapılan komutanlık hizmetinin karşılığı verildiği, davacının Ilgaz İlçe J. K.lığı Per Loj. Astsubaylığı görevinde bulunduğu süre içinde komutanlık hizmetinde bulunmadığı, dolayısıyla; Kasım ve Aralık 2007 ile Ocak 2008 aylarında komutanlık tazminatı almaması ve bu yöndeki tazminat talebinin reddedilmesi gerektiği düşüncesinde olduğumdan sayın çoğunluğun aksı yöndeki kararına muhalif kaldım. 30.12.2008 (¤¤)




Full & Egal Universal Law Academy