AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2008/ 828
Karar No: 2008 / 1010
Karar Tarihi: 18.11.2008

(926 S. K. m. 118, 119) (Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği m. 5, 11, 14, 21, 23, 24) (AYİM 1. D. 18.01.2000 T. 1999/853 E. 2000/33 K.) (AYİM 1. D. 03.04.2001 T. 2000/920 E. 2001/480 K.)

Davacı: .............

Vekili:..............

Davalı: ..............

Davanın konusu: Bolu - Yeniçağa İlçe Jandarma Komutan Vekilliği görevinden Bolu İl Merkez J. K.lığı Boludağı J. Krk. K.lığı görevine yapılan il içi atama işleminin iptali istemi.

Savunmanın Özü: Davacının 13 Ağustos 2005 tarihinden itibaren 04 Ağustos 2008 tarihine kadar Bolu İl J. K.lığı Yeniçağa İlçe J. Komutanı Vekili olarak görev yaptığını, bulunduğu görev yerinde 3 yıl süreyle görev yaptığını, kişisel sorunları nedeni ile görev etkinliğini kaybettiği değerlendirildiğinden Bolu İl Mrk. K.lığı Boludağı J. Krk. Komutanı olarak atandırıldığını, Yeniçağa İlçe J.K. Vekilliği esnasında Bolu İl J. K.lığı tarafından yapılan denetleme sonucu denetlemede birliğinde tespit edilen aksaklıkları gidermemesi nedeni ile Bolu il J. K.lığının 05 Aralık 2006 tarih ve 2006/61 sayılı kararı ile uyarı cezası ile cezalandırıldığını, davacının Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin 23'üncü maddesi uyarınca, sıralı sicil üstlerince görevde verimli olmadığı saptandığından J. Gn. K.lığının da görüşü alınarak il içi atamasının yapıldığını, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğunu belirterek davanın REDDİNE karar verilmesi yönünde savunma yapmıştır.

Başsavcılığın Düşüncesi: Davacının 3 yıl süre ile Bolu Yeniçağa İlçe J.K. Vekilliği görevini yürüttüğünü, bu süre içerisinde atamasını gerektirecek herhangi bir zaruri, asayiş ve idari sebep bulunmadığını, sicil üstleri tarafından soyut olarak görevde verimli olmadığına ilişkin değerlendirmenin dikkate alınmayacağını belirterek dava konusu iliçi atama işleminin İPTALİNE karar verilmesinin gerektiği yönünde düşünce bildirmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Yargı yetkisini kullanan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Birinci Dairesince Üye Hâk.Alb. Mustafa OKŞAR'ın açıklamaları dinlendikten ve dava dosyası incelendikten sonra;

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacı vekili, 01 Temmuz 2008 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kayıtlarına giren dava dilekçesi ile 28 Ağustos 2008 tarihinde kayıtlara giren cevaba cevap dilekçesinde özetle, müvekkilinin 2005 yılı genel atamaları ile Bolu İl J. K.lığı emrine atandığını, il içi atamaları ile atandığı Yeniçağ İlçe J. K. Vekili kadrosunda 16 Ağustos 2006 tarihinden beri görev yaptığını, 2008 yılı genel atamaları ile davacının görev yaptığı kadroya 1987 nasıplı Astsb. Kd. Bçvş. Muhittin DOĞAN'ın atamasının yapıldığını, bu atama işlemine istinaden Bolu İl. J. K. lığının 26.06.2008 tarihli il içi atama emri ile İl Mrk. K. lığı Boludağı J.Krk. Komutanı olarak atandığını müvekkilinin hiçbir idari sebebe dayanılmaksızın takdir hakkının sübjektif olarak kullanılarak ve keyfi davranılarak söz konusu kadroya atandığını, müvekkilinin henüz garnizon hizmet süresini doldurmadığını, Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin 23 ve 24'üncü maddelerindeki şartların bulunmadığını, görev yaptığı sürede bu görevinden alınmasını gerektirecek hiçbir idari, asayiş ve zaruri sebeplerin oluşmadığını aksine Bolu İl J. K. lığı ve J. Bölge K.lığı tarafından yapılan denetlemelerde yüksek puanlar aldığını, 30 Mart 2007 tarihli takdir belgesi ile taltif edildiğini, müvekkilinin görevden alınmasını gerektirecek hiçbir sebep yokken il içi atamaya tabi tutulmasının hukuka aykırı olduğunu belirterek müvekkilinin Yeniçağa İlçe J. K. Vekili görevinden İl Merkez K. lığı Bolu Dağı J. Krk. K.lığı görevine atanması işleminin iptalini talep ve dava etmiştir.

Dava dosyasındaki belge ve belgelerin incelenmesi neticesinde; davacının Bolu/Yeniçağa İlçe J. K. Vekili olarak görevli iken Bolu İl J. K. lığının 26 Haziran 2008 tarih ve PER: 1210-23579-08/Sb. Astb. İşl. Ks. İl içi ve intibak atama konulu emri ile Bolu İl Mrk. J.K. lığı Boludağı J. Krk. Komutanı kadrosuna atandığı, söz konusu tama işleminin 29 Haziran 2008 tarihinde davacıya tebliğ üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

926 Sayılı Tük Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunun 118'inci maddesinde; Subay ve astsubayların atama ve yer değiştirmelerinin hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına bağlı olarak, sosyal, iklim ve ulaşım durumları ile kültür ve sağlık durumları ve bunlara benzer yer ve bölge şartları göz önünde tutularak tespit edilen bölge ve garnizonlara - (a) programları meslek içi ve kadro ihtiyacı - (b) Sağlık durumu - (c) İdari, asayiş ve zaruri sebepler - (d) istekte bulunduğu yerler dikkate alınarak sıra ile yapılacağı belirtilmektedir.

Aynı Kanunun 119'uncu maddesi de, Yukarıda maddede yazılı esaslar dahilinde bölge ve garnizonların tespiti, bölgelerin ve garnizonların değişen şartlara göre yemden tespiti, buralarda kalma süreleri atanma ve yer değiştirmelerde dikkate alınacak sair hususlar Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca hazırlanacak yönetmelik ile tespit edilir. şeklinde düzenlenmiştir.

926 sayılı TSK Personel Kanunun 119'uncu maddesi uyarınca çıkarılan ve 01 Ocak 2006 tarihinde yürürlüğe giren Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin (18 Aralık 2005 tarih ve 26027 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır) 14'üncü maddesinde; Subay ve astsubayların atamaları, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına ve hizmet ihtiyacı prensibine uygun olarak aşağıdaki kriterler dikkate alınarak Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından atama yönergelerinde belirtilen garnizonlar arasında sıra ile yapılır a) Meslek programları ve meslek içi eğitim esasları, b) Kadro ihtiyaçları, c) Kıta hizmeti zorunluluğu, ç) Terfi durumu, d) Sınıf, branş ve ihtisasları, e) Kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları, f) idari, asayiş ve zaruri sebepler, g) Personelin atanma isteğinde belirttiği yerler Subay ve astsubaylar, kendileriyle eşlerinin memleketleri ve daimi ikametgahlarının bulunduğu garnizonlar dahilinde, mümkün olduğu kadar, sıkıyönetim hizmetleri, sosyal tesis (orduevi, özel eğitim merkezi, askerî gazino, ve benzeri), levazım amirlikleri, ihale/muayene ve kabul komisyon üyelikleri, inşaat-emlak, asker alma ile jandarma (eğitim görevleri hariç) ve sahil güvenlik hizmetleri gibi halkla doğrudan ilişkili görevler veya mal ve hizmet alımı ile ilgîli görevlere verilmez veya atandırılmazlar Ancak, son genel nüfus sayımına göre büyükşehir belediye/belediye hudutları içindeki nüfusu 500.000'i aşan yerler için bu fıkra hükmü uygulanmaz. 5'inci maddesi; Atamalarda kadro görev yerinin özellikleri esas alınır Bu Yönetmelikte ve bu Yönetmeliğe dayalı olarak çıkarılan Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı atama yönergelerinde gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, kadrosu olmayan bir görev yerine atama yapılmaz Barışta kıta, karargâh ve kurumlara kadrolarda belirtilen rütbelerden ast rütbe ile asil olarak kimse atanamaz düzenlemesi yer almaktadır.

Aynı Yönetmeliğin 11 'inci maddesinde; Subay ve astsubayların atandığı garnizonda hizmet süresini tamamlamaları esastır. Subay ve astsubaylar bu Yönetmeliğin 23 ve 24'üncü maddelerde belirtilen sebepler hariç olmak üzere garnizon değiştirmek suretiyle atamaya tabi tutulmazlar hükmü düzenlenmiş, 23'üncü maddesinde de; Aşağıdaki hallerde, genel atama dönemine bakılmaksızın her zaman atama yapılabilir, a) Kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının hayati önemi haiz atamaya esas sağlık durumu ve buna bağlı kadroların boşalması, b) Terfi, c) İstifa, emeklilik veya ölümden dolayı kadroların boşalması, ç) Sicil (sicil notu, sicil tam notunun yüzde altmış (%60)ından aşağı düşen subay ve astsubaylar, öncelikle bulundukları garnizon dâhilinde, bunun mümkün olmaması halinde garnizon hizmet süresine bakılmaksızın diğer garnizonlara, sicil üstleri değişecek şekilde atandırılabilirler.), d) Sıralı sicil üstlerince görevde verimli olunamadığının saptanması, e) Kuvvet veya sınıf değişikliği, f) Gördüğü kurs veya öğrenimle ilgili olan boş kadrolara atanma, g) Atamayı gerektiren bir eğitime seçilme nedeniyle boşalan kadrolara atama veya aynı nitelikli bir eğitimden göreve atanma, ğ) Eş veya çocuklarının ölümü, h) Görev ihtiyaçları, ı) Kilit/kritik kadroların zorunlu boşalması, i) Konuş, kuruluş ve kadro değişiklikleri, j) Astsubaylıktan subaylığa geçirilmesi, k) Diğer idari, asayiş ve zaruri sebepler hükmüne yer verilmiştir.

Atama Yönetmeliğinin 24'üncü maddesinde; Subay ve astsubayların bulundukları garnizonlarda garnizon hizmet sürelerini bitirmeden diğer bir garnizona atandırılmalarını icap ettiren haller şunlardır: a) Kuvvet Harp Akademilerinde eğitim ve öğrenime başlama, b) Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaç duyduğu dallarda Türk Silahtı Kuvvetleri nam ve hesabına lisansüstü eğitim-öğretimi için tespit edilen kadro kontenjanlarına girmiş olma, c) Yurt dışı sürekli göreve seçilmiş olma, ç) Lağıv, tensik, kadro veya konuş değişiklikleri, d) Sağlık durumu (kendisinin, eşinin veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının), e) Eş veya çocuklarının ölümü sebebiyle personelin atama istemesi durumunda, f) Sıralı hizmet garnizon görevi ihtiyacı, g) Kıbrıs'a atama ihtiyacı, ğ) Kilit/kritik kadrolara atama ihtiyacı, h) idari, asayiş ve zaruri sebepler. hükmü düzenlenmiştir.

Atama Yönetmeliğinin Başarısızlık veya disiplin sorunları nedeniyle yapılacak atama teklifleri başlıklı 21'inci maddesinde; Görevini gerektiği düzeyde yerine getiremeyeceği şekilde başarısız veya disiplinsiz olan personelin atamasının teklif edilebilmesi için amirlerince uyarılmalı, düzelme sağlanmadığında idari ve yasal tedbirler alınmalı ve yürürlükteki mevzuat usullerine göre belgelenmelidir. Bu tedbirler alınmadan atama teklifinde bulunulamaz. Görevine devam etmesi hizmet açısından önemli sakıncalar doğuracak personel için atama dönemine bağlı kalınmaksızın görevden alınma teklifinde bulunulduğunda, bu teklifin gerekçesi atamaya yetkili makama yazılı olarak bildirilir düzenlemesi mevcuttur.

Açıklanan mevzuat hükümleri çerçevesinde; idari, asayiş ve zaruri sebeplerle (hizmetin zorunlu kıldığı durumlarda) subay ve astsubaylar hakkında her zaman gerek diğer bölge ve garnizonlara ve gerek aynı garnizonda atama veya yer değiştirme işlemlerinin tesis edilebileceği açıktır.

Hizmetin zorunlu kıldığı durumların (idari, asayiş ve zaruri sebepler) neler olduğu, açıklanan bu yasal ve yönetsel düzenlemelerde belirtilmediğinden bu sebeplerin hukuki ve maddi olay olarak ne zaman gerçekleşmiş sayılacağı ve böylece tesis edilen atama işleminin gerekli olup olmadığı konusunda idareye takdir yetkisi tanındığı açıktır. Ancak bu durum idarenin zaman gözetmeksizin istediği atamayı tesis edebilme yetkisi donatıldığı anlamına gelmemektedir. Diğer bütün kamusal yetkilerde olduğu gibi idarenin takdir yetkisi de kamu yararı amacı ve hizmet gerekleriyle sınırlı bulunmaktadır. Bu açıdan takdir yetkisinin hizmet gereklerine ve kamu yararına yönelik olarak gerekçeli bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Takdir yetkisinin objektif sınırlar içinde kullanılıp kullanılmadığı konusunda işlemin dayandırıldığı somut olgu ve nedenlerin bilinmeden bir sonuca varılması olanağı mevcut değildir. Bu nedenle yerleşik yargı kararlarında da belirtildiği üzere (Bkz. AYİM 1.D.nin 18 Ocak 2000 gün ve E.1999/853, K.2000/35 sayılı kararı; AYİM. 1.D. S.15, s.215-216.) idare, takdir yetkisini hangi somut olgu ve nedenlere dayanarak kullandığını, başka bir anlatımla idareyi işlem tesis etmeye yönelten dayanağın gerekçesinin somut bir şekilde açık olarak ortaya konması ve kanıtlanması gerekmektedir. Aksi bir yaklaşım, idarenin takdir yetkisini idari yargı yeri denetimi dışında keyfi olarak kullanılması sonucunu doğurur ki bunun da Hukuk Devleti ilkesi ile bağdaşmadığı tüm tartışmalardan uzaktır.

Davacının, 16 Ağustos 2005 tarihinden itibaren Bolu garnizonu Yeniçağa İlçe J.K. vekilliği görevini yürüttüğü ve 04 Ağustos 2008 tarihinde il içi atamaya tabi tutulduğu, davalı idare tarafından yaklaşık 3 yıllık süre içinde davacının denetlemede tespit edilen aksaklıkları gidermemesi nedeniyle bir adet uyarı disiplin cezası ile cezalandırıldığı, bunun yanında davacı vekili tarafından ise müvekkilinin 2006-2007 yılı dönemlerinde yapılan denetlemelerde başarılı olduğu, Ankara J. Blg.K.'nı Tümg. Hüseyin GÜÇLÜ tarafından 30 Mart 2007 tarihinde takdir edildiği ileri sürülmektedir.

Davacının il içi atamasının tesis edilmesinin sebebi, davacı hakkında sıralı üstleri tarafından üç yıldır aynı yerde görev yapmış olmasından ve kişisel sorunlarından dolayı görev etkinliğinin azaldığı yönünde kanaat belirtilmesinde odaklanmaktadır.

Subay Astsubay Atama Yönetmeliğinin 23/d maddesinde belirtilen söz konusu atama nedeninin gerçekleşmiş sayılabilmesi için sıralı sicil üstlerince salt ilgili hakkında bir atama teklifi yapılması yeterli değildir. Yönetmelik, bu konudaki teklifin ancak sıralı sicil üstlerince görevde verimli olmadığının saptanması halinde atamaya esas tutulabileceği konusunda bir hükmü öngörmektedir. Davacının görevde verimli olmadığının saptanması da kuşkusuz belgeye dayalı bulunmalı ve sıralı sicil üstlerinin atama teklifi konusundaki takdirlerinin de hukuka uygun olup olmadığının denetlenebilmesine imkan verecek açıklıkta olmalıdır.(AYİM 1. D'nin 31 Mart 1998 tarih ve E.1997/745; K.1998/406 sayılı kararı ile AYİM 1. D'nin 03 Nisan 2001 tarih ve E.2000/920, K.2001/480 sayılı kararı da bu doğrultudadır.)

Davacı hakkında, davalı idare tarafından görevde verimli olmadığına ilişkin yapılan değerlendirmenin hiçbir somut bilgi, belge ve gerekçeye dayanmadığı, yapılan değerlendirmenin soyut bir değerlendirme olmaktan öteye gidemediği, üç yıllık görev süresi içinde verilen tek bir uyarı disiplin cezasının davacının görevde verimli olamadığı yönündeki bir değerlendirmenin hukuki gerekçesini oluşturamayacağının açık olduğu değerlendirilmekle, davalı idare tarafından davacı hakkında tesis edilen il içi atama işleminde, takdir yetkisinin objektif sınırlar içinde kullanılmadığı ve anılan işlemin sebep unsuru yönünden hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle,

1. Hukuka aykırı olan il içi atama işleminin İPTALİNE,

2. 1602 Sayılı Kanunun 71'inci maddesi uyarınca yargılama giderlerinin davalı idareye yükletilmesine, buna göre sarf edilen 31,50 YTL (Otuz Bir Yeni Türk Lirası, Elli Yeni Kuruş) posta giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, genel bütçeye dahil davalı idare 492 sayılı Harçlar Kanununun 13/j maddesi uyarınca harçtan muaf olduğundan ayrıca harca hükmedilmesine yer olmadığına davacının peşin yatırmış olduğu 97,00 YTL (Doksan Yedi Yeni Türk Lirası) harcın istemi halinde kendine iadesine,

3. Duruşmasız olarak yapılan yargılama sonucunda verilen hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri uyarınca belirlenen 500,00 YTL (Beş Yüz Yeni Türk Lirası) vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,

4. Gizlilik dereceli belgenin iadesine,

18.11.2008 tarihinde OYBİRLİĞİ ile karar verildi. (¤¤)




Full & Egal Universal Law Academy