AskeriYüksekİdareMahkemesi
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2008/ 671
Karar No: 2008 / 1194
Karar Tarihi: 30.12.2008

(2709 S. K. m. 41) (926 S. K. m. 118) (Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği m. 6, 43, 69, 70)

Davacı vekili, 29.05.2008 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kaydına geçen dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 2001 yılı genel atamalarıyla atandığı Kayseri/Erkilet 12’nci Hv.Ulş.Ana Üs K.İcra Ş. Md.lüğü görevini yedi yıldan bu yana sürdürdüğünü, garnizon kalış sürelerini gösteren çizelgeye göre söz konusu görev yerinde onbeş yıla kadar kalması mümkün iken 2008 yılı genel atamalarıyla Sivas/Şarkışla Hv.Rd.Mev. K.Per. Ks. A.liği görevine atandırıldığını, daha evvel atama görmesi gereken birçok personel olduğunu, müvekkilinden boşalan kadroya herhangi bir atama yapılmadığını, atama işlemi tesis edilirken müvekkilinin eşinin iş ve çalışma şartlarına da dikkat edilmeyerek aile bütünlüğünün bozulmasına sebebiyet verildiğini, bu nedenlerle tesis edilen atama işleminin hukuka aykırı olduğunu belirterek işlemin iptaline ve yürütmenin durdurulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davacının yürütmenin durdurulması talebi Dairemizin 01.07.2008 gün ve 2008/1721-671 Gensek.-Esas sayılı kararı ile reddedilmiştir.

Dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; davacının meslek safahatı süresince astsubaylığı döneminde 1991-1997 tarihleri arasında Bandırma(1’inci derece özendirici garnizon), 1997-1999 Ankara (1’inci derece), subaylığa nasbedilmesini müteakip 1999-2001 yılları arasında Eskişehir (2’nci derece) garnizonunda görev yaptıktan sonra 2001 yılı genel atamalarıyla Kayseri/Erkilet (2’nci derece garnizon) 12.Hv.Ulş.Ana Üs K.İcra Ş.Md.lüğü görevine atandığı, bilahare bu görevi yürütmekte iken 2008 yılı genel atamalarıyla Sivas/Şarkışla (5’inci derece garnizon) Hv.Rd.Mev.K.lığı Per.Ks.A.liği görevine atanması üzerine bahsekonu atama işleminin iptali istemiyle vekili aracılığıyla süresinde AYİM’de bu davayı açtığı anlaşılmıştır.

926 sayılı TSK Personel Kanunu’nun 118’inci maddesi, Subayların ve astsubayların atanma ve yer değiştirmeleri, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına bağlı olarak; memleketin ekonomik, sosyal, iklim ve ulaştırma durumları ile kültür ve sağlık durumları ve bunlara benzer yer ve bölge şartları göz önüne alınarak tespit edilecek bölgelere ve garnizonlara aşağıdaki esaslar da dikkate alınarak sıra ile yapılır; a.Meslek programları, meslek içi eğitim esasları ve kadro ihtiyacı, b.Sağlık durumu, c. İdari, asayiş ve zaruri sebepler, ç. İstekli bulunduğu yerler. hükmünü içermektedir. Aynı Kanunun 119’uncu maddesine dayanılarak çıkarılan Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinin Hizmet ihtiyacına göre değişik garnizonlara atama ilkesi başlıklı 6’ncı maddesi; Subay ve astsubaylar; Türk Silahlı Kuvvetlerinin hizmet ihtiyacı esas alınarak ve bu Yönetmelikte düzenlenmiş esaslar kapsamında, meslek hayatları boyunca değişik garnizonlarda vazife görecek şekilde atama işlemine tabi tutulurlar. hükmünü, Atamalarda dikkate alınacak esaslar başlıklı 14’üncü maddesi; Subay ve astsubayların atamaları, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına ve hizmet ihtiyacı prensibine uygun olarak aşağıdaki kriterler dikkate alınarak Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından atama yönergelerinde belirtilen garnizonlar arasında sıra ile yapılır. a) Meslek programları ve meslek içi eğitim esasları, b) Kadro ihtiyaçları, c) Kıta hizmeti zorunluluğu, ç) Terfi durumu, d) Sınıf, branş ve ihtisasları, e) Kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları, f) İdari, asayiş ve zaruri sebepler, g) Personelin atanma isteğinde belirttiği yerler. …. hükmünü,

Hv.K.K.lığına Ait Hükümler bölümündeki 69’uncu maddesi Hava Kuvvetleri Komutanlığına mensup subay ve astsubayların atanmaları 5 derece üzerinden belirlenen garnizonlara yapılır ve bu dereceler 1 den 5’e kadar rakamlarla ifade edilir.

Garnizonların dereceleri Hava Kuvvetleri Komutanlığı Atama Esasları Yönergesinde gösterilir. hükmünü, 70’inci maddesi de Subay ve astsubayların garnizonlarda kalma süreleri:1’inci ve 2’nci derece garnizonlarda 5 yıl, 3’üncü ve 4’üncü derece garnizonlarda 4 yıl, 5’inci derece garnizonlarda 3 yıldır. Subay ve astsubaylar bu garnizonlarda görevin özelliğine de bağlı kalarak sıra ile hizmet görecek şekilde atanmaya tabi tutulurlar. Görevin özelliğine göre garnizonlardaki bu süreler, 23’üncü maddede belirtilen bağlayıcı sebepler mevcut değilse, aynı statüye bağlı diğer subay ve astsubayların haklarını ihlal etmemek kaydı ile uzatılabilir. hükmünü içermektedir.

İdare, atama işlemi tesis ederken hizmetin aksatılmadan yürütülmesi temel ilkesi çerçevesinde diğer kriterlerle birlikte personelin isteğini de gözetmek durumundadır. Bu bağlamda idareye takdir yetkisi tanınmıştır. İdareye takdir yetkisinin tanınması kaçınılmaz ise de, tanınan takdir yetkisi hiçbir zaman mutlak ve sınırsız değildir. Kamu hizmetinin verimliliği, etkinliği ve kamu yararı ile kişi yararı arasında bir denge kurulması zorunluluğu, bu hak ve yetkinin sınırını oluşturmaktadır. Takdir yetkisinin idarece takip edilen amaca (kamu yararına) uygun olarak kullanıldığı, duygusal değerlendirmelerden kaçınıldığı, objektif ve gerçek kıstaslara bağlı kalındığı sürece hukuka uygun olarak kullanıldığından söz edilebilecektedir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalardan sonra dava konusuna dönüldüğünde; davacının garnizon hizmet süresi 5 yıl olan 2’nci derece garnizon statüsündeki Kayseri/Erkilet’te 7 yıl süreyle görev yaparak garnizon hizmet süresini tamamladığı, safahatında 4 ve 5’inci derece garnizonlarda görev yapmadığı, atandığı 5’inci derece garnizon statüsündeki Sivas/Şarkışla da bulunan Hv.Rd.Mev.K.lığı Per.Ks.A.liği kadrosunun sınıf ve rütbesiyle uyumlu olduğu anlaşılmaktadır.

Davacı vekilince, daha evvel atama görmesi gereken birçok personel olduğu belirtilmek suretiyle atamanın garnizonlar arasında sıra ile yapılması ilkesine uyulmadığı belirtilmiştir. Davacının atandığı kadroya, (rütbesinin yüzbaşı ve 5’inci derece garnizon olan Şarkışla’nın garnizon hizmet süresinin 3 yıl olması nedeniyle) 2011 yılına kadar binbaşı rütbesine nasbedilmeyecek yüzbaşı ve alt rütbedeki personel sınıfı subaylardan daha önce 4 ve 5’inci dereceli garnizonlarda görev yapmayanların atandırılabileceği, dava dilekçesinde emsal gösterilen 2008 yılı atamalarına ilişkin bahse konu niteliklere haiz olduğu anlaşılan Hv.Per.sınıfı subaylardan, Yzb., Yzb., Yzb, Yzb, Ütğm.., Yzb., Ütğm., Ütğm.., Ütğm, Ütğm, Ütğm.., Ütğm.’ün 1 ve 2’nci derece garnizonlardaki hizmet sürelerinin bu garnizonlarda 17 yıl görev yapan davacıdan daha az olduğu, aynı atama döneminde Yzb. ve Yzb.’nın Diyarbakır garnizonuna, Yzb’nın da Harp Akademisini kazanması nedeniyle İstanbul garnizonuna atandığı, dolayısıyla davacıya emsal teşkil etmedikleri, diğer emsal gösterilenlerin davacıdan kıdemli ya da üst rütbede olmalarından dolayı davacının atandığı kadroya atanamayacakları, ancak, 2002 yılında anne ve babasının sağlık sorunları nedeniyle Kayseri de garnizon süresini doldurmadan kendi isteği ile İzmir garnizonuna atanan, davacı gibi normal şartlarda 2011 yılında binbaşı nasbedilecek, eşi İzmir’de özel bir şirkette çalışan ve 6 yıldır orada görev yapan Hv.Per.Yzb.’ın emsal teşkil edebileceği, onun eşinin de Şarkışla’da iş ve çalışma imkanı olmadığı, bu bağlamda eşlerinin işlerinde çalışmayı sürdürecekleri düşünüldüğünde bulunduğu garnizonda daha uzun süre görev yapan ve Şarkışla’ya daha yakın olan davacının atandırılmasının doğal olduğu, özetle belirtmek gerekirse davalı idarece dava konusu işlem tesis edilirken takdir yetkisinin hizmet gerekleri ve kamu yararı gözetilerek objektif biçimde kullanıldığı sonucuna varılmıştır.

Davacı vekilince, Kayseri/Erkilet 12’nci Hv.Ulş.Ana Üs.K.lığı İcra Ş.Md.lüğü kadrosuna müvekkilinin yerine atama yapılmayarak bu kadronun boş bırakılmasının kamu yararına uygun olmadığı belirtilmiş ise de; hizmet ihtiyaç ve önceliklerini değerlendirecek olan idare, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi için ihtiyaca uygun olarak boş bulunan kadroya atama yapma ya da yapmama takdir yetkisine haizdir. Davacının atandığı kadroya öncelik vererek bulunduğu kadroyu boş bırakmasının işlemi hukuka aykırı kılmadığı değerlendirilmiştir.

Davacı vekilince, müvekkilinin eşinin Kayseri Özel Orta Anadolu Ticaret ve Sanayi İşletmesi Sağlık Biriminde hemşire olarak görev yaptığı, atandığı Şarkışla’da özel bir sağlık kuruluşu bulunmadığı belirtilerek; aile bütünlüğünün ihlal edildiği öne sürülmüştür. Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği’nin 43’üncü maddesi; Eşleri muvazzaf/sözleşmeli Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu askeri personel olan subay ve astsubaylar istekli olmaları durumunda hizmet ve kadro imkanları nispetinde eşleri ile aynı garnizona atanmaları dikkate alınır. Eşleri Devlet kuruluşlarında görevli subay ve astsubayların atanmalarında eşlerinin memuriyet görevi göz önünde tutulur. Talep ettikleri garnizonlara atanmaları muvazene, kadro ve ihtiyaç durumu ile safahatı ve sıralı hizmet garnizonu hizmet sırası dikkate alınarak öncelikle yapılabilir. Atama durumuna girmiş personelin çocuklarının yüksek öğretim, özel ve yatılı okullar hariç olmak üzere eğitim ve okul durumlarına bağlı istekleri, emsallerine nazaran avantaj sağlamamak kaydıyla imkanlar nispetinde karşılanabilir. hükmünü içermektedir.

Davacının eşi, söz konusu yönetmelik hükmünde belirtilen bir devlet kuruluşunda çalışmayıp özel bir sağlık kuruluşunda çalışıyor olmakla beraber; bu durum Anayasa’nın 41’inci maddesindeki ailenin korunması hükmü yönünden değerlendirilmelidir. Anayasanın 41’inci maddesi gereğince devlet, ailenin ve aile bütünlüğünün korunması için gereken önlemleri almakla yükümlüdür. Ancak bu koşulsuz bir yükümlülük olmayıp atama ve yer değiştirmeyi düzenleyen mevzuat hükümleri çerçevesinde yerine getirilecektir. Atama işlemleri tesis edilirken idarenin dikkat edeceği tek husus aile bütünlüğünün korunması olmayacak, bu husus hizmetin aksatılmadan yürütülmesi, sıra esası, muvazene, kadro ve ihtiyaç durumu gibi ilkeler ile birlikte değerlendirilecektir. Ailenin bütünlüğünün korunmasından bahsedilerek söz konusu ilkelerin göz ardı edilmesi mümkün değildir. Aksi halde davamızda olduğu gibi personelin sırf eşinin özel bir kuruluşta çalışıyor olması nedeniyle garnizon hizmet süresini de tamamladığı halde, safahatına uygun şekilde kadro ve hizmet ihtiyacı bulunan 4’üncü ya da 5’inci dereceli bir garnizona atandırılamaması sonucu doğar ki, bu sonucun hizmetin aksatılmadan sıra ile eşit bir şekilde yürütülmesi esasları ile bağdaştırılması mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla, dava konusu atama işleminde bu yönüyle de hukuka aykırılık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle,

Hukuki dayanaktan yoksun bulunan DAVANIN REDDİNE, (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy