AskeriYargıtay
Dairesi: Daireler Kurulu
Esas No: 2009/ 101
Karar No: 2009 / 109
Karar Tarihi: 12.11.2009

(1632 S. K. m. 12, 87) (211 S. K. m. 6, 7, 8) (AYDK. 14.10.1999 T. 1999/190 E. 1999/178 K.) (AYDK. 27.03.2008 T. 2008/59 E. 2008/58 K.)

Daire ile Başsavcılık arasında ortaya çıkan ve Daireler Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; birlik komutanlığınca verilen, cep telefonu kiralamak vb. nedenlerle askeri kimlik kartının kimseye emanet verilmeyeceği yönündeki emre aykırı davranışın ASCK'nın 87/1'inci maddesinde düzenlenen emre itaatsizlikte ısrar suçunu oluşturup oluşturmayacağına ilişkindir.

Daire; cep telefonu kiralamak vb. nedenlerle askeri kimlik kartının kimseye emanet verilmeyeceği yönündeki emre aykırı davranışın disiplin tecavüzü niteliğinde olduğunu kabul ederken;

Başsavcılık; cep telefonu kiralamak vb. nedenlerle askeri kimlik kartının kimseye emanet verilemeyeceği yönündeki emre aykırı davranışın emre itaatsizlikte ısrar suçunu oluşturduğunu ileri sürerek Daire kararma itiraz etmiştir.

Dosyada mevcut delillere göre; birlik komutanlığınca, Emniyet ve Kaza Önleme Özel Talimatında belirtilen askeri kimlik kartı cep telefonu kiralamak vb. nedenlerle hiç kimseye emanet verilmeyeceğine ilişkin emrin, 20.10.2008 tarihinde bizzat, Askeri kimlik kartı kullanımı başlıklı 25 numaralı günlük emrin, 08.11.2008 tarihinde Askeri Gazino Müdürlüğünde okunmak suretiyle tebliğ edildiği hâlde, sanığın 22.11.2008 tarihinde çarşı izni sırasında askeri kimlik kartını, bir iş yerine cep telefonu kiralamak maksadıyla verdiği, bu hususun Per.Ok.K. tarafından tespit edildiği anlaşılmaktadır.

Bu konudaki yasal düzenlemeler incelendiğinde;

ASCK'nın 87/1'inci maddesinin ilk cümlesinde, Hizmete ilişkin emri hiç yapmayan asker kişiler ... cezalandırılırlar.

12'nci maddesinde, Bu Kanunun tatbikatında (hizmet) tabirinden maksat gerek malum ve muayyen olan gerek bir amir tarafından emredilen bir askeri vazifenin madun tarafından yapılması hâlidir.

211 sayılı TSK İç Hizmet Kanunu'nun; 6'ncı maddesinde, Hizmet; Kanunlarla nizamlarda yapılması veyahut yapılmaması yazılmış olan hususlarla, amir tarafından yazı veya sözle emredilen veya yasak edilen işlerdir.

7'nci maddesinde, Vazife; Hizmetin icabettirdiği şeyi yapmak ve menettiği şeyi yapmamaktır.

8'inci maddesinde, Emir; Hizmete ait bir talep ve yasağın sözle, yazı ile ve sair surette ifadesidir.

Şeklinde tarif ve düzenlemelerin yer aldığı görülmektedir.

Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, ASCK'nın 12'nci maddesinde yer alan Malûm ve muayyen olan bir askeri vazife den, yasalarda yapılması veya yapılmaması önceden açıkça gösterilen hususların, Bir amir tarafından emredilen askeri vazife den ise, yasalarda veya diğer düzenlemelerde önceden belirlenmeyip; amirlerin takdirlerine bırakılan hususların anlaşılması gerekmektedir.

Bu yasal düzenlemelere göre, her kademedeki amirin, disiplini sağlamak, hizmetin düzgün, verimli ve kesintisiz bir şekilde yürütülmesini temin maksadıyla, konusu suç oluşturmayan, yasa veya diğer hukuk kurallarıyla düzenlenmemiş konularda düzenleme yapıp emir vermeye yetkili olduğu hususunda kuşku bulunmamaktadır. Ancak amirin bu yetkisine dayanarak yaptığı her düzenlemenin ve verdiği her emrin, askeri hizmete ilişkin bir emir olduğu söylenemeyeceğinden, bu şekildeki düzenleme ve emirlere aykırı her davranışın ASCK'nın 87/1'inci maddesinde düzenlenen emre itaatsizlikte ısrar suçunu oluşturduğunun kabulü de mümkün değildir (Askeri Yargıtay Daireler Kurulunun 27.03.2008 tarihli, 2008/59-58 Esas ve Karar sayılı karan).

Birlik komutanlığınca, Emniyet ve Kaza Önleme Özel Talimatı ile yasaklanmış olsa dahi kışla dışında askeri kimlik kartının cep telefonu kiralamak için emanet verilmemesi konusundaki emrin amacına bakıldığında; tedbir amacıyla yayımlanmış, ikaz özelliği taşıyan, uyulması zorunlu, idari ve disipline taalluk eden genel bir düzenleme niteliğinde olduğu görülmektedir. Askeri Yargıtay’ın yerleşik kararlarında; örneğin, erbaş ve erlerin kışla dışından mektup göndermesinin yasaklanmasına ilişkin emirlere aykırı davranılması (As.Yrg.Drl.Krl.nun 14.10.1999 tarihli, 1999/190-178 Esas ve Karar sayılı kararı); personelin izinli bulunduğu esnada can güvenliklerinin sağlanması ve personel zayiatının önlenmesi için toplanma ve kabul merkezlerine teslim olmaları gerektiğine ilişkin emirlere aykırı davranılması (As.Yrg.Drl.Krl.nun 14.04.1994 tarihli, 1994/33-37 Esas ve Karar sayılı kararı); personelin izin belgesini mahalli askerlik şubesine ya da garnizon veya merkez komutanlıklarına kaydettirilmesine ilişkin emirlere aykırı davranması eylemleri (As.Yrg.Drl.Krl.nun 26.01.1968 tarihli, 1968/14-13 Esas ve Karar sayılı kararı) emre itaatsizlikte ısrar suçunu oluşturmayacağı kabul edilmiştir.

Dava konusu olayda, birlik komutanlığınca verilen emrin personelin birlik dışındaki davranışlarını düzenlemeye yönelik, idari yönden tedbir ve ikaz niteliğinde olması ve askeri hizmetin yürütülmesine ilişkin bulunmaması nedenleriyle emre itaatsizlikte ısrar suçunu oluşturması söz konusu değildir. Dolayısıyla birlik komutanının yetkisi dahilinde yaptığı bu düzenlemenin, idari yönden, tedbir ve ikaz amaçlı yapılmış bir düzenleme mahiyetinde olduğu, askeri hizmete ilişkin bir emir niteliğini taşımadığı, bu konuda verilen emre aykırı olarak çarşı izninde iken cep telefonu kiralamak v.b. nedenlerle askeri birlik kartını emanet veren sanığın eyleminin, ASCK'nın 162/1-A maddesinde Askeri terbiyeyi, disiplini bozan ve hiçbir Ceza Kanununun maddelerine uymayan fiiller ve tekasüller; şeklinde tanımlanan ve sıralı amirlerin cezalandırma yetkisine giren disiplin tecavüzü kapsamında kaldığı sonucuna varıldığından; Başsavcılık itirazının reddine karar verilmiştir. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy