AskeriYargıtay
Dairesi: Daireler Kurulu
Esas No: 2007/ 135
Karar No: 2007 / 131
Karar Tarihi: 13.12.2007

(5271 S. K. m. 147, 176, 181, 190, 191, 196, 207) (353 S. K. m. 120, Ek m. 1) (2709 S. K. m. 36) (AYDK 25.11.1999 T. 1999/213 E. 1999/210 K.) (AYDK 03.02.2000 T. 2000/44 E. 2000/36 K.) (AYDK 27.09.2001 T. 2001/79 E. 2001/76 K.) (AYDK 18.11.2001 T. 2001/99 E. 2001/99 K.)

Daire ile Başsavcılık arasında ortaya çıkan ve Daireler Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; birlik komutanlığınca verilen, kışlaya cep telefonu sim kartı ... sokulmayacağına dair emre aykırı davranışın, ASCK'nın 87/1'inci maddesinde düzenlenen emre itaatsizlikte ısrar suçunu oluşturup oluşturmayacağı konusuna ilişkin ise de;

Askeri Yargıtay Daireler Kurulunun 25.11.1999/213-210; 3.2.2000/44-36; 27.9.2001/79-76; 18.11.2001/99-99; 17.4.2003/35-37; 20.11.2003/90-99 ve 9.6.2005/54-51 tarihli, esas ve karar sayılı kararlarında; ceza yargılaması hukukunun, maddi gerçeğin resen araştırılması gerektiğine ilişkin temel işlev ve fonksiyonlarını, hakkaniyete ve ceza adaletinin gereklerine uygun düşen bir yorumla ele alarak, itiraz incelemesi sırasında tespit edebildiği hukuka aykırı durumları, itiraz tebliğnamesinde belirtilen gerekçelerle sınırlı kalmaksızın, bozma sebebi yapabileceği görüşünün kabul edildiği gözetilerek,

İtiraz konusu esasa ilişkin incelemeye geçmeden önce, usul yönünden yapılan inceleme sırasında, askeri mahkemenin talimatı üzerine, sanığın sorgu ve savunmasını tespit eden Amasya 2'nci Asliye Ceza Mahkemesi’nin 11.4.2007 tarihli ve 2007/169 sayılı talimat tutanağı incelendiğinde;

Sanığın kimliğinin tespitini müteakip, sanığa Sivas Askeri Mahkemesinin talimatı ve ekleri okundu. 353 sayılı Yasanın 120 ve 5271 sayılı CMK'nın 176/4'üncü maddeleri uyarınca 7 günlük yasal savunma süresi hakkının bulunduğu ihtar edildi.

Sanık; yasal haklarımı anladım, müdafii talebim yoktur, 7 günlük savunma hazırlama süresini kullanmak istemiyorum, ifademi şimdi vermek istiyorum dedi.

Sanık duruşmadan vareste tutulmayı taleple ... denildikten sonra sanığın savunmasının alındığı,

Askeri mahkemece yazılan 27.3.2007 tarihli talimat yazısında da, sanığın bir haftalık savunma süresine riayet edilmesinin, duruşmadan vareste tutulma isteminde bulunup bulunmadığının sorulmasının istendiği, başka haklarından bahsedilmediği,

görülmektedir.

6.10.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5530 sayılı Kanunla değişik 353 sayılı ASMKYUK'nın Ek madde 1'deki, Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanununun adli kontrole ilişkin 109 ila 115, değerlendirme raporu yetkisine ilişkin 166 ve istinafa ilişkin 272 ila 285'inci maddeleri hükümleri hariç olmak üzere diğer hükümleri askeri yargıda da uygulanır. ... hükmü uyarınca, sanığın savunmasının 5271 sayılı CMK'nın 181 ve 147'nci maddelerine uygun olarak yapılması gerekmektedir.

5271 sayılı CMK'nın 191'inci maddesinin; 3/c bendinde Sanığa, yüklenen suç hakkında açıklamada bulunmamasının kanuni hakkı olduğu ve 147'nci maddede belirtilen diğer hakları bildirilir.

3/d bendinde Sanık açıklamada bulunmaya hazır olduğunu bildirdiğinde, usulüne göre sorgusu yapılır.

Aynı Kanunun 147'nci maddesinin;

1/b bendinde Kendisine yüklenen suçu anlatılır.

1/c bendinde Müdafii seçme hakkının bulunduğu ve onun hukuki yardımından yararlanabileceği, müdafiin ifade veya sorgusunda hazır bulunabileceği kendisine bildirilir. Müdafii seçecek durumda olmadığı ve bir müdafii yardımından faydalanmak istediği takdirde, kendisine baro tarafından bir müdafii görevlendirilir.

1/e bendinde Yüklenen suç hakkında açıklamada bulunmamasının kanuni hakkı olduğu söylenir.

1/f bendinde Şüpheden kurtulması için somut delillerin toplanmasını isteyebileceği hatırlatılır ... lehine olan hususları ileri sürmek olanağı tanınır.

1/i bendinde İfade ve sorgu bir tutanağa bağlanır. Bu tutanakta aşağıda belirtilen hususlar yer alır.

1/i-3 alt bendinde İfade almanın veya sorgunun yapılmasında yukarıdaki işlemlerin yerine getirilip getirilmediği, bu işlemler yerine getirilmemiş ise nedenleri gösterilir.

Hükümleri yer almaktadır.

Gerek sanığın sorgu ve savunmasının tespiti için askeri mahkemece yazılan talimattan, gerekse Amasya 2'nci Asliye Ceza Mahkemesince düzenlenen talimat tutanağından, sanığın sorgu ve savunması tespit edilmeden önce, CMK'nın 196/2'nci maddesi uyarınca duruşmadan bağışık tutulma isteminin sorulup, 191/2-c ve 147/1-b maddeleri uyarınca yüklenen suçun açıklandığı, 176/4 ve 190/2'nci maddeleri uyarınca savunmasını hazırlaması için yasal süre hakkının ve 147/1-c maddesi uyarınca müdafii seçme hakkının kendisine anlatıldığı açıkça anlaşılmasına rağmen, CMK'nın 147'nci maddesinin yukarıda izah edilen 1/e ve f bentlerinde sayılan haklarının kendisine anlatıldığı konusunda tereddüt bulunmaktadır. Aynı maddenin 1/i-3 alt bendinde, ifade almada ve sorguda yukarıda belirtilen işlemlerin yerine getirilip getirilmediğinin, yerine getirilmemiş ise neden yerine getirilmediğinin tutanağa yazılacağı belirtilmesine rağmen, aynı maddenin 1/e ve f bentlerinde sayılan haklarının sanığa anlatıldığının tutanağa geçirilmemesi (En azından CMK'nın 147'nci maddesinde sayılan haklarının okunduğunun tutanakta yer almaması), bu haklarının sanığa anlatılıp anlatılmadığı hususunda şüphe doğurmakta, talimat tutanağında yer alan sanığın .... yasal haklarımı anladım. şeklindeki beyanı bu şüpheyi ortadan kaldırmamaktadır.

Sanığa, 5271 sayılı CMK'nın 147'nci maddesinde sayılan tüm haklarının, tereddüde yer vermeyecek şekilde anlatılmaması, savunma hakkının kısıtlanması ve T.C. Anayasasının 36/1 'inci maddesinde yer alan adil yargılanma hakkının ihlali sonucunu doğurup. 353 sayılı Kanunun 207/3-H maddesine göre mutlak bozma sebebi sayıldığından, itiraza atfen ve resen Askeri Yargıtay 1'inci Dairesinin 7.11.2007 tarihli, 2007/2344-2312 esas ve karar sayılı kararının kaldırılmasına, sanığın temyizine atfen ve resen hükmün usul yönünden hukuka aykırılık nedeniyle bozulmasına karar verilmiştir. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy