AskeriYargıtay
Dairesi: 2. Daire
Esas No: 2013/ 1054
Karar No: 2013 / 1048
Karar Tarihi: 26.06.2013

(1632 S. K. m. 21, 31, 32) (1111 S. K. m. 78)

48’inci Motorlu Piyade Tugay Komutanlığı Askeri Savcılığının 04.11.2011 tarihli, 2011/528-240 Esas ve Karar sayılı iddianamesiyle; sanığın, 12.08.2011 ve 13.08.2011 tarihlerinde zincirleme üstü tehdit, zincirleme şantaj, üste hakaret ve kişilerin huzur ve sükununu bozmak suçlarını işlediği iddiasıyla, ASCK’nın 82/2, 85/1, TCK’nın 107/2 ve 123’üncü maddeleri gereğince cezalandırılması istemiyle kamu davası açıldığı,

48’inci Motorlu Piyade Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesinin 21.12.2012 tarihli, 2012/772-249 Esas ve Karar sayılı kararıyla; sanığın, …İlçe Jandarma Komutanlığı emrinde görevli iken, Erzincan Asker Hastanesi’nin 24.02.2011 tarihli Sağlık Kurulu Raporu ile üç ay hava değişimine gönderildiği, hava değişimi süresinin sona erdiği 23.05.2011 tarihinde yirmi beş günlük hizmet süresi kaldığından, suç tarihleri olan 12.08.2011 ve 13.08.2011 tarihlerinde Aydın Askerlik Şubesi Başkanlığı emrine sevk edilmesi gerekirken, bu hususa riayet edilmediği, ayrıca üç aylık hava değişimi sonunda kıtası ile irtibatının kesildiği, bu nedenle atılı suçların işlendiği iddia olunan tarihlerde Aydın Askerlik Şubesi Başkanlığı emrinde görevli olduğu kabul edilerek, sanık hakkında açılan davaya bakma yetkisinin Aydın Askerlik Şubesi Başkanlığının adli yetki bakımından bağlı olduğu Hava Eğitim Komutanlığı Askeri Mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle, 353 sayılı Kanun’un 21 ve 176’ncı maddeleri gereğince Askeri Mahkemenin yetkisizliğine, dava dosyasının yetkili ve görevli Hava Eğitim Komutanlığı Askeri Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği,

Kararın kesinleştirilmesinin ardından, dava dosyasının gönderildiği Hava Eğitim Komutanlığı Askeri Mahkemesinin 22.02.2013 tarihli, 2013/356-54 Esas ve Karar sayılı kararıyla; sanığın, hava değişimi süresi sonunda birliğine katılmadığı, Aydın Askerlik Şubesi Başkanlığına başvurduğu 01.02.2012 tarihinde hava değişimi tecavüzü suçunun temadisinin sona erdiği, dolayısıyla hava değişimi tecavüzünde bulunduğu 25.05.2011-01.02.2012 tarihleri arasında ve suç tarihleri olan 12.08.2011 ve 13.08.2011 tarihlerinde …İlçe Jandarma Komutanlığı emrinde görevli olduğu, bu nedenle sanık hakkındaki davaya bakma yetkisinin 48’inci Motorlu Piyade Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesine ait olduğu kabul edilerek, 353 sayılı Kanun’un 21 ve 32’nci maddeleri gereğince Askeri Mahkemenin yetkisizliğine, iki Askeri Mahkeme arasında olumsuz yetki uyuşmazlığı oluştuğundan, ortaya çıkan olumsuz yetki uyuşmazlığının çözümlenmesi ve yetkili mahkemenin tayin edilmesi için, dava dosyasının Askeri Yargıtaya gönderilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Belirtilen sorunun 353 sayılı Kanunun 31’inci maddesi kapsamında Askeri Yargıtayda çözülmesi gerektiği sonucuna varılarak yapılan incelemede;

Askeri Mahkemelerin yetkisini düzenleyen 353 sayılı Kanunun “Genel olarak yetki” başlıklı 21’nci maddesi; “Askeri mahkemelerin yetkisi, teşkilatında askeri mahkeme bulunan kıta komutanı veya askeri kurum amirinin kadro ve kuruluş itibariyle emirleri altında bulunan kişiler ile adli bakımdan kendisine bağlanmış birlik veya askeri kurum mensupları hakkında caridir.” hükmünü içermektedir.

Aynı Kanunun “Olumsuz yetki uyuşmazlığı” başlıklı 31’inci maddesi ise; “Birkaç askeri mahkeme arasında yetki hususunda uyuşmazlık çıkar ve yetkisizlik kararları aleyhine kanun yollarına başvurma imkanı kalmamış bulunursa Askeri Yargıtay yetkili mahkemeyi tayin eder.” şeklindedir.

Bu düzenlemelerden, askeri mahkemelerin genel yetkisinin, sanıkların kadro ve kuruluş itibarıyla bağlı oldukları Komutanlığa göre belirlenmesi gerektiği, dolayısıyla sanığın suç tarihinde hangi birliğin kadro ve kuruşunda görev yaptığının tespitinin önem taşıdığı anlaşılmaktadır.

1111 sayılı Askerlik Kanunu’nun 78/3 maddesinde; “Hazarda üç aydan az tebdilhava alanların kıtalarıyla irtibatları kesilmez, yalnız müddetleri ne olursa olsun tedbilhavaları hitamında muvazzaflık müddetlerinin ikmaline altı aydan az kalmış olanlar mukim bulundukları şubelerinin mensup oldukları kolordu emrine verilirler.” hükmü yer almaktadır.

MSY: 70-1C Asker Alma Yönergesinin İkinci Bölüm Altıncı Kısım 3/a maddesinde ise, hava değişimi süresi sonunda otuz günden az askerlik hizmeti kalanların birliklerine sevk edilmeyerek, Kara Kuvvetleri Komutanlıklarına bağlı birlik ve kurumlarda görev yapan erbaş ve erlerin kalan hizmetleri ikamet ettikleri il/ilçe askerlik şubesinde, ikamet ettikleri ilçede Askerlik Şubesi bulunmayanların o ilçenin Jandarma Komutanlığında tamamlatılması gerektiği belirtilmiştir.

Ancak bu düzenlemelerin, askeri mahkemeler arasındaki yetki düzenlemesine ilişkin olmadığı, hava değişimi bitiminde askerlik hizmetine devam edecek erbaş ve erler hakkında yapılacak işlemlerin ve sevk edilecekleri yerlerin belirlenmesine yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Erbaş ve erlerin çeşitli nedenlerle başka birliklere sevk edilecek olmalarına ilişkin düzenlemelerin askeri mahkemelerin yetkilerini de kapsadığı şeklinde yorumlanmaması gerekir. (Askeri Yargıtay Daireler Kurulu’nun 15.07.2007 tarihli, 2007/62-59 Esas ve Karar sayılı ilamı benzer mahiyettedir).
Zira, hava değişimi tecavüzü suçu mütemadi suç niteliğinde olup, Erzincan Asker Hastanesi’nin 24.02.2011 tarihli Sağlık Kurulu Raporu ile üç ay hava değişimine gönderilen sanığın eylemi, kendiliğinden Aydın Askerlik Şubesi Başkanlığına müracaat ettiği 01.02.2012 tarihinde tamamlanmıştır.

Sanığın, hava değişiminden kaynaklanan tedavi sürecini müteakip kalan hizmetini tamamlamak üzere Aydın İl Jandarma Komutanlığı’na sevki, o ana kadarki konumunda değişiklik yaratmadığından, 01.02.2012 tarihine kadar …İlçe Jandarma Komutanlığı kadro ve kuruluşunda bulunduğunun kabulü gerekmektedir.

Bu durumda, sanık hakkında yargılama yapma yetkisi, …İlçe Jandarma Komutanlığının adli yönden bağlı olduğu 48’inci Motorlu Piyade Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesine ait olduğundan, her iki Askeri Mahkeme arasında ortaya çıkan olumsuz yetki uyuşmazlığının, 48’inci Motorlu Piyade Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesinin 21.12.2012 tarihli, 2012/772-249 Esas ve Karar sayılı yetkisizlik kararının kaldırılması suretiyle çözümlenmesine karar verilmiştir. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy