AskeriYargıtay
Dairesi: 1. Daire
Esas No: 2014/ 872
Karar No: 2014 / 877
Karar Tarihi: 15.11.2014

(2709 S. K. m. 174) (353 S. K. m. 16, 243) (5271 S. K. m. 231) (1632 S. K. m. 137) (5237 S. K. m. 50, 52, 62) (YCGK 19.03.2013 T. 2012/3-1348 E. 2013/93 K.) (3 CD 24.11.2011 T. 2011/11660 E. 2011/19086 K.) (4 C 10.06.2013 T. 2010/31353 E. 2013/18023 K.) (6 CD 04.10.2012 T. 2008/22416 E. 2012/16706 K.)

... Komutanlığı Askeri Mahkemesinin 19.06.2012 tarihli ve 2012/624- 209 E.K. sayılı kararı ile, hükümlünün 17.09.2011 tarihinde müsnet suçu işlediği kabul edilerek, eylemine uyan ASCK’nın 137, TCK’nın 62, 50 ve 52’nci maddeleri uyarınca sonuç olarak beş yüz (500,00) TL adli para cezası ile cezalandırılmasına ve 5.402,00 TL tutarındaki Hazine zararından 4.902,00 TL tenkis yapılarak 500,00 TL’nin 353 sayılı Kanun’un 16’ncı maddesi uyarınca hükümlüden tazminen tahsiline karar verilmiştir. Süresi içinde temyiz edilmeyen karar, 26.06.2012 tarihi itibariyle kesinleştirilmiştir.

Anayasa Mahkemesinin 17.01.2013 tarihli ve 2012/80 E., 2013/16 K. sayılı iptal kararı üzerine, aynı Askeri Mahkemenin 19.02.2013 tarihli, 2012/624 esas ve 2013/312 Müt. karar sayılı duruşmasız işlere ait kararı ile, CMK’nın 231’inci maddesi uyarınca işbu hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir. Süresi içinde itiraz edilmeyen karar, 12.03.2013 tarihi itibariyle kesinleştirilmiştir.

Milli Savunma Bakanı, 12.09.2014 tarihli, SAYI: 51393309-9010-2506-14/As.Adlt.İşl.Rap. Tet.ve İşl.Ş.(26.B-35-14) sayılı yazısıyla; CMK’nın 231’inci maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendine göre, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için, suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hile getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerektiği, aynı maddenin dokuzuncu fıkrasının, “Altıncı fıkranın (c) bendinde belirtilen koşulu derhal yerine getiremediği takdirde; sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.” hükmünü içerdiği, Yargıtayın istikrar bulan içtihatlarında belirtildiği üzere, CMK’nın 231’inci maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi için, diğer koşullar yanında, varsa tespit edilen maddi zararı giderip gidermeyeceğinin sanıktan sorulmasının gerektiği (Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 19.03.2013 tarihli, 2012/3-1348 E. ve 2013/93 K.; 3’üncü Ceza Dairesinin 24.11.2011 tarihli ve 2011/11660-19086 E.K.; 4’üncü Ceza Dairesinin 10.06.2013 tarihli, 2010/31353 E. ve 2013/18023 K.; 6’ncı Ceza Dairesinin 04.10.2012 tarihli, 2008/22416 E. ve 2012/16706 K. sayılı ilamları), CMK’nın 231’inci maddesinin açık hükümleri karşısında duruşma açılmak suretiyle maddi zararı giderip gidermeyeceği hükümlüden sorulmadan, ayrıca söz konusu zarar tamamen giderilmeden veya bu zararın tamamen giderilmesi koşuluna bağlanmadan askeri mahkemece hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesinin hukuka aykırılık oluşturduğu değerlendirilmiştir denilerek, “Jandarma Asayiş Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesinin 19.02.2013 tarihli, 2012/624 E. ve 2013/312 Müt. K. sayılı duruşmasız işlere ait kararının bozulması için, 353 sayılı Kanun’un 243’üncü maddesi gereğince Askeri Yargıtay Başkanlığına başvurulması...” amacıyla Askeri Yargıtay Başsavcılığından istemde bulunulduğu ve Başsavcılıkça bu istemin aynen iletildiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede;

Kanun yararına bozma, Askeri Yargıtay denetiminden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümlerin, hukuka aykırılık yönünden Askeri Yargıtay’ca denetlenmesi için, kural olarak Milli Savunma Bakanınca ve istisnaen Askeri Yargıtay Başsavcısınca başvurulan olağanüstü bir yasa yoludur.

353 sayılı Kanun’un 5530 sayılı Kanunla değişik 243’üncü maddesinin açık düzenlemesi karşısında; Milli Savuma Bakanı’nın kanun yararına bozma istemini, Askeri Yargıtayda incelenmeksizin kesinleşen tüm hüküm veya kararlara karşı kullanılabileceğinin, hükmün veya kararın hukuki niteliğinin bu müessesesinin tatbiki açısından herhangi bir önem taşımadığının kabulü gerekmektedir.

Bu itibarla; hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı, Milli Savunma Bakanı’nın kanun yararına bozma isteminde bulunma hakkının mevcut olduğu sonucuna varılarak, ... Komutanlığı Askeri Mahkemesince verilen 19.02.2013 tarihli, 2012/624 Esas ve 2013/312 Müt. Karar sayılı hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair duruşmasız işlere ait kararının incelenmesine geçilmiştir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için; yapılan yargılama sonucu hükmolunan cezanın iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası olması, suçun Anayasa’nın 174’üncü maddesinde güvence altına alınan İnkılap Kanunlarında yer alan suçlardan bulunmaması, sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış olması, suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın derhal, aynen iade veya suçtan önceki hile getirmek suretiyle veya tazmini suretiyle tamamen giderilmesi, mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak, sanığın yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate ulaşılması gerekmektedir. Ayrıca CMK’nın 231’inci maddesinin dokuzuncu fıkrası , “Altıncı fıkranın (c) bendinde belirtilen koşulu derhal yerine getiremediği takdirde; sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.” hükmünü içermekte olup, sanığın suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın derhal, aynen iade veya suçtan önceki hile getirmek suretiyle veya tazmini suretiyle tamamen gideremeyeceğini beyan etmesi halinde, Askeri Mahkemece sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilecektir. CMK’nın 231’inci maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi için, diğer koşullar yanında, varsa tespit edilen maddi zararı giderip gidermeyeceğinin sanıktan sorulması gerekmektedir. İster lehe kanun nedeniyle uyarlama yapılması gerektiği durumda ister ise normal yargılama yapıldığı durumda, CMK’nın 231’inci maddesinin açık hükümleri karşısında duruşma açılmak ve taraf teşkil etmek suretiyle maddi zararı giderip gidermeyeceği hükümlüden/sanıktan sorulmadan, ayrıca söz konusu zarar tamamen giderilmeden veya bu zararın tamamen giderilmesi koşuluna bağlanmadan askeri mahkemece hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi hukuka aykırılık oluşturacaktır.

Dosyanın incelenmesinde; hükümlü hakkında Askeri Mahkemece, hükümlünün 17.09.2011 tarihinde müsnet suçu işlediği kabul edilerek, eylemine uyan ASCK’nın 137, TCK’nın 62, 50 ve 52’nci maddeleri uyarınca sonuç olarak beş yüz (500,00) TL adli para cezası ile cezalandırılmasına ve 5.402,00 TL tutarındaki Hazine zararından 4.902,00 TL tenkis yapılarak 500,00 TL’nin 353 sayılı Kanun’un 16’ncı maddesi uyarınca hükümlüden tazminen tahsiline karar verildikten, süresi içinde temyiz edilmeyen karar, 26.06.2012 tarihi itibariyle kesinleştikten sonra, hükmün infazına başlandığı, infaz işlemlerinin sadece beş yüz TL adli para cezasının ödettirilmesine yönelik olarak yürütüldüğü, ödenmesi beş taksite bağlanan adli para cezasının hükümlü tarafından dört taksitinin ödendiği, bu sırada, Anayasa Mahkemesinin 17.01.2013 tarihli ve 2012/80 E., 2013/16 K. sayılı iptal kararı üzerine, Askeri Savcılığın talebi üzerine, Askeri Mahkemece 22.01.2013 tarihli, 2012/624 E., 2013/239 Müt. K. sayılı duruşmasız işlere ait kararı ile infazın durdurulmasına karar verildiği, bu kararın infazı yürüten ... C.Başsavcılığına gönderilmesi sürecinde, hükümlünün 01.02.2013 tarihinde adli para cezasının son taksitini dahi yatırdığı, ancak infazın durdurulması kararın ulaşması üzerine ... C.Başsavcılığınca infazın durdurulduğu ve ... C.Başsavcılığının verdiği talimat üzerine 01.02.2013 tarihinde hükümlü tarafından ödenen adli para cezasının son taksitinin bedeli olan yüz Türk Lirasının hükümlünün şahsi hesabına geri yatırılmış olduğu, bu süreç içerisinde hükümlünün ilk hükümde, 5.402,00 TL tutarındaki Hazine zararından 4.902,00 TL tenkis yapılarak belirlenen 500,00 TL tutarındaki Hazine zararını dahi ödediğine dair dosyada herhangi bir bilgi ve belgenin mevcut olmadığı görülmüştür.

Bu durum karşısında Askeri Mahkemece, Anayasa Mahkemesinin 17.01.2013 tarihli ve 2012/80 E., 2013/16 K. sayılı iptal kararı üzerine, iptal kararı sonucunda doğan durumun hükümlünün lehine olup olmadığının tespiti açısından, taraf teşkil edilerek duruşma açılarak, eğer hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesinin daha lehe olduğu yönünde kanaati var ise; hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi için Hazine zararının tenkis edilmeden önceki hali olan tamamını (Olayımızda 5.402,00 TL) derhal giderip gidermeyeceğinin hükümlüden sorulmasından (Askeri Yargıtay Daireler

Kurulunun 04.07.2012 tarihli ve 2012/70-81 E.K. sayılı ilamı) sonra duruma göre, 5.402,00 TL Hazine zararı derhal giderildikten sonra ya da hükümlünün derhal gideremeyeceğini beyan etmesi halinde, denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi gerekmekte iken, taraf teşkil etmeden, duruşma açılmadan, hükümlüden belirtilen husus sorulup durum aydınlatılmadan, sanki Hazine zararı hiç yokmuş gibi hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesinin, kanuna aykırılık oluşturduğu görülmektedir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, Milli Savunma Bakanı’nın kanun yararına bozma isteminin kabulü ile, hükümlü J.Ulş.Er A. Y. hakkında ... Komutanlığı Askeri Mahkemesince verilen 19.02.2013 tarihli, 2012/624 Esas ve 2013/312 Müt. Karar sayılı hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair duruşmasız işlere ait kararının, 353 sayılı Kanun’un 243/3’üncü maddesi gereğince, kanun yararına bozulmasına, 353 sayılı Kanun’un 243/4-A madde ve bendi gereğince, duruşma açılıp bu konuda yeniden bir karar vermek üzere, dava dosyasının ... Komutanlığı Askeri Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy