T.C.
ANTALYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA
DÖRDÜNCÜ HUKUK DAİRESİ İSTİNAF KARARI
İNCELENEN DOSYANIN
MAHKEMESİ: ANTALYA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 21/04/2022
ASIL ANTALYA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN
BİRLEŞEN ANTALYA 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN
BİRLEŞEN ANTALYA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN
BİRLEŞEN ANTALYA 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN
DAVA: Maddi ve Manevi Tazminat
KARAR TARİHİ: 30/03/2023
KARAR YAZIM TARİHİ: 10/04/2023

Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılaması sonunda ilk derece mahkemesince verilen, yukarıda tarih ve numarası gösterilen kararına karşı asıl ... esas sayılı dosya davacıları ...., ... ve ... vekili, birleşen ... esas sayılı dosya davacıları ....,...., ....., ...., .... vekili, asıl .... esas, birleşen .... esas sayılı dosya davalısı ... Sigorta A.Ş. vekili, birleşen ... esas sayılı dosya davalısı ... Sigorta A.Ş. vekili, asıl .... esas, birleşen .... esas ve birleşen ... esas sayılı dosya davalısı ... Sigorta A.Ş. vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulmakla, dosyada duruşma yapılmasını gerektiren eksiklik görülmediğinden Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun 353/1-(a-6), 353/2-(b-1) maddesi uyarınca istinaf incelemesinin duruşmasız yapılmasına karar verilerek, dosya incelendi;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ
DAVACI İSTEMİNİN ÖZETİ:
... plaka sayılı otomobil sürücüsü .... ile ... plaka sayılı otomobil sürücüsü ...nun aralarındaki daha önce sorunlardan dolayı araçlarıyla seyir halinde iken trafikte birbirlerini tehlike yaratacak şekilde takip ederlerken, .... 'in sürücüsü olduğu araç ....nun sürücüsü olduğu araca çarptığı, çarpmanın etkisiyle savrulan ...nun sürücüsü olduğu aracın ....in sürücüsü olduğu .... plaka sayılı servis aracına çarptığı, servis aracının çarpmanın etkisiyle devrildiği ve içerisindeki yolcuların yaralandığı anlaşılmaktadır.
Davalı ..... Sigorta A.Ş. ... plaka sayılı aracın zorunlu mali mesuliyet sigortacısı, davalı... Sigorta A.Ş. ... plaka sayılı aracın zorunlu mali mesuliyet sigortacısı, davalı ... Sigorta A.Ş. .... plaka sayılı aracın ihtiyari mali mesuliyet (genişletilmiş kasko) sigortacısı, davalı ... ...... Ticaret Ltd. Şti. .... plaka sayılı aracın işleteni, davalı ... Turizm Taşımacılık ve Ticaret Ltd. Şti. ... plaka sayılı servis aracının kayıtlı maliki, davalı .... Anonim Türk Sigorta Şirketi .... plaka sayılı servis aracının zorunlu mali mesuliyet, zorunlu karayolu taşımacılık mali mesuliyet ve ihtiyari mali mesuliyet (genişletilmiş kasko) sigortacısı, davalı ... Sigorta A.Ş ..... plaka sayılı servis aracının zorunlu koltuk ferdi kaza sigortacısı olduğu,
Bahsi geçen bu trafik kazası nedeniyle .... plaka sayılı servis minibüsünde yolcu olarak bulunup yaralananlardan;
Davacılar ...., ....,... Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosyasında dava dilekçesiyle; davacı ..... için 3.000,00 TL maddi ve 50.000,00 TL manevi tazminat, davacı .... 3.000,00 TL maddi ve 50.000,00 TL manevi tazminat, davacı .... 3.050,00 TL maddi ve 100.000,00 TL manevi tazminat talep etmiş, 21/10/2021 tarihli ıslah dilekçesiyle davacı .... için 23.009,17 TL geçici iş göremezlik tazminatı, davacı ... için 131.303,33 TL sürekli iş göremezlik tazminatı, davacı ... için 3.835,04 TL geçici iş göremezlik tazminatı, 87.591,99 TL sürekli iş göremezlik tazminatı ve 300,00 TL tedavi ulaşım gideri, 22/03/2022 tarihli dilekçesiyle davacı .... için 200.474,82 TL sürekli iş görmezlik tazminatı, davacı ... için 138.191,54 TL sürekli iş göremezlik tazminatına hükmedilmesi istenilmiştir.
Davacı .... ile babası ..., annesi ...., kardeşi ..., kardeşi ..... Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosyasında dava dilekçesiyle davacı .... için 50.000,00 TL maddi ve 400.000,00 TL manevi tazminat, davacı .... için 50.000,00 TL manevi tazminat, davacı .... için 50.000,00 TL manevi tazminat, davacı ... için 50.000,00 TL manevi tazminat, davacı ... için 50.000,00 TL manevi tazminat talep etmiş, 23/02/2021 tarihli artırım dilekçesi ile davacı ..... için 720.882,91 TL sürekli iş göremezlik tazminatı, 1.237.080,14 TL bakıcı gideri, 28/05/2021 tarihli artırım dilekçesiyle davacı ..... 1.015.435,50 TL sürekli iş göremezlik tazminatına hükmedilmesi istenilmiştir.
Davacı ... Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ...... esas sayılı dosyasında dava dilekçesiyle 450,00 TL tedavi ve 150,00 TL tedavi yol giderlerini talep etmiş, 21/10/2021 tarihli ıslah dilekçesiyle 750,00 TL tedavi yol tazminatını istemiştir.
Davacılar .... ve ..... Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosyasında dava dilekçesiyle yaralanmalarının maluliyetle sonuçlanması nedeniyle 1.000,00'er TL zorunlu ferdi kaza koltuk sigortası bedelini talep etmiş, 21/10/2021 tarihli ıslah dilekçesiyle davacı .... 18.060,00 TL, davacı ..... 14.000,00 TL sakatlık tazminatı istemiştir.
DAVALI CEVABININ ÖZETİ:
Davalı ..... Sigorta A.Ş. (... Sigorta A.Ş.) vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; müvekkili sigorta şirketinin .... plaka sayılı aracın trafik sigortacısı olduğu, müvekkili sigorta şirketinin sorumluluğunun işletenin kusuru, sigorta poliçe kapsamı ve limitiyle sınırlı olduğu, geçici iş görmezlik zararı ve tedavi giderinin poliçe kapsamına dahil olmadığını beyanla davanın reddini istemiştir.
Davalı .... Sigorta A.Ş. vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; müvekkili sigorta şirketinin .... plaka sayılı aracın karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortacısı olduğu, bu sigorta kapsamında ödenecek tazmanat hesaplamasının farklı olduğu, zarar görenin yaralanma derecesine göre ödeme yapıldığını beyanla davanın reddini istemiştir.
Davalı .... Turizm Taşımacılık ve Ticaret Ltd. Şti. vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirkete ait .... plaka sayılı araç sürücüsü davalı .....in kazanın meydana gelmesinde herhangi bir kusurunun bulunmadığı, bu nedenle tazminat sorumluluğunun bulunmadığını beyanla davanın reddini istemiştir.
Davalı .... Anonim Türk Sigorta Şirketi vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; müvekkili sigorta şirketinin .... plaka sayılı servis otobüsünün olay tarihi itibariyle zorunlu mali mesuliyet sigortacısı, zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortacısı ve ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı olduğu, otobüs içerisinde bulunan davacıların biletli yolcu konumunda olmadığı, karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortasının şehirlerarası ve uluslararası taşımalara ilişkin olarak teminat sağladığı, kazaya karışan araç sürücüleri ile otobüste yolcu olarak bulunan davacıların müterafik kusurlarının bulunup bulunmadığının usulünce tespiti gerektiği, sigorta şirketi sorumluluğunun teminat limiti ve kapsamı ile sınırlı olduğu, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan ödemelerin düşülmesi gerektiğini beyanla davanın reddini istemiştir.
Davalı .....Sigorta A.Ş. vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; davadan önce müvekkili sigorta şirketine yazılı olarak başvuru dava şartının sağlanmadığı, kusurun, maluliyet oranının ve zarar miktarının usulünce tespiti gerektiği, tedavi giderlerinden Sosyal Güvenlik Kurumu'nun sorumlu olduğu, müvekkili sigorta şirketinin manevi tazminat talebini karşılama yükümlülüğü bulunmadığı, sigortacının sorumluluğunun poliçe limiti ve kapsamıyla sınırlı olduğunu beyanla davanın reddini istemiştir.
Davalı ..... Sigorta A.Ş. vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin işletenin kusuru oranında poliçe teminatları dahilinde ve poliçe teminat limitiyle sınırlı olmak üzere sorumlu olduğu, faizin kaza tarihinden itibaren talep edilemeyeceği, Adli Tıp Kurumu'ndan maluliyet oranlarının tespitinin gerektiğini beyanla davanın reddini istemiştir.
DELİLLER :
Trafik kazası tespit tutanağı, davacıların tedavisine esas tıbbi belgeler, maluliyet raporları, kusur raporları, tazminat bilirkişisi raporları, sosyal ve ekonomik araştırma tutanakları, sigorta poliçeleri, tüm dosya kapsamı.
İDM KARARININ ÖZETİ :
İlk Derece Mahkemesince verilen kararda özetle; trafik kazasının meydana gelmesinde davalı sürücü ....in %75, davalı sürücü ....nun %25 oranında kusurlu oldukları, davalı servis aracı sürücüsü ....in ise bir kusurunun bulunmadığı, trafik kazası sonucu servis aracında yolcu olarak bulunan davacılardan ...ın %11 maluliyete uğrayacak ve 4 aya kadar iyileşebilecek derecede, ....un %8 maluliyete uğrayacak ve 6 aya kadar iyileşebilecek derecede, ....ın 9 aya kadar iyileşebilecek derecede, .....in %96 maluliyete uğrayacak derecede yaralandıkları gerekçesiyle;
Asıl Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin .... esas sayılı dava dosyasında; davacı ....ın sürekli iş göremezlik tazminatı talebinin reddine, davacı ....ın geçici iş göremezlik tazminatı talebinin reddine, davacı ..... için 200.474,82 TL sürekli iş göremezlik tazminatı, davacı .... için 3.835,04 TL geçici iş göremezlik ve 134.056,50 TL sürekli iş göremezlik tazminatının davalılar .... ve .... yönünden 13/12/2015 kaza tarihinden, davalılar ...Sigorta A.Ş. (... Sigorta A.Ş.) ve .... Sigorta A.Ş. yönünden poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davacı .... için 300,00 TL tedavi ulaşım giderinin davalılar ...... ve .... yönünden 13/12/2015 kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte bu davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davacı .... için 7.000,00 TL, davacı ..... için 12.000,00 TL ve davacı .... için 10.000,00 TL manevi tazminatın davalılar .... ve .... yönünden 13/12/2015 kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline,
Birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin .... esas sayılı dava dosyasında;
Davacı ... için 1.015.435,50 TL sürekli iş göremezlik zararının davalılar ...., .... .... Ticaret Ltd. Şti. ve ... yönünden 13/12/2015 kaza tarihinden, davalı sigorta şirketleri .... Sigorta A.Ş. (.... Sigorta A.Ş.), .... Sigorta A.Ş. ve .... Sigorta A.Ş. yönünden poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davacı .... için 1.237.080,14 TL bakıcı giderinin davalılar ...., ... Ticaret Ltd. Şti. ve ...yönünden 13/12/2015 kaza tarihinden, davalı sigorta şirketleri .... Sigorta A.Ş. ... Sigorta A.Ş.), .... Sigorta A.Ş. ve ... Sigorta A.Ş. yönünden poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davacının 175.000,00 TL tedavi giderine ilişkin zararının poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ... Sigorta A.Ş.'den tahsiline, yargılama sırasında davacının sakatlık teminatı kapsamında ..... Sigorta A.Ş.'den talebi sigorta şirketince yargılama sırasında ödenip davacı tarafça feragat edildiğinden davanın bu talep yönünden feragat nedeni ile reddine, davacı ... için 60.000,00 TL, davacı .. için 10.000,00 TL, davacı ... için 10.000,00 TL, davacı .... için 5.000,00 TL ve davacı ... için 5.000,00 TL manevi tazminatın davalılar ....., ... Ticaret Ltd. Şti. ve .... yönünden 13/12/2015 kaza tarihinden, davalı .... Sigorta A.Ş. yönünden poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte bu davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davalılar ...., .... Turizm Taşımacılık ve Ticaret Ltd. Şti., .... Sigorta A.Ş. ve ..... Anonim Türk Sigorta Şirketi yönünden açılan maddi ve manevi tazminat davalarının reddine,
Birleşen Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin .... esas sayılı dava dosyasında;
Davacı .... için 95,00 TL tedavi gideri ile 750,00 TL ulaşım giderinin davalı ..... yönünden 13/12/2015 kaza tarihinden, davalı ... Sigorta A.Ş. yönünden poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline,
Birleşen Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin .... esas sayılı dava dosyasında;
Davacı .... için 14.000,00 TL ve davacı .... için 18.060,00 TL sakatlık tazminatının poliçe limitleri ile sınırlı olmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ..... Sigorta A.Ş.'den tahsiline,
karar verilmiştir.
İSTİNAF NEDENLERİ :
Davacılar ...., ..... ve .... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacılar için belirlenen maddi tazminatın hatalı olduğu, yine hükmedilen manevi tazminat miktarlarının doğan zararı karşılamadığını beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
Davacılar ...., ...., ...., .... ve .... vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili ....in mağduriyetinin Adli TIp Kurumu raporunda belirtilen orandan daha fazla olduğu, bu nedenle hükmedilen maddi tazminat miktarının az olduğu, sigorta şirketlerinin poliçe limitiyle sınırlı tutulmaları gerektiği, bakıcı gideri tazminatının poliçe teminatlarından tedavi gideri kapsamında karşılanması gerektiği, hükmedilen manevi tazminat miktarının az olduğu, reddedilen manevi tazminat miktarları yönünden karşı taraf lehine vekalet ücreti hükmedilmesinin hakkaniyete aykırı olduğunu beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
Davalılar .... ve .... Ticaret Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle; yargılama sırasında alınan üç ayrı bilirkişi raporuyla müvekkili sürücü .... 'ya kusur verilmezken son alınan rapora göre çelişki giderilmeden karar verilmesinin doğru olmadığı, müvekkili ....nun kazanın meydana gelmesinde bir kusurunun bulunmadığı, öte yandan hükmedilen tazminatların kusur oranına göre belirlenmesi gerekirken müştereken ve müteselsilen sorumluluğuna karar verilmesinin yasaya aykırı olduğunu beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
Davalı .... Sigorta A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; gerekçeli karar hüküm fıkrasında müvekkilinin poliçe teminat limitiyle sınırlı sorumluluğuna karar verilmişse de poliçe teminat limiti belirtilmediği için müvekkili şirket aleyhine 3,000.000,00 TL'den fazla bir miktar için icra takibine başlatıldığı, müvekkili sorumluluğunun poliçe limiti kadar olduğu ve limitin hüküm fıkrasında yazılması gerektiği, yine yargılama giderleri ve vekalet ücretinin poliçe limitine göre belirlenmesi gerektiği, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun davacılara ödediği tazminatların müvekkili şirkete rücu ettiği, ilk derece mahkemesince Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından davacılara iş kazası nedeniyle yapılan ödemelerin rücuya tabi ödemeleri nazar alınmadan hüküm kurulduğu, davacı tarafın sebepsiz zenginleştiği, müvekkili sigorta şirketinin geçici iş görmezlik tazminatı, tedavi gideri ve bakıcı giderinden sorumluluğunun bulunmadığı, asıl davada davalı sürücü ..nun kusursuz olduğuna ilişkin bilirkişi raporuna davacı tarafın itiraz etmemesi nedeniyle bu raporun kendileri lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğu halde tazminattan sorumlu tutulmalarının doğru olmadığı, bakıcı gideri yönünden net asgari ücret üzerinden hesaplama yapılması gerekirken brüt asgari ücret üzerinden hesaplama yapılmasının doğru olmadığı, davacının ayrı bir bakıcı tutmadığı, aile bireylerinin kendisine baktığı, kusur raporları arasındaki çelişkinin giderilmediği, müvekkili sigorta şirketi tarafından sigortalanan araç işleteninin bir kusurunun bulunmadığı, tazminat bilirkişisi raporunda pasif dönem hesabının hatalı olduğu, pasif dönem için vergi istisnası hariç asgari ücretin nazara alınması gerektiği, ancak bilirkişinin vergiyi düşmeden hesaplama yaptığı, davacı tarafın bir kez bedel arttırım veya bir kez ıslah talebinde bulunma hakkı olmasına rağmen davacı tarafın iki kez bedel arttırım dilekçesi sunduğunu beyanla usul ve yasaya aykırı olan ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
Davalı .... Sigorta A.Ş..vekili istinaf dilekçesinde özetle; yaralanmaya sonuçlanan maddi olayın bir trafik kazası olmayıp sigortalı aracın silah olarak kullanılması suretiyle gerçekleşen kasten yaralama eylemi olduğu, kasıtlı bu eylem nedeniyle trafik sigortacısının sorumluluğunun ortadan kalktığı, kusur oranına göre tazminata hükmedilmesi gerekirken tam tazminata hükmedilmesinin doğru olmadığı, prograsif rant yöntemini esas alınarak rapor alınmasının hatalı olduğu, 1,8 teknik faiz hesabına göre tazminatın belirlenmesi gerektiği, tedavi giderinden sigorta şirketlerinin sorumluluğu bulunmadığı, geçici iş görmezlik tazminatı zararınında tedavi gideri kapsamında olduğu, davacılardan ....in kaza tarihinde emekli olmasından dolayı aktif olarak çalışmadığı için geçici iş görmezlik tazminatına hükmedilmesinin bu yönüyle de hatalı olduğu, pasif dönem için vergi istisnası hariç asgari ücretin nazara alınması gerektiği, hüküm fıkrasında müvekkili şirketin poliçe teminat miktarının yazılması ve bu şekilde sorumluluğuna karar verilmesi gerekirken, limit belirtilmeden karar verilmesinin doğru olmadığı, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından davacılara ödenen tazminatların peşin sermaye değerlerinin rücu edilmesi gerektiği, zira SGK tarafından müvekkili şirket aleyhine rücu davası açıldığı, davacıların aynı dava içerisinde iki kez bedel arttırım dilekçesi sunamayacağı, müvekkili şirketin temerrüte düşürülmediği için faiz isteme hakkının doğmadığını beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
Davalı .... Sigorta A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; bakıcı giderlerinin zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası teminat kapsamında bulunmadığı, müvekkili şirket tarafından sakatlanma teminatının tamamen ödendiği, müvekkili tarafından sigortalanan araç sürücüsünün bir kusuru bulunmadığı için tazminat isteminin tamamen reddi gerektiğini beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
G E R E K Ç E
Uyuşmazlık, asıl ve birleşen dava dosyalarında trafik kazasına bağlı yaralanma nedeniyle maddi ve manevi tazminat isteğine ilişkindir.
Türk Borçlar Kanunu'nun 49. maddesi gereğince kasten veya taksirle başkasına zarar veren bu zararı gidermekle yükümlüdür. Bedensel zarara uğrayanların aynı kanunun 54. maddesi gereğince maddi tazminat ve aynı kanunun 56/1 maddesi gereğince manevi tazminat isteme hakları bulunmaktadır. Yine aynı kanunun 56/2 maddesi gereğince ağır bedensel zarar halinde zarar görenin yakınları da manevi tazminat isteyebilirler. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 85. maddesi gereği motorlu araç işleteni doğan zararlardan sürücü ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur. 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 91, 97 ve 99. maddeleri gereği trafik kazasına ve zarara sebebiyet veren motorlu aracın zorunlu mali sorumluluk sigortacısı, yasa ve genel sigorta şartları kapsamına dahil maddi zararlardan işletenle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Davalıların sürücüsü, işleteni ve sigortacıları olduğu üç araç arasında meydana gelen trafik kazası sonucu davalı ....in sürücüsü bulunduğu servis aracında bulunan yolcular yaralanmışlardır. Yolcular arasında bulunan davacılar ile davacı ....in yakınları olan davacılar uğradıkları maddi ve manevi zararlarının tahsili için eldeki tazminat davalarını açmışlar, ilk derece mahkemesince davaların birleştirilmesi sonucu yapılan yargılama sonrasında, davalı ....in bir kusuru bulunmadığından bu davalı sürücü ile araç işleteni .... Turizm Taşımacılık ve Ticaret Ltd. Şti. ve aracın zorunlu mali mesuliyet, zorunlu karayolu taşımacılık mali mesuliyet ve ihtiyari mali mesuliyet (genişletilmiş kasko) sigortacısı ... Anonim Türk Sigorta Şirketi yönünden açılan maddi ve manevi tazminat davalarının reddine, diğer davalılar yönünden açılan maddi ve manevi tazminat davalarının kısmen kabulüne karar verilmiş, bu karara karşı davacılar ..., ..... ve..... vekili, davacılar ...., ..., ...., ... ve ..... vekili, davalılar .... ve ... Ticaret Ltd. Şti. vekili, davalı .... Sigorta A.Ş. vekili, davalı ... Sigorta A.Ş. vekili ve davalı ...Sigorta A.Ş. vekili tarafından istinaf yasa yoluna başvurulmuştur.
Davalılar ... ve ... Ticaret Ltd. Şti. vekili tarafından eksik yatırılan istinaf harcı 6100 Sayılı HMK'nın 344. maddesi gereğince kesin süre içerisinde tamamlanmadığından ilk derece mahkemesinin 13/09/2022 tarihli ek kararı ile istinaf talebinin reddine karar verilmiş, bu ek karara karşı davalılar .... ve ... Ticaret Ltd. Şti. vekili tarafından istinaf yasa yoluna başvurulmamıştır.
6100 Sayılı HMK.'nun 355. maddesi gereğince istinaf dilekçesinde gösterilen istinaf sebepleri ile sınırlı yapılan istinaf incelemesi sonucunda;
Antalya 18. Asliye Ceza Mahkemesinin 18/05/2021 gün ve .... esas, ... sayılı kararı ile davalılar .... ve ....nun aralarında davacıların da bulunduğu kişileri trafik kazası sonucu bilinçli taksirle yaralama suçundan TCK.'nun 89/4, 22/3 ve 62. maddeleri gereğince davalı ....'in 1 yıl 10 ay 15 gün, davalı .....'nun 11 ay 7 gün hapis cezası ile cezalandırılmalarına karar verilmiş, bu karar Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Ceza Dairesinin 16/12/2021 gün ve .... esas,.... sayılı kararı ile eksik inceleme ve değerlendirme nedeniyle kaldırılmış olup, ceza yargılamasının halen Antalya 18. Asliye Ceza Mahkemesinin .... esasında derdest olduğu görülmektedir.
Kural olarak Türk Borçlar Kanunu'nun 74. maddesi gereğince ceza mahkemesince verilen kararlar hukuk hakimi bakımından bağlayıcı değildir. Ancak, hukuk hakiminin bu bağımsızlığı sınırsız değildir, ceza mahkemesince fiilin hukuka aykırılığına yönelik kesinleşen maddi olgular hukuk hakimi bakımından da bağlayıcı olup, taraflar yönünden de kesin delil niteliği taşımaktadır (Hukuk Genel Kurulunun 17/09/2008 Tarih, 2008/4/564 esas, 2008/536 karar). Ancak, maddi olgunun belirlenmesi bakımından hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı (5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 231 inci maddesi) kesinleşmiş bir ceza hükmü olmadığından hukuk hakimi bakımından da bağlayıcı olmadığının kabulü gerekir. Ceza mahkemesince davalının eylemi nedeniyle verilen ceza hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiğinden, ceza mahkemesinin maddi olayı kabulü hukuk hakimini bağlamayacaktır.
1-İlk derece mahkemesince, birleşen Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esasına açılan davada davacı ... için 95,00 TL tedavi gideri ile 750,00 TL ulaşım giderinin davalılar ... ve ..... Sigorta A.Ş.'den işlemiş yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş, bu karara karşı davalı ....Sigorta A.Ş. vekili tarafından istinaf yasa yoluna başvurulmuştur.
02/12/2016 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 6763 Sayılı Yasanın 41. maddesi ve ek madde 1-(1) ile değişen HMK’nun 341/2 maddesi uyarınca karar tarihinde miktar veya değeri 8.000,00 TL’yi geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesindir.
Somut olayda istinaf incelemesine konu olan tutar 845,00 TL, bu düzeye ulaşmadığından, davalı ... Sigorta A.Ş.'nin yaptığı istinaf kanun yoluna başvurusunun 6100 Sayılı HMK.'nun 341/2 maddesi gereğince miktar yönünden reddine karar verilmesi gerekir.
2-Davalı ... Sigorta A.Ş. aleyhine, birleşen Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esasında davacı .... için 14.000,00 TL, davacı .... için 18.060,00 TL sakatlık tazminatının tahsiline, birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosyasında davacı ... için 175.000,00 TL bakıcı giderinin (tedavi gideri) tahsiline, talep sakatlık tazminatının yargılama sırasında ödenmesi ve bu nedenle davacı tarafın sakatlık tazminatı talebinden feragat etmesi nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Davalı ... Sigorta A.Ş. vekili, istinaf dilekçesine göre sadece birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas sayılı dosyasında verilen bakıcı gideri (tedavi gideri) hükmü bakımından istinaf yasa yoluna başvurmuştur.
Davalı .... Sigorta A.Ş., kazaya karışan ... plaka sayılı aracın Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Poliçesi sigortacısıdır.
Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası, yolculuğun başlangıcından bitişine kadar, otobüsün içinde veya dışında, otobüs hareket hâlinde iken veya değilken, yolculuk sırasında veya bekleme, duraklama ve mola yerlerinde karşılaşılabilecek her türlü kazalara karşı, sigortalılar (yolcular, sürücüler ve yardımcılar) yararına taşımacı tarafından yaptırılması zorunlu bir kaza (can) sigortası olup, kazanın oluşunda taşımacının ya da sürücü ve yardımcılarının bir kusurları bulunmasa bile, ölümlerde sigorta poliçesinde yazılı tutarın tamamı, bir zarar (destekten yoksunluk) hesabı yapılmaksızın, ölen kişinin mirasçılarına eksiksiz ve kesintisiz olarak; yaralanmalarda beden gücü kayıp oranına göre zarar gören kişilere ödenir.
Zorunlu Koltuk Sigortası, sigorta ettiren (otobüs işletenleri) yararına ve onun hukuki sorumluluğunu üstlenen bir sorumluluk ve zarar sigortası değil, ferdi kaza sigortaları arasında yer alan bir “can sigortası” türü olup, sigorta bedeli hesaplanacak zarar tutarına göre değil, sigorta poliçesinde belirtilen miktar üzerinden ödenmektedir. Çünkü, kaza (can) sigortası, bir tutar (meblağ) sigortasıdır. Tutar (meblağ) sigortasında, kişilerin kazaya uğramaları durumunda, somut zarar ne olursa olsun, sigorta poliçesinde yer alan tutar, kazaya uğrayan kişiye ve yakınlarına eksiksiz ödenir. Başka bir deyişle, sigortacının ödeyeceği tutar, sigorta poliçesinde yazılı “sigorta bedeli”dir. Şöyle de diyebiliriz: Tutar (meblağ) sigortasında amaç, belli bir zararın (tazmini) giderilmesi değil, önceden poliçede belirlenmiş bir paranın ödenmesidir. Ancak, ölümlerde poliçedeki tutarın tamamı hak sahiplerine ödenir ise de, bedensel zararlarda sakatlık oranı ve zararın derecesine göre ödeme yapılır.
Zorunlu Koltuk Sigortasını öteki sigortalardan ayıran önemli özelliklerden biri, taşımacı ile sürücü ve yardımcılarının “bir kusurları bulunmasa bile” zarar gören yolculara gereken ödemenin yapılmasıdır. Çünkü bu sigorta türünde, taşımacının sorumluluğu üstlenilmemekte, doğrudan yolcular ve görevliler için kazaya karşı bir güvence (teminat) sağlanmış bulunmaktadır.
Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartlar A.3.3 maddesinde “Sigortacı, sigorta poliçesinin kapsamına giren bir kaza nedeniyle, kaza tarihinden itibaren iki yıl içinde ödenmiş doktor ücreti ile hastane ve diğer sağlık kurumlarında ayakta ve yatakta yapılan tedavilere ilişkin giderleri, nakil ücretlerini poliçede tedavi giderleri teminatı için belirlenen meblağa kadar öder” denilmiştir.
Zorunlu Mali Mesuliyet Sigorta Poliçesi Genel Şartlarının A.5.b.2. maddesinde bakıcı giderlerinin, tedavi giderleri içinde zorunlu trafik sigortası teminatı kapsamında olduğu açıkça belirtilmiştir.
Bakıcı giderlerinin zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigorta poliçesinin "Sağlık Gideri" teminatı kapsamında, anılan sigortacıdan istenebileceği ise Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin emsal kararlarında açıkça belirtilmiştir (Yargıtay 17. HD. 16/11/2020 gün ve 2019/1962 esas-2020/7067 karar ve 21/04/2016 gün ve 2015/16365 esas-2016/5117 karar sayılı ilamları).
Yine aynı Dairenin 24/01/2013 tarih ve 2012/362 esas- 2013/578 karar sayılı ilamında da belirtildiği gibi tedavi giderleri, yaralanan kişinin iyileşmesi için yapılan giderlerdir. Bu kapsamda muayene, ilaç, bakıcı gideri, ulaşım giderleri de tedavi giderleri kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla bakıcı giderlerinin tedavi giderleri kapsamında Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası teminatına dahil olduğunun kabulü gerekir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 26/03/2012 gün ve .... esas-.... karar sayılı ilamı da bu yöndedir.
Ayrıca 25/02/2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 13/02/2011 tarih, 6111 Sayılı Yasa'nın 59. maddesi ile değişik 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 98. maddesinin açık lafzından da anlaşıldığı üzere, yapılan değişiklik ile trafik kazaları sebebiyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sundukları sağlık hizmet bedelleri, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacak, maddenin devamında ve geçici 1. maddede düzenlenen "aktarım"ın gerçekleşmesi koşuluyla da, hastanelerce sunulan sağlık hizmet bedelleri yönünden, sigorta şirketlerinin ve ....nın yükümlülükleri sona erecektir. Kazazedelerin, bunun dışında kalan bakıcı veya tedaviye bağlı sair harcamaları, sigorta şirketlerinin ve ....nın tedavi teminatları kapsamında, yine sigorta şirketleri ve .... tarafından karşılanmaya devam edecektir.
Yine Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları'nın A.3.3/3. maddesinde tedavi giderlerinin başka sigorta sözleşmeleri ile teminat altına alınmış olması durumunda, söz konusu giderler öncelikle bu sigortadan karşılanır.
Ancak ... plaka sayılı aracın sürücü ve işleteninin bir kusuru bulunmadığından, tedavi giderleri kapsamında olan bakıcı giderlerinin, öncelikle zorunlu karayolu taşımacılık sigortasından, limiti aşan kısım için zorunlu trafik sigortasından, limiti aşan kısım varsa ihtiyari mali mesuliyet sigortasından karşılanması mümkün bulunmadığından, servis otobüsünün zorunlu koltuk ferdi kaza sigortacısı olan davalı ... Sigorta Şirketi A.Ş.'nin otobüste yolcu olarak bulunan ve yaralanan davacı ....in bakım giderlerinin sağlık (tedavi) giderleri teminatından karışlaması gerektiği, ilk derece mahkemesince sağlık teminat limiti dahilinde 175.000,00 TL'nin tahsiline karar verildiği dikkate alındığında davalı ... Sigorta A.Ş. vekilinin istinaf talebinin reddi gerekir.
3-Trafik kazası tespit tutanağında davalı sürücüler .... ile ... kusurlu görülmüşlerdir. Ceza mahkemesince aynı sürücüler kusurlu görülüp, cezalandırılmışlardır.
İlk derece mahkemesince bilirkişi .... den alınan 18/06/2017 tarihli rapora göre davalı sürücüsü ... %60, davalı sürücüsü ... ise %40 kusurludur. Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesinin 25/04/2018 tarihli raporuna göre ise davalı sürücü ... kusursuz, davalı sürücü .... tam kusurludur. Adli Tıp Kurumunca düzenlenen bu rapora asıl dosya davacıları itiraz etmese de, davalı ... itiraz etmiş olup, kaldı ki itiraz bulunmasa dahi kusur raporları arasında çelişki meydana geldiğinden ilk derece mahkemesince HMK'nın 281/3 maddesine göre gerçeğin ortaya çıkması için yeni bir kusur raporu alınması yoluna gidilmesi mümkündür. Bu nedenle davalı .... Sigorta A.Ş. vekilinin davacılar tarafından itiraz edilmeyen Adli Tıp Kurumu kusur raporunu kendileri lehine usuli kazanılmış hak olduğuna yönelik istinaf sebebi yerinde değildir.
İlk derece mahkemesince kusur raporları arasındaki çelişkinin giderilmesi için kusur bilirkişisi...den rapor alınmış, bilirkişi 28/06/2019 tarihli raporunda davalı sürücü ...in asli, davalı sürücü .... ilie davalı sürücü ....in kusursuz olduğu bildirilmiştir.
Son olarak talimat yoluyla Karayolları Fen Heyetinden oluşan üçlü bilirkişiden kusur raporu alınmış, bilirkişi kurulu 01/11/2019 günlü raporlarında davalı sürücü ....in kusursuz, davalı sürücü ....ir %75 oranında kusurlu, davalı sürücü ..'nun ise %25 oranında kusurlu olduğunu mütalaa etmişlerdir. İlk derece mahkemesince bu son rapor hükme esas alınmıştır.
Bu arada birleşen ... esas sayılı dava dosyasında Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesinden alınan 25/12/2018 günlü raporda davalı sürücüler ... ve ... kusursuz, davalı sürücü ...... tam kusurludur.
Her ne kadar davalı sürücüler .... ve ... ile araç işleteni davalı ... Ticaret Ltd. Şti. istinaf yasa yoluna başvurmamışlarsa da, bu araçların sigorta şirketleri tarafından istinaf yasa yoluna başvurulduğu, zorunlu mali mesuliyet sigortası ile ihtiyari mali mesuliyet sigortalarının sorumluluğunun araç işleteninin kusurunun bulunduğu hallerde devreye girdiği gözetildiğinde, bir kısım kusur raporlarında sol şeritte kendi istikametinde seyir halinde bulunan davalı sürücü ...nun trafik kazasının meydana gelmesinde bir kusurunun bulunmadığı mütalaalarına göre, ceza yargılaması sonucunda davalı sürücü ....nun yaralanmayla sonuçlanan trafik kazasının faillerinden biri olduğunun tespiti ve bu kararın kesinleşmesi halinde ilgili sigorta şirketlerinin sorumluluğu doğacağından ceza yargılaması sonucu beklenilerek, davalı ...nun cezalandırılması yoluna gidildiği takdirde, ceza yargılamasındaki maddi kabul doğrultusunda son kez İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyelerinden seçilecek bilirkişi kurulu raporları doğrultusunda davalı sürücelerin kusur durumlarının tespiti yoluna gidilmesi gerekirken, birbirinden farklı kusur raporları itibariyle ceza yargılaması sonuçlanması beklenilmeden eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiştir.
4-Davaya konu kaza ve dava tarihi itibariyle yürürlükte olan 5510 sayılı Kanun'un 21. maddesinin 1. fıkrasında; "iş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır" düzenlemesine; aynı maddenin 4. fıkrasında ise "iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücu edilir" düzenlemesine yer verilmiştir.
Somut olayda; devrilen servis aracındaki işçilerin yaralanmasıyla sonuçlanan trafik kazası Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından iş kazası olarak kabul edilmiş ve birleşen ... esas sayılı dava dosyası davacısı .....e rücu edilebilir gelir bağlanmıştır. Dava dosyasına giren belgelere göre bağlanan gelirin ilk peşin sermaye değeri 377.663,90 TL'dir. Tazminat bilirkişisi peşin sermaye değerini düşmeden tazminat hesabı yapmışsa da, davacı vekili talep artırım ve ıslah dilekçelerinde peşin sermaye değerinin yarısını düşmek suretiyle talepte bulunmuştur. Ancak gerek yargılama aşamasında ve gerek istinaf dilekçelerinde davalılar .... Sigorta A.Ş. ve ... Sigorta A.Ş. vekilleri bu davacıya bağlanan gelir nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu'nun kendilerine rücu ettiği ve iş mahkemelerinde yargılamanın sürdüğünü ileri sürmüşlerdir. İfade olunan tüm bu hususlar karşısında; davacı ... lehine ve davalılar aleyhine sebepsiz zenginleşmenin önüne geçilebilmesi bakımından, dava dışı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından, davacının yaralanması nedeniyle davacı ...e ödenen bedellerin rücuen tahsili için iş mahkemesinde açıldığını beyan eden davalı sigorta şirketlerinden dava akıbetinin sorularak, böyle bir dava açılmışsa bu davanın sonuçlanmasının beklenmesi; bu davadaki hüküm ile 5510 sayılı Kanundaki düzenlemeler de dikkate alınarak Sosyal Güvenlik Kurumu'nun davacı ...e ödediği bedellerin davacı için hesaplanacak tazminattan ne miktarda düşüleceği konusunda, gerekirse ek rapor alınıp oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle, yazılı biçimde hüküm tesisi doğru olmamıştır.
5-Geçici işgörmezlik ve maluliyet zararının hesabında zarara uğrayanın gelirinin belirlenmesi tazminatın doğru tespitinde önemli bir yer tutmaktadır. Somut olayda asıl ... esas sayılı dosya dava dilekçesinde davacılardan .... ve ....un gelirinin asgari ücret seviyesinde olduğu beyan edilmekle birlikte dava dosyası içerisine alınan 2016 yılı maaş bordrolarına göre her iki davacının gelirinin asgari ücretin üzerinde olduğu görülmüştür. Davacılar vekili yargılama aşamasında rapor alınmadan önce davacıların statülerinin yükseldiğini ve gelirlerinin arttığını beyan etmiş, ilk derece mahkemesince davacı vekilinin bu beyanına rağmen çalıştığı kurumdan maaş bordroları istenilmemiş, tazminat bilirkişisi dava dilekçesindeki beyana göre hesaplama yapmıştır.
Böyle bir davada gerçek zararın belirlenmesi için, davacının rapor tarihine kadar bilinen geliri ile rapor tarihinden sonra farazi gelirinin daha net ve ispata yarar somut delilerle ortaya konulması gerekmektedir. Bilinen gelir mevcutken farazi gelir üzerinden hesaplama yapılması doğru değildir.
Bu bakımdan asıl dava dosyası bakımından davacılar ... ve ....un çalıştıkları işyerlerinden kaza tarihinden itibaren aldıkları gelirleri gösteren maaş bordrolarının istenilerek, rapor tarihine kadar bilenen gelirleri üzerinden, rapor tarihinden sonra ise en son gelirleri üzerinden progresif rant yöntemine göre tazminat hesabı yapılması gerekirken yazılı olduğu şekilde dava dilekçesi ile bağlı kalınarak ve yargılama aşamasında davacının gelir artışı olduğu iddiası gözardı edilerek hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
6-Davalı sigorta şirketleri ... Sigorta A.Ş. (... Sigorta A.Ş.) ve .... Sigorta A.Ş. poliçe limitinin aşıldığına dair istinaf yasa yoluna başvurmuşlardır. İlk derece mahkemesi kararına karşı davalı ....k Sigorta A.Ş. istinaf yasa yoluna başvurmamış ise de, birleşen ........ esas sayılı dava dosyası davacılar vekili istinaf dilekçesinde davalı sigorta şirketlerinin poliçe teminat limitlerinin açıkça karara yazılması gerektiğini beyanla da istinaf yasa yoluna başvurmuştur.
Olay tarihi itibariyle zorunlu mali mesuliyet sigorta poliçe teminat limiti sakatlık ve sağlık gideri yönünden kişi başı 290,000,00'er TL'dir. ... Sigorta A.Ş tarafından davalı ...nun sürücüsü olduğu .... plaka sayılı araç için düzenlenmiş genişletilmiş kasko sigorta poliçesine göre ihtiyari mali mesuliyet sigorta limiti maddi-bedeni ayrımsız olarak 50.000,00 TL, ferdi kaza sigorta limiti sakatlık teminatı 5.000,00 TL, kişi başı tedavi masrafı 500,00 TL'dir. Manevi tazminat teminatı ihtiyari mali mesuliyet sigortasına dahil olup, olay başına 1.000,00 TL ile sınırlıdır. Dava dilekçesi itibariyle davacı tarafın bu davalıdan ferdi kaza teminatı dahilinde bir talepte bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Asıl .... esas sayılı dosya bakımından hükmedilen tazminat miktarları her bir davacı için zorunlu mali mesuliyet sigorta poliçe limitini geçmemektedir. Ancak birleşen ... esas sayılı dava dosyasında davacı ... için sakatlık teminatından 1.015.435,50 TL sürekli iş görmezlik tazminatına, sağlık gideri gideri teminatından 1.237.080,14 TL bakıcı gideri tazminatına hükmedilmiş, bu tazminatlardan davalılar ...., ... Ticaret Ltd. Şti., .., ... Sigorta A.Ş. (... Sigorta A.Ş.), .. Sigorta A.Ş. ve ... Sigorta A.Ş. müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmuş, sigorta şirketlerinin sorumluğunun poliçe limiti ile sınırlı olduğuna karar verilmekle birlikte, poliçe miktarının ne olduğu hüküm fıkrasına açıkça yazılmamış, yargı harçları sorumluluğu ile vekalet ücreti sorumluluğu poliçe limitleri ile değil, hükmedilen tazminat miktarına göre belirlenmiştir. Oysa sigorta şirketlerinin sorumluluğu poliçe limiti kadar olup, yargı harçları ve vekalet ücreti de poliçe limitine göre belirlenmelidir (Yargıtay (Kapatılan) 17. Hukuk Dairesinin 24/12/2020 gün ve 2019/5406 esas, 2020/9044 karar sayılı ilamı).
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 96. maddesine göre; "Zarar görenlerin tazminat alacakları, sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta tutarından fazla ise zarar görenlerden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat talebi sigorta tutarının tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tabi tutulur.
Başka tazminat taleplerinin bulunduğunu bilmeksizin zarar görenlerin birine veya birkaçına kendilerine düşecek olandan daha fazla ödemede bulunan iyiniyetli sigortacı, yaptığı ödeme çerçevesinde, diğer zarar görenlere karşı da borcundan kurtulmuş sayılır."
Bu yasa maddesinde yazılı garameten ödeme ilkesi; bir rizikonun gerçekleşmesi ile zarar görenlerin birden fazla olması ve tazminat alacaklarının da sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta bedelinden fazla olduğu hallerde, zarar görenlerden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat miktarı isteminden, sigorta bedelinin tazminat alacaklıları toplamına olan oranına göre indirim yapılmasını ifade etmektedir. Burada amaç, zarar görenlerin birden fazla olması halinde, sigortacının poliçede gösterilen limitle sorumlu olacağı da dikkate alınarak, zarar görenler arasında eşitliği sağlayıcı biçimde ve poliçe limitini de aşmayacak şekilde eşit paylaştırmanın sağlanmasıdır.
Birleşen .... esas sayılı dosya davacı ... lehine sakatlık teminatı dahilindeki işgöremezlik tazminatı ile sağlık gideri teminatı dahilindeki bakıcı giderleri zorunlu mali mesuliyet sigorta poliçesi teminat limitini aştığından davalılar .... Sigorta A.Ş. ve ... Sigorta A.Ş. bakımından limit miktarı kadar tahsil kararı verilmesi, davalı ... Sigorta A.Ş. ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı olduğu için sıralı sorumluluk ilkesi gereği zorunlu mali mesuliyet sigortasını aşan kısım yönünden sigorta teminatı devreye gireceğinden, bu davalı sigorta şirketinin artan kısım yönünden sigorta poliçe teminat limiti ile tahsil kararı verilmesi, ancak ihtiyari mali mesuliyet sigorta poliçesine göre teminat limiti 50.000,00 TL olduğu ve 1.000,00 TL manevi tazminat klozunun bu miktara dahil olduğu gözetildiğinde, 50.000,00 TL sakatlık ve manevi tazminat teminat limitinin; manevi tazminat 1.000,00 TL'yi aşmayacak şekilde davacı ... için hükmedilen sürekli işgöremezlik tazminatı ve manevi tazminat, diğer davacılar , ....., .... ve .... için hükmedilen manevi tazminat miktarlarına göre bu davacılar arasında garameten paylaştırılması suretiyle hüküm kurulması, yine birleşen ... esas sayılı dava dosyasında hükmedilen bakıcı giderinin poliçe teminat limiti kadar ve davalı ... Sigorta A.Ş. aleyhine hükmedilen 175.000,00 TL bakıcı gideri tazminatıyla tahsilde tekerrür olmayacak şekilde tahsiline hükmedilmesi, yargı harçları ve vekalet ücretlerinin de hükmedilen tazminat miktarlarına göre belirlenmesi gerekirken, yazılı olduğu şekilde infazda belirsizlik ve tereddüt oluşturacak şekilde karar verilmesi yerinde değildir.
7-Türk Borçlar Kanunu’nun 56. maddesi hükmüne göre hakimin olayın özelliklerini göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği bir para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi mal varlığı hukukuna ilişkin bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22/06/1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.
Asıl .... esas sayılı dosya davacıları ..... %11 oranında maluliyete uğrayacak ve 4 aya kadar iyileşebilecek derecede, ... %8 oranında maluliyete uğrayacak ve 6 aya kadar iyileşebilecek derecede, ....9 aya kadar iyileşebilecek derecede, birleşen .... esas sayılı dosya davacısı ... %96 oranında maluliyete uğrayacak derecede yaralandıkları, trafik kazasının meydana gelmesinde davacıların bir kusurunun bulunmadığı, olay tarihi, tarafların sosyal ve ekonomik durumları ve yukarıda açıklanan ilkeler dikkate alındığında davacı ... için hükmedilen 12.000,00 TL, davacı ...için hükmedilen 10.000,00 TL, davacı .... için hükmedilen 7.000,00 TL, davacı .... için hükmedilen 60.000,00 TL ve bu davacının yakınları olan davacı ..... için hükmedilen 10.000,00 TL, davacı.... için hükmeliden 10.000,00 TL, davacı .... için hükmedilen 5.000,00 TL, davacı .... için hükmedilen 5.000,00 TL manevi tazminat miktarları dosya kapsamına göre azdır. Özellikle birleşen dosya davacısı ....in kaza sonucu neredeyse tamamen engelli hale geldiği dikkate alındığında üst düzey manevi tazminata hükmedilmesi gerekir.
Bilindiği üzere, 7251 Sayılı Kanunun 35. maddesi ile değişik 6100 Sayılı HMK'nun 353/1. fıkra a-6 ıncı bendinde; "Mahkemece, uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin toplanmamış veya değerlendirilmemiş olması ya da talebin önemli bir kısmı hakkında karar verilmemiş” olması halinde kararın esasının incelenmeden kararın kaldırılmasına karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
Deliller toplanmış olmasına rağmen delilleri değerlendiren bir karar verilmemiş olması (örneğin sadece zamanaşımı yönünden karar verilmesi), delillerin kısmen eksik toplanması ve bu kısmının değerlendirilmemesi, hükmün esasını etkileyen en önemli delilin toplanmaması madde kapsamında değerlendirilmelidir. Karşılaştırılmalı hukukta bu konu örneğin İsviçre’de “…önemli vakıaların tamamlanması gerekiyorsa…”, Alman Hukukunda ise “…eksiklik nedeniyle kapsamlı ya da çok emek harcayarak delil toplanması gerekiyorsa…” şeklinde düzenleme altına alınmıştır.
Eksik inceleme ile karar verilmesi hem yukarıda gösterilen düzenlemelere, hem de 6100 sayılı HMK’nun 27. maddesinde yer verilen Hukuki Dinlenilme, Anayasanın 36. ve AİHS’nin 6. maddesinde hüküm altına alınan Adil Yargılanma Haklarına aykırılık teşkil eder. 6100 Sayılı HMK’nun 30. maddesinde belirtilen Usul Ekonomisi İlkesi gözetilerek veya üstü kapalı buna dayanılarak Adil Yargılanma ve Hukuki Dinlenilme Hakkı bertaraf edilemez.
Hal böyle olunca açıklanan nedenler ve tüm dosya içeriğine göre; birleşen Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dava dosyasında verilen hükümler hakkında istinaf yasa yoluna başvurulmadığından kesinleşen bu dosya hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davalı..... Sigorta A.Ş. vekilinin birleşen Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas sayılı dava dosyasına karşı yaptığı istinaf kanun yoluna başvurusunun 6100 Sayılı HMK.'nun 341/2 maddesi gereğince miktar yönünden reddine, davalı .... Sigorta A.Ş. vekilinin birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosyasında verilen bakıcı (tedavi) giderinin tahsili hakkında hükme karşı yaptığı istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK.'nun 353/1. fıkrası (b-1) bendi uyarınca esastan reddine, asıl Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas sayılı dosya davacıları vekili ile davalıları .... Sigorta A.Ş. ile ...Sigorta A.Ş. vekili, birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas sayılı dosya davacıları vekili ile davalıları ... Sigorta A.Ş. ile ... Sigorta A.Ş. vekilinin yukarıda 3 ila 7. bentlerinde gösterilen nedenlere dayalı istinaf istemlerinin kabulü ile 6100 Sayılı HMK.'nun 353/1 inci fıkrasının (a-6) bendi gereğince ilk derece mahkemesi kararının asıl .... esas ve ... esas sayılı dava dosyaları bakımından esası incelenmeden kaldırılmasına, her iki dava dosyası yönünden davanın yeniden görülmesi için (birleşen... esas sayılı dava dosyasında davalı .. Sigorta A.Ş. yönünden bakıcı giderine yönelik kurulan hüküm Dairemiz kararı üzerine kesinleştiği, aynı davalı hakkında sakatlık tazminatı hakkında verilen kararla, davalılar ... Anonim Türk Sigorta Şirketi, ... Turizm Taşımacılık ve Ticaret Ltd. Şti. ve ölü davalı ... (mirasçıları) hakkında kurulan hükümlere karşı lehe ve aleyhe istinaf yasa yoluna başvurulmaması nedeniyle kesinleştiği için bu davalılar hariç) dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, asıl Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas sayılı dosya davacıları vekili ile davalıları .... Sigorta A.Ş. ile ... Sigorta A.Ş. vekili, birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosya davacıları vekili ile davalıları .... Sigorta A.Ş. ile .... Sigorta A.Ş. vekilinin diğer istinaf istemlerinin şimdilik incelenmesine yer olmadığına, yeniden verilecek hükümde usuli kazanılmış hakların gözetilmesine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Birleşen Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas-.... karar sayılı dava dosyasında verilen hükümler hakkında istinaf yasa yoluna başvurulmadığından kesinleşen bu dosya hakkında karar verilmesine YER OLMADIĞINA,
2-Davalı ..... Sigorta A.Ş. vekilinin birleşen Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas-... karar sayılı dava dosyasına karşı yaptığı istinaf kanun yoluna başvurusunun 6100 Sayılı HMK.'nun 341/2 maddesi gereğince miktar yönünden REDDİNE,
3-Davalı .... Sigorta A.Ş. vekilinin birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosyasında verilen bakıcı (tedavi) giderinin tahsili hakkında hükme karşı yaptığı istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK'nun 353/1. fıkra (b-1) bendi gereğince ESASTAN REDDİNE,
4-Asıl Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosya davacıları vekili ile davalıları ... Sigorta A.Ş. ile ... Sigorta A.Ş. vekili, birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas sayılı dosya davacıları vekili ile davalıları ... Sigorta A.Ş. ile .. Sigorta A.Ş. vekilinin yukarıda 3 ila 7. bentlerinde gösterilen nedenlere dayalı istinaf istemlerinin KABULÜNE,
5-Asıl Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas, birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas sayılı sayılı dava dosyaları bakımından 6100 Sayılı HMK'nun 353/1 fıkra (a-6) bendi gereğince ESASI İNCELENMEDEN KALDIRILMASINA,
6-Her iki dava dosyası yönünden davanın yeniden görülmesi için (birleşen .... esas sayılı dava dosyasında davalı .... Sigorta A.Ş. yönünden bakıcı giderine yönelik kurulan hüküm Dairemiz kararı üzerine kesinleştiği, aynı davalı hakkında sakatlık tazminatı hakkında verilen kararla, davalılar ... Anonim Türk Sigorta Şirketi, .... Turizm Taşımacılık ve Ticaret Ltd. Şti. ve ölü davalı ... (mirasçıları) hakkında kurulan hükümlere karşı lehe ve aleyhe istinaf yasa yoluna başvurulmaması nedeniyle kesinleştiği için bu davalılar hariç) dosyanın kararı veren Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, yeniden verilecek hükümde usuli kazanılmış hakların gözetilmesine,
7-Asıl Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas sayılı dosya davacıları vekili ile davalıları ... Sigorta A.Ş. ile ..Sigorta A.Ş. vekili, birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas sayılı dosya davacıları vekili ile davalıları .... Sigorta A.Ş. ile ... Sigorta A.Ş. vekilinin diğer istinaf istemlerinin ŞİMDİLİK İNCELENMESİNE YER OLMADIĞINA,
8-Davacılar ....., ........ ve .....un ayrı ayrı peşin yatırdığı 220,70'er TL istinaf yoluna başvuru harcının Hazineye gelir kaydına, ayrı ayrı yatırdığı 80,70'er TL istinaf karar harcının talepleri halinde iadesine,
9-Davacılar ...., ...., ......, .... ve ...in peşin yatırdığı 220,70 TL istinaf yoluna başvuru harcının Hazineye gelir kaydına, 80,70 TL istinaf karar harcının talepleri halinde iadesine,
10-Davalı ... Sigorta A.Ş.'nin peşin yatırdığı (6.171,79 TL + 38.386,63 TL + 80,70 TL) 44.639,12 TL istinaf karar harcının isteği halinde iadesine, ayrı ayrı yatırılan 220,70'er TL istinaf kanun yoluna başvuru harcının Hazineye gelir kaydına,
11-Davalı ... Sigorta A.Ş.'nin peşin yatırdığı 220,70 TL istinaf yoluna başvuru harcı ile 2.988,56 TL istinaf karar harcının Hazineye gelir kaydına, bakiye 8.965,69 TL istinaf karar harcının bu davalıdan alınarak Hazineye verilmesine,
12-Davalı ... Sigorta A.Ş.'nin ayrı ayrı peşin yatırdığı 220,70 TL istinaf yoluna başvuru harcının Hazineye gelir kaydına, (16.096,00 TL + 80,70 TL + 6.176,51 TL + 22.371,33 TL) 44.724,54‬ TL istinaf karar harcının talebi halinde iadesine,
13-Kesin olan işbu kararın taraflara tebliği ve harç tahsil / iade işlemlerinin ilk derece mahkemesince yerine getirilmesine,
14-İİK.'nın 36/5 maddesi gereğince; davalı ... Sigorta A.Ş. (.... Sigorta A.Ş.) tarafından Ankara 11. İcra Müdürlüğünün ... takip, Antalya Genel İcra Dairesinin ... takip sayılı dosyalarına, davalı ... Sigorta A.Ş. tarafından Antalya Genel İcra Dairesinin.... takip sayılı dosyasına icranın geri bırakılması kararı için yatırılan teminatların iadesine,
İlişkin dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda 30/03/2023 tarihinde, birleşen Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas-... karar sayılı dosyasında kurulan hükümlerle, birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... esas-....karar sayılı dosyasında davalı ... Sigorta A.Ş. hakkında kurulan hükümler yönünden 6100 sayılı HMK'nun 362. maddesi (1-a) bendi gereğince KESİN olarak, asıl Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin..... esas sayılı dava dosyası ile birleşen Antalya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin .... esas-... karar sayılı dosyasında diğer istinaf incelemesi sonucu verilen hükümler yönünden 6100 sayılı HMK'nun 353. maddesi (1-a) bendi gereğince KESİN olarak oy birliği ile karar verildi.
....

Full & Egal Universal Law Academy