T.C.
ANTALYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
11. HUKUK DAİRESİ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: Denizli Asliye Ticaret Mahkemesi
KARAR TARİHİ : 25/01/2021
DAVANIN KONUSU : Menfi Tespit
GEREKÇELİ KARAR
YAZIM TARİHİ : 27/03/2023
İlk Derece Mahkemesinin kararı süresi içerisinde istinaf edilmiş olduğundan dosya içerisinde bulunan belgeler okunup incelendi.
Üye hakimin görüşü değerlendirildi.
DAVACININ İDDİALARININ ÖZETİ: Davacı vekili, müvekkili olduğu şirket ile davalı ... Mutfak arasında 15 adet soğutmalı dolabın alım satımı konusunda anlaşma soğutmalı dolabın alım satımı konusunda anlaşma sağlandığını, müvekkilinin alacak olduğu malların bedelini ... şubesine ait 17/08/2018 tarihli ... seri numaralı ve 27/10/2018 tarih ... seri numaralı her biri 17.700,00 TL değerinde olan toplam 35.400,00 TL bedelli iki adet çek keşide ederek davalı tarafa verdiğini, davalı firmanın çekleri almasına rağmen malların ifasını gerçekleştirmediğini, çekler bankaya ibraz edilip ödendiği takdirde müvekkil firma açısından mağduriyete neden olacağını, müvekkil şirketin mağduriyetine neden olunmaması amacıyla ihtiyati tedbir talebinin kabulünü, çek bedellerinin davalıya ya da üçüncü kişilere ödenmemesi için bankaya yazı yazılmasını, çeklerin icraya koyulmaması ve üçüncü kişilere devir ve temlik edilmemesi açısından çekler icraya koyulmadığından çekler üzerine ihtiyati tedbir koyulmasını, ... şubesine ait 17/08/2018 tarihli ... seri numaralı ve 27/10/2018 tarih ... seri numaralı her biri 17.700,00 TL bedelli çekler nedeniyle müvekkili olduğu şirketin borçlu olmadığının tespitini, davalı firmanın haksız ve kötü niyetli olup davalı firma aleyhine %20'den az olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı firma üzerine yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
DAVALININ SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davalı taraf cevap dilekçesi sunmamış, duruşmalara da katılmamıştır.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece, davacının davaya konu çeki avans olarak verdiği, çek karşılığında mal teslim edilmediğinden çekin bedelsiz olduğunu ileri sürdüğü, çekin bir ödeme aracı olup bunun aksinin, yani çekin avans olarak verildiğinin, bunu iddia eden davacı tarafından yazılı delille ispat edilmesi gerektiği, somut olayda her ne kadar tanık dinlenilmiş ise de, davalının tanık dinlenilmesine açıkça muvafakati bulunmadığının anlaşıldığı, dosya kapsamına sunulan mesaj kayıtlarının ise kimden kime gönderildiği hususunda açıklık bulunmadığı, davacının yemin deliline de dayanmadığı, çek bir tediye vasıtası olup kural olarak mevcut bir borcun tasfiyesine yönelik olarak verildiğinin ve peşin ödemelerde mal ve paranın aynı anda karşılıklı teslim edildiğinin kabulünün gerekeceği anlaşılmakla, davacının iddiasını usulüne uygun delillerle kanıtlayamadığı gerekçeleriyle, menfi tespit davasının reddine karar verilmiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Karara karşı, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalı ... Mutfak arasında 15 adet soğutmalı dolabın alım satımı konusunda anlaşma sağlandığını, taraflar arasında ticari ilişki mevcut olduğunu, toplam 35.400,00 TL bedelli iki adet çek keşide ederek davalı tarafa verdiğini, davalı firmanın müvekkilinden çekleri almasına rağmen aralarındaki anlaşma gereğince malların ifasını gerçekleştirmeyerek satış bedeline karşılık malları teslim etmediğini, müvekkilinin çekler karşılığında mal ve hizmet alınamadığını, davalının kötüniyetli ve haksız kazanç elde etme çabası içinde olduğunu, davadaki tanık beyanlarının iddialarını doğruladığını, mahkeme gerekçesinin yerinde olmadığını istinaf sebepleri olarak ileri sürmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE:
Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.
Mahkemece yazılı gerekçeyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Dairemizce istinaf incelemesi, 6100 sayılı HMK'nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Davacı, davalıya sipariş edilen soğutmalı dolaplar nedeniyle dava konusu iki çekin avans olarak keşide edilip verildiğini ancak dolapların teslim edilmediğini beyanla, verilen çekler nedeniyle menfi tespit talebinde bulunmuştur.
Davalının mevcut adreslerine çıkartılan tebligatın iade edilmesi nedeniyle TK 35. maddesine göre tebligat yapıldığı anlaşılmıştır.
Davalı gerçek kişi olmakla, çıkartılan tebligatın iade edilmesi durumunda mernise kayıtlı adreslerine TK 21. maddesine göre tebligat çıkartılması gerekirken TK 35. Maddesine göre tebligat yapılarak yargılamaya devam edilmesi usulen yerinde görülmemiştir.
Davacının ticari defterlerinde yapılan bilirkişi incelemesinde, dava konusu çeklerin davacı defterinde verilen sipariş avansı hesabında kayıtlı olduğu, ancak herhangi bir mal teslimine ilişkin kayıt bulunmadığı tespit edilmiştir.
Uyuşmazlık miktarına göre, karşı tarafın açık muvafakati olmadığı sürece tanık deliline dayanılamayacaktır. Davacı yemin deliline dayanmamış ise de, ticari defter ve kayıtlara dayanmıştır. Bu bağlamda davalının mernis adresine veya aşamada son adresinin tespit edilmesi halinde bu adrese ticari defter ve belgelerinin ibrazı hususunda usulüne uygun ihtarlı davetiye tebliğ edilmesi ile sonucuna göre değerlendirme yapılması gerekir.
"... HMK'nın 222/2. maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekmektedir. Diğer tarafın belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defterlerinin, ilgili hususta hiçbir kayıt içermemesi hâlinde ticari defterler, sahibi lehine delil olarak kullanılamaz. Bu şartlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kayıtlar birbirinden ayrılamaz. Bu durumda mahkemece, davalıya HMK'nın 222/3. maddesi uyarınca kanuna uygun olarak tutulmuş defterlerini ibraz etmesi, etmediği takdirde davacının defterlerindeki kayıtların davacı yararına delil olarak kabul edileceği ihtarına havi aynı Yasa'nın 94. maddesi gereğince kesin süre verilip süreye uyulmamasının hukuki sonuçlarının da HMK'nın 222/3. maddesi gereğince bildirilerek ihtar edilmesi ile sonucuna göre yargılamaya devamla esas hakkında karar verilmesi gerekir" (Yargıtay Y. 11. HD'nin 2020/4507 Esas, 2021/6708 Karar sayılı ilamı)
Yargıtay emsal içtihadında açıklandığı üzere, davalının mernis adresine veya aşamada son adresinin tespit edilmesi halinde bu adrese çıkartılacak ihtarlı davetiye ile HMK'nın 222/3. maddesi uyarınca kanuna uygun olarak tutulmuş defterlerini ibraz etmesi, etmediği takdirde davacının defterlerindeki kayıtların davacı yararına delil olarak kabul edileceği ihtarına havi aynı Yasa'nın 94. maddesi gereğince kesin süre verilip süreye uyulmamasının hukuki sonuçlarının da HMK'nın 222/3. maddesi gereğince bildirilerek ihtar edilmesi ile sonucuna göre yargılamaya devamla esas hakkında karar verilmesi gerekir. Bu işlem yapılmaksızın eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak karar verilmesi yerinde görülmemiştir.
Sonuç olarak, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-a-6. maddesi gereğince kaldırılmasına, dosyanın İlk Derece Mahkemesine geri gönderilmesine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacı vekilinin İlk Derece Mahkemesinin kararına ilişkin istinaf başvurusunun ESASTAN KABULÜNE,
2-6100 Sayılı HMK'nın 353/1-a-6. maddesi gereğince Denizli Asliye Ticaret Mahkemesinin 25/01/2021 tarih ve ... Esas ... Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,
3-6100 Sayılı HMK'nın 353/1-a-6. maddesi gereğince davanın yeniden görülmesi için dosyanın Denizli Asliye Ticaret Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
4-İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırıldığından davacı vekilinin diğer istinaf nedenlerinin şimdilik incelenmesine YER OLMADIĞINA,
5-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince peşin olarak yatırılan 59,30 TL maktu istinaf karar harcının ilk derece mahkemesince talebi halinde davacıya İADESİNE,
6-Davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderinin ilk derece mahkemesinde yapılacak yargılama sonucunda dikkate ALINMASINA,
7-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından davacı lehine vekalet ücreti takdirine YER OLMADIĞINA,
8-6100 Sayılı HMK'nın 333. maddesi gereğince peşin alınan ve harcanmayan istinaf gider avansının İlk Derece Mahkemesince ilgiliye İADESİNE,
9-Kararın İlk Derece Mahkemesince taraflara TEBLİĞİNE,
Dair, 6100 Sayılı HMK'nun 353/1-a-6. maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliğiyle ve HMK'nın 353/1-a. maddesince kesin olarak karar verildi.27/03/2023
....


Full & Egal Universal Law Academy