T.C.
ANTALYA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO: 2019/428 Esas
KARAR NO: 2023/179
DAVA: Alacak
DAVA TARİHİ: 29/08/2019
KARAR TARİHİ: 23/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin ... 15 yıldır restoran işletmekte ve uzunca süredir ... isimli ticari yatın sahibi olduğunu ve işbu yatın işletmeciliğini de yaptığını, Antalya Valiliğinin emri ile ... Belediyesinin almış olduğu karar gereği 2016 yılı Ağustos ayından itibaren Antalya ... içinde bulunan ve muhatap kooperatife kayıtlı olan yatlar sadece yolcu alabilmekte ve kooperatifin bastırmış olduğu biletlerle satış gerçekleştirilmekte ve müvekkili şirkete ait ... isimli yat kooperatif üyesi olmadığı için 2016 yılı Ağustos ayından bu yana müvekkil şirkete ait yatın yat limanında karşı tarafça çalıştırılmadığını, müvekkili şirketin kooperatife üye olmak için başvuru yaptığını ve ... tarihinde ihtar göndermiş olmasına rağmen karşı taraf kooperatif tarafından müvekkilinin üyelik başvuru talebinin reddedildiğini, müvekkili şirketin ... ... ve Ticaret A.Ş. ile yapmış olduğu yat bağlama sözleşmesine istinaden müvekkilinin Antalya ... içinde bulunan ... yatını bağlayabilmekte ve sözleşme gereği de yat bağlama ücretini de müvekkili şirketin belediyeye süresinde düzenli bir şekilde ödemelerini yaptığını, müvekkili şirketin karşı tarafa kooperatif üyesi olarak kaydının yapılması yönündeki başvurunun karşı tarafça reddedildiğini, gerekçe olarak; üye sayılarının yeterli olduğunun gösterildiğini, şu an için yeni üye kaydımız yoktur şeklinde belirtildiğini, fakat davalı tarafın iş bu başvuru tarihinden sonra kooperatife 2 tane daha yeni üye kaydı yapıldığını, halbuki kooperatif cevabında yeni üye kaydına ihtiyaç olduğunda dilekçelerinin dikkate alınacağını belirtmesine rağmen müvekkili şirketi üye yapmadığını, farklı 2 tane daha üye kaydı yaparak, müvekkilini ciddi anlamda zarara uğrattığını, müvekkili şirketin kendisine ait yatını 2016 yılı Ağustos ayından bu yana karşı tarafça müvekkili şirketin hukuka aykırı şekilde kooperatife üye yapılmadığı için müvekkili şirketin kendisine ait yatı 2016 yılından bu yana çalıştırmamakta ve bu sebep ile müvekkili şirketin 2016 yılı Ağustos ayından bu yana sürekli gelir kaybına uğradığını, müvekkil şirketin 2016 yılı Ağustos ayında bu yana uğramış olduğu gelir kaybının ... TL civarında olduğunu, bu hususun kooperatif defterleri incelendiği zaman ortaya çıkacağını, şimdilik fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 5.000.00 TL'sinin ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline ve müvekkili şirketin karşı taraf olan kooperatif tarafından kooperatif üyesi yapılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle davacı tarafın ticari davalarda dava şartı olan zorunlu arabuluculuk yoluna başvurduğunda işbu dava çerçevesinde ... TL zararının olduğu iddiasında olduğunu, davacı tarafın 2016 yılından bu yana ... TL gelir kaybı iddiasında ise 5.000,00 TL üzerinden yatırmış olduğu harcın ikmalen tamamlanması gerekeceğini, davacı tarafın davasının dayanaklarından olduğunu iddia ettiği bir sözleşme sunduğunu, bu sözleşmenin taraflarının Yat Limanı İşletmecisi(kiracı) ... ... ve Ticaret A.Ş., donatan (alt kiracı) ise davacı şirket olduğunu, hal böyle iken dava dayanağı yapılan bu sözleşmede davalı kooperatifin herhangi bir dahli, tarafı, garantörlüğü mevcut olmadığını, hukuki ilişkinin Yat Limanı İşletmecisi belediye iştiraki şirket ve davacı ... şirketi arasında meydana geldiğini, zaten davalı kooperatifin de aynı davacı ... şirketinin yapmış olduğu gibi kiracı İle benzer bir Kiracı-Alt Kiracı ilişkisi içerisinde 47 adet tekneye istinaden bir Yat ve Tekne Bağlama Sözleşmesi akdedildiğini, müvekkili şirketin, davacı şirketin dilekçesinde iddia ettiği üzere ...'nın münhasıran yetkili kuruluşu değil, tıpkı davacı ... gibi işletmeci belediye iştirakı şirketle arasında bağlama sözleşmesi olan bir üçüncü kişi olduğunu, bu anlamda davalı kooperatifin davacı şirketle kooperatif üyeliğine ilişkin ne bir sözleşmesi, ne vaadi ne de taahhütü bulunmadığını, ... İşletme yetkisinin kooperatifte olmadığına göre, kendisinde bulunmayan bir yetkinin paylaşılması veya genişletilmesinin düşünülemeyeceğini, davacı tarafın 2016 yılında da bir ihtarname kanalıyla üye olmak istediğini, bu talebinin üye sayısının yeterli olduğu gerekçesi ile o dönemki yönetimce reddedildiğini, müvekkilinin ... işletmecisiyle tekne bağlama sözleşmesi akdeden üçüncü kişileri kooperatife üye yapmak zorunda olmadığını, böyle bir zorunluluğu olmadığı gibi teknelerinin nasıl işlettiklerine de müdahale edemeyeceğini, ... Limanına bağlanan her ticari teknenin, her balıkçı teknesinin, ezcümle her ... taşıtının donatanını kooperatif üyesi yapmak gibi bir mecburiyeti de bulunmadığını, davalı müvekkili kooperatifin ...'nda uzun seneler boyunca turizm faaliyetlerini sürdürdüğünü, yat limanında ... turist gezintisi faaliyetini başarıyla ve düzenli bir şekilde icra ettiğini, son dönemde de 'Havuz Sistemi' adı altında bir düzene geçildiğini; hanutçuluk ve düzensizlik engellendiğini, hem bu hizmetten faydalanan yerli ve yabancı turistlerin hem de bu hizmeti veren kooperatif üyelerinin en yüksek verimi almalarının sağlandığını, tüm bu durumlar bir kenara bırakılarak kooperatifin kendi üyelerini dahi bu havuz sistemine dahil etmek gibi bir zorlamaya gitmesinin söz konusu olmadığını, isteyen üye havuz sisteminden çıkıp bireysel olarak ticari teknesini işletebileceğini, çünkü her bir üyenin de alt kiracı olarak kooperatifle ayrı birer sözleşmesinin mevcut olduğunu, dolayısıyla davacı tarafın iddia ettiği gibi çalıştırılmasının engellenmesinin söz konusu olmadığını, davalı kooperatifin üyeliğe kabul ve şartları ile ilgili olarak Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü'nce 1163 s. Kanunun 88. Maddesine istinaden hazırlanan ve tavsiye olunan ... Yolcu Taşıma Kooperatifi Tip Anasözleşmesinin üyeliğe kabul şartlarındaki hükümleri kullanmakta olduğunu, bu hükümlerin de yine 1163 s. Kanunun 8-9 maddelerine paralel olarak hazırlandığını ve üyeliğe kabulde kooperatif yönetim kuruluna münhasır bir yetki tanıdığını, bu hususun kooperatif yönetim kurulunun işletmesel ve yönetimsel kararlar almadaki münhasır yetkisinin bir yansıması olduğunu, üyeliğe kabulün kooperatif yönetim kurulunun yetkisinde olduğunu, üyelik başvurusunda bulunanın tüm yasal, teknik (ticari donatan şartları, ticari ... taşıtının denize elverişlilik vs.) ve üyelik şartlarını taşıdığına ilişkin belgelerin sunulmasından sonra eğer üye sayısı uygunsa üyeliğe karar verilebileceğini belirterek, davacının dayanaksız ve haksız davasının reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE DEĞERLENDİRİLMESİ: Dosya içerisine; davalı kooperatife ait sicil dosyası, ana sözleşmesi, Vergi Dairesinden BA BS formları, taraflar arasında düzenlenen sözleşme getirtilmiş, tarafların göstermiş oldukları tanıkları duruşmada dinlenilmiş, Antalya ... Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyası celp edilmiş, bilirkişilerden ayrıntılı rapor ve ek raporlar aldırılmıştır.
Dava: davacının kooperatif üyeliğine karar verilmesi ve gelir kaybı alacağını tahsili taleplerine ilişkindir.
SMMM Bilirkişi ... tarafından düzenlenen ... tarihli raporda; davacının davalı kooperatife üye olmak için başvurduğunun davalı kooperatif tarafından kabul edildiği, ancak davacının üyelik başvurusunun üye sayısının yeterli olduğu gerekçesi ile kabul edilmediği, davacı şirketin üyelik başvurusunun yapıldığı 2016 yılında davalı kooperatifin üye sayısının yeterli ve sınırlı olduğu gerekçesinin, davalı kooperatifin üye sayısının 2016 yılından sonra dava tarihi itibariyle 12 artması nedeniyle yerinde olmadığı, davalı kooperatifin ticari defter kayıtlarından alınan bilgilere göre, davacı şirketin üyelik başvurusunun yapıldığı ... tarihinden dava tarihi olan ... tarihleri arasındaki 1.107 günde davacı şirketin elde edeceği ortalama gelirin Kdv. dahil 1.107 gün x 468,29.-TL olmak üzere toplam ....-TL olduğu yönünde görüş ve kanaatte bulunulduğu anlaşılmıştır.
Gemi İnşaat Ve Gemi Makineleri Mühendisi Bilirkişi ... tarafından düzenlenen ... tarihli raporda sonuç olarak; günlük kazançlara göre davacı şirketin üyelik başvuru tarihinden dava acılış tarihine kadar olan toplam gün hesaplamasında 1.107 Gün üzerinden yapılan değerlemeden ... Kooperatif’in günlük - aylık - yıllık giderlerinin çıkarılması ve her bir üye sayısına bölünmesi ile kalan net meblağın ....-TL olduğu yönünde görüş ve kanaatte bulunulduğu anlaşılmıştır.
Kooperatiflerde Açık kapı ilkesi kavram olarak “kişilerin günlük yaşam ve geçimine veya mesleğini geliştirmesine yönelik temel ihtiyaçlarını sağlayıp koruma açısından bireysel ekonomik menfaatlerinin buluştuğu noktada ortaya çıkan kooperatif yapının kapılarının, kanun ve ana sözleşmedeki giriş şartlarını yerine getiren ve giriş isteğinin reddi için haklı bir sebep gösterilemeyecek herkese açık tutulmasını, çıkma arzusunda olanlara da kapatılmamasını” ifade eder.
Açık kapı ilkesinin sonucu kooperatif hizmetlerinden faydalanabilecek ve kooperatif ortaklığının yükümlülüklerini kabul edecek herkese cinsiyet, sosyal, ırksal, siyasal ve dini ayrım gözetilmeksizin açıktır. Bir kimse kanun ve ana sözleşme ile aranılan şartları gerçekleştirmişse kişiliğine yöneltilebilecek ve kooperatife zarar vereceği düşünülen bir itiraz sebebi yoksa o kişi kooperatife girebilmeli ve ortaklık sıfatını kazanabilmelidir.
Somut davada davacının davalı kooperatife üyeli başvurusunun ... tarihli yönetim kurulu tarafından üye sayısının yeterli olduğundan bahisle reddine karar verilmiştir. Ancak yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda davacının üyelik başvurusundan sonra 12 yeni kişinin kooperatife başvurusunun kabul edildiği anlaşılmaktadır. Kooperatif kendisine başvuran herkesi üyeliğe kabul etmek zorunda değildir. Ancak üyelik şartlarını taşıyan kişilerin bu talepleri reddedilirken objektif iyiniyet kurallarına da riayet etmek zorundadır. Davacının başvurusunun üye sayısının yeterli olmasından bahisle reddedildikten sonra başka yeni üyelerin alınmış olması karşısında yönetim kurulunun iyiniyet kurallarına aykırı hareket ettiği, davacıya ait olan teknenin de kooperatifin aradığı şartlara uygun olduğunun bilirkişi raporu ile sabit olduğu anlaşıldığından davacının üye olma şartları taşıdığı mahkememizce kabul edilmiştir. Ancak mahkememizin davalı kooperatif yönetim kurulu yerine geçerek üyelik kaydını yapamayacağı bu nedenle davacının üyelik şartlarının tespiti ile yönetim kurulu kararının iptali yönünde hüküm kurulmuştur.
Davacının üyelik başvurusunun kabul görmemesi nedeni ile teknenin çalıştırılmadığı hususu da sabit olup, davacının bu nedenle zararı her ne kadar mali müşavir bilirkişi raporunda ....-TL olarak hesaplanmış ve bu şekilde de ıslah edilmişse de ; Söz konusu zarar brüt olarak hesaplanmış olup, teknenin bakım ve ikmal giderleri, çalışan maaşları ve yemek giderleri gibi zorunlu giderlerinin mahsubu gerektiğinden gemi mühendisi ... tarafından düzenlenen ... tarihli raporda hesaplanan ... TL yönünden kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Ana dava dosyası yönünden; davanın KISMEN KABULÜ ile,
Davacının davalı ... Kooperatifine üye olma şartlarını taşıdığının TESPİTİ ile ... tarihinde yapmış olduğu üyelik başvurusunun reddine ilişkin kararın İPTALİNE,
Davacının tazminat talebinin KISMEN KABULÜ ile; ....-TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
Fazlaya ilişkin tazminat talebinin REDDİNE,
A-Alınması gerekli 26.480,29.-TL nispi karar ve ilam harcından peşin alınan 85,39.-TL ve ıslah ile alınan 8.768,00.-TL olmak üzere toplam 8.853,39.-TL harcın mahsubu ile bakiye 17.626,90.-TL harcın davalıdan tahsili ile hazine adına gelir KAYDINA,
B-Davacı tarafça yatırılan 85,39.-TL peşin harç, 44,40.-TL başvuru harcı ve 8.768,00.-TL ıslah harcı olmak üzere toplam 8.897,79.-TL'nin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
C-Davacı tarafından yapılan (davetiye, müzekkere, bilirkişi gideri olmak üzere) toplam 1.476,30.-TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranı (%75) gözetilerek hesaplanan 1.107,23.-TL'nin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
Bakiye kısmın davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
D-Davacı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 57.270,82.-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
E-Davalı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca reddolunan kısım üzerinden hesaplanan 20.612,25.-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ÖDENMESİNE,
F-Gider avansının kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesine müteakip davacı tarafa İADESİNE,
G-Arabuluculuğa ilişkin dava şartı nedeni ile kamu tarafından yapılan 1.320,00.TL yargılama giderinin 6325 sayılı HUAK'nın 18/A-13. maddesi gereği 990,00.-TL' sinin davalıdan, 330,00.-TL'sinin davacıdan alınarak Hazineye gelir KAYDINA,
2-Birleşen mahkememizin ... Esas sayılı dava dosyasının bu dava dosyasından tefriki ile ayrı bir esasa KAYDEDİLMESİNE,
Dosyanın miktar itibariyle heyetçe görülecek işlerden olmaması sebebiyle dosyaya tek hakim olarak bakılmasına,
Mahkememizin ... Esas sayılı dava dosyasının bu dava dosyası yönünden bekletici mesele yapılmasına,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, HMK 345. Maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 23/03/2023

Başkan ...
¸(e-imzalı)
Üye ...
¸(e-imzalı)
Üye ...
¸(e-imzalı)
Katip ...
¸(e-imzalı)



Full & Egal Universal Law Academy