Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 19-40/665-286
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Antakya Organize Sanayi Bölgesi içinde kurulu Ortak Sağlık ve Güvenlik Biriminin yıkıcı fiyat uygulaması yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 14.11.2019

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-5-022 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 19-40/665-286
Karar Tarihi : 14.11.2019
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Birol KÜLE
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Şükran KODALAK,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ
B. RAPORTÖRLER: İmren KOL, Furkan BAŞTÜRK, Tülay ŞİMŞEK SARI,
Aykut KARAGÖZ
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Antakya Ticaret ve Sanayi Odası
Temsilcisi: Av. Bekir ATAHAN
Akevler Mh. 75. Yıl Blv. İrfan Apt. No:73/1 Antakya HATAY
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Antakya Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanlığı
Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi
Antakya Organize Sanayi Bölgesi 10 Nolu Yol No:1 Belen
HATAY
E. DOSYA KONUSU: Antakya Organize Sanayi Bölgesi içinde kurulu Ortak
Sağlık ve Güvenlik Biriminin yıkıcı fiyat uygulaması yoluyla 4054 sayılı
Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiği iddiası.
(1) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Antakya Organize Sanayi Bölgesi (AOSB) içinde kurulu Ortak
Sağlık ve Güvenlik Biriminin (OSGB) yıkıcı fiyat uygulaması yoluyla 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 6. maddesini ihlal ettiği
iddiası.
(2) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 22.03.2019 tarih ve
2083 sayı ile giren ve Antakya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) tarafından yapılan,
12.07.2019 tarih, 4623 sayı ve 16.07.2019 tarih, 4685 sayı ile ek bilgilerin sunulduğu
başvuru üzerine düzenlenen 22.03.2019 tarih ve 2019-5-022/İİ sayılı İlk İnceleme
Raporu Rekabet Kurulunun (Kurul) 02.05.2019 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 19-
17/246-M sayı ile 4054 sayılı Kanun’un 40. maddesinin birinci fıkrası uyarınca
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(3) Önaraştırma kapsamında, AOSB OSGB’den birtakım bilgi ve belgeler talep edilmiş,
bunlara ilişkin cevabi yazılar 28.06.2019 tarih 4239 sayı, 03.07.2019 tarih 4354 sayı
ve 17.07.2019 tarih 4703 sayı ile Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. Bunun yanı sıra
T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel
Müdürlüğü Yetkilendirme Daire Başkanlığından 21.06.2019 tarih, 7262 sayı ile, T.C.
Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Pirimleri Genel Müdürlüğü Risk Yönetimi ve Proje
Daire Başkanlığından ise 26.06.2019 tarih, 7455 sayı ile bilgi talebinde bulunulmuştur.
Talep edilen bilgi ve belgeler T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Pirimleri Genel
Müdürlüğü Risk Yönetimi ve Proje Daire Başkanlığından 08.07.2019 tarih ve 4503
sayı ile, T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği
Genel Müdürlüğü Yetkilendirme Daire Başkanlığından 12.07.2019 tarih ve 4624 sayı
19-40/665-286
2/10

ile Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. Hazırlanan 18.07.2019 tarihli ve 2019-5-022/ÖA
sayılı Önaraştırma Raporu, 14.11.2019 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda AOSB OSGB hakkında soruşturma
açılmasına gerek olmadığı belirtilmiştir.
I. YAPILAN İNCELEME VE TESPİTLER
(5) Kurum kayıtlarına 22.03.2019 tarih ve 2083 sayı ile intikal eden ATSO tarafından
yapılan başvuruda özetle;
- Hatay ili Antakya ilçesinde bulunan AOSB tarafından iş sağlığı ve güvenliği hizmeti
vermek üzere OSGB kurulduğu,
- AOSB bünyesinde faaliyet gösteren 80 firmanın bulunduğu, bahsi geçen firmaların
Antakya pazarının en büyük sanayi işletmeleri olduğu, istihdam ettikleri çalışan
sayısının ve cirolarının çok yüksek olduğu ve söz konusu firmaların tamamının iş
sağlığı ve güvenliği hizmetini AOSB bünyesinde kurulu OSGB’den aldıkları,
- Hatay ilinde ve Antakya ilçesinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti veren diğer
teşebbüslerin AOSB bünyesinde bulunan firmalara kendileri ile çalışmaları için
sundukları tekliflere firmalarca; AOSB Yönetim Kurulu’nca alınan karar gereği bu
hizmeti AOSB bünyesinde kurulu OSGB’den almak zorunda oldukları şeklinde
cevap verildiği,
- AOSB bünyesinde kurulu OSGB tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliği hizmet
bedelinin AOSB Yönetimi tarafından toplanan aidatlardan karşılandığı, kesilen
aidat faturalarında bu hizmete ilişkin herhangi bir fiyat bilgisinin bulunmadığı, söz
konusu firmaların iş sağlığı ve güvenliği hizmetini dışarıdan almaları durumunda ek
bir maliyetle karşılaşacakları ve fiyat karşılaştırması yapamadıkları için diğer
firmalarca verilen teklifleri değerlendiremedikleri,
- ATSO’nun diğer iş sağlığı ve güvenliği hizmeti veren teşebbüsler tarafından
yapılan şikâyetler hakkında AOSB OSGB ile yaptığı yazışmalarda; iş sağlığı ve
güvenliği hizmetinin AOSB bünyesinde çalışan firmalara ücretsiz olarak verildiğinin
belirtildiği,
- Bu durumun yıkıcı fiyat olarak değerlendirilebileceği
iddia edilerek 4054 sayılı Kanun kapsamında gereğinin yapılması talep edilmektedir.
I.1. Hakkında İnceleme Yapılan: Antakya Organize Sanayi Bölgesi Ortak Sağlık
Güvenlik Birimi (AOSB OSGB)
(6) 4562 Sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 3. maddesinin (h) fıkrasında
Organize Sanayi Bölgesi (OSB) “Sanayinin uygun görülen alanlarda yapılmasını
sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi
yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden
yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi
amacıyla, sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dahilinde
gerekli ortak kullanım alanları, hizmet ve destek alanları ve teknoloji geliştirme
bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis
edilmesiyle oluşturulan ve bu Kanun hükümlerine göre kurulan, planlanan ve işletilen,
kaynak kullanımında verimliliği hedefleyen mal ve hizmet üretim bölgeleri” şeklinde
tanımlanmıştır. OSB’lerin yönetimi ise Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama
Yönetmeliği’nin 23. maddesinin birinci fıkrasında belirtildiği üzere “Müteşebbis Heyet”
19-40/665-286
3/10

tarafından yürütülmekte olup, bu heyet OSB’nin en üst karar organıdır. Müteşebbis
Heyet, OSB’nin kuruluşuna katılan kurum ve kuruluşların karar organlarınca,
organlarında görevli olanlardan veya mensupları arasından tespit edilecek on beş asıl
ve on beş yedek üyeden oluşmaktadır.
(7) Anılan Kanun kapsamında AOSB 1995 yılında %50 Hatay İl Özel İdaresi; %50 ATSO
ortaklığı ile kurulmuştur. AOSB’nin Mart 2019 tarihi itibari ile 100 adet sanayi parseli
bulunmaktadır. Faaliyet gösteren firmalarda fiili istihdam sayısı 2200 kişi civarındadır.
(8) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 02.02.2019 tarih 30674 sayı ile Resmi
Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 23.
maddesi çerçevesinde OSB’lerin yönetim organı olan Müteşebbis Heyet’in görev ve
yetkileri belirlenmiştir. Söz konusu yönetmelik maddesinin birinci fıkrasının (h)
bendinde “Organize Sanayi Bölgesi’nin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon,
doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi altyapı ve genel hizmet
tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve
satışını yapma; bu çerçevede üretim tesislerini, ortak sağlık ve güvenlik birimlerini
kurma ve işletme konularında gerekli kararları almak” şeklinde hüküm yer almaktadır.
Ayrıca OSB’lerin görev ve yetkileri kapsamında sayılan OSGB kurabilme yetkisi, 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 3. maddesinin (m) fıkrasında “Ortak sağlık
ve güvenlik birimi; kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile Türk
Ticaret Kanunu’na göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, işyerlerine iş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli donanım ve personele sahip olan
ve Bakanlıkça yetkilendirilen birim” şeklinde belirtildiği üzere kanunla da verilmiş bir
yetki niteliğindedir. Söz konusu hüküm kapsamında AOSB’nin 15.03.2012 tarihinde
yapılan 2. Olağan Kurul toplantısında OSGB kurulmasına karar verilmiştir. Alınan bu
kararın ardından AOSB OSGB 2013 yılında hizmet vermeye başlamıştır. AOSB
OSGB kuruluşundan günümüze kadar olmak üzere sadece kurulu bulunduğu AOSB
bölgesinde yer alan firmalara hizmet vermekte olup hâlihazırda AOSB’de yer alan
(…..) firma arasında hizmet verdiği firma sayısı (…..)’tür.
(9) Dosya kapsamında AOSB’de yer alıp AOSB OSGB’den iş sağlığı ve güvenliği hizmeti
almayan (…..) firmanın bulunduğu tespit edilmiştir. AOSB OSGB’den gelen verilere
göre yasal mevzuat gereği bu firmaların iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alma
zorunluluğu bulunmaktadır. Söz konusu (…..) firmadan (…..) ile telefon vasıtası ile
görüşülmüş, bu firmalardan (…..) bir rakip firmadan hizmet aldığı, (…..) kendi firmaları
bünyesinde bu hizmete mahsus personelleri istihdam ettiği, (…..) az tehlikeli sınıf
kategorisinde yer alıp 50’den az çalışan olduğu için hizmet alma zorunluluğunun
bulunmadığı, (…..) ise hâlihazırda iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almadığı
öğrenilmiştir.
(10) AOSB bünyesinde yer alan firmaların AOSB OSGB’den iş sağlığı ve güvenliği hizmeti
alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak ne AOSB yönetimi ne de AOSB OSGB
yönetimi hizmet verdiği firmalardan, iş sağlığı ve güvenliği hizmetine mahsus bir bedel
talep etmektedir. AOSB OSGB’den 03.07.2019 tarih ve 4354 sayı ile gelen cevabi
yazıda, iş sağlığı ve güvenliği hizmetine ilişkin bedelin AOSB yönetiminin üyelerden
topladığı aidat içinden tahsil edildiği ancak bunun ne kadarının iş sağlığı ve güvenliği
hizmetine mahsus olduğuna ilişkin herhangi bir muhasebe çalışmalarının olmadığı
belirtilmiştir. Tablo 1’de AOSB yönetiminin yıllara göre üyelerinden aldığı aidat
miktarları yer almaktadır.
19-40/665-286
4/10

Tablo 1: AOSB Aidat Bilgileri
Yıl Aidat Miktarı (TL/m²)
2011 (…..)
2012 (…..)
2013 (…..)
2014 (…..)
2015 (…..)
2016 (…..)
2017 (…..)
2018 (…..)
2019 (…..)
Kaynak: AOSB OSGB’den gelen cevabi yazı
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler
(11) Sağlık hakkı, bireylerin temel insani hakkı olup doğuştan gelen haklar arasında yer
almaktadır. İş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri de, yaşam ve sağlık hakkının hayata
geçirilmesinde önemli bir adım teşkil eder.
(12) Geniş olarak iş sağlığı; “tüm mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal, sosyal iyilik
durumlarını sürdürmek, çalışanların çalışma koşullarından kaynaklanan risklerden
korunmasını sağlamak, sağlıklarının bozulmasını önlemek, kendilerine uygun işlere
yerleştirmek ve işin insana ve insanın işe uyumunu sağlamak” olarak
tanımlanmaktadır1. İş güvenliği çalışmalarının amacının ise; çalışanları korumak,
rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak, işletme güvenliğini sağlayarak
tehlikeli durumları ortadan kaldırmak olduğu söylenebilecektir.
(13) 2012 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği
Kanunu’ndan (İSG Kanunu), faaliyet alanı veya çalışan sayısına bakılmaksızın hem
kamu sektöründeki hem de özel sektördeki tüm iş ve işyerlerine ilişkin düzenlemeler
içermekte; çalışanlar, stajyerler, işverenler ve vekillerini kapsamaktadır.
(14) İSG Kanunu, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve
güvenlik koşullarının iyileştirilmesi amacıyla işverenlerin ve çalışanların görev, yetki,
sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenler. İSG Kanunu’nun nihai amacı, iş
kazaları ve meslek hastalıkları ile çalışanların işe ve iş ortamına bağlı gelişen diğer
fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarını önlemektir. İSG Kanunu çalışanlar, işverenler ve
devletten oluşan ana paydaşlarının iş hayatındaki görevlerini ve sorumluluklarını
tanımlar.
(15) İSG Kanunu’na göre, işveren risk değerlendirmesi yapmalı ve iş sağlığı ve güvenliğini
tesis etmek için gereken tüm tedbirleri almalıdır. Dolayısıyla işveren, risklerden
kaçınma, kaçınılmaz riskleri değerlendirme, risklerle kaynağında mücadele etme, işi
ve çalışma koşullarını bireye uygun hale getirme, teknik ilerlemelere uyum sağlama,
tehlikeli madde veya prosedürleri, tehlikeli olmayan veya daha az tehlikeli madde ve
prosedürlerle ikame etme, çalışanlara uygun eğitim ve talimat verme ve benzeri
sorumlulukları yerine getirir.
(16) İSG Kanunu kapsamında işverene yüklenen sorumluluklar uzmanlık ve deneyim
gerektiren iş ve işlemlerdir. İşveren, yasal hükümler uyarınca, bu hizmetleri işyeri
bünyesinde bir iş sağlığı ve güvenliği birimi kurarak ya da OSGB aracılığıyla
sunabilmektedir. Kanunun 6. maddesine göre; işveren, iş sağlığı ve güvenliği
hizmetlerini sunmak amacıyla iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık

1 Nüvit Gerek, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Eskişehir, Anadolu Üniv. Yayını, 2000, s. 3.
19-40/665-286
5/10

personeli olarak çalışanları görevlendirir, görevlendirilen kişi veya kuruluşların
görevlerini yerine getirmelerine yardımcı olmak için mekan ve zaman ihtiyacını
karşılar, iş sağlığı ve güvenliği personeli arasında işbirliği ve eşgüdüm kurulmasını
sağlar.
(17) 28512 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’nde OSGB; “kamu kurum
ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile 13.01.2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk
Ticaret Kanunu’na göre faaliyet gösteren şirketler tarafından, iş yerlerinde iş sağlığı
ve güvenliği hizmeti sunmak üzere kurulan gerekli personele sahip olan ve
Bakanlıkça yetkilendirilen birim” olarak ifade edilmiştir. Anılan yönetmelik gereğince
OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan en
az birer işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer sağlık personeli istihdamı zorunludur.
OSGB’ler, sözleşme yaptıkları işyerlerine sunulacak iş sağlığı ve güvenliği
hizmetlerini, işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre belirlenen sürelerden az
olmamak kaydı ile yürütmekle sorumludur.
(18) 27320 sayılı İşyeri Sağlık Güvenlik Birimleri ile Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri
Hakkında Yönetmelikte ise OSGB: “Bir veya birden fazla işyerine iş sağlığı ve
güvenliği hizmetlerini vermek üzere işyeri dışında kurulan, gerekli donanım ve
personele sahip olan ve Genel Müdürlük tarafından yetkilendirilen kamu kurum ve
kuruluşlarını ve özel hukuk tüzel kişilerini kapsar” şeklinde tanımlanmıştır.
(19) OSGB’lerden iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alınması durumunda OSGB ile işveren
arasında bir sözleşme imzalanmaktadır. İmzalanacak bu sözleşmeler, iş sağlığı ve
güvenliği hizmetleri ile ilgili iş ve işlemlerin İş Sağlığı ve Güvenliği Genel
Müdürlüğünce kayıt, takip ve izleme programı olarak kurulan İSG-KATİP sistemine
uygun olarak hazırlanmaktadır. OSGB’ler verdikleri bu hizmetler karşılığında fatura
kesmektedir.
(20) 28512 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’nin 12. maddesinin 5.
fıkrası uyarınca OSGB’ler kuruldukları il ve sınır komşusu illerde hizmet sunmaya
yetkilidir. Sınır illerin dışında hizmet vermek istemeleri durumunda ise, mevzuatta
belirtilen şartları sağlayarak söz konusu illerde şube açmaları zorunlu tutulmuştur.
I.2.2. İlgili Ürün Pazarı
(21) Ülkemizde faaliyet gösteren firmalar, iş sağlığı ve güvenliği yönüyle 26.12.2012 tarih
ve 28509 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri
Tehlike Sınıfları Tebliği ile faaliyet konularına göre üçe ayrılmıştır. Bunlar; az tehlikeli
sınıf, tehlikeli sınıf ve çok tehlikeli sınıftır. Tehlike sınıfı; iş sağlığı ve güvenliği
açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan
maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili
diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu ifade etmektedir2.
Söz konusu sınıflandırma 31.05.2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu’nun 83. maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta kolları
prim tarifesi de dikkate alınarak İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürünün başkanlığında ilgili
taraflarca oluşturulan komisyonun görüşleri doğrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak
tebliğ ile tespit edilmektedir.
(22) 15.05.2013 tarih ve 28648 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çalışanların İş Sağlığı
ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik uyarınca işverenin
çalışanlarına sağlaması gereken iş sağlığı ve güvenliği eğitimi için tehlike sınıflarına
göre eğitim süreleri aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:

2 ISG Kanunu.
19-40/665-286
6/10

- Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en az üç yılda bir olmak üzere; ayda en az sekiz
saat,
- Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en az iki yılda bir olmak üzere; ayda en az 12 saat,
- Çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde en az üç yılda bir olmak üzere; ayda en az 16
saattir.
(23) İSG hizmetine ilişkin ücretlendirmelerde iki belirleyici unsur bulunmaktadır. Bu
unsurlardan ilki işyerinin tehlike sınıfı iken diğer unsur işyerinde bulunan çalışan
sayısıdır. İşyeri tehlike sınıfı az tehlikeliden çok tehlikeli sınıfa doğru ilerledikçe verilen
hizmetin ücreti artmaktadır. Diğer bir deyişle, verilen hizmette katlanılması gereken
risk arttıkça talep edilen ücret de artmaktadır. Verilen hizmetin kendine has özellikler
içerip içermediği, hizmet verilecek birime mesafesi de ücretlendirmeyi etkileyecek
hususlardandır. Keza, iş yerinde bulunan çalışan sayısı arttıkça çalışan sayısıyla
orantılı olarak hizmetin ücreti de artmaktadır.
(24) Mevcut mevzuata göre çalışan sayısı 50’yi geçmeyen az tehlikeli işletmeler iş sağlığı
ve güvenliği hizmeti almak zorunda değildir. Ancak bu kapsamda yer alan teşebbüsler
kendileri isterse iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alabileceklerinden potansiyel müşteri
olarak değerlendirilmişlerdir. İşbu dosya özelinde incelenen AOSB OSGB’nin, hizmet
verdiği (…..) adet az tehlikeli sınıfta yer alan teşebbüs bulunmaktadır. Bu
teşebbüslerin, çalışan sayıları 50’nin altında olmasına rağmen AOSB OSGB’den
hizmet aldıkları tespit edilmiştir.
(25) Yukarıda yer verilen değerlendirmeler ışığında dosya kapsamında incelenen taraf
olan AOSB OSGB biriminin verdiği hizmetin niteliğinin diğer OSGB’lerden
ayrışmaması dikkate alındığında ilgili ürün pazarı “iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri”
olarak tanımlanmıştır. “İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri” pazarının çerçevesi ilgili
düzenlemede az tehlikeli sınıf, tehlikeli sınıf ve çok tehlikeli sınıf şeklinde alt
kategorileri ayrılmış olsa da sonuca etki etmeyecek olması nedeniyle bu kategoriler
bazında bir pazar tanımlaması yapılmamıştır. Öte yandan tehlike sınıfları özelinde
sunulan hizmete ilişkin tanımlanabilecek ilgili ürün pazarları çerçevesinde de pazar
payı hesaplamaları ve değerlendirmeler yapılmıştır.
I.2.3. İlgili Coğrafi Pazar
(26) OSGB’ler kuruldukları il ve sınır komşusu illerde hizmet sunmaya yetkilidir. Bu alanı
düzenleyen mevzuatın çizdiği sınırlar dahilinde hem dosyada şikayetçi konumunda
yer alan ATSO’ya şikayetlerini ileten rakip OSGB’lerin hem de inceleme konusu
AOSB OSGB’nin Hatay, Adana, Osmaniye ve Gaziantep İllerinde hizmet verebileceği
tespit edilmiştir. Bu nedenle ilgili coğrafi pazar “Hatay, Adana, Osmaniye ve
Gaziantep illeri” olarak belirlenmiştir. Öte yandan dosya kapsamında, il özelinde
tanımlanabilecek ilgili coğrafi pazarlar çerçevesinde de pazar payı hesaplamaları ve
değerlendirmeler yapılmıştır.
I.3. Değerlendirme
(27) 4054 sayılı Kanun’un bir eyleme uygulanabilirliği, aynı Kanun’un 2. maddesi uyarınca,
eylemi gerçekleştiren tarafın teşebbüs niteliğine bağlıdır. Teşebbüs kavramının
belirleyici unsurları ekonomik faaliyette bulunma ve ekonomik bağımsızlık olarak
ortaya çıkmaktadır. Bir teşebbüsün ekonomik faaliyette bulunuyor olması için ise,
faaliyetinde gelir elde etme potansiyeli, faaliyetin normal şartlar altında bir bedel
karşılığı yapılması, anılan faaliyetin bir başka teşebbüs tarafından da kâr elde etme
amaçlı olarak yerine getirilebiliyor olması gerekmektedir.
(28) Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 23. maddesi çerçevesinde
19-40/665-286
7/10

OSB’lerin yönetim organı olan Müteşebbis Heyet’in görev ve yetkileri arasında “ortak
sağlık ve güvenlik birimlerini kurma ve işletme konularında gerekli kararları almak”
sayılmaktadır. Şikâyete konu AOSB OSGB de bu hüküm çerçevesinde kurulmuştur
ve faaliyet göstermektedir. AOSB OSGB, hâlihazırda AOSB bünyesinde faaliyet
gösteren firmalara hizmet vermekte olup yalnızca bu amaçla kurulduğu ve hedef
müşteri kitlesinin AOSB’de kurulu firmalarla sınırlı olduğu ifade edilmiştir. Öte yandan
AOSB OSGB’nin, AOSB dışına hizmet vermesinde yasal ve fiili olarak bir engel
bulunmadığı ve verdiği iş sağlığı ve güvenliği hizmetinin ilgili coğrafi pazarda faaliyet
gösteren diğer (…..) teşebbüs tarafından kâr elde etme amaçlı olarak yerine getirildiği
dikkate alındığında, teşebbüs olma niteliğini sağlama adına ilk şart olan “ekonomik
faaliyette bulunma” şartını sağladığı anlaşılmaktadır. AOSB OSGB’nin ayrı bir
yönetim organı, çalışanları ve AOSB’den ayrı bir şekilde vergi kimlik numarasının
bulunması, “ekonomik bağımsızlık” şartını da yerine getirmesini sağlamaktadır. Bu
çerçevede AOSB OSGB’nin faaliyetlerine yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un
uygulanabileceği anlaşılmıştır.
(29) 4054 sayılı Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde hâkim durum, “belirli bir
piyasadaki bir veya birden fazla teşebbüsün, rakipleri ve müşterilerinden bağımsız
hareket ederek fiyat, arz, üretim ve dağıtım miktarı gibi ekonomik parametreleri
belirleyebilme gücü” şeklinde tanımlanmaktadır. Aynı Kanunun “Hâkim Durumun
Kötüye Kullanılması” başlıklı 6. maddesinde ise bir veya birden fazla teşebbüsün
ülkenin bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim
durumunu tek başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte
davranışlar ile kötüye kullanmasının hukuka aykırı ve yasak olduğu düzenlenmiştir.
(30) AOSB OSGB’nin verdiği hizmet karşılığı müşterilerden doğrudan hizmet bedeli
almadığı göz önünde bulundurulduğunda, teşebbüsün yıkıcı fiyatlama yaptığı
şeklindeki başvuru konusu iddiaların 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında
değerlendirilebileceği görülmektedir.
(31) Bir eylemin 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında ihlal olarak
değerlendirilebilmesi için iki unsurun bir arada varlığı aranmaktadır. Hâkim Durumdaki
Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma Niteliğindeki Davranışlarının
Değerlendirilmesine İlişkin Kılavuz’un (Kılavuz) 7. paragrafında, 4054 sayılı Kanun’un
6. maddesi kapsamında incelenen bir davranışın ihlal teşkil edebilmesi için davranışı
gerçekleştiren teşebbüsün ilgili pazarda hâkim durumda olması ve davranışın bir
kötüye kullanma niteliği taşıması gerektiği, Kurulun bu iki temel unsurdan birinin
bulunmadığını açıkça gösterebildiği durumlarda3 diğer unsura ilişkin analize yer
vermeyebileceği ifade edilmektedir. Bu doğrultuda, bir ihlalin varlığı için gerekli her iki
koşuldan herhangi birinin noksan olması, analize konu olay bakımından 6. madde
ihlalinin bulunmayacağı anlamını taşımaktadır. Bu çerçevede dosya kapsamında
öncellikle AOSB OSGB’nin iş sağlığı ve güvenliği pazarında hâkim durumda olup
olmadığı analiz edilecektir.
(32) Yukarıda da belirtildiği üzere OSGB’ler kuruldukları il ve sınır komşusu illerde hizmet
sunmaya yetkilidir. Komşu illerin dışında hizmet verilebilmesi için, o illerde şube
açılması zorunludur. Ancak niteliği gereği birden fazla ilde yürütülmesi gereken raylı
sistem, yol ve nakil hattı inşası veya bakımı ve onarımı gibi işler yürüten teşebbüslerin
hizmet alacakları OSGB’nin işin yapıldığı illerden herhangi birisinde yetkilendirilmiş
olması yeterlidir. Bu çerçevede öncelikle dosya kapsamında incelenen AOSB

3 Kurul’un 19.12.2013 tarih 13-71/974-420 sayılı kararı, 03.01.2019 tarih 19-02/2-1 sayılı kararı,
26.02.2015 tarih 15-09/122-57 sayılı kararı
19-40/665-286
8/10

OSGB’nin Hatay ilinde bulunması nedeniyle, Hatay ve komşu illeri olan Adana,
Gaziantep, Osmaniye’de hizmet veren OSGB firması sayısına Tablo 2’de yer
verilmektedir.
Tablo 2: İlgi Pazarda Hizmet Veren OSGB Sayıları
İl OSGB Sayısı
Adana (…..)
Gaziantep (…..)
Hatay (…..)
Osmaniye (…..)
Toplam (…..)
Kaynak: Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verileri.
(33) Tablo 2’de görüldüğü üzere Adana’da (…..), Gaziantep’te (…..), Hatay’da (…..),
Osmaniye’de (…..) adet olmak üzere dosya kapsamında belirlenen coğrafi pazarda iş
sağlığı ve güvenliği hizmeti veren toplam (…..) OSGB firması bulunmaktadır. Söz
konusu (…..) OSGB’nin hizmet verdiği toplam firma sayısı ise (…..)’tür.
(34) AOSB OSGB’nin iş sağlığı ve güvenliği hizmeti pazarındaki ve tehlike sınıflarına göre
olası alt pazarlardaki konumunu görmek adına Tablo 3, Tablo 4 ve Tablo 5
hazırlanmıştır. Bu tablolarda ilgili illerdeki iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alan müşteri
firmaların sayısı ve bu firmaların hizmet aldıkları ölçeği görebilmek bakımından
çalışan sayıları yer almaktadır. Bu çerçevede AOSB OSGB’nin her bir il özelinde
hizmet sunduğu firma sayısı ve ölçeği bakımından pazar payı hesaplanmıştır.
Tablo 3: İlgili Pazarda Hizmet Alan Firma4 ve Firmaların Çalışan Sayıları
Tehlike Sınıfı Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli
İl Firma Sayısı Çalışan Sayısı Firma Sayısı Çalışan Sayısı Firma Sayısı
Çalışan
Sayısı
Adana (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Gaziantep (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hatay (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Osmaniye (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tüm İllerdeki Toplam
Firma Sayısı
(…..)
Tüm illerdeki Toplam
Çalışan Sayısı
(…..)
Kaynak: SGK verileri.











4 Tablo 3’te az tehlikeli sınıf firma sayısı hesaplamasına, 50’den az çalışanı olan müşteri firma (hizmet
alma zorunluluğu bulunmayan firmalar) verileri de dahil edilmiştir.
19-40/665-286
9/10

Tablo 4: İlgili Pazarda Hizmet Alan Firma5 ve Firmaların Çalışan Sayıları-2
Tehlike
Sınıfı
Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli
İl Firma Sayısı
Çalışan
Sayısı
Firma Sayısı Çalışan Sayısı Firma Sayısı
Çalışan
Sayısı
Adana (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Gaziantep (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hatay (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Osmaniye (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tüm illerdeki Toplam
Firma Sayısı
(…..)
Tüm İllerdeki Toplam
Çalışan Sayısı
(…..)
Kaynak: SGK verileri.
Tablo 5: AOSB OSGB’nin İlgili Pazardaki Konumu6
İl Tehlike Sınıfı
Firma
Sayısı
Çalışan
Sayısı
Firma Sayısı
Bazında Pazar
Payı (%)
Çalışan Sayısı
Bazında Pazar
Payı (%)
Adana
Az Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Çok Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
Gaziantep
Az Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Çok Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
Hatay
Az Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Çok Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
Osmaniye
Az Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Çok Tehlikeli (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
Genel Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: SGK ve AOSB OSGB verileri.
(35) Tablo 5’te de görüleceği üzere AOSB OSGB’nin Hatay ili özelinde iş sağlığı ve
güvenliği hizmeti ürün pazarında, müşteri firma bazında ve az tehlikeli sınıf
kategorisindeki pazar payı (…..), tehlikeli sınıf kategorisindeki pazar payı (…..), çok
tehlikeli sınıf kategorisindeki pazar payı (…..), toplamdaki pazar payı ise (…..).
Müşteri firmaların çalışan sayıları çerçevesinde hesaplanan pazar payları ise az
tehlikeli sınıf kategorisinde (…..), tehlikeli sınıf kategorisinde (…..), çok tehlikeli sınıf
kategorisinde (…..), toplamda ise (…..) şeklindedir. AOSB OSGB’nin Hatay ili dışında
faaliyeti bulunmadığından diğer iller özelinde pazar payı bulunmamaktadır. AOSB
OSGB’nin dosya kapsamında belirlenen coğrafi pazar olan Hatay ve komşu illeri
Adana, Gaziantep, Osmaniye’de müşteri sayısı bazında pazar payı (…..);
müşterilerin çalışan sayıları bazında pazar payı ise (…..)’dir.

5 “Tablo 4’teki az tehlikeli sınıf firma sayısı hesaplamasına 50’den az çalışanı olan müşteri firma
(hizmet alma zorunluluğu bulunmayan firmalar) verileri dahil edilmemiştir.
6 Şikayete konu AOSB OSGB’nin az tehlikeli sınıfa ilişkin pazar payı hesaplamasında 50’den az
çalışanı olan müşteri firma verileri de dâhil edilmiştir.
19-40/665-286
10/10

(36) Yukarıdaki veriler çerçevesinde, AOSB OSGB’nin hem dosya kapsamında belirlenen
coğrafi pazar olan Hatay ve komşu illeri olan Adana, Gaziantep, Osmaniye illeri
pazarındaki hem de AOSB OSGB’nin ve şikayet dilekçesinde adları geçen rakip
firmaların bulunduğu il dikkate alınarak dar anlamda coğrafi pazar olarak
tanımlanabilecek Hatay ilindeki pazar payının oldukça düşük olduğu görülmektedir.
Dolayısıyla AOSB OSGB’nin ilgili pazarda hâkim durumda bulunmadığı
anlaşılmaktadır.
(37) Bunların yanında, dosya kapsamında AOSB’de yer alıp AOSB OSGB’den iş sağlığı
ve güvenliği hizmeti almayan firmaların bulunduğu da tespit edilmiştir. Söz konusu
(…..) firmanın yasal mevzuat gereği iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alma zorunluluğu
bulunmasına rağmen bu hizmeti AOSB OSGB’den almadığı anlaşılmıştır. Bunlardan
(…..) ile telefonda görüşülmüş, (…..) bir rakip firmadan hizmet aldığı, (…..) kendi
firmaları bünyesinde bu hizmete mahsus personel istihdam ettiği, (…..) ise hâlihazırda
iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almadığı öğrenilmiştir.
(38) Sonuç olarak, şikayete konu AOSB OSGB’nin ilgili pazarda hâkim durumda
bulunmadığı ve AOSB bünyesinde faaliyet gösteren firmalara AOSB OSGB’den
hizmet alma zorunluluğu getirilmediği görüldüğünden, dosya kapsamında AOSB
OSGB’nin iş sağlığı ve güvenliği hizmeti pazarında hâkim durumunu kötüye kullandığı
sonucuna ulaşılamamaktadır.
J. SONUÇ
(39) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy