Dairesi: 8. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2021/288
Karar No: 2021/1483
Karar Tarihi: 21.10.2021



İSTEMİN ÖZETİ: Davacı dernek tarafından; ".... (....)'nın yabancı eğitmenlere ilişkin onay kuralının uygulanması sırasında eğitime ilişkin objektif unsurların esas alınması gerektiğine ve seminer, çalıştay gibi faaliyetlerin ....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin kuralının kapsamına girmediği ve piyasada düzenlenebilecek bu tür faaliyetlerinin kısıtlanmaması gerektiğine" yönelik 4054 sayılı Kanun'un 9. maddesinin 3. fıkrası uyarınca görüş gönderilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine ilişkin 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Rekabet Kurulu kararı üzerine tesis edilen 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı II. Denetim Dairesi ve Uygulama Dairesi Başkanlığının görüş bildirme işlemi ile 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Kurul kararı ve bu karara dayanılarak yapılan 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı görüş bildirme işleminin kaldırılması istemli başvurunun süresinde yapılmadığından bahisle reddine ilişkin 10/08/2017 tarih ve 17-26/396-175 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan davada; dava dışı üçüncü kişi tarafından davalı idareye yapılan başvuru neticesinde soruşturma açılmamasına ve geçici tedbir talebinin reddine karar verildiği ayrıca görüş bildirildiği, söz konusu işlemin davacıya tebliğ edildiği ve tebliğ işleminde belirtilen hususlara uyulması, uyulmadığı takdirde 4054 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde işlem yapılacağının ihtar edildiği hususları bir arada değerlendirildiğinde davacı hakkında tesis edilen işlemlerin görüş bildirme yanında davacının menfaatini etkilediği bu nedenle de dava konusu edilebileceği, kaldı ki davacı tarafından soruşturma açılmamasına ve geçici tedbir talebinin reddi ile görüş bildirilmesine ilişkin işleme işlemin tebliği tarihinden itibaren yasal süresi içinde itiraz edilerek işlemin kaldırılmasının talep edildiği ancak davalı idare tarafından hatalı bir işlem tesis edilerek davacı tarafından yapılan itirazın yasal süresi içinde verilmediğinden bahisle davacının talebinin reddedildiği, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereğince 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun uyarınca da Rekabet Kurulunun ön araştırma sonucunda verdiği kararlara karşı menfaati olduğunu belgeleyen herkesin yargı yoluna başvurabileceği ve yargı yoluna başvurulması hususunda süre yönünden özel bir düzenleme getirilmediği dikkate alındığında davacının hakkında tesis edilen işleme karşı yaptığı itirazın süre yönünden reddine ilişkin işlemde hukuki isabet görülmediği, davacı dernek tarafından ....'nın yabancı eğitimcilere ilişkin kuralının uygulanmasında objektif kriterlerin esas alınmadığı, söz konusu keyfi uygulamanın, kurul kararına konu başvuruyu yapan şirketin .... eğitimi piyasasındaki faaliyetlerini zorlaştırabileceği açık olduğundan, .... isimli kurumun yabancı eğitimcilerin ülke sınırları dışında verecekleri eğitimlerde, öncelikle eğitimin verileceği ülkenin .... Derneği'nin onayının alınmasının zorunlu olduğu kuralı gereğince yapılan onay verme/vermeme değerlendirmesinde, eğitimin kalitesi, katılımcıların taşıması gerekli şartlar, eğitim programının içermesi gerekli hususlar gibi eğitime ilişkin objektif kriterlerin göz önünde bulundurulması ve seminer, çalıştay gibi faaliyetler ....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin kuralının kapsamına girmediğinden başvuru sahibinin piyasada düzenleyebileceği, bu tür faaliyetlerinin kısıtlanmaması gerektiği konularında 4054 sayılı Kanun'un 9. maddesinin üçüncü fıkrası gereğince .... Derneği'ne görüş gönderilmesinin uygun olacağına ilişkin Kurul kararında hukuki isabetsizlik görülmediği, bu durumda, davacı dernek tarafından; .... (....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin onay kuralının uygulanması sırasında eğitime ilişkin objektif unsurların esas alınması gerektiğine ve seminer, çalıştay gibi faaliyetlerin ....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin kuralının kapsamına girmediği ve piyasada düzenlenebilecek bu tür faaliyetlerinin kısıtlanmaması gerektiğine yönelik 4054 sayılı Kanun'un 9. maddesinin 3. fıkrası uyarınca görüş gönderilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine ilişkin 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Rekabet Kurulu kararı üzerine tesis edilen 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı II. Denetim Dairesi ve Uygulama Dairesi Başkanlığı işlemi ile 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Kurul kararı ve bu karara dayanılarak yapılan 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı görüş bildirme işleminin kaldırılması istemli başvurunun süresinde yapıldığı sonucuna varılması nedeniyle, başvurunun reddine ilişkin 10/08/2017 tarih ve 17-26/396-175 sayılı işlemde hukuki isabet görülmediğinden, davalı kuruma itirazın süresinde yapıldığı sonucuna varılan itiraz hakkında yeniden bir değerlendirme yapılarak itirazın kabulüne ya da reddine karar verilebileceği açık olduğundan 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Rekabet Kurulu kararı üzerine tesis edilen 10/05/2017 tarihli işlem hakkında bu aşamada karar verilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle dava konusu 10/08/2017 tarih ve 17-26/396-175 sayılı işlemin iptaline, 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı işlem hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin olarak Ankara 3. İdare Mahkemesi'nce verilen 27/10/2020 tarih ve E:2020/1059, K:2020/2043 sayılı kararın, hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararın kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Mahkeme kararında hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek istinaf başvurunun reddi gerektiği savunulmuştur.
 
TÜRKMİLLETİADINA
 
Karar veren Ankara Bölge İdare Mahkemesi 8. İdari Dava Dairesince 2577 sayılı Yasanın değişik 45. maddesi uyarınca dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü:
 
Dava; davacı dernek tarafından; ".... (....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin onay kuralının uygulanması sırasında eğitime ilişkin objektif unsurların esas alınması gerektiğine ve seminer, çalıştay gibi faaliyetlerin ....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin kuralının kapsamına girmediği ve piyasada düzenlenebilecek bu tür faaliyetlerinin kısıtlanmaması gerektiğine" yönelik 4054 sayılı Kanun'un 9. maddesinin 3. fıkrası uyarınca görüş gönderilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine ilişkin 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Rekabet Kurulu kararı üzerine tesis edilen 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı II. Denetim Dairesi ve Uygulama Dairesi Başkanlığının görüş bildirme işlemi ile 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Kurul kararı ve bu karara dayanılarak yapılan 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı görüş bildirme işleminin kaldırılması istemli başvurunun süresinde yapılmadığından bahisle reddine ilişkin 10/08/2017 tarih ve 17-26/396-175 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
 
2577 sayılı İdari Yargılama usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, İdari dava türleri sayılmış ve iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaati ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmış; Kanun'un dava dilekçesi üzerinde yapılacak ilk incelemeye ilişkin düzenleme yapan 14. maddesinin 3/d bendinde ise, dava dilekçesinin idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden de inceleneceği hükme bağlanmıştır.
 
Bilindiği gibi idari işlemlerin idari davaya konu olabilmeleri için, kesin ve yürütülebilir olma niteliklerini birlikte taşımaları gerekmektedir. Başka bir anlatımla, İşlemin yürütülebilir duruma gelmesi, mevzuatta öngörülen unsurları taşıması ve uygulamaya konulmaya hazır bulunması iptal davası için zorunlu koşullardan birisidir. Ön İşlemler ise, kesin ve yürütülmesi zorunlu işlemlerin ortaya çıkarılmasına yönelik hazırlık işlemleridir ve tek başına kişiler üzerinde hukuksal etki yaratmazlar. Bu nedenle iptal davasına konu edilemezler.
 
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin yukarıda özellikleri belirtilen idari işlem çerçevesi içinde değerlendirilmesi ve idari davaya konu olabilme niteliğinin irdelenmesi gerekmektedir.
 
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 27. maddesinin (a) bendinde, bu Kanun'da yasaklanan faaliyetler ve hukuki işlemler hakkında, başvuru üzerine veya re'sen inceleme, araştırma ve soruşturma yapmak; bu Kanun'da düzenlenen hükümlerin ihlâl edildiğinin tespit edilmesi üzerine, bu ihlâllere son verilmesi için gerekli tedbirleri alıp bundan sorumlu olanlara idarî para cezaları uygulamak Rekabet Kurulu'nun görevleri arasında sayılmış; 40. maddesinde, Kurul’un, re’sen veya kendisine intikal eden başvurular üzerine doğrudan soruşturma açılmasına ya da soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için önaraştırma yapılmasına karar vereceği belirtildikten sonra 41. maddesinde, önaraştırma raporunun Kurul'a teslimini takip eden 10 gün içinde, Kurul'un elde edilmiş olan bilgileri değerlendirerek karar vermek üzere toplanacağı ve soruşturma açılmasına veya açılmamasına karar vereceği düzenlenmiştir.
 
Dava dosyasının incelenmesinden; dava dışı .... Psikolojik Danışmanlık Hizmetleri Ltd.Şti. tarafından Rekabet Kurumuna başvuruda bulunulduğu, başvuruda; Göz Hareketleri ile Duyarsızlaşma ve Yeniden İşleme (.... Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Derneği'nin aldığı dışlayıcı nitelikteki teşebbüs birliği kararlarıyla .... Psikolojik Danışmanlık Hizmetleri Ltd.Şti.'nin .... eğitim pazarındaki faaliyetlerini zorlaştırdığı ve böylece hakim duruma gelen .... Eğitim Araştırma ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Ltd.Şti.'nin hakim durumunu bağlama uygulamaları aracılığıyla kötüye kullandığı, ayrıca söz konusu dernek ve teşebbüsün başkanı konumunda bulunan ....'un anılan ihlallerde belirleyici etkisi bulunduğu hususlarının iddia edildiği, iddialar hakkında ön araştırma yapıldığı, Rekabet Kurulu tarafından 18.05.2016 tarih, 16-17/284-127 sayılı kararın alındığı, bu kararla; 1-Göz Hareketleri ile Duyarsızlaşma ve Yeniden İşleme (.... Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Derneği ve .... Eğitim Araştırma ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Ltd.Şti. hakkında 4054 sayılı Kanun'un 41.maddesi uyarınca soruşturma açılmamasına ve geçici tedbir talebinin reddine, 2-Bununla birlikte Göz Hareketleri ile Duyarsızlaşma ve Yeniden İşleme (.... Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Derneğine; " I-....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin onay kuralının uygulanması sırasında eğitime ilişkin objektif unsurların esas alınması gerektiğine ve II-Seminer, çalıştay gibi faaliyetlerin ....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin kuralının kapsamında girmediği ve piyasada düzenlenebilecek bu tür faaliyetlerinin kısıtlanmaması gerektiğine," yönelik 4054 sayılı Kanun'un 9.maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca görüş gönderilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine, karar verildiği, anılan karar uyarınca Başkanlıkça dava konusu 10.05.2017 tarih ve 5694 sayılı görüş bildirme işlemiyle; Rekabet Kurulu tarafından 18.05.2016 tarihinde alınan 16-17/284-127 sayılı karardaki görüşün bildirildiği ve işlemde belirtilen hususlara uyulmaması ve söz konusu uygulamanın devam etmesi halinde 4054 sayılı Kanun çerçevesinde işlem yapılacağının ihtar edildiği, 15.05.2017 tarihinde ilgili işlemin davacıya tebliğ edilmesi üzerine, davacı tarafından 11.07.2017 tarihli dilekçeyle davalı idareye başvuru yapılarak, 18.05.2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı işleme ve 10.05.2017 tarih ve 5694 sayılı işleme itiraz edildiği, Rekabet Kurumu II.Denetim ve Uygulama Dairesi Başkanlığının 10.08.2017 tarih ve 17-26/396-175 sayılı işlemi ile itirazın (işlemlerin kaldırılmasına ilişkin başvurunun) itirazın, Kurulun 09.08.2017 tarih ve 17-26/396-175 sayılı toplantısında görüşülerek, yasal süresi içinde yapılmamış olması nedeniyle reddine karar verildiğinin bildirilmesi üzerine,10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı II. Denetim Dairesi ve Uygulama Dairesi Başkanlığının görüş bildirme işlemi ile, 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Kurul kararının görüş gönderilmesine ilişkin kısmı ve bu karara dayanılarak yapılan 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı görüş bildirme işleminin kaldırılması istemli başvurunun süresinde yapılmadığından bahisle reddine ilişkin 10/08/2017 tarih ve 17-26/396-175 sayılı işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
4054 sayılı Kanun'un 9. maddesinin birinci fıkrasında, Kurul'un, ihbar, şikayet ya da Bakanlığın talebi üzerine veya re'sen bu Kanun'un 4., 6. ve 7. maddelerinin ihlal edildiğini tespiti halinde, ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerine bu Kanun'un Dördüncü kısmında belirtilen hükümler çerçevesinde, rekabetin tesisi ve ihlâlden önceki durumun korunması için yerine getirilmesi ya da kaçınılması gereken davranışları kapsayan bir kararı bildireceği; üçüncü fıkrasında, Kurul'un, birinci fıkraya göre bir karar almadan önce ilgili teşebbüs veya teşebbüs birliklerine ihlâle ne şekilde son vereceklerine ilişkin görüşlerini yazılı olarak bildireceği; dördüncü fıkrasında ise, Kurul'un, nihaî karara kadar ciddî ve telafi olunamayacak zararların ortaya çıkma ihtimalinin bulunduğu durumlarda, ihlâlden önceki durumu koruyucu nitelikte ve nihaî kararın kapsamını aşmayacak şekilde geçici tedbirler alabileceği hükme bağlanmıştır.
 
Kurulun görüş bildirme kararı ve bu karar doğrultusunda bildirilen görüş işlemi; davacının, 4054 sayılı Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiği iddiasıyla davalı idare tarafından başlatılan önaraştırma sonucunda, ".... (....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin onay kuralının uygulanması sırasında eğitime ilişkin objektif unsurların esas alınması gerektiğine ve seminer, çalıştay gibi faaliyetlerin ....'nın yabancı eğitmenlere ilişkin kuralının kapsamına girmediği ve piyasada düzenlenebilecek bu tür faaliyetlerinin kısıtlanmaması gerektiğine" yönelik olmak üzere görüş bildiren, aksi halde anılan Kanun çerçevesinde hakkında işlem başlatılacağı konusunda davacı derneğin bilgilendirilmesine ve uyarılmasına yönelik bir işlem olup bu haliyle işlemde, 9. maddenin dördüncü fıkrasında öngörülen geçici tedbir niteliği de bulunmamaktadır.
 
Kurulun görüş gönderilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesi kararı da, hazırlayıcı işlem olması nedeniyle, idari davaya konu edilebilir bir idari işlem niteliği taşımamaktadır.
 
Öte yandan, idari davaya konu edilemeyen, kesin ve yürütülmesi zorunlu (icrai) işlem niteliği taşımayan işlemlerin kaldırılması veya değiştirilmesi istemiyle yapılan başvuru üzerine başvurunun reddi yolunda tesis edilecek işlemlerin de icrai işlem niteliği taşımayacağı açıktır.
 
Bu itibarla, icrai işlem niteliği bulunmayan 18/05/2016 tarih ve 16-17/284-127 sayılı Kurul kararının görüş gönderilmesine ilişkin kısmı ve bu karara dayanılarak yapılan 10/05/2017 tarih ve 5694 sayılı görüş bildirme işleminin kaldırılması istemli başvurunun süresinde yapılmadığından bahisle reddine ilişkin 10/08/2017 tarih ve 17-26/396-175 sayılı davalı idare işleminin de icrai işlem olamayacağı açıktır.
 
Bu durumda, idari davaya konu edilebilecek nitelikleri taşımayan dava konusu işlemlere yönelik açılan davanın esasının incelenmesi olanağı bulunmamaktadır.
 
Açıklanan nedenlerle, davalı tarafın istinaf başvurusunun KABULÜ ile Ankara 3. İdare Mahkemesi'nce verilen 27/10/2020 tarih ve E:2020/1059, K:2020/2043 sayılı kararın KALDIRILMASINA; 2577 sayılı Yasanın değişik 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca esastan incelenen davada, davanın 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca REDDİNE; aşağıda dökümü yapılan mahkeme ve daha önceki istinaf safhasına ait davacı tarafından yapılan 441,60-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, istinaf safhasında davalı idare tarafından karşılanan 205,60-TL yargılama gideri ile yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 2.040,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, posta gideri avansından artan miktarın istenilmesi halinde istinaf başvurusunda bulunan tarafa iadesine, 2577 sayılı Yasanın değişik 46. maddesi uyarınca kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay ilgili Dairesine temyiz yolu açık olmak üzere, 21/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy