Dairesi: 4. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/909
Karar No: 2020/1530
Karar Tarihi: 23.06.2020



(2577 S. K. m. 45) (2547 S. K. m. 44) (Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği m. 6)
 
İSTEMİN ÖZETİ: Ankara 3. İdare Mahkemesi'nce davanın reddi yönünde verilen 20/11/2019 gün ve E:2019/222, K:2019/2306 sayılı kararın; davacı tarafından, okula giriş çıkış kayıtlarından yola çıkarak okulda olup olmadığının tespitinin tamamen varsayımlara dayandığı, okula devam süresinin yetersiz olduğundan bahisle denklik başvurusunun reddinin isabetsiz olduğu, öğrenim gördüğü fakültedeki zorunlu ders sayısının tamamlanmış olduğu, mevzuata ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek kaldırılması istenilmektedir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Mahkeme kararında hukuka aykırılık bulunmadığı savunularak istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi talep edilmektedir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Hüküm veren Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesince 2577 sayılı Kanunun 45. maddesi uyarınca dava dosyası incelenerek işin gereği görüşülüp düşünüldü:
 
Dava; Makedonya'da bulunan Uluslararası …. isimli üniversitede Hukuk bölümünden 29.06.2017 tarihinde mezun olan davacı tarafından, davalı idareye yapılan denklik başvurusunun, "okula devam süresinin yetersiz görülmesi" sebebiyle reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın 23.11.2018 tarih, E.90345 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
 
İdare Mahkemesince, davacının, Makedonya'da bulunan Uluslararası …… isimli üniversitede Hukuk bölümünden 29.06.2017 tarihinde mezun olduğu, diplomasına denklik belgesi verilmesi talebi ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına 27.12.2017 tarihinde başvuruda bulunduğu, denklik başvurusunun, eğitim sürecinde yurt dışında kalış süresinin yetersiz olduğu gerekçesiyle reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın 23.11.2018 tarih, E.90345 sayılı işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı, davalı idarece, denklik başvuruları değerlendirilirken, mezun olunan programın Türk yükseköğretim programlarına eş değer olup olmadığı hususuyla birlikte başvurucuların eğitime devam edip etmediklerine karine teşkil edecek şekilde eğitimleri esnasında öğrenim gördükleri ülkede bulunup bulunmadıkları hususunun da değerlendirilmesi gerektiğinin açık olduğu, bu bağlamda, yurtdışı giriş-çıkış kayıtlarında 2014/2015 güz dönemi eğitim süresince Makedonya’da 27 gün kaldığı tespit edilen davacının, yurtdışında kalış süresinin alınan hukuk eğitimi için yeterli olmadığı kanaatine varıldığından davacının denklik başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuki isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davanın reddi yönünde karar verilmiştir.
 
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan ve 2547 sayılı Kanun hükümleri uyarınca hazırlanarak 05.12.2017 tarih ve 30261 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin "Mezuniyet tanıma belgesi ve diploma denklik belgesi başvurularının incelenmesi" kenar başlıklı 6.maddesinde, "(1) 5 inci maddeye göre tanınan bir yükseköğretim kurumu ve programından mezun olup başvuruya esas belgeleri tam olanların başvuruları, aşağıdaki hususlar yönüyle incelenir:
 
a) Belgelerin asıllığı, gerçeğe uygunluğu, üzerinde kazıntı, silinti ve benzeri tahrifatın bulunup bulunmadığı, belgelerin başvuran kişiye ait olup olmadığı, kişinin ilgili ülkede kalıp kalmadığı, pasaport bilgileri ve ülkeye giriş-çıkış dökümlerinin uygunluğu,
 
b) Mezuniyet tanıma belgesi başvurusunda bulunan ilgililerin mezun olduğu yükseköğretim kurumunun ve programının tanınıp tanınmadığı ve alınan eğitimin derecesi,
 
c) Diploma denklik belgesi başvurusunda, denkliği talep edilen diplomaya esas yükseköğretim programının asgari süre, kredi ve kazanımlar açısından Türk yükseköğretim sisteminde yer alan programa ve derecelere eşdeğer olup olmadığı,...
 
(2) Kişinin sunduğu tüm belgeler Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından birinci fıkra kapsamında incelendikten ve gerektiğinde Bilim Alanı Danışma Komisyonundan ve/veya üniversitelerden görüş alındıktan sonra bir ön inceleme raporu hazırlanır ve Komisyona sunulur.
 
(3) Komisyonun gerekli görmesi halinde, tanıma veya denkliği için başvurusu yapılan diploma ve diğer belgelerin gerçek olup olmadığı, öğrenim programının türü, niteliği ve düzeyi konularında, başvuru sahibinin kendisinden, ilgili yükseköğretim kurumundan veya ilgili ülke yetkili makamlarından belge teyidi, ek bilgi ve belge istenebilir." hükmü yer almış; aynı Yönetmeliğin "Mezuniyet tanıma belgesi ve diploma denklik belgesi başvurularının incelenmesi sonucu yapılacak işlemler" kenar başlıklı 7.maddesinin altıncı fıkrasında ise "(6) Diploma denklik başvuruları aşağıda belirtilen hâllerde reddedilir:
 
a) Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmayan yükseköğretim kurumlarında görülen eğitim-öğretim sonunda alınan diplomalara ilişkin mezuniyet tanıma belgesi ve/veya denklik başvuruları reddedilir. Ancak Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmayan bir yükseköğretim kurumundan, tanınan başka bir yükseköğretim kurumuna geçerek öğrenimini tamamlayanların diplomaları, öğreniminin en az %70’ini tanınan yükseköğretim kurumundan almış olmaları hâlinde incelemeye tabi tutulur.
 
b) İlgililerin, uzaktan öğretim kapsamı dışında kalan açık öğretim ve dışarıdan eğitim gibi devam zorunluluğu bulunmayan bir eğitim-öğretim süreci sonunda aldıkları diplomalara ilişkin denklik başvuruları gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilir. Ancak bu programlarda alınan derslerin en az % 70’ini örgün eğitim şeklinde alanların diplomaları incelemeye tabi tutulur.
 
c) Mezuniyet tanıma belgesine veya denkliği talep edilen diplomaya esas teşkil eden yükseköğretim programının, eğitim programı/alanı ve derecesi bakımından Türk yükseköğretim sistemindeki ilgili programlara denk görülmemesi hâlinde başvuru talebi reddedilir.
 
ç) Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla öğrenim dilinin Türkçe olarak belirlendiği programlar ile Yükseköğretim Kurulu tarafından yurtdışında tanınan Türkçe programlar dışında öğrenim dili Türkçe olan programlardan alınan diplomalar için yapılan denklik başvuruları reddedilir.
 
d) Öğrenim süresince kullanılan pasaportun/pasaportların ve il emniyet müdürlüğünden alınan giriş-çıkış dökümünün incelenmesi sonucunda her bir eğitim-öğretim dönemi için öğrenim görülen ülkedeki bulunma süresinde eksiklik tespit edilenlerin başvuruları reddedilir. Öğrenime devam süresinin tespitinde Türkiye’deki ilgili yükseköğretim mevzuatı esas alınır.
 
e) Tanınan bir yükseköğretim kurumundan alınmış olmasına rağmen ön lisans, lisans veya yüksek lisans eğitimine eşdeğer olmayıp genellikle meslek eğitimini içeren ve alınmış olduğu ülkede bir üst öğrenime geçişe izin vermeyen veya Türkiye’deki akademik derecelere karşılık gelmeyen ara derecelere ilişkin başvurular reddedilir." hükmüne yer verilmiştir.
 
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, 01.10.2014 tarihinde kaydolduğu Makedonya'da bulunan Uluslararası …. Üniversitesi Hukuk Bölümünden 29.06.2017 tarihinde mezun olduğu, diplomasına denklik belgesi verilmesi talebi ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına 27.12.2017 tarihinde başvuruda bulunduğu, denklik başvurusunun, eğitim sürecinde 2014/2015 güz döneminde yurtdışı kalış süresinin 27 gün olduğu, dolayısıyla dönem bazında, yurt dışında kalış süresinin yetersiz olduğu gerekçesiyle reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın 23.11.2018 tarih ve E.90345 sayılı işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
 
Yukarıda içeriğine yer verilen Denklik Yönetmeliği hükümleri uyarınca denklik başvurularında, Yükseköğretim Kurulu tarafından lisans eğitiminin düzeyi ve içeriğine yönelik olarak yapılacak inceleme ve değerlendirmeler kapsamında mezun olunan programın Türk yükseköğretim programlarına eşdeğer olup olmadığı hususuna ek olarak başvuru sahiplerinin eğitime devam edip etmediklerine karine teşkil edecek şekilde objektif bir kriter olarak yurtdışında kaldığı sürenin lisans eğitimi için yeterli olup olmadığı hususunun da dikkate alınması gerektiği tartışmasızdır.
 
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 44. maddesi uyarınca, Ülkemiz üniversitelerinde öğrenim süresine devam konusundaki takdirin üniversite senatolarına bırakıldığı, bu kapsamda Türkiye'de bulunan üniversitelerin eğitim öğretim sürelerini belirleyen düzenlemelere bakıldığında; Örneğin, Ankara Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eğitim Öğretim Yönetmeliğinin 11/4. maddesi (14 hafta, 70 iş günü), Gazi Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin 7/1. Maddesi (14 hafta, 70 iş günü), İstanbul Üniversitesi Önlisans Ve Lisans Eğitim Ve Öğretim Yönetmeliği'nin 14/2. Maddesi (70 iş günü), İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Ön Lisans Ve Lisans Öğretim Ve Sınav Yönetmeliği'nin 5/1. maddesi (70 iş günü) ve Diyarbakır Dicle Üniversitesi Önlisans ve Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nin 11/2. maddesi (diğerlerinden farklı olarak 15 hafta, 75 iş günü)'ndeki düzenlemeler dikkate alındığında, lisans eğitimi kazanımlarını elde edebilmek için ülkemiz fakültelerindeki genel uygulamanın, her bir yarıyıl için asgari eğitim sürenin 70 iş günü olarak belirlendiği, asgari %70 devam zorunluluğu bulunan öğrencinin her dönem için 70x70/100= 49 iş günü ile ilgili ülkede bulunması gerektiği görülmektedir.
 
Bu durumda, davacının 2014-2017 yılları arasındaki eğitim süresi boyunca toplam 460 gün Makedonya'da bulunarak okula devam ettiği ve ülkemiz üniversitelerindeki her dönem için ortalama 70 iş günü eğitim süresi yönündeki genel uygulama dikkate alındığında, davacının, 460 gün yurt dışı kalış süresinin lisans düzeyindeki 3 (üç) yıllık bir öğrenim için makul sayılabilecek bir süre olduğu kanaatine varılmakla, yurt dışındaki kalış süresi dikkate alınarak hukuk alanındaki eğitim kazanımlarını elde edebilmesi için eğitime devam süresinin yetersiz olduğundan bahisle diplomasına denklik belgesi verilmesine ilişkin başvurusunun reddedilmesi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde ve aksi yöndeki, İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
 
Kaldı ki, 14/04/2020 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1.maddesiyle söz konusu Yönetmeliğin 7.maddesinin 6.fıkrasının (d) bendinde; "Öğrenim süresince kullanılan pasaportun/pasaportların ve il emniyet müdürlüğünden alınan giriş-çıkış dökümünün incelenmesi sonucunda (Mülga ibare: RG-14/4/2020-31099) (…) öğrenim görülen ülkedeki bulunma süresinde eksiklik tespit edilenlerin başvuruları reddedilir. Öğrenime devam süresinin tespitinde Türkiye’deki ilgili yükseköğretim mevzuatı esas alınır. (Ek cümleler: RG-14/4/2020-31099) Bir eğitim-öğretim dönemi için eğitim-öğretim süresinin %70’inden az olan süreler eksik sayılır. Ön lisans eğitiminde en fazla bir, lisans eğitiminde ise en fazla üç eğitim-öğretim döneminde, eğitim-öğretime devam etmiş olmakla birlikte o dönemler için aranan sürelerde eksiklik bulunanlarda, öğrenim görülen ülkedeki bulunma süresi aranan toplam süreyi sağlıyorsa ilgili dönemlerdeki eksiklik dikkate alınmaz." şeklinde yapılan değişikliğin de, dava konusu işlem açısından davacı lehine hüküm içerdiği görülmektedir.
 
Açıklanan nedenlerle; davacının istinaf başvurusunun kabulüne, başvuruya konu mahkeme kararının kaldırılmasına; dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan mahkeme ve istinaf safhasına ait toplam 376,65 TL yargılama giderinin davalı idarece davacıya verilmesine; artan tebligat avansının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 333. maddesi uyarınca davacıya iadesine, 2577 sayılı Yasanın 45. maddesinin 6. fıkrası gereğince diğer kanun yolları kapalı ve kesin olmak üzere, 23.06.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy