T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20.HUKUK DAİRESİ
ESAS NO : 2021/414
KARAR NO: 2023/481
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R

BAŞKAN : ... ...
ÜYE: ... ...
ÜYE: ... ...
KATİP: ... ...
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: ANKARA 4. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ: 11/11/2020
NUMARASI: 2018/184 E. - 2020/390 K.
DAVACI:
VEKİLİ:
DAVALI: ...
VEKİLİ:
DAVANIN KONUSU: FSEK'e Dayalı Telif Tazminatı
Taraflar arasında görülen davada Ankara 4. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesince verilen 11/11/2020 tarih ve 2018/184 E. - 2020/390 K. sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davalı tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili, davalı ... başkanlığının yaptığı ihale sonucunda taraflar arasında ... Parsel üzerine yapılacak kültür merkezinin mühendislik ve mimari projelerinin hazırlanması hizmet alımına ilişkin sözleşme akdedildiğini, sözleşme bedelinin KDV hariç 162.500,00-TL olduğunu, sözleşmeye konu projenin hazırlanarak davalıya teslim edildiğini, bedelinin de davalı tarafça ödenerek iş bitirme belgesi verildiğini, davalının bu kez ... Parsel üzerinde başka bir kültür merkezi yapılması için ihale ilanı yayımladığını, bu parsel üzerinde yapılan kültür merkezi mühendislik ve mimari projesinin müvekkilinin...Parsel için hazırladığı proje olduğunun anlaşıldığını, davalıya 04.12.2017 tarihinde ihtarname tebliğ edildiğini ve proje bedeli olan 162.500,00-TL’nin talep olunduğunu, davalının müvekkilinden herhangi bir izin almadığı gibi ücret de ödemediğini, söz konusu projenin eser niteliğinde olduğunu, taraflar arasında müvekkili tarafından hazırlanan projenin başka bir inşaatta kullanılabileceğine dair ayrıca bir mali hak devri bulunmadığını, davalının müvekkilinin çoğaltma hakkını ihlal ettiğini ileri sürerek, ... Parsel üzerine yapılacak inşaatın mühendislik ve mimari projelerinin 10.01.2017 tarihi itibariyle rayiç bedelinin üç katı oranında oluşan zararı karşılığı şimdilik 200.000,00-TL maddi tazminatın 10.01.2017 tarihinden itibaren işleyecek reeskont avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, ... Parsel üzerinde yapılan yapının mühendislik projesinin tamamen farklı olduğunu, kabul anlamına gelmemekle birlikte müvekkili idarece satın alınan mimari projenin mali haklarının saklı tutulduğunun kabulünün mümkün olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından, ... Parsel sayılı taşınmazdaki kültür merkezinde uygulanan mühendislik ve mimari projenin davacı tarafa ait olduğunun tespit edildiği, davaya konu mimari projenin eser niteliğinde olduğu, projenin FSEK'ten kaynaklanan mali haklarını kullanma yetkisinin davacıya ait olduğu, davacının çoğaltma ve yayma haklarının ihlal edildiği, FSEK'in 68/1. maddesindeki "... izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir." hükmünden hareketle davacının kendisine ait mimari ve mühendislik hizmetlerine ait projenin aynısının davalı tarafça izinsiz kullanıldığını ileri sürüp bu hususun kanıtlandığı, bilirkişi heyetinin 24.09.2020 tarihli ek raporunda geçen "c. Ön hazırlık dahil uygulama projesi ve mühendislik hizmetleri için talep edilebilecek tazminatın ise 62.895,00.-TL x 3 katı = 188.685,00 TL olabileceği," şeklinde seçenek görüşüne iştirak edilmesi gerektiği, HMK'nın 282. maddesinde belirtilen "Hakim bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendirir." hükmünden hareketle mimari ve mühendislik proje hak ihlallerinde tazminat hesabında ön hazırlık çalışmalarınında katılması ve uygulama ve mühendislik hizmetlerinin tamamı için tazminat oranı verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varıldığı ggrekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, davacı tarafça talep edilen ve bilirkişi raporunda "ön hazırlık dahil uygulama projesi ve mühendislik hizmetleri dahil olmak üzere" belirtilen 188.685,00 TL telif tazminatının 03.05.2017 tarihinden yürütülecek reeskont avans faizi oranında davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, karar verilmiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı vekili, istinaf başvuru dilekçesinde, projelerin tamamen farklı olduğunu, mahkemece mevzuata aykırı şekilde alınan bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulduğunu, rayiç bedelin en çok üç katına kadar tutar için hüküm kurulması gerekirken yapmadıkları ön hazırlık ve vermedikleri mühendislik hizmetleri için de tespit edilen rakamların rayiç bedele eklendiğini ve bunun üç katının esas alındığını ileri sürerek, yerel mahkeme kararının istinaf incelemesi yapılarak kaldırılmasını ve davanın reddini istemiştir.
GEREKÇE: Dava, FSEK'e davalı telif tazminatı istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK'nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Taraflar arasında düzenlenen 31.07.2015 tarihli hizmet alım sözleşmesine göre davacı tarafça...Parselde yapılan kültür merkezinin mimari ve mühendislik projeleri hazırlanmış olup, daha sonra bu projenin davalı tarafça yapılan başka bir kültür merkezi için kullandığı hususu gerek bilirkişi raporu gerekçe Mimarlar Odası Ankara Şubesinin 14.07.2020 tarihli yazı cevabından sabit olup, davacıdan bu konuda bir izin alınmadığı hususu da çekişme konusu değildir.
FSEK'in 2/3. maddesi uyarınca bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette fotoğraf eserleriyle, her nevi haritalar, planlar, projeler, krokiler, resimler, coğrafya ve topoğrafyaya ait maket ve benzerleri, herçeşit mimarlık ve şehircilik tasarım ve projeleri, mimari maketler, endüstri, çevre ve sahne tasarım ve projeleri ilim ve edebiyat eseri sayılır. Eser vasfında olan davaya konu projenin mali hakları davacıya aittir. FSEK'in 52. maddesi uyarınca mali hakların açık bir şekilde sözleşmede devri gerekir. Taraflar arasında düzenlenen 31.07.2015 tarihli hizmet alım sözleşmesinde ise bu konuda bir hüküm bulunmadığından, projenin yeniden kullanılması ile mali hakları elinde bulunduran davacının çoğaltma ve yayma hakları ihlal edilmiştir. Bu halde davacı tarafça FSEK'in 68. maddesi uyarınca rayiç bedelin en çok üç katı tutarında telif tazminatı talep edilebilecek olup davacı bu konudaki takdir hakkını üç kat telif tazminatı yönünde kullanmıştır. Buna göre, davalı vekilinin üç kata kadar telif tazminatına hükmedilebileceği yönündeki istinaf itirazı yerinde değildir.
Öte yandan, dosya arasında bulunan ve hükme esas alınan bilirkişi kök raporunda davacının ihlal edilen çoğaltma hakkı nedeniyle hesaplama yapılırken Mimarlar Odasının böyle bir kültür merkezi projesi için 2017 yılı "en az bedel hesap cetveli" esas alınmak üzere rayiç bedel 18.869,00-TL olarak hesaplanmıştır. Davacı tarafça rapora itiraz edilmesi üzerine alınan ek raporda ise bilirkişi heyetince davacının mühendislik hizmeti için talep edebileceği tazminatın bulunmadığı belirtilmekle birlikte mahkemenin talebi üzerine ön hazırlık çalışmaları hariç ve dahil olmak üzere mühendislik hizmetini de içerecek şekilde iki ayrı tazminat tutarı daha hesapmış ve mahkemenin takdirine sunulmuş, ilk derece mahkemesince ön hazırlık dahil uygulama projesi ve mühendislik projesi için talep edilebilecek tutarın üç katı hüküm altına alınmıştır.
Ancak, içerisinde iki mimar bilirkişinin yer aldığı heyet tarafından düzenlenen ek raporda, mühendislik hizmeti için ücret talep edilemeyeceği görüşüne ilişkin olarak, davacı yanın proje konusundaki hazırlık ve etüd çalışmalarının dosyaya ibraz edilmediği, davaya konu projenin alanı ile ikinci kültür merkezinin alanının birebir aynı olmadığı, örtüşmesinin söz konusu olmadığı, davacı yanın kendisinin hazırladığı projeye göre tanzim ettiği, sistem ve montaj detaylarının, imalat detaylarının, teknik şartnamelerin, metrajın, keşif maliyet analizinin, 3D görsel çalışmaların dosya kapsamında bulunmadığı hususları belirtilmiştir. Bu durumda davacı tarafın mimari projesinin izinsiz olarak kullanılması suretiyle mali haklarının ihlal edildiği, bununla birlikte söz konusu projenin kullanılması suretiyle davacıdan mühendislik hizmeti alınmadığı ve ön hazırlık çalışmalarının da yapılmamış olduğu, rayiç bedelin bu kapsamda belirlenmesi gerektiği anlaşılmış olup, ilk derece mahkemesince FSEK'in 68. maddesi uyarınca üç kat oranında tazminatın söz konusu çalışmalar da davacı tarafça yapılmış gibi hesaplanan rayiç bedel üzerinden hüküm altına alınması doğru görülmemiştir.
Bu itibarla ilk derece mahkemesince, bilirkişi kök raporunda hesaplanan 18.869,00-TL'nin üç katı tutarında telif tazminatına hükmetmek gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış, HMK'nın 353/1-b-2. maddesinde, yargılamada eksiklik bulunmamakla beraber, kanunun olaya uygulanmasında hata edilip de yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı takdirde veya kararın gerekçesinde hata edilmişse "düzelterek yeniden esas hakkında" duruşma yapılmadan karar verilmesi gerektiği düzenlendiğinden Dairemizce davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiş ve davanın kısmen kabulüne ilişkin karar aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere;
1-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b-2 maddesi gereğince KABULÜ ile Ankara 4. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 11/11/2020 gün ve 2018/184 E. - 2020/390 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA,
2-Davanın KISMEN KABULÜ ile; 56.607,00-TL telif tazminatının, 03.05.2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faiz oranını geçmemek üzere reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
3-Fazlaya dair istemlerin REDDİNE,
4-Harçlar Kanunu'na göre alınması gereken 3.866,82-TL nispi karar harcının peşin alınan 3.415,50-TL harçtan mahsubu ile bakiye 451,32-TL'nin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
5-Davacı kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan, kabul edilen telif tazminat talebi yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre hesaplanan 15.000,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan, reddedilen telif tazminatı yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereğince hesaplanan 22.942,88-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafından ilk derece mahkemesinde yapılan 211,00-TL tebligat ve posta masrafı, 2.400,00-TL bilirkişi ücreti ile istinaf aşamasında yapılan 30,00-TL tebligat ve posta masrafından oluşan toplam 2.641,00-TL yargılama giderinin, davanın kabul ve ret oranına göre payına düşen 739,50-TL'ye, 3.415,50-TL peşin harç ve 35,90-TL başvurma harcı tutarı eklenerek oluşan toplam 4.190,90-TL'nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davalı tarafından istinaf aşamasında yapılan 32,50-TL tebligat ve posta masrafı ile 162,10-TL istinaf kanun yoluna başvurma harcından oluşan toplam 194,60-TL yargılama giderinin davanın takdir edilen kabul ret oranına göre payına düşen 140,11-TL'nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re'sen taraflara iadesine (HMK m.333),
10-Davalı tarafından istinaf başvurusunda peşin olarak yatırılan 3.223,00-TL nispi istinaf karar ve ilam harcının karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davalıya iadesine,
11-İstinaf aşamasında duruşma açılmadığından taraflar lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına dair,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliği ile 06/04/2023 tarihinde HMK 353/1-a-6 maddesi uyarınca KESİN olmak üzere karar verildi.
GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH: 05/05/2023
Başkan
...

Üye
...

Üye
...

Katip
...














Full & Egal Universal Law Academy