T.C. ...9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
...9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR
ESAS NO: 2016/780 Esas
KARAR NO: 2023/246
BAŞKAN: ... ...
ÜYE: ... ...
ÜYE: ... ...
KATİP: ... ...
DAVACI : ...
VEKİLLERİ: Av. ...
Av. ...
Av. ...
DAVALI : ...
DAVA: Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 06/10/2016
KARAR TARİHİ: 11/04/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 28/04/2023
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı ... İthalat İhracat San. ve Tic. Ltd. Şti. ile tapuda “... ili, ... ilçesi,... Cilt" numarası ile kayıtlı bulunan akaryakıt istasyonunda ... Bayisi olarak faaliyet göstermesi amacıyla 09.11.2007 tarihli ... sözleşmesi ve aynı tarihli Protokol imzalandığını; taşınmaz üzerine 06.11.2007 tarihinde ... yevmiye numarah işlemle ... lehine 15 yıl süreli intifa hakkı tesis edildiğini; anılan ... sözleşmesinin ardından 23.01.2015 tarihli ... sözleşmesi ve aynı talihli protokol bilahare 08.03.2015 tarihli uzlaşma tutanağı ve unvan değişikliği sebebiyle 10.10.2015 tarihli ... sözleşmesi ile aynı tarihli protokole istinaden davalmın ... Bayisi olarak faaliyet gösterdiğini,
... tarafından 164.10.2014 tarihinde davalıya ait akaryakıt istasyonunda yapılan denetimde bir akaryakıt tankının probunun plastik kelepçe ile sabitlenerek otomasyonda görünmesinin engellendiğinin belirlendiğini,
... ... Müdürlüğü'nce bir akaryakıt pompasının yazar kasadan bağımsız çalıştığının tespit edildiğini,
... tarafından davalıya idari para cezası kesildiğini; ... tarafından davalının eylemleri nedeniyle ... hakkında 259.825,00 TL idari para cezası kesildiğini; taraflar arasındaki 23.01.2015 tarihli Otomasyon, ...sözleşmesinin 6. Maddesi, aynı tarihli ... sözleşmesinin 6.2 maddesi gereğince ..... Noterliği'nin 24.02.2016 tarih ve ... yevmiye numaralı ihtarnamesi gönderilerek idari para cezasının ödenmesinin istenildiğini,
Davalının ödeme yapmadığı: bir kısım ödemelerin davalı tarafından yerine getirilmediği ve icra takipleri yapıldığını:
Davalının Protokolün 6.1.6.4 maddesi ve protokol süresi boyunca satış olmak üzere toplam 36.500 metreküp beyaz ürün ve yıllık an az 1 ton madeni yağ satın almayı kabul ve taahhüt ettiğini fakat taahhüdün yerine gelmediği; sözleşmenin geçerli kaldığı 13.01.2013 - 01.04.2016 arasında 23.280 metreküp beyaz ürün ve 3.158 ton madeni yağ taahhüdünün bulunduğunu;
Sözleşmeye aykırılıklar nedeniyle .... Noterliğinin 01.04.2016 tarih ve ... yevmiye numaralı ihtamamesiyle sözleşmenin feshedildiğini,
İntifa hakkının 30/05/2016 tarihinde terkin edildiğini 1.800.000.00 ... - ... (2.124.000 ...) bedelin bayiye ödenmesinin üstenildiğini: bu hedelin 15 yıllık ... karşılığı olduğunu 2.000.100USD'nin tahsil edildiğini ve kalan 123.900 ...'nin uzlaşma tutanağının ardından 01.04.2010 tarihinde ödendiğini, ön görülen sürenin 5479 gün olduğunu intifanın terkinine kadar 3.128 gün geçtiğini ve iade edilmesi gereken tutarın 911.393 ... olduğunu,
1.100.000 TL tutarındaki 4 adet teminat mektubunun 18.06.2016 tarihinde nakde çevrildiğini 946.845.50 TL sinin mal alımından kaynaklanan borçlara ve ...'nin uyguladığı idari para cezasına mahsup edildiğini, 153.154.50 TL'nin ise ... hizmet bedeli iade borcundan mahsup edildiğini, mahsup işlemi sonunda 858.277 ... hizmet bedeli iade alacağının kaldığını,
Haklı fesih nedeniyle 15.10.2015 tarihli protokolün 6.1.6.2. maddesi ve 9.1 maddesi gereğince 269.000 ... cezai şart alacağının bulunduğu; bu nedenle 858.277 ... ... hizmeti bedeli alacağının ... hizmet bedeli ödeme tarihinden (14.277 ... için 05.08.2008 - 200.000 ... için 15.08.2008 - 72.000 ... için 24.09.2009 - 348.100 ... için 31.09.2009 ve 123.900 ... için 01.04.2010 tarihinden itibaren) 3095 sayılı Kanun un 4/a maddesi gereğince ... Bankalarının ... Doları için açılmış bir yıl vadeli hesaplarına uyguladığı en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline 269.000 ... çezai şart alacağının 04.04.2016 tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanun'un 4/a maddesi gereğince ... bankalarının ... doları için açmış olduğu bir yıl vadeli hesaplarına uyguladığı en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı şirkete usulünce tebligat yapılmasına karşın cevap dilekçesi sunulmamış, yargılamanın hiç bir aşamasına katılınmamıştır.
GEREKÇE: Dava, davacı şirket ile davalı şirket arasında düzenlenen ... sözleşmeleri ile protokoller kapsamında davalı şirketin davacı şirketin bayisi olarak faaliyet gösterdiği aşamada, ...tarafından uygulanan idari para cezası ile davacı şirket tarafından sözleşme kapsamında temin edilen ürün bedellerine zamanında ödemediği ve satış taahhüdünü yerine getirmediği gerekçesi ile davacı şirket tarafından sözleşmenin haklı nedenlere dayalı olarak fesih edildiği iddiasına dayalı olarak, sözleşmenin feshi sonrasında kalan sözleşme süresiyle ilgili davacı tarafından davalıya peşin olarak ödenen hizmet bedelinin ve haklı fesih nedeniyle kararlaştırılan cezai şart tutarının tahsili istemine ilişkindir.
Davacı tarafça delil olarak dayanılan sözleşme, protokol, intifa senedi , ...... başkanlığı tarafından hazırlanan soruşturma raporu ve 31/12/2015 tarihli karar, feshe ilişkin ihtarname örneği ve diğer belge örnekleri dosyaya sunulmuştur.
Davalı şirket yetkilisi imzasını içerir sözleşme protokol ve diğer belge örnekleri ile ilgili talimat mahkemesi aracılığıyla isticvap davetiyesi çıkarılması sağlanmış, davalı şirket yetkilisince ilgili mahkemeye gelinerek beyanda bulunulmadığı için söz konusu belgelerdeki imzaların davalı ... bağlayacak şekilde şirket yetkililerine ait olduğu kabul edilmiştir.
Taraflar arasında mevcut 23/01/2013 tarihli otomasyon, otoyakıt ve credıtp sözleşmesinin incelenmesinden, ... İli ... İlçesinde tapuda .... Cilt ile kayıtlı ve yüz ölçümü 2697 metre kare taşınmaz üzerinde yer alan satış ve servis istasyonunun davalı şirket tarafından sözleşmede kararlaştırılan koşullarla işletmeyi üstlendiği,
Yine taraflar arasında ... sözleşmesi başlıklı 15/10/2015 tarihli davalı şirketin yeni unvanını içerecek şekilde sözleşmenin sona erme tarihi 23/01/2018 olarak belirlenmek sureti ile yeni bir sözleşme düzenlendiği, sözleşmenin 5.7 maddesinde, bayi kısmen veya tamamen kendi ihmal ya da kusuru nedeniyle ... ya da diğer resmi kurum veya kuruluşlar tarafından ... hakkında uygulanan idari ve adli para cezalarını hiçbir ihtara ve temerrüde düşürülmesine gerek kalmaksızın derhal ...'ye ödemeyi kabul ve taahhüt eder düzenlemesi mevcuttur.
Yine, istasyonlu akaryakıt ... protokolü başlıklı 15/10/2015 tarihli protokolün 6.1.6.2 maddesinde cezai şart başlığı altında, protokol, sözleşme ve bunlara uygun olarak akdedilecek olan sözleşme hükümlerinin bayi tarafından ihlal edilmesi halinde bayi, ...'ye 269.000 ... cezai şart ödemeyi kabul ve taahhüt eder...... Düzenlemesi mevcuttur. Yine aynı protokolün farklı maddelerinde davalı şirketin davacı şirketten satın almayı taahhüt ettiği akaryakıt türevlerine ilişkin gerekli açıklamalar mevcuttur.
Taraflar arasında ilk ... sözleşmesi 09/11/2007 tarihinde yapılmış olup, yasal mevzuat uyarınca sözleşme süresinin 5 yıldan fazla olması mümkün olmamakla, farklı tarihlerde yeni sözleşmeler düzenlenmiş olmakla, arada geçen süreçle ilgili gerekli açıklığın sağlanması için taraflar arasında 08/03/2010 tarihli uzlaşma tutanağı başlıklı tutanak düzenlenmiş, söz konusu tutanakta ilk sözleşme tarihinden geçerli olmak üzere 15 yıllık süreç için davalının vereceği ... hizmeti nedeniyle davacı şirketten 2.000.100,00 ... tahsil edildiği, söz konusu bedelin 15 yıl süreli ... yapmak ve yıllık 44.125 metre küp beyaz ürün , 3.000 ton otogaz ...'yi satın alma karşılığında tahsil edildiğini kabul edildiğini, sözleşmenin daha erken sonlandırılması halinde sözleşmenin sürdürülmediği süre ile sınırlı olmak üzere söz konusu paranın iade edileceğinin kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Mahkememizce davalı şirket tarafından gerekli bildirimde bulunulmadığı için davacı şirkete ait ticari defter ve kayıtlar üzerinde bilirkişi incelemesinin talimat mahkemesi aracılığıyla yaptırılması sureti ile hesap uzmanı öğretim üyesi ve mali müşavirden oluşturulan bilirkişi heyetinden 08/05/2019 tarihli rapor ve sonrasında celse arasında davacı tarafından sunulan belgelerde değerlendirilmek kaydı ile 18/06/2021 tarihli ek rapor aldırılmıştır.
Davacı tarafça sunulan deliller ve bilirkişi kurulu rapor ve ek raporu birlikte değerlendirildiğinde, davalı şirketin ... tarafından belirlenen kurallara uygun olarak şirketi işletmediği için ... tarafından 31/12/2015 tarihinde davacı şirkete 259.825 TL idari para cezası uygulandığı, bu fiilin davacı şirket yönünden taraflar arasındaki 23/01/2018 tarihli sözleşmenin 5.7 maddesi içeriği dikkate alındığında , haklı fesih gerekçesi oluşturduğu, bu nedenle davacı şirketin ... ... Noterliğinin 01/04/2016 tarih, ... yevmiye nolu ihtarnamesi ile sözleşmeyi fesih etmekte haklı olduğu kabul edilmiştir.
Bilirkişi kurulunca sunulan 08/05/2019 tarihli rapor ve 18/06/2021 tarihli ek raporda, davacı ticari defter ve kayıtları ile dosya kapsamı ve özellikle ek rapor öncesi davacı tarafça sunulan kayıtlarda incelenmek suretiyle, gerekçeli ve denetime elverişli olarak davacı şirket tarafından sunulan belgelere göre davacı şirketin ... hizmeti karşılığı davalı şirkete 2.124.000,00 ... ödediği, ödemenin 15 yıllık hizmet karşılığı olacağının kararlaştırıldığı, sözleşmenin 01/04/2016 tarihinde haklı nedenlerle feshi sonrasında intifa hakkının terkin edildiği 30/05/2016 tarihine kadar olan süreç için hak edilen sözleşme bedelinin mahsubu sonrasında iadesi gereken tutarın 911.393,00 ... olup, davacı tarafça fesih nedeni ile nakite çevrilen teminat mektuplarının mahsubu sonrasında davacının hizmet bedeli olarak verdiği tutar nedeniyle 858.277,39 ... alacağı bulunduğu belirlenmiştir.
Rapor taraflara tebliğ edilmiş, yeniden rapor aldırılmasını gerektirecek bir itiraz davacı tarafça yapılmadığı gibi davalı tarafça rapora yönelik beyanda da bulunulmamıştır.
Davacı şirketin haklı fesih nedeniyle aralarında mevcut, istasyonlu akaryakıt ... protokolü başlıklı 15/10/2015 tarihli protokolün 6.1.6.2 maddesi uyarınca 269.000 ... cezai şartın tahsilini isteme hakkı mevcuttur.
İddia, taraflar arasında mevcut sözleşmeler ve protokoller, uzlaşma tutanağı, bilirkişi rapor ve ek raporu ile dosya kapsamı bütün olarak değerlendirildiğinde, davacı şirketin aralarındaki ilk ... sözleşmesi kapsamında, sözleşmenin 15 yıl sürmesi koşuluyla ödenen 2.124.000,00 ...'nin sözleşmenin geçerli olduğu süreye ilişkin kısmın ve nakite çevrilen teminat mektup bedellerinin mahsubu sonrasında sözleşmenin haklı nedenlerle feshi nedeniyle 858.277,39 ...'lik kısmının ve yine haklı fesih nedeniyle 269.000 ... cezai şartın davalı şirket tarafından davacıya ödenmesi gerektiği anlaşılmakla ve mahkememizce de bu yönde kanaat edinilmekle ( cezai şart yönünden ihtarname ile oluşan temerrüt tarihi hizmet bedeliyle ilgili sözleşme gereğince yapılan ödeme tarihleri itibariyle temerrüt oluştuğu, dikkate alınarak ) davanın kabulü cihetine gidilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlere,
1-Davanın kabulü ile,
1.127.277,00 ...'nin (faiz başlangıç tarihi 269.000,00 ... için 05/04/2016, 114.277,00 ... için 05/08/2008, 200.000,00 ... için 15/08/2008, 72.000,00 ... için 24/04/2009, 348.100,00 ... için 31/03/2009, 123.900,00 ... için 01/04/2010 olmak kaydıyla) ... bankalarının ... ile açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek ... faiz oranı üzerinden faiz uygulanmak suretiyle, davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
2-492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince,
Alınması gereken 235.925,75 TL harçtan peşin alınan 58.981,44 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 176.944,31 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan 4,30 TL vekalet harcı, 372,60 TL tebligat ve posta gideri, 5.500,00TL bilirkişi ücreti toplamı 4.619,35 TL yargılama gideri ile 29,20 TL başvurma harcı ile 58.981,44 TL peşin harç toplamı 69.506,89 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-HMK m.333/1 uyarınca harcanmayan gider avansının hüküm kesinleştiğinde davacıya iadesine,
5-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca; davacı yararına hesaplanan 254.612,54 TL nispî vekâlet ücretinin davalıdan alınarak, davacıya verilmesine,
Dair, Davacı Vekili Av. ...'in yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde ...Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.11/04/2023
Başkan ...
¸
Üye ...
¸
Üye ...
¸
Katip ...
¸




Full & Egal Universal Law Academy