Anayasa Mahkemesi Numara 9/1980 Dava No 15/1980 Karar Tarihi 23.11.1980
Numara: 9/1980
Dava No: 15/1980
Taraflar: Göksel Şefik ile İntibak Komisyou
Konu: 1977 Mahkeme Kayıt Kalemleri Tüzüğünün 3. Maddesi ile madde altında yapılan cetvellerin Anayasaya aykırılığı iddiası
Mahkeme: A/M
Karar Tarihi: 23.11.1980

-D.15/80 Anayasa Mahkemesi 9/80
Anayasa Mahkemesi olarak oturum yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Ülfet Emin, Başkan, Şakir Sıdkı İlkay,
Salih S.Dayıoğlu, Ergin Salâhi, Niyazi F.Korkut.
YİM 124/79 no'lu başvurunun duruşmasında (22-.4.1980)
Anayasa Mahkemesinde sunulan konu.
1.1977 Mahkeme Kayıt kalemleri (Kuruluşu ve Memurların yetki ve görevleri) Tüzüğünün 3. maddesi ile bu madde altında yapılan cetvellerin Anayasanın 93(2) ve 120(2)(Ç) maddelerine aykırı olup olmadığı; ve
2.Ana-yasanın 120(2)(Ç) maddesinin Yüksek Mahkemeye Kıdemli Mukayyit ihdas etme yetkisi verip vermediği.

Müstedi namına: H. Cahit Yılmazoğlu.
Müstedaaleyh namına: Yaşar Boran

-------------

K A R A R
KONU:
1)1977 Mahkeme Kayıt Kalemleri (Kuruluş ve Memurları-n Yetki ve Görevleri) Tüzüğünün 3. maddesi ile bu madde altında yapılan cetvellerin Anayasa'nın 93(2) ve 120(2)(ç) maddelerine aykırı olduğu öne sürülmüştür.
2)Anayasa'nın 120(2)(ç) maddesinin Yüksek Mahkemeye kıdemli mukayyit ihdas etme yetkisi verip ver-mediği hususunun yorumlanması istenmiştir.

I. OLAY:
Müstedi Yüksek İdare Mahkemesine müstedaaleyh aleyhine dosyaladığı 124/79 sayılı başvuru ile müstedaaleyhin 10.8.1979 gün ve 69 sayılı Resmi Gazete'nin Ek IV'ünde sayfa 383, Sıra No.5'de 7/79 sayılı- Kamu Görevlileri Yasası tahtında müstedi ile ilgili olarak yayınlanan ve müstediyi 12-14 baremine oturtan yeni maaş uygulaması hakkındaki kararın ve müstedaaleyhin müstedinin itirazı üzerine 9.11.1979 tarihinde verdiği kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna- ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına emir verilmesi talebinde bulundu.

Başvurunun duruşması esnasında müstedi 1977 Mahkeme Kayıt Kalemleri (Kuruluşu ve Memurların Yetki ve Görevleri) Tüzüğünün 3. maddesi ile bu madde altında yapılan cetvellerin Anayas-a'nın 93(2) ve 120(2)(ç) maddelerine aykırı olduğunu ve Anayasa'nın 120(2)(ç) maddesinin yoruma muhtaç olduğunu ileri sürmesi ve Mahkemenin de ileri sürülen iddiaların başvurunun karara bağlanmasında etkisi olabileceği kanaatına varması üzerine Yüksek İdar-e Mahkemesi konuyu karara bağlamak üzere Yüksek Mahkemeye, Anayasa Mahkemesi olarak, Anayasanın 114 ve 115. maddeleri uyarınca sunmuştur.

II. İDDİANIN GEREKÇESİ:
Müstedi iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:
1977 Mahkeme Kayıt Kalemleri Tüzüğünün 3. mad-desi ile Yüksek Mahkeme tarafından kıdemli mukayyit mevkii ihdas edilmiştir. Anayasa'nın 93. maddesinin (2). fıkrası ise kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları ve sair haklarının yasa ile düzenlenmesini öngörmektedir. Müstedi Mahkeme kadrosunda olan- kamu görevlisi olmakla beraber özlük işleri yasa ile değil de Yüksek Mahkemenin çıkardığı bir tüzükle düzenlenmiştir. Bu husus 93. maddenin (2). fıkrasına aykırıdır.

Anayasanın 131. maddesine göre Anayasa'nın yürürlüğe girdiği tarihten önce kamu görev-lisi bulunan herhangi bir kişi bu tarihten sonra kendisine bu tarihe kadar uygulanan aynı hizmet koşullarına bağlı olma hakkına sahiptir. Bu hizmet koşullarının Anayasa yürürlüğe girdiği tarihte veya ondan sonra K.T.F.D. kamu görevlisi olduğu sürece herha-ngi bir kişi aleyhine değiştirilemez. Müstedi Anayasa yürürlüğe girdiği tarihte kaza mahkemesinde en yüksek mukayyit mevkiini tutmakta idi. Kıdemli mukayyit mevkii ilân edilmekle müstedi en yüksek mevkii tutma muktesep hakkından mahrum edildi. Bu nedenl-e ilgili tüzük Anayasa'nın 131. maddesine aykırıdır.

Müstedaaleyh iddiasının gerekçesi özetle şöyledir:
Yüksek Mahkemenin Anayasa'nın 120(2)(ç) maddesi uyarınca Mahkeme Kayıt Kalemlerinin kuruluşu ve mahkeme memurlarının yetki ve görevlerinin saptanması -ve düzenlenmesi hakkında tüzük çıkarma yetkisi vardır. Anayasa'nın 131. maddesi kamu görevlilerinin Anayasa yürürlüğe girmezden önce haiz oldukları hizmet koşullarını saklı tutmaktadır. Yüksek Mahkemenin kıdemli mukayyit mevkii ihdas etmesi kamu görevlil-erinin hizmet koşullarını zedelemez.

III. İLGİLİ YASA METİNLERİ:
İlgili Tüzük metinleri: Madde 3.
"3.Mahkeme kayıt kalemleri bu Tüzüğe ekli Birinci Cetvelde gösterilen memurlardan kurulu. Yüksek Mahkeme ile Kaza Mahkemelerinin kayıt kalemleri kadroları- bu Tüzüğe ekli İkinci Cetvelde ve memurların görev ve sorumlulukları ile evsafı bu Tüzüğe ekli Üçüncü Cetvelde gösterildiği gibidir." -

IV. İLGİLİ ANAYASA METİNLERİ:
-Madde 93(2).
"Kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetkileri, hakları ve yükümleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri yasayla düzenlenir."


Madde 120(2)(ç).
"Mahkemelerin kayıt kalemlerinin kuruluşu ve mahkeme memurlarının yet-ki ve görevlerinin saptanması ve düzenlenmesi;"


Madde 131.
"(1)Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce kamu görevlisi bulunan herhangi bir kişi, bu tarihten sonra, kendisine bu tarihe kadar uygulanan aynı hizmet koşullarına bağlı olmak hakkına sahipt-ir. Bu hizmet koşulları, Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihte veya ondan sonra, Kıbrıs Türk Federe Devletinin kamu görevlisi bulunduğu sürece, herhangi bir kişi aleyhine değiştirilemez.Bu maddede belirtilen kamu görevlileri yeni bir atama işlemine g-erek olmaksızın görevlerine devam ederler.
(2)Bu madde bakımından, kamu görevlisi, Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce, Kıbrıs Türk Federe Devletinin kamu hizetinde herhangi bir hizmeti gören kişiyi kapsar.Yüksek Mahkeme Başkan ve üyeleri -ile tüm yargıçlar; Başsavcı ve savcılar, Başmurakıp ve güvenlik kuvvetlerindeki görevliler de kamu görevlisi tanımının kapsamına girer ve tüm hakları saklıdır.
(3)Bu madde bakımından, hizmet koşulları, 16 Ağustos 1960 tarihli Anayasaya; bu Anayasaya uygun- olarak 21 Aralık 1963 tarihine kadar kabul edilmiş mevzuata; 28 Aralık 1967 tarihli Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kuralları ve tâdillerine, bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuat ve ilkelere; Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu ve Meclisinin 13 ve- 18 Şubat 1975 tarihlerinde birleşik olarak yaptıkları toplantıda alınan kararlara; bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuata göre saptanmış ücret, izin, azil, görevden uzaklaştırma, emeklilik maaşı, ikramiyeleri ve benzeri hakları kapsar."


V. İNCELE-ME:
Duruşma esnasında taraflarca ileri sürülen iddia ve gerekçeler, Anayasaya aykırı olduğu ileri sürülen hükümler, Anayasaya aykırılık iddialarına dayanıklık eden Anayasa kuralları ve bunlar ile ilgili gerekçeler incelendikten sonra gereği görüşülüp düşü-nüldü.

Anayasanın 120(2)(ç) maddesi Yüksek Mahkemeye mahkemelerin kayıt kalemlerinin kuruluşu ve mahkeme memurlarının yetki ve görevlerinin saptanması ve düzenlenmesi için mahkeme tüzükleri yapma yetkisi vermektedir. Duruşma esnasında müstedinin avukatı- kayıt kalemlerinin kuruluşu ile ilgili verilen tüzük yapma yetkisinin kadro ihdasını içermediğini ileri sürdü ve 1977 Mahkeme Kayıt Kalemleri (Kuruluşu ve Memurların Yetki ve Görevleri) Tüzüğünün Anayasanın 120(2)(ç) maddesine aykırı olduğunu ileri sürdü.-
Anayasa Mahkemesi 7/79 sayılı iptal davasında personel kadroları saptanmayan ve mevcut olmayan bir bakanlık veya kurumun kurulduğunun söylenemeyeceği ve bir bakanlık veya kurumun kuruluşu demek o bakanlık veya kurumu yürütecek personele ait kadrolar deme-k olduğu görüşlerini belirtti. 7/79 sayılı iptal davasında belirtilen yukarıdaki görüşleri bu kararda aynen benimseriz. Mahkemelerin kayıt kalemlerinin kuruluşu ve mahkeme memurlarının yetki ve görevlerinin saptanması ve düzenlenmesi yetkisinin mahkeme k-ayıt kalemlerinde çalışan personel kadrolarının kalite ve kalitesini de saptamayı içermekte olduğuna kuşku yoktur.

Mahkemelerin kayıt kalemlerinin iskeletini kayıt kalemlerinde çalışan kadrolar teşkil eder. Anayasa, mahkemelerin kayıt kalemlerinin kurul-uşunun düzenlenmesini Yüksek Mahkemenin yetkisine verdiği cihetle bu yetki sadece Yüksek Mahkeme tarafından kullanılabilir. Yüksek Mahkeme de bu yetkisini Anayasada belirlenen tüzük yapmakla yerine getirebilir.

1977 Mahkeme Kayıt Kalemleri (Kuruluşu ve -Memurların Yetki ve Görevleri) Tüzüğünün Anayasanın 120. maddesinin (2). fıkrasının (ç) bendi uyarınca yapıldığına kuşku yoktur. Bu yetki Anayasa tarafından sadece Yüksek Mahkemeye verilmiştir ve Yüksek Mahkeme bu yetkisini tüzük yapmakla kullanır. Anaya-sanın öngördüğü herhangi bir hüküm yasaların öngördüğü herhangi bir hükümden üstündür.

Anayasanın 131. maddesinin (1). fıkrasında belirtilen hizmet koşullarının ne olduğu 3. fıkrada belirlenmiştir. Buna göre hizmet koşulları 16.8.1960 tarihli Anayasaya;- bu Anayasaya uygun olarak 21 Aralık 1963 tarihine kadar kabul edilmiş mevzuata; 28 Aralık 1967 tarihli Kıbrıs Türk Yönetimi Temel Kuralları ve tadillerine, bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuat ve ilkelere; Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi Yürütme Kurulu -ve Meclisinin 13 ve 18 Şubat 1975 tarihinde birleşik olarak yaptıkları toplantıda alınan kararlara; bunlara uygun olarak kabul edilmiş mevzuata göre saptanmış ücret, izin, azil, görevden uzaklaştırma, emeklilik maaşı, ikramiyeleri ve benzeri hakları kapsar-. Bu maddeden açıkça görülüyor ki herhangi bir kamu görevlisinin tuttuğu görevin üstünde bir mevkinin ihdas edilip edilmemesi hizmet koşulunu etkilemez. Esasen Anayasanın 93. maddesinde belirlenen ilkeler göz önünde tutulduğunda kamu hizmetlerinin gerekt-irdiği asıl ve sürekli görevlerin yürütülmesi için gerekli kadroların veya mevkilerin ihdas edilmesi Anayasa'ya uygundur. 1977 Mahkeme Kayıt Kalemleri (Kuruluşu ve Memurların Yetki ve Görevleri) Tüzüğünün 3. maddesinin ve bunun altında yapılan cetvellerin- Anayasa'nın 93(2) ve 120(2)(ç) maddelerine aykırı olmadığı ve 120(2)(ç) maddesinin Yüksek Mahkemeye kıdemli mukayyit veya başka herhangi bir mevki ihdas etme yetkisi verdiği hususunda karar verilmesi gerekir.

SONUÇ:
Sonuç olarak 1977 Mahkeme Kayıt Kalem-leri (Kuruluşu ve Memurların Yetki ve Görevleri) Tüzüğünün 3. maddesi ile bu madde altında yapılan cetvellerin Anayasa'nın 93(2) ve 120(2)(ç) maddesine aykırı olmadığına ve Anayasa'nın 120(2)(ç) maddesinin Yüksek Mahkemeye kıdemli mukayyit veya başka herha-ngi bir mevki ihdas etme yetkisi verdiğine oybirliği ile karar verilir.



(Ülfet Emin) (Şakir Sıdkı İlkay)
Başkan Yargıç


(Salih S. Dayıoğlu)(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut)
Yargıç Yargıç Yargıç


23 Kasım, 1980.- - - -
--


6



-


Full & Egal Universal Law Academy